İçeriğe atla

Ayamama Deresi

Ayamama Deresi
Konum
Ülke(ler)İstanbul
Genel bilgiler
KaynakBaşakşehir
AğızMarmara Denizi
Uzunluk40 km

Ayamama Deresi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda yer alan bir akarsudur. Başakşehir ilçesinin doğu kesimlerinde bir kaynaktan doğar. Bağcılar ve Bahçelievler ilçelerinden akarak, Bakırköy ilçesi sınırları içinde sularını Marmara Denizi'ne döker.

Adının kökeni konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bir görüşe göre; adı bir Rum ortodoks azizi olan Aziz Mamas'tan (Yunanca: Άγιος Μάμας); bir diğer görüşe göreyse, Hristiyanlık peygamberi İsa'nın annesi Meryem'e atfen, Kutsal Anne anlamına gelen Άγία Μαμά (ok.: Aya Mama)'dan gelmektedir.[1] Bu ad, Osmanlı döneminde de aynen korunarak Türkçeye geçmiş, günümüzde de bu adla anılmaktadır.

Yakın geçmişe kadar çevresi verimli tarım alanlarıyla çevriliydi. Doğduğu kaynaktan denize dökülene kadar pek çok kolu vardı. Çevresindeki bostanlar, bahçeler ve çiftlikler için önemli bir su kaynağıydı. Üstünde pek çok tarihî köprü ve Bizans döneminden kalma tarihî ayazmalar vardı.[1] (Kutsal çeşme) 1950'li yıllardan sonra İstanbul'a yaşanan yoğun göç nedeniyle derenin çevresinde kaçak yapılaşma başladı. Yanlış kent planlamaları nedeniyle dere çevresine çok sayıda fabrika ve sanayi tesisi kuruldu. Bu kuruluşlar nedeniyle derenin suları aşırı kirlilik sorunuyla yüz yüze kaldı. Çevresindeki köylerin ve kaçak yapıların günümüzdeki semtlere evrilmesi ve bölgeden İstanbul'un en önemli iki yolu olan D100 ve TEM'in geçmesi nedeniyle dere yatağında değişiklikler yapıldı. Derenin büyük bölümü yer altına alınmak suretiyle yatağı daraltıldı.

Günümüzde İstanbul'un batısındaki en önemli merkezlerden olan İkitelli, Güneşli, Yenibosna ve Ataköy semtlerinden geçen dere, yatağı değiştirildiği için sık sık su taşkınlarına neden olmaktadır. Bu taşkınlarda büyük maddi kayıplar yaşanmaktadır. 2009 yılında yoğun yağış sonucu taşan Ayamama Deresi çevresindeki tüm semtler sular altında kalmış; onlarca kişi sel sularına kapılarak yaşamını yitirmişti.[2] 2020'de ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından ıslah edilme çalışmaları başlanan Ayamama, daha sonra İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından uzun ve yeşil bir yaşam vadisine dönüştürüleceği duyuruldu. İnşaat çalışmaları Mayıs 2021'de başladı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ayamama Deresi". 13 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 
  2. ^ "Felaketin bilançosu: 31 ölü, 9 kayıp". 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Boğazı</span> Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki boğaz

İstanbul Boğazı ya da tarihî ismiyle Bosporus (Yunanca: Βόσπορος, romanize: Bosporos ), Asya ile Avrupa kıtalarını birbirinden ayıran ve Marmara Denizi ile Karadeniz'i birbirine bağlayan bir boğaz ve uluslararası su yoludur. Boğaz, genel olarak kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanır ve İstanbul şehrini Avrupa Yakası ve Anadolu (Asya) Yakası olarak ikiye böler. Boğazın her iki yakasına yayılan yerleşim bölgesine Boğaziçi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Simav Çayı Havzası</span> Türkiye de akarsu

Simav Çayı, kaynağını Simav yakınlarındaki Şaphane Dağları'ndan alır. Susurluk ovası'nda kuzeye yönelir ve en son Karacabey'den geçerek Marmara Denizi'ne dökülür. Marmara Denizine dökülen en büyük ırmaktır. Antik adı 'Makestos'dur.

<span class="mw-page-title-main">İznik Gölü</span> Bursa, Türkiyede bir göl

İznik Gölü, Marmara Bölgesinin en büyük, Türkiye'nin ise beşinci büyük doğal gölüdür. tektonik bir tatlı su gölüdür. En büyükleri kuzeydoğudaki Karasu ve güneybatıdaki Sölöz olmak üzere, derelerin göle girdiği noktalarda küçük deltalar ve geniş sazlıklar oluşmuştur. Gölü besleyen derelerin gölle buluştuğu noktalarda küçük sazlıklar ve deltalar var. Gölün çevresi piknik sahaları, turistik tesisler, gezi alanları ve florası çok zengin bitki örtüsüyle kaplıdır. Karsak Deresi gölün fazla sularını 15 km uzaklıktaki Marmara Denizi'nde Gemlik körfezine ulaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Alibey Deresi</span>

Alibey Deresi, İstanbul'da Kağıthane Deresi'yle birleşerek Haliç'i meydana getiren dere.

<span class="mw-page-title-main">Küçükçekmece Gölü</span> İstanbulda göl

Küçükçekmece Gölü, Marmara Bölgesi'nde, İstanbul'da Küçükçekmece, Avcılar, Bakırköy ve Başakşehir ilçeleri arasında yer alan göl.

<span class="mw-page-title-main">Banaz Çayı</span>

Banaz Çayı, Uşak ilinin en önemli akarsuyu. Büyük Menderes'in yukarı havzasının bir kısmını teşkil eden Banaz Çayı, Murat Dağı'ndan doğar, kuzey-güney doğrultusundan akarak Denizli il sınırında Büyük Menderes'e ulaşır. Murat Dağı'ndaki kaynağından Büyük Menderes'e ulaştığı yere kadarki uzunluğu 165 km'dir.

Göksu Deresi, İstanbul'un Anadolu yakasında Beykoz'a bağlı Anadoluhisarı ile Göksu mahalleleri arasında İstanbul Boğazı'na dökülen dere.

<span class="mw-page-title-main">Kuşdili Deresi</span>

Kuşdili Deresi ya da Kurbağalıdere, İstanbul'un Anadolu Yakasında Marmara Denizi'ne dökülen başlıca akarsulardan biri.

<span class="mw-page-title-main">Haydarpaşa</span> İstanbul, Kadıköydeki Haydarpaşa Garı ve çevresine verilen isim

Haydarpaşa, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde Haydarpaşa Garı ve çevresindeki alana verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Sancaktar Hayrettin Camii</span> İstanbulda, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastır

Sancaktar Hayrettin Camii (Sancaktar Hayreddin Mescidi) ya da Azize Gastria Manastırı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastırdır. Bugün cami olarak kullanılan bölüm bir manastır kompleksinin yalnızca ayakta kalan küçük bir bölümü olduğu sanılmaktadır. Bu manastırın adının ne olduğu konusunda kesin kabul görmemiş değişik görüşler bulunmaktadır. Yapının Gastrion Manastırı'nın bir parçası olduğu düşünülse de, adı geçen manastırın fazla doğusunda olması nedeniyle bu görüş herkes tarafından kabul görmemektedir. İstanbul'da Komnenos ve Paleologos dönemi Bizans mimari yapıtlarının küçük bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıthane Deresi</span>

Kâğıthane Deresi, İstanbul'da yer alan küçük bir akarsudur. Terkos Gölü'nün doğusunda bir kaynaktan doğar. Eyüpsultan, Sarıyer ilçelerinden geçerek Kâğıthane'de Haliç'e dökülür. Bizans döneminde Barbisos adıyla bilinen derenin, Osmanlı döneminde çevresinde bulunan kâğıt fabrikası nedeniye Kâğıthane Deresi olarak anılmaya başlandığı rivayet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bayrampaşa Deresi</span>

Bayrampaşa Deresi ya da Yenibahçe Deresi, İstanbul'da bulunan ancak günümüzde kurumuş durumda bulunan bir akarsudur. Bayrampaşa Deresi, İstanbul'da Suriçi'nden geçen tek suydu. Edirnekapı'yla Topkapı arasından kentin içine giriyordu. Suyun kente güvenli biçimde girebilmesi için, tam giriş noktasına bir gözcü kulesi bulunuyordu. Günümüzde bu kulenin olduğu yer Sulukule olarak anılmaktadır. Akarsu, Fatih ilçesinin Langa semtinde Marmara Denizi'ne dökülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sille Çayı</span>

Sille Çayı, Konya kapalı havzasında bulunan, mevsimlik akışlı bir akarsudur. Konya şehir merkezinin kuzeydoğusunda 200 km² genişliğinde havzaya sahiptir. Sel rejimli akarsu yağışlı mevsimde akış göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mezitli Çayı</span> Akdenize dökülen antik çay

Mezitli Deresi Toros Dağları'ndan doğup, Mersin, Mezitli şehir merkezinden Akdeniz'e dökülen akarsu. Antik adı Liparis Çayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

Kanlıkavak Deresi veya Baltalimanı Deresi, İstanbul'un Sarıyer ilçesinin Ayazağa semtinde doğan ve Baltalimanı semtinde İstanbul Boğazı ile buluşan bir akarsudur. Derenin ağzı önceden bir haliçti.

Çobançeşme Köprüsü, İstanbul ili Bahçelievler ilçesi Çobançeşme mahallesinde Ayamama Deresi üzerinde Roma dönemine ait tarihi köprüdür. Adını yanındaki Çoban Çeşmesi'nden alır. Yol inşaatı kapsamında dere yatağı değiştirildiğinden köprünün dere ile irtibatı kalmamıştır. Yapım tarihi ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Papaz Köprüsü, İstanbul ili Halkalı Merkez mahallesinde Ayamama Deresi üzerinde tarihi taş köprüdür. Halkalı Köprüsü ve Kanadilli Köprüsü olarak da bilinir. 2009'da Ayamama Deresi taşkını ) sırasında zarar gören köprü için restorasyon çalışması yapıldı ve 2021'de tamamlandı.

İncesu Çayı, Haymana'dan doğan akarsudur. Mogan Gölü, Eymir Gölü'nü oluşturduktan sonra; Mühye, Aşağı İmrahor, Yukarı İmrahor, Türközü, Mimarsinan, Seyranbağları, Ahmetler, Kolej, Sıhhiye, Ulus, Zübeyde Hanım yerleşim yerlerini geçerek Ankara'nın Akköprü semtinde Çubuk Çayı ile birleşerek Ankara Çayını oluşturmaktadır. 1960'lı yıllardan itibaren kanalizasyon aktarımında kullanılmaktadır. Günümüzde büyük bir bölümü yer altına alınmıştır