İçeriğe atla

Aya Stefanos Kilisesi

Aya Stefanos Kilisesi'nin içten bir görüntüsü

Aya Stefanos Kilisesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 19. yüzyılın ortalarında Eğirdir'de inşa edilmiş olan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Eğirdir, o dönemde farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yerleşim yeriydi ve Rum Ortodoks cemaati burada önemli bir varlık gösteriyordu. Kilisenin yapımında kullanılan malzemeler ve mimari tarzı, bu topluluğun kültürel ve dini kimliğini yansıtır.[1]

Mimari ve sanatsal özellikler

Aya Stefanos Kilisesi'nin dıştan bir görüntüsü

Aya Stefanos Kilisesi, tipik Bizans ve erken Osmanlı mimarisinin unsurlarını birleştirir. Yapı genellikle kesme taş ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Cepheleri sade olup, fazla süsleme içermemektedir. Kubbesi ve haç planlı yapısı, klasik Ortodoks kiliselerinin özelliklerini taşır.

Kilisenin iç mekânı, ilk inşa edildiği dönemde zengin fresklerle ve dini ikonalarla süslenmişti. Ancak, zaman içerisinde bu süslemeler tahrip olmuştur. Orijinal fresklerin sadece bazı izleri günümüze ulaşabilmiştir. Yapının içinde yer alan apsis, sütunlar ve tavan süslemeleri, dönemin sanatsal anlayışını yansıtır.

Tarihsel süreç ve akıbeti

Fener Rum Patriği Bartholomeos, Eğirdir'de (2018).

19. Yüzyıl ve Erken 20. Yüzyıl

Aya Stefanos Kilisesi, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Rum Ortodoks cemaati için önemli bir ibadet merkezi olarak hizmet vermiştir. Eğirdir'deki Rum nüfus, bu dönemde kiliseyi aktif olarak kullanmaktaydı. Ancak, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması sürecinde yaşanan nüfus mübadelesiyle birlikte, bölgedeki Rum nüfusu hızla azalmış ve kilise cemaatsiz kalmıştır.[2][3]

Nüfus Mübadelesi ve Sonrası

1923 yılında Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Lozan Antlaşması ile gerçekleşen nüfus mübadelesi sırasında, Eğirdir'deki Rumlar Yunanistan’a gönderilmiş ve Yunanistan’dan gelen Türkler buraya yerleştirilmiştir. Bu olay, Aya Stefanos Kilisesi'nin terk edilmesine yol açmıştır. Kilise, cemaatinden yoksun kaldığı için uzun yıllar bakımsız bir şekilde kalmıştır.

Modern Dönem

Uzun süre harabe halde kalan kilise, bu dönemde çeşitli zararlar görmüştür. Kilisenin yapısal bütünlüğü zaman içinde bozulmuş ve iç süslemeler büyük ölçüde yok olmuştur. Bununla birlikte, 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında, Türkiye'deki kültürel mirasın korunması konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte, Aya Stefanos Kilisesi’nin de korunması gerektiği kabul edilmiştir. Ancak, bu süreçte kilise için kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılmamıştır ve kilise hala zarar görmüş bir şekilde ayakta durmaktadır.

Günümüzde, kilise hem yerel halk hem de turistler için bir tarihî eser olarak ilgi çekmektedir. Aya Stefanos Kilisesi, Eğirdir’in kültürel mirasının bir parçası olarak önemini korumakta, ancak acil koruma ve restorasyon çalışmaları gerekmektedir. Bu kilise, bölgenin çok kültürlü geçmişinin ve tarihi zenginliğinin bir simgesi olarak değerlidir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Eğirdir: Bir Kültürel ve Sosyal İnceleme
  2. ^ Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'deki Rum Ortodoks Kiliseleri. 
  3. ^ Bizans ve Osmanlı Mimarisi. 
  4. ^ Eğirdir ve Çevresi Tarihi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ayasofya (Trabzon)</span> Türkiyenin Trabzon şehrinde yer alan bir cami

Ayasofya ya da eskiden Ayasofya Kilisesi, Trabzon'un Fatih Mahallesi'nde bulunan tarihi yapı.

<span class="mw-page-title-main">Rum</span>

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi</span> Dini kurum

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fethiye Camii</span> İstanbulda camiye çevrilen bir Rum Ortodoks kilisesi

Fethiye Camii veya Teotokos Pamakaristos Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Çarşamba semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sümela Manastırı</span> Trabzonda bulunan eski Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksi

Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Vadisi Millî Parkı sınırları içerisinde yer alan Meryem Ana Deresi'nin batı yamaçlarında yer alan, Kara tepesinin üzerinde ve deniz seviyesinden 1.150 m yükseklikte konumlanmış Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksidir. 1923 yılında Rum Kırımı ve Mübadele sorunu'ndan dolayı terk edilmek zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Noel Baba Kilisesi</span>

Noel Baba Kilisesi ya da resmi adıyla Aziz (St.) Nikolaos Anıt Müzesi, Demre'de bulunan, Noel Baba olduğuna inanılan Aziz Nikolaos'ın ölümü ile yapılan kilise. Noel Baba'nın ölümünden sonra bir süre burada yattığı daha sonra kemiklerinin İtalyan denizcilerce Bari'ye götürüldüğüne inanılır. Kilise, Antik çağdan 20. yüzyıldaki Rum Kırımı dönemine kadar ibadethane olarak kullanılmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Bellapais Manastırı</span>

Bellapais Manastırı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Beylerbeyi köyünde bulunan tarihi bir manastır.

<span class="mw-page-title-main">Aya Triada Rum Ortodoks Kilisesi (Beyoğlu)</span> İstanbul, Beyoğlunda bulunan kilise

Aya Triada İstanbul, Beyoğlu'nda bulunan Rum Ortodoks kilisesidir. Taksim Meydanı'nın güneybatısında; Meşelik Sokağı, İstiklal Caddesi ve Sıraselviler Caddesi'nin kesişiminde bulunan kilise, İstanbul'daki en büyük Rum Ortodoks mabetlerinden biridir. Halen Rum cemaati tarafından aktif olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Giragos Ermeni Kilisesi</span> Diyarbakırdaki Ermeni Ortodoks Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi veya Aziz Kyriakos Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan ve 2016 senesinde hükûmet tarafından kamulaştırılmış olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi</span>

Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi veya Aziz Yorgi Katedrali, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesinin Fener semtinde bulunan ve İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'ne ev sahipliği yapan kilise. Özellikle dünya Hristiyanlığı'ndaki durumu göz önüne alındığında nispeten küçük bir kilisedir; bununla birlikte, tüm İslami olmayan binaların camiler gibi ilgili İslami binalardan daha küçük ve alçakgönüllü olması gerektiğini belirleyen Osmanlı İmparatorluğu'nun İslami yasaları ile açıklanabilir: Osmanlı'nın İstanbul'u fethinden önce Patrikhane kilisesi Ayasofya'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Marko Manastırı</span> Makedonyada bir manastır.

Marko Manastırı, Kuzey Makedonya'da, Üsküp'ün güneybatısında, şehre yaklaşık 18 km uzaklıktaki Markova Sušica köyünde bulunan manastırdır. Manastırın inşasına Sırp Kral Vukašin önderliğinde 1345 yılında başlanmış olsa da, içindeki freskler dönemde yaşanan Osmanlı akınları ve iç karışıklıklar nedeniyle oğlu Prens Marko tarafından yaklaşık 30 yıl sonra tamamlanabilmiştir. Manastırın Katholikon'u Aziz Dimitrios kilisesidir ve bu kilise manastır kompleksinin merkezini oluştur.

<span class="mw-page-title-main">Boyana Kilisesi</span>

Boyana Kilisesi, Sofya'nın 8 km. güneyinde, Vitoşa Dağı eteklerinde bir Orta Çağ Bulgar Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Yuhanna Kilisesi (Kaneo)</span>

Aziz Yuhanna Kilisesi Kuzey Makedonya'nın Ohri ilinde Kaneo sahilindeki sarp kayalık üzerinde Ohri gölüne hakim bir arazide bulunan bir Makedon Ortodoks kilisesidir. Aziz ve Havari Yuhanna'ya adanan kilisenin ne zaman inşa ettirildiği bilinmezken, kilise mülklerinin yazıldığı bir belge sonucu 1447 yılı öncesinde inşa edilmiş olabileceği kabul edilir. Arkeologlar kilisenin Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişinden kısa bir dönem önce inşa edilmiş olabileceğini düşünmektedirler. 1964 yılında yürütülen restorasyon çalışmaları sırasında kubbesinde bulunan bazı freskler keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Vukolos Kilisesi</span> İzmir, Türkiyede bir kilise

Aziz Vukolos Kilisesi veya Ayavukla Kilisesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Adını ilk İzmir Psikoposu Vukolos'tan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rum Ortodoks Kilisesi</span> Doğu Ortodoks Kilisesi içindeki kilise organı

Rum Ortodoks Kilisesi, geleneksel olarak Koini Yunancası'nı kullanan Doğu Ortodoks kiliseleri için kullanılan bir terimdir. Tarihsel olarak, Bizans İmparatorluğu'nun mirasına atıfta bulunmasından dolayı Rum Ortodoks terimi, genel olarak tüm Doğu Ortodoks Kiliseleri'ni tanımlamak için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aya Nikola Kilisesi (Kuruköprü)</span>

Kuruköprü Anıt Kilisesi veya eskiden Aya Nikola Kilisesi, Türkiye'nin Adana kentinde Rum cemaat tarafından 1845 yılında inşa edilmiş, günümüzde müze olarak hizmet veren Rum Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Ortodoks Kilisesi</span> Mersindeki 19. yy yapımı kilise

Mersin Rum Ortodoks Kilisesi, Mersin içinde yer alan kilisedir. Halk arasında Arap Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Sarkis Ermeni Ortodoks Kilisesi</span> Diyarbakırda yer alan bir kilise

Surp Sarkis Ermeni Ortodoks Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir kilisedir. Kilise ayrıca Hızır İlyas Kilisesi ya da Çeltik Kilisesi olarak da bilinir. Ortodoks Ermenilere aittir.

<span class="mw-page-title-main">Panaya tu Kastru</span> Rodostaki bir kilise

Panaya tu Kastru, Kalenin Meryemi veya Enderun Camii, Yunanistan'daki Rodos kentinde bulunan Orta Çağ'dan kalma bir Rum Ortodoks kilisesidir. Surlarla çevrili eski şehir sınırları içerisindeki yapı, adada günümüze ulaşan en büyük Bizans kilisesidir. Tarih boyunca, Rodos'un çeşitli devletler ve imparatorluklar tarafından fethedilmesiyle Roma Katolik kilisesi ve camii olarak kullanılmıştır..

<span class="mw-page-title-main">Aya Spiridon Kilisesi (Rodos)</span> Rodostaki bir Bizans kilisesi

Hagios Spyridon Kilisesi, Yunanistan'daki Rodos kentinde bulunan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Surlarla çevrili eski şehir sınırları içerisindeki yapı, on üçüncü yüzyılda inşa edilmiş bir Orta Çağ Bizans kilisesidir. Adanın Osmanlı hakimiyeti altında olduğu dönemde Kavaklı Mescidi adıyla camiye dönüştürülmüş, daha sonra tekrar Hristiyan ibadetine açılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.