İçeriğe atla

Avusturya

Koordinatlar: 47°13′N, 13°27′E

Avusturya
Republik Österreich (Almanca)
Avusturya Cumhuriyeti
Millî marş
Avusturya haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Viyana
Resmî dil(ler)Almanca
Tanınan diller
Etnik gruplar
(2012)
DemonimAvusturyalı
HükûmetFederal parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Alexander Van der Bellen
• Şansölye (Başbakan)
Karl Nehammer
Yasama organıParlamento
Federal Konsey
Ulusal Konsey
Kuruluş tarihi
y. 972
• Dükalık
17 Eylül 1156
6 Ocak 1453
11 Ağustos 1804
30 Mart 1867
12 Kasım 1918
10 Eylül 1919
1 Mayıs 1934
• Anschluss
12 Mart 1938
27 Nisan 1945
• Devlet Antlaşması
27 Temmuz 1955
Yüzölçümü
• Toplam
83.879 km2 (115.)
• Su (%)
1,7
Nüfus
• 2018 tahminî
8.979.894[4] (94..)
• Yoğunluk
101,4/km2 (106.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
517,860 milyar $[5] (41.)
• Kişi başına
57.891 $[5] (14..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
481,796 milyar $[5] (27.)
• Kişi başına
53.859 $[5] (14.)
Gini (2019) 27.5[6]
düşük · 14.
İGE (2019)artış 0.922[7]
çok yüksek · 18.
Para birimiEuro (€, EUR)
Zaman dilimiUTC+1 (OAS)
Telefon kodu43
İnternet alan adı.at³

Avusturya (AlmancaÖsterreich) veya resmî adıyla Avusturya Cumhuriyeti, (AlmancaRepublik Österreich) Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan ülke. Batıda Lihtenştayn ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çekya ile komşudur. Avusturya'nın yüzölçümü 83.879 km2dir ve yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Avusturya Almancası ülkenin resmi dili olsa da,[8] birçok Avusturyalı gayri resmi olarak çeşitli Bavyera lehçelerinde konuşmaktadır.[9]

Avusturya başlangıçta 976 yılı civarında Avusturya Markgraflığı olarak tarih sahnesine çıktı ve daha sonra bir dükalık ve arşidüklük haline geldi. 16. yüzyılda Avusturya, Habsburg Monarşisi'nin kalbi ve tarihin en etkili kraliyet hanedanlarından biri olan Habsburg Hanedanı'nın küçük bir kolu tarafından yönetilen bir devlet olarak hizmet vermeye başladı. Bir arşidüklük olarak, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun önemli bir parçası ve idari merkeziydi. Avusturya, 19. yüzyılın başlarında büyük güçlerden biri olan ve Alman Konfederasyonu'nu yöneten kendi imparatorluğunu kurdu ancak 1866'da Avusturya-Prusya Savaşı'ndaki yenilginin ardından diğer Alman devletlerinden ayrılarak kendi yolunu izledi. 1867 yılında Macaristan ile anlaşmaya varılarak Avusturya-Macaristan İkili Monarşisi kuruldu.

Avusturya-Macaristan tahtının olası veliahtı Arşidük Franz Ferdinand'ın bir suikast sonucu öldürülmesinin ardından Avusturya, İmparator Franz Joseph yönetiminde bu olayın ardından başlayan I. Dünya Savaşına dahil oldu. Monarşinin yenilmesi ve dağılmasından sonra, Almanya ile birleşme niyetiyle Alman-Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi. Ancak yeni kurulan devlet İtilaf Devletleri tarafından desteklenmedi ve tanınmadan kaldı. 1919'da Birinci Avusturya Cumhuriyeti, Avusturya'nın yasal halefi oldu. 1938'de, Alman Reich'ının Şansölyesi olan Avusturya doğumlu Adolf Hitler, Avusturya'nın ilhakını sağladı. 1945'te Nazi Almanyası'nın yenilgisi ve uzun bir Müttefik Devletler işgali döneminin ardından Avusturya, İkinci Cumhuriyet olarak bilinen egemen ve kendi kendini yöneten demokratik bir ulus olarak yeniden kuruldu.

Avusturya, devlet başkanı olarak doğrudan seçilmiş bir Federal Başkan ve federal hükûmetin başı olan bir Şansölye tarafından yönetilen bir parlamenter temsili demokrasidir. Avusturya'nın başlıca büyük kentleri arasında Viyana, Graz, Linz, Salzburg ve Innsbruck şehirleri gelmektedir. Avusturya, kişi başına düşen GSYİH açısından sürekli olarak dünyanın en zengin 20 ülkesi arasında yer almaktadır. Ülke yüksek bir yaşam standardına sahip olarak 2018'de İnsani Gelişme Endeksi açısından dünyada 20. sırada yer aldı. Viyana, yaşam kalitesi göstergelerinde sürekli olarak uluslararası alanda en üst sırada yer almaktadır.[10]

İkinci Cumhuriyet, 1955'te dış siyasi meselelerde daimi tarafsızlığını ilan etti. Avusturya, 1955'ten beri Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği üyesidir.[11][12] AGİT ve OPEC'e ev sahipliği yapmakta ve OECD ve Interpol'ün kurucu üyesidir.[13] Avusturya ayrıca 1995'te Schengen Anlaşması'nı imzalayan ülkelerden biri oldu[14] ve 1999'da Euro para birimini kullanmaya başladı.[15]

Etimoloji

Avusturya'nın yerel ismi olan Almanca Österreich ismi "doğu ülkesi" anlamına gelir ve ilk olarak 996 tarihli "Ostarrîchi belgesinde" yer alan Eski Yüksek Almanca Ostarrîchi kelimesinden türemiştir. Bu kelime muhtemelen Orta Çağ Latincesi'nde Avusturya Markgraflığı anlamına gelen "Marchia orientalis" kelimesinin yerel (Bavyera) lehçeye çevrilmiş formudur.

Avusturya, Bavyera'nın 976 yılında kurulan bir vilayetidir. "Avusturya" kelimesi, Almanca isminin romanizasyonudur ve ilk olarak 12. yüzyılda kaydedilmiştir. O zamanlar, Avusturya'nın Tuna havzası (Yukarı ve Aşağı Avusturya) Bavyera Düklüğü'nün en doğusuydu.

Tarihçe

Orta Avrupa ülkesi olan Avusturya, Roma öncesi zamanlarda çeşitli Keltik kabileler tarafından kuruldu. Noricum Kelt krallığı daha sonra Roma İmparatorluğu’uncs sahiplenilip eyalet yapıldı. Doğu Avusturya'daki günümüz Petronell-Carnuntum, Yukarı Pannonia eyaleti denilen yerde başkente dönüşen önemli bir ordu kampıydı. Carnuntum’da yaklaşık 400 yıl boyunca 50.000 kişi yaşıyordu.[16]

Orta Çağlar

Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra bölge Bavyeralılar, Slavlar ve Avarlar tarafından işgal edildi.[17] Frank Kralı Şarlman MS 788'de bölgeyi fethetti, kolonizasyonu teşvik etti ve Hristiyanlığı yaydı.[17] Doğu Frank Krallığı'nın parçası olarak, günümüz Avusturya'sını kapsayan çekirdek bölgeler Babenberg'in evine miras bırakıldı.

Çok eski tarihlerden beri insanların yaşadığı bu ülke, M.Ö. 100 yıllarında Romalılar tarafından işgal edildi.

Bölge marchia Orientalis olarak bilinirdi ve 976'da Babenberg'li Leopold'a verildi.[18]

MÖ 28.000 - 25.000, Willendorf Venüsü, Viyana Doğa Tarihi Müzesi'nde

Almanya ile beraber olan Avusturya'ya 803 senesinde Şarlman tarafından "Doğu Marklığı" unvanı verildi. Böylece Germen İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kurulmuş oldu. Daha sonraları başa geçen Habsburg Hanedanı, ülkenin sınırlarını genişletmişlerdir. 15. yüzyılda Avrupa'nın ve Hristiyanların en güçlü devletlerinden biri haline gelen Avusturya, Osmanlılara karşı arkası kesilmeyen saldırılara liderlik etmiştir. 16. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti çeşitli seferler ile 1529'da Macaristan'ı, daha sonra 1540'ta Avusturya'yı yendi. İmparator I. Ferdinand, Macaristan'ın Osmanlı Devleti'ne bırakılması ve senede 30.000 duka altın vergi vermek şartları ile bir antlaşma imzaladı. Böylece Osmanlı saldırıları son buldu.

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları sonucunda Osmanlı Devleti'nden ayrılan Macaristan ile birleşerek Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu kurdular. I. Dünya Savaşı'nda parçalanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan ayrılan Avusturya harp sonunda Almanya ile birleşmek istemesine rağmen, galip devletler buna müsaade etmediler. Bağımsız bir devlet olarak kurulan Avusturya Cumhuriyeti, Hitler tarafından 1938'de Almanya'ya katıldı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın yenilmesi ile Avusturya; Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, İngiltere ve Fransa tarafından işgal edildi. 1955'te bu devletlerle bir antlaşma yapıldı ve Avusturya bağımsızlığını elde etti.

Coğrafya

Avusturya haritası

Avusturya batıda Konstans Gölü'nden doğuda Neusiedl Gölü'ne kadar uzanır. En doğu noktasından en batı noktasının uzaklığı 570 kilometre, en kuzey noktasından en güney noktasının uzaklığı yaklaşık 300 kilometredir.

Doğu Alpler üzerinde kurulmuş bulunduğundan ülkenin aşağı yukarı dörtte üçü dağlık arazidir. Kuzeyde ülkeyi batıdan doğuya kateden Tuna Nehri'nin ülkedeki uzunluğu 350 kilometredir. Bu kısımlar en alçak yerlerdir. Alpler Avusturya'da ülkeyi batıdan doğuya doğru üç sıra halinde kaplamışlardır. Ülkenin en yüksek dağı 3798 m ile "Grossglockner"dir.

Göller bakımından çok zengin olmasına rağmen bu göller çok küçüktür. En büyük gölü Neusiedl Gölü'dür ki, yüzölçümü 320 km² dir. Bunun bir kısmı da Macaristan'a aittir.

İklim

Avusturya'nın büyük bölümü, karasal ve okyanus etkileri gösteren, Orta-Avrupa geçiş ikliminin etkisi altındadır. Yoğun yağış ve Batı rüzgarı iklimi etkileyen önemli etkenlerdir. Alp bölgesinin kendine ait bir iklim özelliği vardır. Bu bölgede yazlar serin, kışlar bol kar yağışlıdır. Burada yıllık yağış 3000 mm seviyesine ulaşır.

Ülkenin kuzey ve batısını etkisi altına alan okyanus etkisi nedeniyle bu bölgelerde yağışlar daha düşük (yıllık 2000 mm) ve yıl içinde sıcaklık farklılaşmaları daha stabildir. Kışlar bu bölgelerde göreceli olarak yumuşak ve yazlar da sıcak geçer. Salzburg'da ortalama sıcaklık Ocak ayında -2 °C Temmuz'da 18 °C'dir.

Ülkenin doğusunda karasal iklim egemendir. Bu bölgede kışlar çok sert ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle kar şeklinde olup, alçak yerlerde yağmur halinde olur. Hava sıcaklığı kışın genellikle 0 °C'ın altında bulunur. Bu zamanda dahi hava açık ve berrak olduğundan kış sporlarına elverişlidir. Ortalama sıcaklık Ocak ayında -4 °C, Temmuz ayında 18 °C'dir. Bu bölgede yıllık yağış oranı 600 mm civarındadır.

Tuna Nehri kış aylarında donduğundan, ulaşımın aksamaması için buz kırma çalışmaları devamlı yapılır. Yükseklerde fırtınalar bazen çok şiddetli olur. Kara iklimi özelliğinden dolayı yaz ayları sıcak geçer. Sıcaklık ortalaması 20 °C'ın üzerindedir. Bu mevsimde az miktarda da olsa yağış görülür.

Bitki örtüsü ve hayvanlar

Ülkenin toplam alanının yarıya yakını ormanlıktır. Kuzey Alpler'in ön bölgesini daha çok meşe ve kayın ağaçlarının hakim olduğu ormanlar kaplar. Waldviertel ve Hausruck bölgeleriyle merkezi Alpler'in doğu kısmı kayın, meşe, akçaağaç, ladin ağırlıklıdır.

Avusturya'nın en önemli çevre sorunu sanayi, turizmin yol açtığı yoğun trafik ve çevre ülkelerin çevre kirliliğinin büyük katkıda bulunduğu asit yağmurudur. Ormanlık alanın dörtte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bölgelerde ağaç sayısında hızlı bir azalma gözlenmektedir. Yoğun tarım, elektrik enerjisi elde etmek üzere yapılan barajlar ve ormanların azalmasıyla ortaya çıkan erozyon ülkenin diğer önemli çevre sorunlarıdır.

Avusturya'nın hayvanlar dünyası Orta Avrupa'nın çeşitliliğini gösterir. Dağlık bölgelerin tipik türleri dağ keçileri ve dağ sıçanlarıdır. Ormanlarda ayrıca karaca, alageyik ve yaban domuzları da yaşar. Ülkede 1997 yılından beri koruma altında bulunan iki düzine kadar özgür kahverengi ayı yaşamaktadır. Ülkenin doğusunda tarla faresi ve tarla sincabına rastlanır.

Ülkenin toplam alanının %24'ü doğal koruma altındadır. Avusturya'da üç doğal park, yüzlerce de koruma alanı ve doğal park bulunur.

Doğal kaynaklar

Ülkenin aşağı yukarı %47'si ormanlarla kaplıdır. Orta Avrupa'nın en fazla ormana sahip ülkesidir. Alpler'in 2150 metreye kadar olan yüksekliklerinde mevcut olan ormanların büyük bir kısmı özel şahıslara aittir.

Madenler bakımından oldukça zengin sayılan Avusturya'da demir, magnezyum, grafit ve kömür elde edilir. Dünyada en çok grafit üreten ülkedir. Petrol ve doğal gaz üretiminde Avrupa'da dördüncü sıradadır. Bunlardan başka bakır, çinko, kurşun, antimon, boksit ve tungsten madenleri de kâfi miktarlarda üretilmektedir.

Nüfus

1960'tan itibaren nüfus gelişimi

Etnik Yapı

8,60 milyon (2019) olan nüfusun yaklaşık %93'ü Avusturyalıdır. Türkler, Almanlar, Slavlar, Hırvatlar ve Macarlar (özellikle Burgenland'da), Slovenler (özellikle Karintiya'da), Çekler (özellikle Viyana'da) ve daha küçük sayıda da İtalyanlar, Sırplar ve Rumenler ülkenin diğer azınlık gruplarıdır. Nüfusun %18,6'sını 1-14 yaş grubu, %61,6'sını 15-59 yaş grubu, %19,8'ini de 60 yaşından yukarısı teşkil etmektedir. Halkın %68'i şehirlerde yaşar. Ülkenin nüfus yoğunluğu kilometrekare başına 99 kişidir. Bununla birlikte nüfus ülke geneline asimetrik dağılmıştır. Alplerin geniş bölgelerinde yerleşim yoktur. Yıllık nüfus artışı 2004 yılına göre yüzde 0,14 seviyesindedir. Ortalama yaşam süresi erkeklerde 76,4, kadınlarda 82,1 yıldır.

Din

2021 nüfus sayımında, ülke nüfusunun %67,2'si Hristiyan'dır. Katolik Kilisesi'nin kendisine göre, 2021 yılı itibarıyla, Katoliklerin sayısı nüfusun %55,2'sine düştü. Buna karşılık, göç nedeniyle Avusturya'da Müslümanların sayısı son yıllarda arttı; 2001 yılında nüfusun %4.2'si kendisini Müslüman olarak tanımlıyordu; 2010'da yaklaşık %5 ila %6.2'ye, 2021'de ise %8'1'e yükseldi.

Dil

Avusturya'da standart Avusturya Almancası konuşulur, ancak öncelikle eğitimde, yayınlarda, duyurularda ve web sitelerinde kullanılır. Çoğunlukla Almanya'nın Standart Almancası ile aynıdır, ancak bazı kelime farklılıkları vardır. Bu Standart Almanca dili, Almanya, Avusturya, İsviçre ve Lihtenştayn'ın yanı sıra Almanca konuşan önemli azınlıklara sahip olanlar arasında resmi bağlamlarda kullanılır: İtalya, Belçika ve Danimarka. Bununla birlikte, Avusturya'nın ortak konuşulan dili okullarda öğretilen Standart Almanca değil, Bavyera-Avusturya dilidir : bir Yukarı Almanca Avusturyalı olmayan Alman lehçelerini konuşanların yanı sıra kendi aralarında ve farklı derecelerde güçlükle anlaşılan yerel dil veya lehçeler topluluğu. Kolektif bir bütün olarak ele alındığında, Alman dilleri veya lehçeleri, Avusturya'da ikamet eden %2,5'lik Alman doğumlu vatandaşları içeren nüfusun %88,6'sı tarafından yerel olarak konuşulmaktadır, ardından Türkçe (%2,28), Sırpça (%2,21), Hırvatça (%1,63), İngilizce (%0,73), Macarca (%0,51), Boşnakça (%0,43), Lehçe (%0,35), Arnavutça (%0,35), Slovence (%0,31), Çekçe (%0,22), Arapça (%0,22) %) ve Rumence (%0,21) gelmektedir.[19]

Avusturya'nın Karintiya ve Steiermark federal eyaletleri, Slovence konuşan önemli bir yerli azınlığa ev sahipliği yaparken, en doğudaki eyalet olan Burgenland'da (eskiden Avusturya-Macaristan'ın Macar kısmının bir parçasıydı ), Macarca ve Hırvatça konuşan önemli azınlıklar var ; Avusturya'nın bu eyaletlerinde Almancanın yanı sıra Hırvatça, Macarca ve Slovence de resmi dil olarak kabul edilmektedir.[20][21]

Statistik Austria tarafından 2001 yılı için yayınlanan nüfus sayımı bilgilerine göre [19] Avusturya'da toplam 710.926 yabancı uyruklu yaşıyordu. Bunların en büyüğü, açık farkla eski Yugoslavya'dan 283.334 yabancı uyrukludur (bunların 135.336'sı Sırpça; 105.487 Hırvatça; 31.591 Boşnakça – yani toplamda 272.414 Avusturya'da ikamet eden anadili, artı 6.902 Slovence ve 4.018 Makedonca konuşur).

İkinci en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, şu anda Avusturya'da yaşayan 200.000 ila 300.000 kişilik Türklerdir (azınlık Kürtler dahil).[22]

Bir sonraki en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, Avusturya dışından gelmelerine rağmen anadili Almanca konuşan 124.392'dir (çoğunlukla Almanya'dan, bazıları İsviçre'den, İtalya'daki Güney Tirol'den, Romanya'dan veya eski Sovyetler Birliği'nden.)

Nüfus
Statistik Austria'ya göre
YılNüfus
1527 civarında1.500.000
1600 civarında1.800.000
1700 civarında2.100.000
17542.728.000
17802.970.000
17903.046.000
18003.064.000
18103.054.000
18213.202.000
18303.476.500
18403.649.700
18503.879.700
18574.075.500
18704.520.000
18804.941.000
18905.394.000
19005.973.000
19106.614.000
19136.767.000
19196.420.000
19236.535.000
19306.684.000
19396.653.000
19516.935.000
19617.086.000
19717.500.000
19817.569.000
19887.697.000
19917.755.000
20018.043.000
20178.810.000
20188.860.000

Eyaletler ve şehirler

Federal bir cumhuriyet olan Avusturya, dokuz eyaletten oluşur:

Eyalet (AlmancaBundesland)BaşkentYüzölçümü Nüfus
1Burgenland (9)Eisenstadt3,966 km² 280,350
2Karintiya (AlmancaKärnten) (6)Klagenfurt 9,536 km² 560,753
3Aşağı Avusturya (AlmancaNiederösterreich) (2)St. Pölten 19,174 km² 1,588,545
4Yukarı Avusturya (AlmancaOberösterreich) (3)Linz11,980 km² 1,405,986
5Salzburg (7)Salzburg7,154 km² 529,09
6Steiermark (4)Graz16,392 km² 1,203,986
7Tirol (5)Innsbruck12,648 km² 698,47
8Vorarlberg (8)Bregenz2,601 km² 364,61
9Viyana (AlmancaWien) (1)Viyana (AlmancaWien) 414.90 km² 1,660,534
18. yüzyılda Viyana

Avusturya'nın en büyük şehirleri Viyana (1,71 milyon), Graz (261 bin), Linz (189 bin), Salzburg (148 bin) ve Innsbruck'tur (120 bin). Tabiat şartları icabı kış sporlarının merkezi durumundadır. Dolayısıyla turizm ve kış sporları çok gelişmiştir.

Okuma-yazma oranı oldukça yüksektir [%98 (1983)]. Ülkedeki eğitim kurumları Avrupa'nın en eski eğitim kurumlarındandır. Meselâ Viyana Üniversitesi 1365'te kurulmuştur. Ülkede mevcut dört üniversite ve buna bağlı çeşitli fakülte ve üniversite seviyesinde akademiler vardır. Kilisenin eğitim ve öğretimde büyük bir ağırlığı vardır. Avrupa'nın kavşak noktası olduğu için taşımacılık ve ulaşım çok gelişmiştir.

Siyaset

Başkent Viyana'da bulunan parlamento binası

Avusturya anayasasına göre ülke demokratik federal bir cumhuriyettir. Burgenland, Karintiya, Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg ve Viyana olmak üzere dokuz eyaletten oluşmaktadır.

Yürütme

Devlet Başkanı, Federal Cumhurbaşkanı sıfatı taşır. Anayasa, altı yıllık bir devre için devlet başkanının halk tarafından seçilmesini şart koşmuştur. Federal Cumhurbaşkanı dış meselelerde devleti temsil eder. Anlaşma ve kanunları imzalar, şansölye, yardımcı şansölye, bakan ve diğer yetkilileri tayin eder. Başkan aynı zamanda meclisi toplar, fesheder ve tatile sokabilir.

Yasama

Parlamento iki kamaralıdır: Bundesrat (Eyaletler Meclisi), eyalet parlâmentoları tarafından seçilen 62 milletvekilinden; Nationalrat (Millî Meclis) ise nisbi temsil ile doğrudan seçilen 183 üyeden oluşmaktadır. Nationalrat adaylarının en az 19 yaşını doldurma şartı vardır. Bundesrat'ta hangi eyaletin kaç parlamenterle temsil edileceği, eyaletin nüfusuna bağlı olarak belirlenir. Bu meclis sadece danışman fonksiyonuna sahip olmasına karşın, kimi yasaların çıkmasını geciktirebilir.

Avusturya'da oy kullanma yaşı 16'dır.

Siyasî partiler ve başkanları

  • Avusturya Sosyal Demokratik Partisi (SPÖ) - Pamela Rendi-Wagner
  • Avusturya Halk Partisi (ÖVP) - Sebastian Kurz
  • Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) - Norbert Hofer
  • Avusturya'nın Geleceğinin İttifakı (BZÖ) - Johanna Trodt-Limpl
  • Yeşiller (GRÜNE) - Werner Kogler
  • Yeni Avusturya Partisi(NEOS) - Beate Meinl-Reisinger
  • Avusturya Komünist Partisi (KPÖ) - Mirko Messner

Ekonomi

Avusturya ekonomisi, sanayi, turizm ve tarıma dayanmaktadır. Tarıma elverişli toprakları azdır. Bol ürün alabilmek için modern tarım II. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişmiştir. Ülkenin alçak bölgelerinde bulunan çayırlık alanlarda hayvancılık gelişmiştir.

Ekonomisinin ana kaynağını meydana getiren sanayi dalında, pik demir ve ham çelik, alüminyum üretimi ön sıralarda yer alır. Kağıt, kimyasal madde ve plastik diğer sanayi ürünleridir.

Avusturya, dünyanın önde gelen tabii magnezit üreticisidir. Schwechat'taki büyük petrol rafinerisi, ülkenin toplam petrol ve petrol ürünleri tüketiminin dörtte üçünü karşılar.

Geniş ormanlarından elde edilen kerestenin sadece bir bölümü ülkede işlenir. İşlenmemiş kereste ülkenin başlıca ihraç ürünleri arasında yer alır.

En önemli ihraç ürünlerini; makineler, elektronik araçlar, maden ürünleri, kâğıt, elektrik enerjisi, gıda maddeleri meydana getirir.

Kültür

Sanat ve mimari

Belvedere Sarayı, Barok mimarisinin bir örneğidir.

Avusturyalı sanatçılar ve tasarımcılar arasında ünlü ressamlar Ferdinand Georg Waldmüller, Rudolf von Alt, Hans Makart, Gustav Klimt, Oskar Kokoschka, Egon Schiele, Carl Moll ve Friedensreich Hundertwasser, ünlü fotoğrafçılar Inge Morath ve Ernst Haas ve ünlü mimarlar Johann Bernhard, Fischer von Erlach, Otto Wagner, Adolf Loos ve Hans Hollein (1985 Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi) gibi isimler yer alır. Çağdaş sanatçı Herbert Brandl önemli sanatçılardan biridir.

Edebiyat

Stefan Zweig

Avusturya, sanatçılar ve bilim insanları ülkesi olarak tanınmasına uygun biçimde her zaman şairler, yazarlar ve romancılar ülkesi olmuştur. Roman yazarları Arthur Schnitzler, Stefan Zweig, Thomas Bernhard ve Robert Musil, şairler Georg Trakl, Franz Werfel, Franz Grillparzer, Rainer Maria Rilke, Adalbert Stifter, Karl Kraus ve çocuk edebiyatı yazarı Eva İbbotson Avusturya'nın ünlü edebiyatçıları arasında yer alır.

Ünlü çağdaş oyun yazarları ve romancılar arasında Nobel Edebiyat Ödülü bulunan Elfriede Jelinek, Peter Handke ve Daniel Kehlmann yer almaktadır.

Turizm

Avusturya'nın dağları, ormanları ve vadileri yaz ve kış aylarında ideal tatil yerleridir. Göller, dağlar ve vadiler, çeşitli sporları ile ünlüdür. Viyana ise müzik, güzel sanatlar ve tarihî eserlerin merkezidir. Operalar, sanat galerileri bale gösterilerinin verildiği salonlar başşehirde toplanmıştır. Kış aylarında binlerce ziyaretçi, kayak yapmaya Avusturya'ya gelmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich". DemokratieWEBstatt.at. 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018. 
  2. ^ "Regional Languages of Austria". Rechtsinformationssystem des Bundes. 2013. 18 October 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 July 2013. 
  3. ^ "Kommission für Migrations und Integrationsforschung der Österreichischen Akademie der Wissenschaften" (PDF). Statistik Austria. 2012. s. 27. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2014. 
  4. ^ "Population by Year-/Quarter-beginning". 1 Ocak 2021. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  5. ^ a b c d "Austria". International Monetary Fund. 1 Nisan 2018. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2018. 
  6. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 20 March 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 June 2020. 
  7. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  8. ^ "Austria". Encyclopædia Britannica. 31 Mayıs 2009. 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  9. ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF). Statistik Austria. 13 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2010. 
  10. ^ "Lebensqualität - Wien ist und bleibt Nummer eins". Stadt Wein (Almanca). 3 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  11. ^ Jelavich 267
  12. ^ "Austria". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Mayıs 2009. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  13. ^ "Austria About". OECD. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009. 
  14. ^ "Austria joins Schengen". Migration News. May 1995. 7 July 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009. 
  15. ^ "Austria and the euro". European Commission - European Commission. 8 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 January 2018. 
  16. ^ "Rome's metropolis on the Danube awakens to new life". Archäologischer Park Carnuntum. Archäologische Kulturpark Niederösterreich Betriebsgesellschaft m.b.H. 16 January 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2010. 
  17. ^ a b Johnson 19
  18. ^ Johnson 20–21
  19. ^ a b "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 13 Kasım 2010. 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  20. ^ "Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich". DemokratieWEBstatt.at (Almanca). 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  21. ^ "RIS - Bundes-Verfassungsgesetz Art. 8 - Bundesrecht konsolidiert". www.ris.bka.gv.at. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  22. ^ ""Türk kökenli Avusturyalılar vatandaşlıktan çıkarılmaktan korkuyor"". 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slovenya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovenya ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Viyana</span> Avusturyanın başkenti ve eyaleti

Viyana, Avusturya'nın başkenti ve en büyük şehri, aynı zamanda ülkenin dokuz eyaletinden yüzölçümü bakımından en küçüğü, yaklaşık 1.900.000 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık şehridir. Çevre ilçeleriyle birlikte Viyana'da yaklaşık iki milyon insan yaşar ki bu da Avusturya nüfusunun yaklaşık dörtte biridir. Nüfus bakımından Viyana Avrupa Birliği'nin en büyük onuncu kentidir. Birleşmiş Milletler bürosuyla Viyana Birleşmiş Milletlerin dört resmî merkez temsilciliğinden birine sahiptir. Kentte bulunan diğer önemli uluslararası kuruluşlar OPEC, AGİT ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'dur (IAEA).

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Jörg Haider</span>

Jörg Haider, Avusturyalı bir politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Avusturya</span>

Aşağı Avusturya, Avusturya'nın en büyük eyaletidir. Ülkenin kuzeydoğusunda bulunan eyâleti kuzeyde Çekya, doğuda Slovakya, güneydoğuda Burgenland, güneyde Steiermark ve batıda Yukarı Avusturya kuşatır. Viyana eyaleti Aşağı Avusturya eyâleti tarafından tümüyle çevrilmiştir. Eyâletin başkenti 1986 yılından beri Sankt Pölten'dir. Toplam yüzölçümü 19 174 km² olan ve toplam 21 bölgeyi kapsayan eyâletin en yüksek noktası Schneeberg 2076 metre, en alçak noktası Berg bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya tarihi</span> Avusturyanın tarih öncesinden günümüze kadar geçmişi

Bu madde Avusturya'nın tarih öncesinden günümüze kadarki tarihi hakkında bilgi vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Noricum</span>

Noricum bugünkü Avusturya ve Slovenya toprakları üzerinde kurulmuş bir Kelt krallığı idi. Geçmişte Roma İmparatorluğu'nun bir eyaletiydi. Kuzeyde Tuna nehri, batıda Rhaetia, doğuda Pannonia ve güneyde de İtalya ve Dalmaçya ile çevriliydi. Kabaca bugünkü Steiermark, Karintiya ve Viyana'nın batısında kalan Avusturya, Bavyera ve Salzburg'un bir bölümüne tekabül eder.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa coğrafyası</span> Avrupanın fiziksel kara kütlesinin tanımı

Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazen Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya coğrafyası</span>

Bu madde Avusturya coğrafyasını anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'da İslam</span>

Avusturya'da İslâm, 2021 nüfus sayımına göre nüfûsun % 8,3'sinin bağlı olduğu bir azınlık dînidir. Çoğu Müslüman, Avusturya'ya 1960'tan sonra göçmen işçi olarak Türkiye, Bosna-Hersek ve Sırbistan'dan gelmiştir. Ayrıca Arap ve Pâkistan kökenliler de vardır.

Futbol, Avusturya'da alp disiplini'nden sonra en popüler spordur. Avusturya Futbol Federasyonu ya da kısaca ÖFB, kurulduğu yıl olan 1904'ten beri FIFA üyesidir.

Avusturya 2. Landesliga Avusturya'daki beşinci en yüksek seviye futbol ligi. Avusturya'nın eyaletleri'ne göre bölümlere ayrılmıştır. Her bölümün şampiyonları Landesliga'ya yükselmeye hak kazanır.

Franz Löschnak Avusturyalı Hukukçu ve SPÖ’lü Siyasetçi. 2. Vranitzky Hükûmetinde 1987 ile 1989 yılları arasında Sağlık Bakanı olarak ve ardından 2., 3. ve 4. Vranitzky Hükûmetlerinde 1995‘e kadar Içişleri Bakanı olarak görev almıştır. Fakat sonuncusunda yarım senelik görev süresinin ardından yerine Caspar Einem getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hallstatt kültürü</span>

Hallstatt kültürü MÖ 8. yüzyıl ile 6. yüzyıl arasında Orta Avrupa'da etkili olmuş olan döneme verilen ad. Kendisinden önce bölgede etkili olan Urnfield kültüründen doğmuş ve kendisinden sonra Orta Avrupa'da gelişen La Tène kültürünün doğmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'nın İBBS'si</span> Vikimedya liste maddesi

Avusturya İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Avusturya için kullanılan sınıflandırmadır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'daki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Avusturya'nın çok partili bir sistemi bulunmaktadır. Kayıtlı 700'den fazla siyasi partiden yalnızca küçük bir bölümü halk tarafından bilinmektedir. 1980'lerden bu yana dört parti, ulusal parlamentoda sandalye almak için sürekli yüksek oy aldı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Avusturya Cumhuriyeti</span> Avusturya devlet olma dönemi (1919–1934)

Birinci Avusturya Cumhuriyeti , I. Dünya Savaşı'nın sonunda 10 Eylül 1919'da Saint-Germain Antlaşması'nın imzalanmasından sonra kuruldu ve 1934'te Engelbert Dollfuss ve Anavatan Cephesi'nin diktatörlüğüne dayanarak Austrofascist Avusturya Federal Devleti'nin kurulmasıyla sona eren devlettir. Cumhuriyetin anayasası 1 Ekim 1920'de yürürlüğe girmiş ve 7 Aralık 1929'da değiştirilmiştir. Cumhuriyet döneminde sol ve sağ görüşlere sahip olanlar arasındaki şiddetli çekişmeler giderek daha belirgin hale geldi. Bu da 1927 Temmuz İsyanı'nı ve 1934 Avusturya İç Savaşı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'da turizm</span> Turizm yurt içi hasılatın %9unu kapsar

Avusturya'da turizm, Avusturya gayri safi yurt içi hasılatının yaklaşık % 9'unu kapsayarak, ülke ekonomisinin önemli bir bölümünü oluşturur. Avusturya, her altı kişi için bir misafir yatağına sahiptir ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nde turizmden elde edilen kişi başına düşen en yüksek gelire sahiptir. 2007 itibarıyla, toplam turist sayısı, yaz ve kış sezonu için kabaca aynı olup, şubat ve temmuz / ağustos aylarında zirveye ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya şansölyesi</span> Avusturyanın hükûmet başkanı

Avusturya şansölyesi veya resmî adıyla Avusturya Cumhuriyeti Federal Şansölyesi, Avusturya'nın hükûmet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Avusturya</span>

Büyük Avusturya, Habsburg'un yönettiği Avusturya'nın kontrol ettiği Alman dışı unsurlar ile Alman Konfederasyonunda bulunan tüm Alman bölgelerin katılmasını içeriyordu. Doğu-Orta Avrupa'daki Habsburg topraklarının geniş alanları, önceki Alman devletler konfederasyonu Alman Konfederasyonu'a ait değildi. İlgili planlara, Büyük Avusturya, Yetmiş Milyon Reich veya önerenlerin ardından Schwarzenberg Planı veya Schwarzenberg-Bruck Planı gibi isimler verildi.