İçeriğe atla

Aya Dimitri Kilisesi

Koordinatlar: 40°38′20″K 22°56′52″D / 40.63889°K 22.94778°D / 40.63889; 22.94778
Selanik Aya Dimitri Kilisesi
Kilisenin içi
Harita
Temel bilgiler
KonumSelanik, Yunanistan
Koordinatlar40°38′20″K 22°56′52″D / 40.63889°K 22.94778°D / 40.63889; 22.94778
İnançHristiyanlık
MezhepOrtodoks Hristiyanlık
Açılış5. yüzyıl
Dünya miras yılı1988
Selanik'in Erken Hristiyan ve Bizans Anıtları
UNESCO Dünya Mirası
Kilisenin içinden bir görünüm
Konum Yunanistan
KriterKültürel: i, ii, iv
Referans456
Tescil1988 (12. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika
Çeşme

Aya (Aziz) Dimitri Kilisesi, Selanik’te şehrin koruyucusu Selanikli Aziz Dimitri’ye adanmış Bizans devrinden kalma kilise.

Erken-Hristiyanlık dönemine ait önemli bir anıt olan yapı, 1491-1912 arasında cami olarak hizmet vermiştir. Aziz Dimitri’nin şehit edildiği Roma hamamı kalıntıları üzerine inşa edilmiş olan kilisenin altında Azizin naaşının bulunduğuna ve naaşın bulunduğu yerdeki çeşmenin suyunun şifalı olduğuna inanılır.[1][2]

1917’de yandıktan sonra yeniden inşa edilip 1949’da ibadete açılan kilisenin bodrum katı müze olarak düzenlenmiştir.

Yapı, 1988’den beri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir.[3]

Tarihi

Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'nun devlet dini olarak kabul edilişinden sonra, Aziz Dimitri'nin 303 yılında hapsedilip işkence ile öldürüldüğü Roma hamamı kalıntıları üzerinde bir Hristiyan tapınağı inşa edilmiştir. Bu ilk tapınağın yapılış tarihi bilinmez. Azizin şehit edildiği yerdeki çeşmenin suyu Hristiyanlarca kutsal ve şifalı kabul edildi.[4] İlk tapınağın yerine 412-413’te onun yerinde üç nefli bir bazilika inşa edildi.

Geçirdiği yangınlar sonucu hasar gören bazilika 629-634’te tamir görüp genişletilmiş ve beş nefli bir bazilika haline getirilmiştir. Bazilika, İmparator Herakleios'un saltanatından sonra bir yangında yok oldu ancak kısa sürede bazı değişikliklerle yeniden inşa edildi.

904 yılında Sarazenler ve sonrasında 1185 yılında Normanlar tarafından yağmalandı. İkinci yağmalama süresince, Azizin külleri, bunları kurtarmak isteyen keşişlerce İtalya’ya götürüldü. 13. yüzyılda kilise onarıldı ve yenilendi. 1430 yılında, Selanik’in Osmanlılar tarafından ele geçirildiği dönemde kilise, surların seyrek olduğu noktaya kadar daha büyük yağmalamalara maruz kaldı.

Kilise, II. Bayezid zamanında 1491'de Cezeri Kasım Paşa tarafından camiye çevrildi ve “Kasımıye Camisi” adını aldı.[5] Cami olduğu dönemde de mihrabın altındaki mukaddes suyun Hristiyanlar tarafından ziyaretine izin verilmişti.[5]

1912’de Yunanistan’ın bağımsızlığını elde etmesinden sonra yeniden kiliseye çevrilen yapı, 1917’de bir yangında mahvolmuş; daha sonra yeni baştan inşa edilmiş ve 1949’da hizmete girmiştir.

Müze

Kilisenin bodrum katı müze olarak düzenlenmiştir. 5. yüzyılda aynı yerde inşa edilmiş kilisenin kalıntıları, kilisenin geçmişine ilişkin belgeler, 7.yüzyılda geçirdiği yangından sonra inşa edilen yapının heykelleri, cami olduğu dönemdeki kitabesi, geçirdiği restorasyona ilişkin belgeler müzede sergilenir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Aziz Dimitrios". oodegr.co sitesi. 25 Ekim 2010. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  2. ^ "The Church Of Aghios (Saint) Demetrios". Serfes.org sitesi. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  3. ^ "Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessalonika". UNESCO web sitesi. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  4. ^ a b "Museum in the Crypt of the Church of St. Demetrios". 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  5. ^ a b Sarısakal, Baki. "Selanik Kasımıye Camisi" (PDF). Bakisarisakal.com sitesi. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">St. Antuan Katolik Kilisesi</span> İstanbul, Türkiyede bir kilise

St. Antuan Katolik Kilisesi, İstanbul'un en büyük ve cemaati en geniş Katolik Kilisesi'dir. Beyoğlu'ndaki İstiklal Caddesi üzerinde Galatasaray'dan Tünel'e doğru giderken sol tarafta bulunur.

Aşağıda camiye dönüştürülmüş kiliselerin bir bölümü bulunmaktadır. Eğik olarak yazılan isimler günümüzde artık cami olarak kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kilise</span> Hristiyan ibadeti için dinî bina

Kilise, Hristiyanlıkta ibadet etmek ve bazı diğer dini vazifeleri yerine getirmek için tahsis edilmiş halka açık bina, tapınak. Yunanca ekklesia kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ayasofya (İznik)</span> Türkiyenin Bursa şehrinde yer alan bir cami

İznik Ayasofya Camii veya İznik Ayasofya Orhan Camii veya eskiden Azize Sofya Kilisesi, İznik'in tam ortasında, surlarla çevrili kentin dört kapısından gelen yolların kesiştiği yerde inşa edilmiş olan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Denis Bazilikası</span>

Saint-Denis Bazilikası, Saint-Denis, Seine-Saint-Denis, Fransa 'da Orta Çağ'da Gotik mimari stilline göre yapılmış bir büyük manastır kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi</span>

Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi, Galata'da yer alan bir Roma Katolik Kilisesi'dir.

Ortaköy Tarihi Camii, eskiden Aziz Dimitri Kilisesi, İstanbul ili Silivri ilçesi Ortaköy Merkez Mahallesinde bulunmaktadır. Ne zaman inşa edildiği net olarak bilinmemekle birlikte camide bulunan kitabelerden 1796-1831 yılları aralığında bölgede yaşayan Rumlar tarafından Aziz Dimitrios Kilisesi olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır. Yaklaşık 90 yıl kilise olarak faaliyet gösteren yapı, 1924 yılındaki mübadele ile Rumeliden gelen Türklerin Ortaköy'e yerleşmesiyle ortaya çıkan cami ihtiyacı nedeniyle camiye çevrilmiştir. Üzerine eklenen ahşap bir minare ile yeni cami yapılıncaya kadar yaklaşık 40 küsur yıl cami olarak kullanılan yapı, daha sonra karakol ve okul gibi çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Sonraları kendi kaderine bırakılan cami, bakımsızlıktan kısmen yıkılmıştır. 2008 yılında Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla caminin restore edilerek tekrar faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan restorasyon çalışmaları 2012 yılında tamamlanmış ve cami Ramazan ayında yeniden ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dimitrios (aziz)</span> Hristiyan şehit

Selanikli Aziz Dimitrios (Yunanca: Ἅγιος Δημήτριος τῆς Θεσσαλονίκης) milattan sonra 4. yüzyıl başlarında yaşamış bir Hristiyan şehidi ve azizidir.

<span class="mw-page-title-main">Sivrihisar Surp Yerrortutyun Kilisesi</span>

Surp Yerrortutyun Kilisesi veya Kutsal Üçlü Ermeni Kilisesi, Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinde bulunmakta olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi'dir fakat 1915 Ermeni Kırımı'ndan beri boş kalmıştır. Anadolu'nun en büyük ikinci kilisesi olarak biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Santa Sabina</span> Romada bazilika

Santa Sabina bazilikası, Roma'da Aventine Tepesi üzerinde bulunan tarihi bir kilisedir. Tiber Nehri'nin kuzeyi ve Circus Maximus'un doğusunda konumlanan Santa Sabina bilinen en eski Roma Bazilikasıdır. Bu haliyle orijinal kolonadlı dikdörtgen plan şemasını hala korumaktadır. Diğer birçok kiliseye kıyasen, örneğin Santa Maria Maggiore, Santa Sabina'nın geçirdiği restorasyonlar onun orijinal dekorasyonunu bozmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Plaoşnik</span>

Plaoşnik Kuzey Makedonya Ohri ilinde bulunan bir arkeolojik bölge. Bulgar Çarı Samuel tarafından yaptırılan kaleden yaklaşık 250 metre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Polikarp Kilisesi</span> İzmir, Türkiyede bir kilise

Aziz Polikarp Kilisesi veya Saint Polycarpe Kilisesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan bir Katolik kilisesidir. Adını on iki havariden biri olan Yuhanna'nın öğrencisi ve İzmir Psikoposu Polikarp'tan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Cuma Camii</span>

Yeni Cuma Camii veya Hagios Evgenios Kilisesi, Trabzon'un Yenicuma Mahallesi'nde yer alan bir tarihi yapı. Eskiden kilise ve cami olarak kullanıldı. Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amaras Manastırı</span> Azerbaycanın Hocavend ilinde manastır

Amaras Manastırı, Hocavend iline bağlı Sos köyü yakınlarında Karabağ bölgesinde bulunan bir Ermeni manastırı. Manastır, önemli bir dini ve eğitim merkeziydi. Manastır, erken Hristiyanlık döneminden Alban Havari Kilisesi'nin kaldırılmasına kadar Kafkasya Albanya'sında en çok ziyaret edilen kutsal tapınaklardan biri olmuş, yakın zamana kadar bulunduğu bölgenin hem Hristiyan hem de Müslüman nüfusu tarafından kutsal kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gantiadi Kilisesi</span> Gürcistanda antik klise

Gantiadi Kilisesi Gagra rayonunun Gantiadi köyünde bulunan 6. yüzyıl yapımı üç apsisli bir bazilikadır. MS 543 yılında inşa edilen kilise, 8-10. yüzyıllar arasında birkaç kez değişime uğradı. 1576'da Osmanlılı işgalciler tarafından kısmen tahrip edildi. Gürcistan'daki en eski Hristiyan tapınaklardan biridir. Günümüze sadece bazilikanın kalıntıları kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi</span>

Urbnisi Gürcistan’ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli ilçesinde konumlanmış bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kesik Minare</span>

Kesik Minare Cami, Türkiye'nin güneyinde, Antalya'nın Kaleiçi bölgesinde bulunan ve Kırık Minare Camii, Korkut Cami veya Cumanın Cami adları ile de bilinen camidir.

<span class="mw-page-title-main">Aya Tekla Yeraltı Kilisesi</span> Mersin, Silifke yakınlarındaki bir yeraltı kilisesi öreni

Aya Tekla Yeraltı Kilisesi (Meryemlik) Mersin ilinin Silifke ilçesi yakınlarında yer alan bir yeraltı kilisesi örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Aya Nikola Kilisesi (Hanya)</span> Girit Hanyada bir kilise

Aziz Nikola Kilisesi ya da Osmanlı dönemindeki adıyla Hünkâr Camii(Χιουγκιάρ Τζαμισί), Girit'in liman kenti Hanya'da 1320 yılında Venedikliler tarafından inşa edilmiş bir kilise. Yunanistan'da hem bir çan kulesi hem de bir minaresi olan tek ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">Aya Titos Katedrali</span>

Aya Titos Katedrali, Aziz Titus Katedrali, Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa Camii, Vezir Camii veya Yeni Cami, Girit'in Kandiye şehrinde bulunan ve Aziz Titos'a adanmış bir Ortodoks kilisesidir. 1856 yılındaki depremde yerinde bulunan binanın yıkılması sonrasında 1869 yılında yerine inşa edilen Yeni Cami'nin, 1925 yılında kiliseye dönüştürülmesi ile Hristiyan ibadetine açılmıştır. Kilise, 2013 yılında Girit başpiskoposluğunun katedrali olarak ilan edilmiştir. Kilise, eklektik tarzda, kubbeli kare planlı bir yapıdır. Yapının dış cephesinde dikey unsurlar baskın olup üst kısımda taş oyma bir apsis bulunmaktadır.