İçeriğe atla

Aydın Vilayeti

ولايت ايدين‎
Vilâyet-i Aidin'
Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti
←
1864–1922 →
Aidin Vilayeti harita üzerinde
Aidin Vilayeti harita üzerinde
Aydın Vilayeti (1900)
Merkezİzmir
Tarih
 - Kuruluş 1864
 - Kaldırılış 1922
Nüfus
 - Müslüman, 1914[1]1.249.067 
 - Yunan, 1914[1]299.097 
 - Ermeni, 1914[1]20.287 
 - Yahudi, 1914[1]35.041 
Bugün parçasıTürkiye Türkiye

Aydın Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir.

Tarihi

Aydın Eyaleti 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile kaldırılmış yerine Aydın Vilayeti kurulmuştur. Aydın Vilayeti, İzmir Merkez Sancağı, Aydın Sancağı ve Menteşe Sancağı'ndan oluşmaktaydı.

1877 yönetsel düzenlemesinde, Aydın Vilayeti'nin sancak sayısı 4'e çıktı. Merkezi İzmir şehri olan Aydın Vilayeti, İzmir Merkez Sancağı, Aydın Sancağı, Saruhan (Manisa) Sancağı ve Menteşe Sancağı'ndan oluşmaktaydı.

1892'de Aydın Vilayeti'nin 4 sancağına Aydın Sancağı'ndan ayrılarak sancak olan Denizli'nin eklenmesiyle, toplam sancak sayısı 5'e çıktı.

II.Meşrutiyet'ten sonra Menteşe Sancağı Aydın Vilayeti'nden ayrılarak bağımsız sancak oldu. İzmir Merkez Sancağı'nın kazalarında ise bir değişiklik olmadı.

Nüfus

Nüfus
Aydın
YılNüfus+/-
18641.040.600-
18841.264.30021,50%
18901.390.80010,06%
18911.396.5000,41%
19001.398.6000,15%
19101.702.90021,76%
19201.691.200-0,69%
Y & G

      Müslümanlar çoğunluk       Müslümanlar azınlık

Aydın Vilayeti 1914 nüfusu [2]
KazaMüslümanOrtodoks RumErmeniYahudiBașkaToplam
İzmir100.35673.67610.06124,0692,851211,013
Bergama56.81216.8419686981275,331
Menemen21.4338.0581464255130,113
Urla9.36124.71142423134,538
Çeşme4.53939.073-199-43,811
Foça7.42715.670-83-23.180
Kuşadası11.4389,220114157-20,929
Seferihisar7.8162.641144-10,475
Tire37.5143,227241.8729942,736
Bayındır22.6223,65527410-26,561
Ödemiş71.0696,1041.55212-78,737
Nif19.6584,8761215-24,561
Karaburun8,8389,934---18,772
İzmir Sancağı378,883217,68613,20727,9673,014640,757
Manisa86,56522,4712,6302.146264114,076
Turgutlu32,9383,573447983-37,941
Salihli28,8361.69391242-30,862
Alaşehir33,4673.35917--36,844
Kula32,0223.228---35,250
Eşme23.41533--723,455
Demirci34,4401419--34,590
Gördes36,858988---37,846
Kırkağaç18,0763,38891930-22,413
Soma20,3602,0941011-22,475
Akhisar31,3596,358514471-38,702
Manisa Sancağı378,33647,3264,6373,883272434,454
Aydın82.1639,7022452,5602,82597,495
Nazilli50,7192,6995434633054,454
Bozdoğan33,298406113133,719
Söke20,02816,72013395-36,976
Çine32,376651230-33,059
Karacasu18,865221---19,086
Aydın Sancağı237,44932,3999343,1512,856274,789
Denizli41,7882,40954835-44,780
Tavas57,271-4--57,275
Çal52,58517714-152,777
Buldan30,9112414--30,949
Sarayköy21,0681,041375-22,151
Garbikaraağaç50,77634---50,810
Denizli Sancağı254,3993,685617401258,742
Menteşe61,5762,00841-63,589
Marmaris15,0402,082-69-17,195
Köyceğiz23,7167275120-24,972
Fethiye36,7347,394-217-44,345
Bodrum15,4684,0423203-19,716
Milas36,3823,670-1.005-41,057
Menteşe Sancağı188,91619,923121,615-210,874
Aydın Vilayeti1,437,983319,01919,40736,6566,1431,819,616

Sancakları

Osmanlı alfabesiyle yazılmış Aydın Vilayetin 1907 haritası
  • İzmir Sancağı, Aydın Vilayeti'nin merkez sancağıydı. Sancağa bağlı kazalar Kuşadası, Çeşme, Ödemiş, Urla, Tire ve Foçateyn (İki Foça: Eski ve yeni Foça) kazalarıydı. 1892 yılında Saruhan sancağından ayrılan Bergama, Tire kazasından ayrılan Bayındır ve Urla'dan ayrılan Seferihisar; 1903'te Urla'dan ayrılan Karaburun ve Saruhan sancağına bağlı Turgutlu kazasından ayrılan Nif (Kemalpaşa) kaza yapılarak sancağa bağlanmıştı.
  • Merkez kazası Manisa olan Saruhan Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Turgutlu, Alaşehir, Gördes, Akhisar ve Kırkağaç kazalarıdır. Daha önce Karesi sancağına bağlı olan Bergama kazası 1868-1892 arası bu sancağa bağlıydı.
  • Aydın Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Nazilli, Bozdoğan ve Söke kazalarıdır.
  • Merkez kazası Muğla olan Menteşe Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Milas, Bodrum, Çine, Köyceğiz ve Marmaris kazalarıdır.
  • Denizli Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak.1892'de çıkarılan nizamname (tüzük) ile sancak hâlinde Aydın Vilayetine bağlandı. Sancağa bağlı kazalar Buldan, Çal, Saray (Sarayköy), Tavas, Garbikaraağaç (Acıpayam) kazalarıdır.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Aydın Vilayeti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b c d "1914 Census Statistics" (PDF). Turkish General Staff. ss. 605-606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011. 
  2. ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 174-175. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Saruhan Sancağı, Manisa merkezli Osmanlı sancağının adıdır.Osmanlı'da veliaht şehzadeler burada görev yapardı. Aydın ve İzmir merkezli Aydın Eyaleti'nin bir sancağı idi. Manisa ve çevresi tarihi devirlerde; Hititler, Akalar, Frigler, Lidyalılar, Persler, Makedonyalılar, Bergamalılar, Romalılar ve Bizanslılar tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Aziz Akyürek</span> Türk siyasetçi

Hüseyin Aziz Akyürek, II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı Devleti bürokrasisinde üst düzey görevlerden sonra, Yunan işgali sonrası Manisa'da mutasarrıflık ve yine işgal sonrası İzmir'de önce valilik, sonra da belediye başkanlığı yapmış, TBMM 3. Dönem'den itibaren 5 dönem Erzurum milletvekili olarak Meclis'te bulunmuş Türk siyasetçisi ve idarecidir.

<span class="mw-page-title-main">Sirge, Uşak</span>

Sirge, Uşak ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Karesi Sancağı</span>

Karesi Sancağı, Osmanlı Devleti'nin Anadolu Eyaleti sınırları içindeki sancaklarından biri. Osmanoğulları'na ilk katılan beylik olan Karesi Beyliği'nin bulunduğu bölgede kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla yerine Balıkesir ili kurulmuştur. 1909 yılındaki Karesi Sancağı'na bağlı kazalar şunlardır; Karesi Merkez Kazası, Ayvalık Kazası, Bandırma Kazası, Edremit Kazası, Burhaniye Kazası, Erdek Kazası, Gönen Kazası, Sındırgı Kazası, Balya Kazası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Adana Vilayeti</span>

Adana Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1869 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon Vilayeti</span> Osmanlıda bir vilayet

Trabzon Vilayeti, Osmanlı Devleti'nde, 19. yüzyılın ikinci yarısında girişilen idari reformlar sonucunda kurulan vilayetlerden biridir. 1867 yılında Trabzon Eyaleti'nin kaldırılmasıyla kurulmuştur. İdari merkezi Trabzon olan vilayet, Alaçam'dan Çürüksu'ya kadar Karadeniz kıyı şeridi boyunca uzanıyordu. Dört sancaktan oluşuyordu ve Gümüşhane sancağı dışındaki üç sancağın Karadeniz'e kıyısı bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Halep Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun birinci düzey idari bölümü

Halep Vilayeti, 1867 yılında kurulmuş Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayet merkezi Halep'tir. Halep Vilayeti 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbekir Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun birinci düzey idari bölümü

Diyarbekir Vilayeti, 1867 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Diyarbekirdir.

<span class="mw-page-title-main">Saruhan (eyalet)</span>

Karesi Eyaleti, Saruhan Eyaleti, veya Karesi-Saruhan Eyaleti, Osmanlı Devleti eyaletidir. 1845 yılında kurulmuş 1847 yılında dağıtılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aydın (eyalet)</span>

Aydın Eyaleti veya Aydın Beylerbeyliği, 1827-1841 yılları arası Anadolu Eyaleti'nin kaldırılmasıyla kurulmuş kısa süreli Osmanlı Devleti eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

Dersim Vilâyeti, Osmanlı vilayetlerden biri. 1879 yılında merkezi Hozat'ta olmak üzere oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lazistan Sancağı</span>

Lazistan Sancağı, Osmanlı Devleti'nde önce Trabzon Eyaletine, sonra Trabzon Vilayeti'ne bağlı idari birimlerden biridir. 1920 yılında ise bağımsız hale getirilmiştir. Sancağın idari merkezi önce Batum, 1878 yılında Batum Rusya'ya geçtikten sonra Rize kenti idi.

<span class="mw-page-title-main">Hüdâvendigâr Vilayeti</span>

Hüdavendigâr Vilâyeti ya da Bursa Vilayeti, 1867 yılında kurulan Osmanlı vilâyeti.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Vilayeti</span>

İstanbul Vilayeti ya da Konstantiniyye Vilayeti, 1864'te İstanbul Eyaleti'nin kaldırılmasından sonra kurulan bir Osmanlı vilayetidir. Vilayetin sınırları bugünkü gibidir.

<span class="mw-page-title-main">TCDD 3. Bölge</span> Demiryolu bölge müdürlüğü

TCDD 3. Bölge Müdürlüğü, merkezi İzmir'deki Alsancak Garı olan TCDD müdürlüğüdür.

İzmir, Batı Anadolu için önemli bir ulaşım merkezidir. İzmir'in kapsamlı bir otobüs sistemi, gelişmekte olan bir metro ve banliyö demiryolu sistemi ve büyük bir kentsel feribot ağı bulunmaktadır. Ayrıca kenti Çeşme ve Aydın'a bağlayan otoyolları ve kentin çevresini halka gibi saran bir Çevre Yolu bulunmaktadır. Kentteki toplu taşıma hizmeti, tamamı İzmir Büyüşehir Belediyesi'nin sahip olduğu dört ayrı kamu kuruluşu tarafından yürütülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir ilindeki yerleşim yerleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda İzmir ilindeki yerleşim yerleri gösterilmiştir. Yerleşim yerleri bağlı oldukları ilçe başlığı altında sıralanmıştır. Her listede ilk yer ilçe merkezi, diğerleri bu ilçeye bağlı köylerdir. Büyükşehirlerde belde örgütü kaldırılmıştır. Kimi ilçelere bağlı köy yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Menteşe Sancağı</span> Osmanlı idari yapılanmasında bir birim

Menteşe Sancağı, Osmanlı Devleti zamanında günümüzdeki Muğla iline denk gelen sancak.

<span class="mw-page-title-main">Teke Sancağı</span>

Teke Sancağı ya da Teke İli, günümüzde Türkiye'nin Antalya şehrinin merkeziyle birlikte; Finike, Kaş, Kalkan, Gömbe, Elmalı, Kızılkaya, Kocaaliler ve Afyonkarahisar'ın bir kısmını içine alan bir Osmanlı sancağıydı. II. Murad zamanında Osmanlıların kontrolüne giren sancağın kuzeyinde Hamîd Sancağı, kuzey doğusunda Karaman, doğusunda Alanya ve batısında Menteşe Sancağı bulunuyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.