İçeriğe atla

Ay Işığı (oyun)

Ay Işığı
Moonlight
Harold Pinter'in 1990 yılında yazdığı oyun "Ay Işığı"nın İngiltere'de basılmış afişlerinden biri.
Harold Pinter'in 1990 yılında yazdığı oyun "Ay Işığı"nın İngiltere'de basılmış afişlerinden biri.
YazarHarold Pinter
KarakterlerAndy
Bel
Jake
Fred
Maria
Ralph
Briget
İlk gösterim1993
Almeida Tiyatrosu
Ülkeİngiltere İngiltere
Orijinal dilİngilizce
Konuaile, sevgi, yaşam ve ölüm
TürDram
Zaman ve mekânBir ev ve bir daire
Resmî sitesi

Ay Işığı (orijinal adı: Moonlight), Harold Pinter'in 1990 yılında yazdığı tiyatro oyunudur. Oyun ilk kez 7 Eylül 1993'te Londra Almeida Theatre'da sahnelendi.[1] Yer yer vodvil türünde eğlenceli bir oyun olan Ay Işığı, Eve Dönüş'ten bu yana Pinter'in yazdığı en önemli oyun olarak nitelendirilir.[]

Eser, ilk kez Mitos Boyut Yayınevi tarafından 1993 yılında Türkçe olarak yayımlandı.

Karakterler

  • Andy : Elli yaşlarında bir erkek.
  • Bel : Elli yaşlarında bir kadın.
  • Jake : Yirmi sekiz yaşında bir erkek.
  • Fred : Yirmi yaşlarında bir erkek.
  • Maria : Elli yaşlarında bir kadın.
  • Ralph : Elli yaşlarında bir erkek.
  • Bridget : On altı yaşında bir kız.

Oyunun konusu

Andy ve Bel çocuklarından ayrı bir çifttir. Andy ölüm döşeğindedir. Bu anlarda iki oğulları Jake ve Fred ve kızları Bridget ile bağları koparmış olmanın acısını yaşarlar. Jake ve Fred gelmez, Bridget gelemez. Andy devlet memuru iken çok saygın bir adamken ölümle karşılaştığında, başucunda karısının dışında, ne ailesi, ne tesellisi, ne de güveni vardır.

Böylece Pinter'in gözü ile, 1980'lerin "eline ne geçerse, kap, kaç, köşeyi dön" davranışından miras kalan aile yaşamı sergilenir. Yatalak çağdaş Lear'ı sunarken, çok duyarlıdır. Oyun yine de şiirsellik ile söz güldürüsü arasında gidip gelir. Pinter eski temalarını yeniden işlemiştir: Geçmişe özlem, sevginin ve dostluğun aldatılmaya mahkûm oluşu, aile yaşamının iki rakip arasındaki kavga ve ana babanın çocuklarını horlaması olarak görülmesi. Ama bu oyunu hüzünlü yapan ana, baba ve çocuklar arasındaki uçurumdur.

İki kardeş Jake ve Fred aylaktır. Babalarının bakımlı temiz ölüm döşeğine karşın, yatalak, belki de ölmek üzere olan Fred'in karmakarışık, pasaklı yatağı, aralarındaki uçurumun simgesidir. İki kardeşi birbirine bağlayan şey birlikte oynadıkları sözcük oyunları ve önemli kişilermiş gibi görünme çabalarıdır. Babalarının adını anmazlar, yalnız alay ederler ve hor görürler.

Andy ve Bel'in kızı Bridget hayalet gibi görünür. Önce annesiyle babasına karşı yumuşaktır. Sonunda, izbe bir evde, ona vadettikleri eğlencenin başlamasını bekler; ayın batışını beklemektedir, oysa ay batmaz. Yavaş yavaş onun gerçekten bir hayalet olduğunu anlarız. Bridget'in üç çocuğu, Bel ve Andy'nin güzel torunları ise, asla doğamayacak çocuklardı. Bridget son öyküsünü anlatırken, oyunun tüm kişileri bağlantısız olarak bir tablo oluşturur. Pinter bu konuda, oyunu Londra'da ilk kez sahneleyen yönetmen Leveaux'ya şöyle demiş: "Bir konuya açıklık getirmek isterim. Oyun hakkında benim de bilmediğim pek çok şey var, ama şunu kuvvetle hissediyorum: Bridget ölüdür." Ay batınca Andy ölecektir.

Karı koca arasında, yoğun nefretin ardından paylaşılan bir keder vardır: Onları torun sahibi yapabilecek kızlarını kaybetmiş olmak. Birbirleriyle alay ederek soluk alırlar. Andy istenmeyen babadır, ulaşılamayan eştir. Çocuklarının bu duruma gelmesinden, belki kızının ölmesinden sorumludur. Çok şey konuşulmaz. Belleğin kişiselliği, yaşam boyu birlikte olunan eşi tanıyamamak, belirsiz bugün ile belirsiz dünün arasındaki boşluk -"ölümün belirsiz gecesi"- insanın korkusudur. Keder, konuşulmadığı için bu oyunda yoğundur. Pinter'in sözünü ettiği keder ve acı, sözcüklere sığmaz.

Ay Işığı oyununun Pinter'a özgü iğneleme, keskinlik ve gizemin karışımı, hem kabalık hem incelik gibi nitelikleri vardır.

Sahnelenme bilgisi

Oyun prömiyeri 7 Eylül 1993 tarihinde Londra'da Almeida Tiyatrosu'nda yapıldı. David Leveaux yönetmenliğinde sahnelenen oyunda, Ian Holm (Andy), Anna Massey (Bel), Douglas Hodge (Jake), Michael Sheen (Fred), Jill Johnson (Maria), Edward de Souza (Ralph), Claire Skinner (Bridget) rol aldı.

Oyunun New York prömiyeri ise 17 Aralık 1995'te Roundabout Tiyatrosu'nda gerçekleşdi. Yönetmenliğini Karel Reisz'ın yaptığı ve Melissa Chalsma (Bridget), Blythe Danner (Bel), Paul Hecht (Ralph), Barry McEvoy (Fred), Jason Robards (Andy), Liev Schreiber (Jake), Kathleen Widdoes (Maria) gibi oyuncuların rol aldığı oyun, 27 Eylül'e kadar sahnelendi.

Kaynakça

  1. ^ "Pinter's Moonlight at the Donmar: Time to go". The Guardian. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig van Beethoven</span> Alman klasik müzik bestecisi ve piyanist (1770–1827)

Ludwig van Beethoven, Klasik dönemden Romantik döneme geçiş sürecine büyük katkı sağlamış ve gelmiş geçmiş en ünlü ve en etkileyici bestecilerden biri olarak kabul edilen Alman piyanist ve bestecidir. 9 senfonisi, 5 piyano konçertosu, 32 piyano sonatı, 16 yaylı dörtlüsü ve hayatı boyunca yazdığı tek opera olan Fidelio en çok bilinen eserlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Helios</span> Güneşin Antik Yunan kişileştirmesi

Helios, eski Yunan dininde ve mitolojisinde Güneş Tanrısı ve Güneş'in kişileştirilmiş varlığıdır. Işık saçan bir taçla ve gökyüzünde dört atlı bir arabayla betimlenir. Yeminlerin bekçisi ve görme yetisinin de tanrısıdır.

<i>Cimri</i> (oyun)

Cimri, Fransız komedi yazarı Molière tarafından yazılmış 5 perdelik bir oyundur. İlk kez 1668 yılında Palais Royal'da oynamıştır. Eser, Plautus'un Altın Çömlek adlı komedyasına dayanır. Bozkurt Kuruç'a göre yazar, Ludovico Aristo'nun Isuppositi, Pierre de Larivey'in Les Esprits ve François de Boisropert'in La Belle Plaideuse adlı komedilerinden de yararlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harold Pinter</span> İngiliz oyun yazarı (1930-2008)

Harold Pinter, 2005 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İngiliz oyun yazarı, senarist, şair, tiyatro yönetmeni, aktör. İngiliz Tiyatrosunun 20. yüzyılın ikinci yarısındaki temsilcisi olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Tennessee Williams</span> Amerikalı oyun yazarı (1911 – 1983)

Tennessee Williams takma adıyla bilinen Thomas Lanier Williams, büyük bir Amerikalı oyun yazarı ve 20. yüzyılın en seçkin oyun yazarlarından biriydi. “Tennessee” adı kendisine, okul arkadaşları tarafından güneyli aksanı ve babasının Tennessee geçmişinden dolayı verilmiştir. Arzu Tramvayı ile 1948’de ve Kızgın Damdaki Kedi ile de 1955 yılında Pulitzer Tiyatro Ödüllerine layık görülmüştür. Bu iki oyunun yanı sıra, Sırça Hayvan Koleksiyonu 1945'te ve Iguana’nın Gecesi de 1961 yılında “New York Eleştirmenler Birliği” ödülünü kazandı. 1952 yılında yazdığı “Gül Dövmesi” oyunu Tony Ödülleri’nde en iyi oyun ödülünü kazandı. Eleştirmenler, Williams’ın Güneyli Gotik tarzında yazdığı düşüncesini sürdürmektedirler.

Peter Freund Alman film yapımcısı, senarist ve yazardır.

<i>Donmuş</i>

Donmuş, İngiliz oyun yazarı Bryony Lavery'nin yazdığı tiyatro oyunudur. In-yer-face akımının bir örneği olan oyun, pedofil bir seri katil, katilin tecavüz edip öldürdüğü bir kızın annesi ve katil psikolojisi üzerine çalışan bir psikiyatristin kesişen öyküsünü anlatır.

<i>Hastalık Hastası</i> (oyun)

Hastalık Hastası, ünlü Fransız oyun yazarı Molière tarafından yazılmış, komedi-bale türünde seyirlik bir oyundur.

<span class="mw-page-title-main">Catherine (Aragon)</span> İspanya Prensesi, İngiltere Kraliçesi

Aragonlu Catherine İngiltere kraliçesi VIII. Henry'nin ilk karısı ve I. Mary'nin annesidir. Kral II. Fernando ve Kraliçe I. Isabel'in kızıdır.

<i>Bernarda Albanın Evi</i>

Bernarda Alba'nın Evi, Federico Garcia Lorca'nın yazdığı tek perdelik seyirlik bir oyundur. Lorca oyunu 1936'da ölümünden 2 ay önce tamamlamış olmasına karşın ilk olarak 1945'te sahnelendi. Lorca'nın "Köy Trajedileri Üçlemesi" adlı üçlemesinin son oyunudur Oyununu trajik komedya olarak niteleyen Lorca, oyuna İspanya köylerinde kadınlara ilişkin bir oyun biçiminde bir alt başlık koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Carlos</span> İspanyol kralı

II. Charles, Büyülenmiş olarak da bilinir, İspanyol İmparatorluğu'nun son Habsburg hükümdarıdır. En çok, fiziksel engelleri ve ölümünü takip eden taht savaşı ile hatırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Maria Komnini (VIII. İoannis'in eşi)</span> VIII. İoannisin eşi

Maria Megale Komnini, Trabzonlu Maria olarak bilinir. (Yunanca: Μαρία της Τραπεζούντας), Bizans imparatoru VIII. İoannis'in üçüncü eşidir. Bizans İmparatorluğu'nun son imparator eşidir.

<i>Adventure Time</i> Amerikan bir TV serisi

Adventure Time, Cartoon Network için Frederator Studios ve Cartoon Network Studios ile Pendleton Ward tarafından yapılmış olan bir Amerikan çizgi dizisidir. Seri, Finn adındaki bir insan çocuk ve esneyerek büyüyebilme, şekil değişebilme gibi sihirli güçlere sahip en iyi arkadaşı ve üvey kardeşi olan köpek Jake'in maceralarını anlatmaktadır. Finn ve Jake post apokaliptik Ooo Diyarı'nda Prenses Ciklet, Buz Kralı, Marceline, BMO ve diğer karakterlerle birlikte yaşamaktadır.

Uğur Balaban, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu.

Awake and Sing!, Clifford Odets tarafından yazılan dram türünde bir tiyatro oyunudur. Oyun New York'ta kurulan Group Theatre'nin eseridir.

Çiçek, Hazar Kağanı Han Bihar'ın kızı ve Bizans İmparatoru V. Konstantinos'un ilk eşidir.

<i>Ay Işığı</i> (film)

Ay Işığı, Barry Jenkins tarafından yönetilen ve senaryosu Jenkins tarafından Tarell Alvin McCraney'in In Moonlight Black Boys Look Blue kitabından uyarlanan 2016 Amerikan yapımı dram filmi. Filmin oyuncu kadrosunda Trevante Rhodes, André Holland, Janelle Monáe, Ashton Sanders, Jharrel Jerome, Naomie Harris ve Mahershala Ali yer almaktadır.

Maria Anna Schicklgruber, Alois Hitler'in annesi ve Adolf Hitler'in babannesiydi.

<i>Kral Oidipus</i> (Sofokles) Sofokles trajedisi

Kral Oidipus veya Oedipus Rex, Yunanca "Oedipus Tyrannus" olarak da bilinen Sofokles tarafından yazılan ve MÖ 429'da sahnelenmiş bir Atina trajedisidir. Eski Yunanlılar oyunun ismini Aristo'nun Poetika eserinde de yer aldığı şekliyle yalnız "Oedipus" olarak bilmektedir. Ancak yine Sofokles tarafından yazılan Oedipus Kolonos'ta adlı oyun ile karıştırılmaması amacıyla "Oedipus Tyrannus" yani Tiran Oedipus olarak yeniden adlandırıldığı düşünülmektedir. Antik dönemlerde "tiran" herhangi bir yasaya dayanmaksızın gücü eline alan hükümdarları tanımlamak için kullanılmakla birlikte o dönem toplumlarında olumsuz bir anlam ifade etmemektedir.