İçeriğe atla

Ayçiçek Hatun

Kontrol Edilmiş
Ayçiçek
Aýçiçek
DoğumHindistan (?)
Ölüm1221 Kasım ayı
İndus Nehri
Ölüm sebebiİnfaz edilir
MilliyetTürkmen
MemleketHarezmşahlar Devleti
EvlilikAlâeddin Muhammed
Çocuk(lar)Celâleddin Harezmşah

Ayçiçek (Türkmence: Aýçiçek; ? - 1221), Türkmen asıllı bir prenses, Harezmşah Muhammed'in eşlerinden biri.[1] Harezmşah Celaleddin'in annesi.[2] Zamanında cariye olmuştur.[3]

Hayatı

Nesli ve menşei bilinmeyen bu kadın, Harezmşah Muhammed'in hareminde padişahın en büyük oğlu olan Celaleddin'i dünyaya getirir.

Kayınvalidesi Terken Hatun alt sınıftan olduğu için Ayçiçek'i sevmediği kaynaklarda belirtilmiştir. 1220'de Moğol istilası sırasında torununa sığınması önerilir. Ancak Terken Hatun:

Asla olmaz! Bir Cariye olan Ayçiçek'in oğlu himayesine, onun koruması altına nasıl sığına bilirim ki... Cengiz Han'ın esareti, şu anki rezilliğim ve utancım bile benim için bundan bin kat daha beter olur!

1221'de Celaleddin, Cengiz Han'ın önderliğindeki Moğol savaşçılarına yenilir. Ayçiçek, oğlunun savaşta yenildiğini öğrenince haremdeki eşleriyle birlikte onları esaretten kurtarması için yardım ister:

Sana Allah adına yalvarıyoruz, bizi öldür ve bu beladan kurtar!

Celaleddin'in emriyle nehre atılan kadınlar İndus nehrine düşerek ölür. Derhal öldürülmesi emredilen Celaleddin'in yedi yaşındaki oğluysa Cengiz Han'a esir düşer.

Popüler Kültürdeki Yeri

2021 yılında yayınlanan Bozkır Arslanı Celaleddin dizisinde Rano Şodiyeva tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Джелал Ад-дин Менкбурны (Историко-культуное наследие Туркменистана)". UNDP. 2000. 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. ДЖЕЛАЛ АД-ДИН, прозв.: М е н к-б у р н ы (с родимым пятном на лице) (г. рожд. неизв. - ум. 1231), хорезмшах (с 1220 г.), старший сын Мухаммеда II и туркменки Айчичек, которая не пользовалась почетом при дворе в Гургандже, где главную роль играла бабушка Джелал ад-дина, кипчакская царевна Туркан-хатын. 
  2. ^ "Jaloliddin Manguberdi va Jaloliddin Rumiy qarindoshligini bilasizmi?". 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
  3. ^ "Jaloliddin ibn Alovuddin Muhammad". 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Harezmşahlar Devleti</span> Orta Asyanın Harezm bölgesinde kurulu eski bir Türk devleti (1077–1231)

Harezmşahlar veya Harzemşahlar Devleti, Orta Asya'da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan Türk-İran geleneğine dayalı bir devlettir. Bu devlet, Anadolu Selçuklu Devleti ile 1230 yılında yapılan Yassıçemen Muharebesi sonucunda iyice zayıflamış, 1231 yılında Celaleddin Harezmşah'ın ölümü ile yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Sencer</span> Büyük Selçuklu Devleti ve Horasan Selçuklularının 9. ve son sultanı

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer, 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">Çağatay Han</span> Cengiz Hanın 2. oğlu, Moğol Prensi

Çağatay Han, Moğol prensi ve Cengiz Han'ın ikinci oğlu.

Yassıçemen Muharebesi, 10-12 Ağustos 1230 tarihinde Erzincan yakınlarında, Anadolu Selçuklu Devleti - Eyyubiler ittifakı ile Harezmşahlar Devleti arasında yapılan muharebedir. Kesin Selçuklu ve Eyyubi zaferiyle sonuçlanan bu muharebe sonrasında Harezmşahlar Devleti yıkılma sürecine girmiş ve Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar sınır komşusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Celâleddin Harezmşah</span> Harezmşahlar Devletinin son hükümdarı (1220–1231)

Celaleddin Harezmşah Mengüberti ya da Celaleddin Harzemşah, Harezmşahlar Devleti'nin son hükümdarıdır. Alaaddin Muhammed'in oğludur.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası, 1221 – 1327 yılları arasında Hindistan yarımadasına düzenlenen çok sayıdaki Moğol İmparatorluğu istilalarını anlatır. Moğollar Kaşmir bölgesine boyun eğdirseler de Delhi Sultanlığına karşı yapılan saldırılar başarısız olur.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Muhammed</span>

Alaaddin Muhammed Harezmşah Harezmşahlar Devleti'nin 1200-1221 döneminde Harezmşah unvanı ile hükümdarı idi. Saltanatının başında Büyük Selçuklu Devleti'nin çökmesi nedeniyle geniş topraklar elde etmiştir. Fakat sonradan Cengiz Han hükümdarlığı altında genişlemeye başlayan Moğollar ile savaşmak zorunda kalmıştır. Moğol orduları Harezmşah ülkesini talan ve harap edip halkına büyük zayiat verdirmişlerdir. Alaaddin Muhammed Harezmsah Moğol ordularına yenildi ve sonunda onlar tarafından kovalanıp Hazar Denizi üzerinde bir adaya saklandı ve 1221'de bu adada öldü.

<span class="mw-page-title-main">Ürgenç</span>

Ürgenç veya Gürgenç, Özbekistan'da şehir.

Nâsır veya Nâsır Lidînillâh (Arapça: أبو العباس "الناصر لدين الله" أحمد بن الحسن المستضئ " Ebû el-Abbâs "Nâsır Dînillâh" Ahmed bin el-Hasan el-Mûstâdhi Bağdat'taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu.

<span class="mw-page-title-main">İndus Muharebesi</span> Harezmşah Devletinin yıkılmasına neden olan savaş

İndus Muharebesi Harezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında 1221 yılında yapılan savaştır. Cengiz Han komutasındaki Moğol ordusu, tüm Harezmşah ordusunu yok etmiş, Celaleddin'in ise kaçmasına izin vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Terken Hatun (Alâeddin Tekiş'in eşi)</span>

Terken Hatun veya Türkan Hatun,, Harezmşah Alâeddin Tekiş'in eşi, Alâeddin Muhammed'in annesi, Celâleddin Harezmşah'ın babaannesi, Kıpçaklar'dan Kıpçak Han'ın kızıdır.

<i>Bozkır Arslanı Celaleddin</i> Türk ve Özbek ortak yapımı dizi

Mendirman Celaleddin veya Bozkır Arslanı Celaleddin, Bozdağ Film imzalı, ilk bölümü Özbekistan'da 14 Şubat 2021'de yayımlanan, Türkiye'de ise 21 Mayıs 2021'de atv'de yayımlanmaya başlayan, yönetmenliğini Metin Günay'ın yaptığı, tarihî, kurgu, aksiyon ve dram türündeki Türk ve Özbek ortaklı televizyon dizisi. Dizi, 2 Temmuz 2021 tarihinde yayımlanan 7. bölümü ile sezon finali yaptı. Dizi, 13 bölüm olarak tabii platformunda tekrar yayımlanmıştır. Dizinin. 2 sezonu 17 bölüm olarak Özbekistan'da 2022-2023 yıllarında Zo'r TV'de yayınlanmıştır. 2. sezon'un Türkçesinin tabii'de yayımlanması bekleniyor.

Shikhikhutug, Moğol İmparatorluğu'nun ilk yıllarında yüksek rütbeli bir kumandandı ve imparatorluğun kurucusu olan Cengiz Han'ın üvey kardeşiydi.

Turgai Nehri Muharebesi, Harezmşahlar devleti ile Moğol İmparatorluğu arasındaki ilk muharebedir. Muharebe Turgai nehri sahilinde gerçekleştiği için böyle isimlendirilir. 1219 senesinin Nisan ayında gerçekleşen muharebenin kesin tarihi bilinmemektedir. Günümüz tarihçileri muharebenin sonuçsuz bittiği görüşündedirler.

Han Sultan (1190-1227) Celâleddin Harezmşah'in ablası, Muhammed Harezmşah'ın kızı, Harezmşahlar devletinin prensesi.

<span class="mw-page-title-main">Harezmşahlar’ın Moğollar tarafından istilası</span>

Harezm'in Moğol istilası 1219 ile 1221 yılları arasında gerçekleşti, Cengiz Han komutasındaki Moğol İmparatorluğu birlikleri Orta Asya'daki Harezmşahlar Devleti topraklarını işgal etti.

<span class="mw-page-title-main">İran ve Mezopotamya’nın Moğollar tarafından istilası</span>

Moğolların İran'ı fethi, 1219 ile 1258 yılları arasında Orta Doğu ve Orta Asya'daki İslam devletlerine karşı üç Moğol seferini içermektedir. Bu seferler, Harezmşah hanedanının, Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Bağdattaki Abbasi Halifeliğinin sona ermesine ve İran'daki yerlerine Moğol İlhanlı hükûmetinin kurulmasına yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özbek (İldeniz)</span>

Özbek bin Muhammed Pehlevan,, İldenizliler'in 1210'dan 1225'e kadar hüküm süren beşinci ve son atabegidir. Selçuklu Devleti'nin son padişahı III. Tuğrul'un dul eşi Melike Hatun ile evlendi.