Ayşe Erkmen

Ayşe Erkmen, (d. 1949, İstanbul), Türk çağdaş sanatçı ve akademisyen.^[1]

Ayşe Erkmen, 1977 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin heykel bölümünden mezun oldu. 1993 yılında Alman Akademik Değişim Servisi'nin verdiği burs ile Berlin'e gitti. 1998'de Kassel Üniversitesi'nde konuk öğretmen olarak çalıştı. 2000 yılında Frankfurt Städelschule'de konuk profesörlüğü kabul etti. 2010 yılında Kunstakademie Münster'de iki dönem misafir profesörlük yaptı ve daha sonra heykel bölümü başkanlığını devraldı. Erkmen, 2011 yılında 54. Venedik Bienali'nde Türkiye'yi temsil etti.^[2]

Ayşe Erkmen, belirli mekanlar, tarihler ve coğrafyalardan etkilenerek ^[3] bulunduğu sosyal ve fiziksel ortamı çalışmalarının içine katar.^[4] Erkmen yeni formlar icat etmez,^[5] ancak mimari ve sosyal koşulları ve bağlamları dönüştürür.^[6] 1998-1999 yılları arasında Kassel Sanat Akademisi'nde Arnold Bode Profesörü, 2000-2015 yılları arasında Kunstakademie Münster'de öğretim görevlisi olarak çalıştı.^[7] 2012'den beri Erkmen, Berlin Akademie der Künste'nin üyesidir.^[7]

Erkmen, 2011 yılında Venedik Bienali 54. Uluslararası Sanat Sergisi'nde Plan B adlı çalışmasıyla Türkiye'yi temsil etti.^[8] 2002 yılında Hessen Eyalet Hükûmeti Bilim ve Sanat Bakanlığı Maria Sibylla Merian Ödülü'nü aldı.^[9]

Ayşe Erkmen, 1949 yılında İstanbul'da doğdu. 1977 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü'nden ^[4] mezun oldu ve Sadi Çalık Atölyesi'nde okudu.^[10] 1993 yılında Berlin'de DAAD International Artist Residency Programına katıldı.^[11]

"Zaten sanat eseri/heykel olarak gördüğüm gündelik nesneleri -ya da daha sıklıkla durumları- alıyorum ve onları başlangıç noktalarından özgürleşmiş sanat eserleri haline getiriyorum. Yönü azaltmak ve değiştirmek üzerine uzun bir çalışma süreci var. Söz konusu bağlam değişikliğinden ya da yapıtı oluştururken biçim ve işlevi dengeleme çabasından dolayı gerilim oluşabilir." ^[3]

1977'den beri Ayşe Erkmen diğerlerinin yanı sıra odalar, duvarlar, zeminler, tavanlar, pencereler, kapılar, bodrumlar, bina cepheleri, çatılar, tavan lambaları, çatı penceresi ve asansör ile çalıştı.^[12] Erkmen'in araştırma temelli projeleri, fiziksel yapıların yanı sıra bunların kullanımı, tarihi, kültürel ve politik çağrışımlarını da içermektedir.^[12] Yeni öğeler ya da biçimler sunmaz, mekanda ya da mekanda zaten var olanı dönüştürür.^[6]

"Venedik eşsiz bir yer. Bu şehirde her şey su ile ilgili. Suyla ilgili olan başka bir şehirden geldiğim için burada benim için kaçınılmaz bir çekicilik var. Su, bir şekilde işimde her zaman bir ana motif oldu. Yine de suya klişelerin ve romantizmin ötesinde bakabildiğimi düşünüyorum çünkü su tüm anlam katmanlarını kapsayan bir element. Bu aşina olduğum ve hayatımın her zaman bir parçası olan bir konu." ^[13]

Erkmen, 2011 yılında Venedik Bienali 54. Uluslararası Sanat Sergisi'nde Plan B adlı çalışmasıyla Türkiye'yi temsil etti.^[8] Birbirine bağlı renkli borulardan oluşan Plan B, "Venedik'in su ile olan kaçınılmaz ve karmaşık ilişkisinden yararlanıyor. Erkmen'in projesi, Arsenale'nin içindeki bir odayı, makinelerin heykel gibi çalıştığı karmaşık bir su arıtma ünitesine dönüştürüyor ve sonunda kanala temiz, içilebilir su sağlayan filtrasyon işleminin içindeki izleyicileri kapsıyor."

Erkmen, Skulptur Projekte Münster 2017'deki On Water çalışması için lokasyon olarak iç limanı seçti. Yüzeyin hemen altına okyanus kargo konteynerleri, çelik kirişler ve çelik ızgaralardan yapılmış bir sualtı köprüsü inşa etti.^[1] On Water " çalışması ziyaretçilerin su üzerinde yürüdükleri izlenimini yarattı. Bu anlamda Erkmen'in sahnesinde görünür aktörler haline geldiler. Ayrıca sanatçı, sosyolojik ve şehircilikle ilgili sorunlara dikkat çekti: Haritalarda sınırlar nasıl çizilir ve çizim tahtasında sosyokültürel erişim nasıl sağlanır? Mevcut engeller, hem fiziksel hem de mecazi olarak nasıl aşılabilir?" ^[14]

Erkmen, Skulptur Projekte Münster 1997 ^[15] ve 2017,^[16] 2.,^[17] 3.^[18] ve 13.^[19] İstanbul Bienallerine katılmıştır; 54. Venedik Bienali Türkiye Pavyonu;^[13] Manifesta 1,^[20] 12. Şangay, 2. Berlin,^[21] 3. Gwangju,^[22] 9. Sharjah,^[23] ve Scape 2008,^[24] 2008 Folkestone Trienali ^[25] ve 3. Echigo Tsunami Trienali.^[26]

Akademie der Künste (Berlin),^[27] Arter (İstanbul),^[28] Auckland Art Space,^[29] The Contemporary Austin,^[30] Barbican Center (Londra),^[31] gibi kurum ve müzelerde çalışmaları sergilendi.^[31] Bonniers Konsthall (Stockholm), Centre Pompidou (Paris),^[32] Hamburger Bahnhof–Museum für Gegenwart–Berlin,^[9] Hamburger Kunsthalle,^[33] İstanbul Modern,^[34] Saidaiji Tapınağı (Nara),^[35] SALT (İstanbul),^[36] SMAK (Gent) ^[37] ve Tanas (Berlin).^[38][39]