İçeriğe atla

Awesome (pencere yöneticisi)

Awesome
Açık bir dizi uçbirim (terminal) ile awesome
Orijinal yazar(lar)Julien Danjou
İlk yayınlanma18 Eylül 2007 (17 yıl önce) (2007-09-18)[1]
Güncel sürüm4.3[2] Bunu Vikiveri'de düzenleyin / 28 Ocak 2019
Programlama diliC ve Lua
İşletim sistemiUnix benzeri
TürPencere yöneticisi
LisansGPL-2.0 veya üstü
Resmî sitesiawesomewm.org
Kod deposu
Bunu Vikiveri'de düzenleyin

AwesomeWM, C ve Lua programlama dillerinde geliştirilmiş X Pencere Sistemi için tasarlanmış dinamik bir pencere yöneticisidir . Lua, pencere yöneticisini yapılandırmak ve genişletmek için de kullanılır. Gelişimi bir dwm çatalı olarak başladı.[3] Son derece küçük ve hızlı olmayı, ancak kapsamlı bir şekilde özelleştirilebilir olmayı hedefliyor. Kullanıcının klavyeyi kullanarak pencereleri yönetmesini mümkün kılar.

Çatal başlangıçta jdwm lakaplıydı, burada "jd" ana programcının baş harflerini ve dwm çatallandığı yazılım projesini ifade ediyordu. awesome'in ilk git deposu Eylül 2007'de kuruldu. jdwm, How I Met Your Mother karakteri Barney Stinson tarafından kullanılan aynı ifadeden sonra awesome (harika) olarak yeniden adlandırıldı.[4] awesome, 20 Eylül 2007'de dwm e-posta listesinde resmen ilan edildi.[3]

Projenin amacı

Awesome, harici yapılandırma dosyaları aracılığıyla özelleştirme özelliğine sahip bir dwm çatalı olarak ortaya çıktı (aşağıdaki Yapılandırma ve özelleştirme bölümüne bakın). Oldukça genişletilebilir olmasına rağmen, pencere yöneticisinin varsayılan kurulumu kasıtlı olarak basitleştirilmiştir. Bunu yaparken, yazar, kullanıcıların kendi ihtiyaçlarına göre genişletmeleri ve uyarlamaları için bir çerçeve penceresi yöneticisi[4] dediği şeyi yarattı.

Özellikler

  • Lua yapılandırma dosyası aracılığıyla yapılandırılır.
  • dwm ve wmii gibi, awesome da çalışma alanları yerine etiketler kullanır. Pencereler birkaç etikete atanabilir ve aynı anda birden çok etiket seçilebilir.
  • Bir dinamik pencere yöneticisi olarak, awesome her etiket için kayan, çeşitli dinamik döşeme düzenleri, büyütülmüş ve büyüteç dahil farklı düzenler arasında geçiş yapabilir.
  • Çeşitli widget'lar (metin ve simge kutuları, grafikler, ilerleme çubukları vb.) dahil olmak üzere çoklu ve ekran başına durum çubukları.
  • Her şey klavye ile yapılabilir, bu nedenle fare kullanımı isteğe bağlıdır.
  • Çoklu baş desteği (XRandR, Xinerama veya Zaphod modu).
  • EWMH, XDG Base Directory, XEmbed, Desktop Notification ve System Tray dahil olmak üzere freedesktop.org standartlarını uygular.
  • xcompmgr gibi harici bir oluşturucu aracılığıyla birleştirme ve gerçek şeffaflık desteği.
  • D-Bus (awesome-client) üzerinden uzaktan kumanda.
  • Pango biçimlendirme dilini destekler.

Yapılandırma ve özelleştirme

En başından beri awesome, harici bir yapılandırma dosyasına sahip bir dwm çatalı olarak tasarlandı.[4] Bu nedenle, yapılandırma dosyası formatı ve yapılandırma sürecinin kendisi, yazarın özel ilgisine tabi tutulmuştur.

Erken yapılandırma dosya biçimleri

Üçüncü büyük sürümden önce, awesome'nin özelliklerinden biri Danjou'nun 'karmaşık olmayan bir yapılandırma'[6] olarak adlandırdığı şeydi. awesome (1.x)'in ilk sürümleri, libconfig kullanan düz dosya yapılandırmasıyla dwm'nin basit modifikasyonuydu. 2.x dalında, Danjou, yapılandırma kitaplığını libconfig'den libconfuse'a değiştirdi, farklı bir düz dosya yapılandırma kitaplığı, biraz libconfig'e benziyor. 2.x sürümlerinin geliştirilmesi sırasında, başlık çubukları ve simge çizimi gibi awesome pencere yöneticisine birçok özelleştirme özelliği eklendi.[4]

Yeni yapılandırma dosyası

20 Mayıs 2008'de Danjou, awesome posta listesine[7] gönderdiği bir e-postada, 3.0 sürümünde yapılandırma dosyası için yeni bir formatın kullanılacağını duyurdu. Yeni biçim ~/.awesomerc.lua dosyasına yerleştirildi ve daha sonra ~/.config/awesome/rc.lua'ya taşındı. Uzantının önerdiği gibi, yapılandırma dosyası Lua programlama dilinde yazılmıştır. Danjou, yeni formatın ve Lua entegrasyonunun awesome kullanıcıların daha önce imkansız olduğunu düşündüğü şekillerde awesome'i özelleştirmesine olanak sağlayacağını savundu: yapılandırma için bir programlama dili kullanmak, yapılandırma seçeneklerini dinamik olarak belirlemeyi mümkün kıldı.[7]

awesome Lua API'si artık awesome'in ana sayfasında barındırılıyor ve awesome Wiki'de harikaları yapılandırma hakkında öğretici tarzı bir makale yayınlanıyor.

Temalar ve widget'lar

Pencere yöneticisinin Beautiful kitaplığını kullanarak awesome'i bir tema (veya kaplama) yapmak mümkündür. rc.lua yapılandırma dosyasına uygun olarak, Lua'da temalama da yapılır ve dinamik temaların oluşturulmasına izin verilir.

3.2.1 sürümünden itibaren varsayılan harika yapılandırmanın herhangi bir durum göstergesi olmamasına rağmen (kablosuz ağ durumu, pil göstergeleri vb.), kullanıcılar bu öğeleri widget'ları kullanarak ekleyebilir. Widget'lar ana yapılandırma dosyasında tanımlandığından, widget'lar için veriler rastgele Lua kodu kullanılarak sağlanır.

XCB'ye Geçiş

18 Eylül 2008'de yayınlanan 3.0 sürümü, X sunucusuyla iletişim kurmak için XCB kitaplığını kullanır, bu kitaplığı Xlib yerine kullanan ilk pencere yöneticisini awesome yapar. XCB portu üzerindeki çalışmalar, şu anki Awesome geliştiricilerinden biri olan Arnaud Fontaine tarafından Ocak 2008'de başlatıldı.[4]

Arnaud Fontaine, 9 Nisan 2008'de XCB posta listesinde XCB'ye taşındığını duyurdu. Listeye gönderdiği mesajda, XCB kullanmanın başlıca avantajları olarak şunları vurguladı: "modüler mimari; protokollere doğrudan erişim; multithreading; asenkron istekler/cevaplar;". XCB limanı ertesi ay tamamlandı ve Danjou, XCB'ye dayalı yeni bir şube oluşturdu.[4]

Lua entegrasyonu

awesome'in 3.0 öncesi sürümünde genişlemeyi ve özelleştirmeyi sınırlayan algılanan sorunlar nedeniyle, yazar Lua tabanlı konfigürasyonu awesome ile entegre etmeye karar verdi. Yeni Lua kodlu uygulamanın rc1'i Ağustos 2008'de duyuruldu. Eylül 2008'de, harika Lua API ile ilk sürümü, XCB uygulamasına paralel olarak tamamlandı.[6]

Dağıtım paketi kullanılabilirliği

awesome, Arch Linux,[8] Debian,[9] Fedora Linux, Gentoo,[10] Ubuntu,[11] Source Mage, openSUSE,[12] Mageia, NixOS, FreeBSD, NetBSD ve OpenBSD dahil olmak üzere çok çeşitli Unix benzeri işletim sistemlerinde dağıtılır.,

Adlandırılmış sürümler

AwesomeWM 1.0'dan 1.3'e kadar olan sürümler (Eylül-Ekim 2007) adlandırılmadı. İlk 2.0 sürüm adayıyla (Kasım 2007) başlayarak, awesome adlandırılmış sürümleri kullandı. Sürüm adları müzikle ilgilidir. AwesomeWM v4.x, Daft Punk'tan şarkı adını kullanır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "1.0 release tag". 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2022. 
  2. ^ "Release 4.3". 28 Ocak 2019. Erişim tarihi: 28 Ocak 2019. 
  3. ^ a b Danjou, Julien (20 Eylül 2007). "Project announcement from dwm mailing list". Gmane. 6 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008. 
  4. ^ a b c d e f Danjou, Julien (15 Nisan 2009). "Taking the other direction". 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2011. 
  5. ^ "about - awesome window manager". 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2016. 
  6. ^ a b "awesome 3: Lua integration". 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ a b "News on awesome-3 and about latest commits (May 20, 2008)". 22 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "awesome package in the Arch Linux community repository". 11 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Debian - Details of package awesome in squeeze 2 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  10. ^ Gentoo Packages /package/x11-wm/awesome 15 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  11. ^ "Ubuntu – Error". 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "awesome - software.opensuse.org". 8 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Xfce</span> GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı

Xfce ya da XFCE ; GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı. GNU/Linux, BSD ve Solaris gibi çekirdeklerle çalışabilir ve düşük hızlardaki makineler için idealdir. Hafif yapısı ve GTK uyumu sayesinde birçok program sorunsuz çalışmaktadır. Ayrıca Xfce geliştirme ortamı sunmaktadır. Kendisi dışında Xfce kütüphanelerini kullanmakta olan Mousepad metin düzenleyici, Xfmedia medya oynatıcısı ve Terminal gibi üçüncü parti yazılımlar bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">OpenGL</span> grafik uygulama geliştirme arabirimi

OpenGL, gelişmiş donanım desteğini kullanarak hem iki hem de üç boyutlu grafikleri ekrana çizmek için kullanılan ücretsiz bir grafik uygulama geliştirme arabirimidir. Windows, Linux, MacOS ve Solaris gibi birçok işletim sisteminde yaygın olarak ve Playstation 3 başta olmak üzere bazı oyun konsollarınca desteklenir. Donanım tarafında ise SGI, ATI, Nvidia veya Intel gibi büyük üreticiler her ekran kartında OpenGL desteği sunar.

<span class="mw-page-title-main">Compiz Fusion</span>

Compiz Fusion, Unix ve türevleri için açık kaynaklı pencere yöneticisi Compiz ve bir grup eklentisini içeren bir yazılımdır. Compiz ve Beryl projelerinin birleşmesinden sonra ortaya çıkan ilk üründür. Henüz beta aşamasındadır. Başta son güncel sürümlerinde Compiz Fusion'u otomatik olarak kurulu sunan Mandriva ve Ubuntu olmak üzere çok sayıda Linux dağıtımı projeye destek vermektedir..

<span class="mw-page-title-main">Wm2</span>

WM2, x Window System için Chris Cannam tarafından yazılmış bir minimalist pencere yöneticisidir. Taşıma, yeniden boyutlandırma ve windows silme için destek sağlar, ancak simgeleri desteklemez. Simge yerine, wm2, pencerelerin masaüstünden geçici olarak gizlenmesini sağlar; gizli pencere root penceresindeki menüden geri çağrılabilir. Etkileşimli konfigürasyon desteği sağlamaz, sanal masaüstü ve yapılandırılabilir kök menüler, araç çubukları, gibi modern pencere yöneticilerinin diğer özellikleri sunmaz. Ayarlar kaynak dosyasını yeniden yapılandırılmasını gerektirir ve sadece birkaç seçenek vardır. Yapılandırma seçeneklerindeki bu eksiklik wm2’yi kullanımı kolay bir pencere yöneticisi haline getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Manjaro Linux</span> Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımı

Manjaro, Arch Linux'un sağlam altyapısını temel alarak geliştirilen, kullanıcı dostu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Arch Linux genellikle daha deneyimli kullanıcılara hitap ederken, Manjaro bu zorluğu ortadan kaldırarak kullanım kolaylığı odaklı bir deneyim sunar. Bu sayede, Linux dünyasına yeni adım atanlar veya daha az teknik bilgiye sahip yeni Linux kullanıcılarının yanı sıra deneyimli kullanıcılar için de uygundur.

<span class="mw-page-title-main">I3 (pencere yöneticisi)</span>

i3, X11 için tasarlanmış, wmii'den esinlenerek C dilinde yazılmış bir döşemeli pencere yöneticisidir. Dinamik olarak işlediği döşeme, istifleme ve sekme düzenlerini destekler. Yapılandırma düz metin dosyasıyla gerçekleştirilir ve i3'ü genişletmek, birçok programlama dilinden Unix alan soketi ve JSON tabanlı IPC arayüzü kullanılarak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">IceWM</span>

IceWM, Marko Maček tarafından X Pencere Sistemi grafik altyapısı için yazılmış bir istiflenebilir pencere yöneticisidir. Sıfırdan C++ dilinde yazılmış ve GNU LGPL lisansı altında yayımlanmıştır. Bellek ve işlemci bakımından görece olarak hafif ve Windows 95, Windows XP, Windows 7, OS/2, Motif ve diğer grafiksel kullanıcı arayüzlerine benzer temalarla gelmektedir. IceWM, hafif ve özelleştirilebilir olmasıyla beraber görünüş ve his olarak başarılı olması için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">JWM</span>

JWM, Joe Wingbermuehle tarafından X Pencere yöneticisi için tasarlanmış hafif bir istiflenebilir pencere yöneticisidir. JWM, C dilinde yazılmıştır ve Xlib'i minumum olarak kullanır. Özelleştirme, XML dosyası düzenlenerek yapılır; grafiksel özelleştirme şart değildir.

<span class="mw-page-title-main">Openbox</span>

Openbox, X Pencere Yöneticisi sistemi için GNU Genel Kamusal Lisansı altında geliştirilmiş istiflenebilir bir pencere yöneticisidir. Asıl olarak Blackbox 0.65.0 sürümlü programdan türetilmiştir. Openbox, 3.0 sürümünden itibaren en baştan C dilinde yazılmıştır bundan ötürü herhangi bir Blackbox kodu temel alınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstiflenebilir pencere yöneticisi</span>

İstiflenebilir pencere yöneticisi tüm pencereleri belirli bir sıraya göre görüntüleyebilen ressam algoritması tekniğini kullanarak birbirlerinin üst üste gelebilmesi imkanını sağlayabilen bir pencere yöneticisidir. Üst üste pencerelerin gelebilmesini sağlayan ama kompozit pencere yöneticisi olmayan bütün pencere yöneticileri istiflenebilir pencere yöneticisi olarak değerlendirilir. İstiflenebilir pencere yöneticisi olmayan pencere yöneticilerinde pencerelerin üst üste gelebilmesini sağlayamadığı için döşemeli pencere yöneticisi olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Döşemeli Pencere Yöneticisi</span>

Döşemeli pencere yöneticisi, ekranı ortak bir şekilde bölmekle beraber programların birbiri üstüne gelmeyecek şekilde görüntülenmesini sağlayan bir pencere yöneticisi tekniğidir.

<span class="mw-page-title-main">AfterStep</span>

AfterStep, X Pencere Sistemi için tasarlanmış istiflenebilir bir pencere yöneticisidir. AfterStep masaüstü konfigürasyonu için esneklik, geliştirilmiş görsellik, sistem kaynaklarının etkili kullanımı gibi özellikler sunmak için geliştirilmiştir. MachTen gibi dağıtımlarda kullanılmıştır. AfterStep köken itibari ile NeXTSTEP'e benzeyecek şekilde düzenlenmiş FVWM'nin bir çeşididir fakat geliştirme döngüsü ilerledikçe kökeni FVWM'den ayrışmaya başladı. 2000'de Linux websitesi TuxRadar AfterStep'i "geniş kapsamlı konfigürasyon seçenekleri ile bazı görkemli temalar yaratabilme imkanı sağlayan hızlı ve güvenilir" şeklinde överek yılın en iyi pencere yöneticisi olarak seçti.

<span class="mw-page-title-main">Blackbox</span>

Blackbox, X Pencere Sistemi için tasarlanmış özgür ve açık kaynak kodlu istiflenebilir penceresi yöneticisidir.

<span class="mw-page-title-main">Compiz</span>

Compiz, pencere yönetimi için hızlı kompozit masaüstü efektleri oluşturmak üzere 3D grafik donanımını kullanarak X Pencere Sistemi için tasarlanmış bir kompozit pencere yöneticisidir. Küçültme animasyonu veya küp çalışma alanı gibi efektler, yüklenebilir eklentiler olarak uygulanır. ICCCM kurallarına uyduğu için Compiz, GNOME Panel kullanılırken varsayılan Mutter veya Metacity veya KDE Plasma Workspaces'te KWin yerine kullanılabilir. Dahili olarak Compiz, OpenGL kitaplığını grafik donanımına arabirim olarak kullanır.

mpv (medya oynatıcısı)

mpv, MPlayer, mplayer2 ve FFmpeg tabanlı özgür ve açık kaynaklı bir medya oynatıcı yazılımıdır. Unix benzeri işletim sistemleri ve Microsoft Windows dahil olmak üzere çeşitli işletim sistemlerinde çalışır ve mpv-android adlı bir Android uyarlamasına sahiptir. ARM, PowerPC, x86/IA-32, x86-64 ve MIPS mimarisi üzerinde çalışır yani çapraz platformdur.

dwm

dwm, xmonad ve awesome dahil olmak üzere diğer birçok X pencere yöneticisinin gelişimini etkileyen Suckless tarafından X Pencere Sistemi için geliştirilmiş minimalist bir dinamik pencere yöneticisidir. Harici olarak wmii'ye benzer, ancak dahili olarak çok daha basittir. dwm, basitliğe ek olarak performans ve güvenlik için tamamen C ile yazılmıştır ve kaynak kodunu düzenlemenin yanı sıra herhangi bir yapılandırma arayüzünden yoksundur. Projenin yönergelerinden biri, kaynak kodunun asla 2000 SLOC'yi aşmaması ve kullanıcı tarafından yapılandırılabilen seçeneklerin hepsinin tek bir başlık dosyasında yer almasıdır.

<span class="mw-page-title-main">StumpWM</span>

StumpWM', geliştirici Shawn Betts'in ratpoison'un giderek büyük ve "lisp yoğun" olduğunu fark etmesiyle oluşturulan bir Döşemeli Pencere Yöneticisi'dir. Ratpoison'un halefi olarak tasarlanan StumpWM, GPL-2.0 veya sonrası lisansının şartları altında yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Common Desktop Environment</span>

Common Desktop Environment, Unix ve OpenVMS için Motif pencere öğesi araç setini temel alan bir masaüstü ortamıdır. UNIX 98 İş İstasyonu Ürün Standardının bir parçasıydı ve uzun bir süre ticari Unix iş istasyonlarıyla ilişkili Unix masaüstü oldu. Yüzyılın başlangıcından sonra büyük ölçüde CDE'nin yerini alan KDE ve GNOME masaüstü ortamı gibi ardıl projelerin ilk uygulamalarını etkilemeye yardımcı oldu.

cwm (pencere yöneticisi)

cwm X Pencere Sistemi için bir yığın pencere yöneticisidir. Öncelikle OpenBSD'nin temel sisteminin bir parçası olarak geliştirilmiş olsa da diğer Unix benzeri işletim sistemlerinde taşınabilir versiyonları mevcuttur.

Daha önce Desktop Compositing Engine (DCE) olarak bilinen Masaüstü Pencere Yöneticisi, Windows Vista'dan beri Microsoft Windows'ta bulunan ve Windows'un grafik kullanıcı arayüzünün donanım hızlandırma ile oluşturulmasını sağlayan pencere yöneticisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.