Aydın mutfağı
Aydın mutfağı Aydın ili ve ilçelerinin sofra ve yemek kültürlerini tanımlamak için kullanılır. Zeytinyağlı ve ot yemekleri ağırlıklıdır. İzmir mutfağı ve Yunan mutfağına benzerlik gösteren yemekleri mevcuttur.
Aydın mutfağının ana unsuru zeytinyağıdır. Aydın'ın Türkiye'nin yağlık zeytin üretiminin yaklaşık %20'sinin karşılamasından[1] da anlaşılacağı üzere zeytinyağı hem şehrin ekonomisinde hem de yemek kültüründe önemli yer tutmaktadır. Bölgede yetişen memecik zeytini,[2] memecik zeytinyağı,[3] Yamalak sarısı zeytini[4] tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Sebze yemekleri
Sarmaşık, ebegümeci, şevketi bostan, ısırgan, turp otu, hardal otu, kenker, sirken, kedirgen, arapsaçı, iğnelik gibi otlar zeytinyağı ile hazırlanarak servis edilir. Yaz aylarında bamya, börülce, patlıcan, biberli yemekler; kış aylarında da kereviz, pırasa, enginar gibi sebzeler yemeklerde oldukça kulllanılır.
Et yemekleri
Et yemekleri; kebaplar, köfteler, tencere yemekleri ve ekmek dolması, keşkek,[5] paşa böreği, topalak, yuvarlama gibi hazırlanırken et kullanılan yemekler sınıfındaki yemeklerdir. Hazırlanırken genelde kuzu ya da sığır eti kullanılmaktadır. Bazı bölgelerinde oğlak ya da keçi eti de kullanılmaktadır. Kebaplara Ortaklar çöp şiş, Dalama tandırı[6], oğlak çevirme kebabı[7]; köftelere de Çine köftesi[8] örnek verilebilir. Ayrıca İncirliova deve sucuğu da tescilli ve coğrafi işaretlidir.[9]
Çorbalar
Hamur çorbası, börülceli tarhana çorbası, kulak çorbası gibi yöresel çorbalar bulunmaktadır.
Hamurişleri
Pideler oldukça yaygındır. Kıymalı, yumurtalı peynirli, yuvarlak kıymalı ve tahinli olmak üzere dört farklı şekilde yapılır. Nazilli pidesi,[10] Karacasu pidesi,[11] Söke pidesi,[12] Söke tahinli pidesi,[13] ve Yenipazar pidesi[14] tescilli ve coğrafi işaretlidir. Yine ot ve/veya peynir kullanılarak yapılan börekler ve mücverler bulunmaktadır. Nohut mayası ile yapılan tatlı maya ile ekmek ve simit çeşitleri yapılır.
Salatalar ve mezeler
Bölgede yetişen otlarla çiğ ya da haşlanarak hazırlanan salatalar zeytinyağlı olarak servis edilir. Sarımsağın zeytinyağı ile ağartılmasıyla yapılan börülce teretoru, pancar teretoru, patlıcan-biber teretoru oldukça yaygındır.
Tatlılar
En önemli ayırt edici özelliği bal kabağının 3 mm civarı dilimlenmesiyle hazırlanan, ceviz ve tahin ile servis edilen Aydın kabak tatlısı tescilli ve coğrafi işaretlidir.[15]
Kaynakça
- ^ "19.10.2022 Aydın Ticaret Borsası'nda Zeytin ve Zeytinyağı Sektörünün Sorunları Konuşuldu". Aydın Ticaret Odası. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Memecik Zeytini". Türk Patent ve Marka Kurumu. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Memecik Zeytinyağı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Yamalak Sarısı Zeytini". Türk Patent ve Marka Kurumu. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Dedebağ Keşkeği / Karacasu Keşkeği". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Dalama Tandırı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 1 Kasım 2017. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Olukbaşı Oğlak Çevirme Kebabı". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Çine Köftesi". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "İncirlioca Deve Sucuğu". Türk Patent ve Marka Kurumu. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2023.
- ^ "Nazilli pidesi". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 18 Kasım 2020. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Karacasu Pidesi". Coğrafi İşaretler Portalı. Türk Patent ve Marka Kurumu. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024.
- ^ "Söke pidesi". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 31 Ekim 2022. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Söke tahinli pidesi". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 18 Ocak 2024. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "174 Sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni". Coğrafi İşaret Platformu. Türk Patent ve Marka Kurumu. 3 Haziran 2024. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024.
- ^ "Aydın Kabak Tatlısı". Coğrafi İşaretler Portalı. Türk Patent ve Marka Kurumu. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024.