İçeriğe atla

Avustronezya dilleri

Avustronezya dilleri
Coğrafi dağılımGüneydoğu Asya, Okyanusya, Madagaskar, Tayvan
SınıflandırmaDünyadaki temel dil ailelerinden biri
Alt bölümler
ISO 639-2 / 5map
Dillerin dağılımı.

Avustronezya dilleri, Güneydoğu Asya, Tayvan, Okyanusya ve Madagaskar'da konuşulan, yeryüzündeki en büyük temel dil ailelerinden biridir. Avustronezyalılar olarak adlandırılan 386 milyondan çok konuşuru olan aile, bu açıdan dünyanın en büyük beşinci dil ailesidir.[1] Aile 1257 dili içinde barındırmasıyla ise en çok dile sahip ikinci dil ailesi olmaktadır.[2]

Avustronezya dilleri listesi

Resmi dil olan ülkeler

Avustronezya dillerinin sınıflandırılması
Eski Doğu Asya'da dillerin göçünü gösteren bir harita. Avustronezya dillerinin UrheimatTayvan olarak kabul edilir ve arkeolojik bulgulara dayanaraktan dilin öncülünün bölgeye Çin'den gelmiş olabileceği düşünülür.
Dil Konuşur Kendi dilindeki adı Resmi statü
Fiji dili 639.210 Na Vosa Vakaviti  Fiji
Filipince (Tagalog) 100.000.000 Wikang Filipino  Filipinler
Formosa dilleri171.855 farklı isimler var  Tayvan
Kiribatice103.000 Taetae ni Kiribati  Kiribati
Hiri Motu120.000 (L2) Hiri Motu  Papua Yeni Gine
Malayca (Malezyaca/Endonece) 250.000.000 Bahasa Melayu/ Bahasa Indonesia/ Bahasa Malaysia/ بهاس ملايو  Malezya
 Endonezya
 Singapur
 Brunei
Malgaşça18.000.000 Fiteny Madagaskarlı  Madagaskar
Maorice150.000 Te Reo Māori  Yeni Zelanda
Marshallca 55.000 Kajin M̧ajeļ  Marshall Adaları
Nauruca6000 Dorerin Naoero  Nauru
Palau dili15.000 Tekoi ve Belau  Palau
Samoaca510.000 Gagana Sāmoa  Samoa
Tetum800.000 Lia-Tetun  Doğu Timor
Tongaca108.000 Lea-Faka Tonga  Tonga
Tuvaluca13.000 Te Ggana / Gagana Tuuvalu  Tuvalu

Önemli diller

En az 3 milyon konuşura sahip diller;

Kaynakça

  1. ^ "Austronesian Languages". Encyclopædia Britannica. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016. 
  2. ^ Robert Blust (2016). History of the Austronesian Languages. University of Hawaii at Manoa. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanca</span> Hint-Avrupa dili

Yunanca (Yunanca: Ελληνικά Elliniká veya Eλληνική γλώσσα Ellinikí Glóssa

<span class="mw-page-title-main">Hint-Avrupa dil ailesi</span> dil ailesi

Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsveççe</span> İsveç ve Finlandiyada konuşulan Kuzey Cermen dili

İsveççe, İsveç ve Finlandiya'nın güney ve batı sahillerinde 9,6 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulan bir Kuzey Cermen dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Latin dilleri</span>

Latin veya Romen dilleri, kökeni Roma İmparatorluğu'nda konuşulmuş Latince lehçelerine dayanan, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna mensup bir dil grubudur. Dünya çapında Latin dillerini anadil olarak konuşan 600 milyondan fazladır. Dil grubunun modern dağılımı Amerika, Avrupa ve Afrika kıtalarında yoğunlaşmakla birlikte, genel olarak dünyada geniş bir yayılıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Slav dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesinin Baltık-Slav dilleri kolu

Slav dilleri, Slavların konuştuğu dillerin oluşturduğu dil ailesi. Hint-Avrupa dil ailesinin Baltık-Slav dilleri koluna mensup olan bu dil grubu diğer Hint-Avrupa dilleri ile akraba olmasına rağmen aralarında pek çok farklılık bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Frizce</span>

Frizce ya da Friz dilleri, Cermen dillerinin batı grubunun Anglo-Friz dilleri koluna mensup, Batı Frizce, Saterland Frizcesi ve Kuzey Frizce olarak adlandırılan üç farklı dilin ortak adıdır. Hollanda'nın Frizya ili ve Batı Friz Adaları'nda yaklaşık 350.000, Kuzeybatı Almanya'nın bâzı bölgelerinde yaklaşık 3.000 ve diğer başka bölgelerde yaklaşık 16.000 kadar konuşanı vardır. Batı Frizce Hollanda'nın Frizya ilindeki iki resmî dilden biridir, Almanya'nın Aşağı Saksonya ile Schleswig-Holstein eyaletlerinde ise Kuzey Frizce ve Saterland Frizcesi azınlık dili olarak tanınmakta ve korunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

Sarı Uygurca ya da Batı Yugurca Çin'de Yugurlar 'ın yoğun olarak yaşadığı Gansu eyaletinde 4.600 kişi tarafından anadili olarak konuşulan, Türk dillerinin Sibirya öbeğine ait bir dil.

Malgaşça (malagasy), Avustronezya dillerindendir. Madagaskar adasına mahsus olup Malgaş halkının millî dilidir. Fransızca ve İngilizce ile birlikte Madagaskar Cumhuriyeti'nin resmî dillerindendir. Yaklaşık 20 milyon kişi tarafından konuşulur. Madagaskar'ın dışında Komorlar ve Mayotte'ta Malgaşça konuşanlar vardır.

Aleutça ya da Unanganca, Aleut dili, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska'ya bağlı Aleut Adaları ile Pribilof Adalarında ve Rusya'da Kamçatka Krayına bağlı Komandor Adalarında Aleutlar ya da Unanganlar tarafından konuşulan ve Eskimo - Aleut dilleri ailesinin tek başına iki kolundan birini oluşturan dil. Alaska'daki 2.300 kişilik nüfustan 150 kadarı, Rusyadaki 200 kişilik nüfustan ise ancak 5 tanesi anadillerini konuşabiliyor

<span class="mw-page-title-main">Dil ailesi</span> birbirleriyle bağlantılı dil topluluğu

Dil ailesi, birbiriyle aynı kökten gelen ve soysal açıdan akraba dil topluluğuna verilen ad. Aynı dil ailesine mensup dillerin, ortak bir proto dilden türediği kabul edilir. Ethnologue'a göre dünyada 7.000'i aşkın yaşayan dili kapsayan 142 farklı dil ailesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nijer-Kongo dilleri</span> Sahra Altı Afrikada konuşulan en büyük dil ailesi.

Nijer-Kongo dilleri, Afrika'nın konuşur, coğrafî yayılım ve dil sayısı bakımından en büyük dil ailesidir. Ethnologue'a göre yaklaşık 1500 dili barındıran ve 700 milyon konuşuru olan aile; dünyada dil sayısı bakımından en büyük, konuşur sayısı bakımından ise 3. en büyük aile olarak sınıflandırılır.

Türkiye Türkçesi coğrafyası, çağdaş Türk yazı dillerinden biri olan Türkiye Türkçesinin yazı dili ve ağızlarıyla kullanıldığı coğrafi sahadır. Bu saha, dünyanın orta kesimi olarak sayılabilir. Bu saha çok genel olarak Hazar Denizi’nin batısındaki Kafkaslar’dan Balkanlar’a kadar olan coğrafi alanı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Malaya-Polinezya dilleri</span>

Malaya-Polinezya dilleri, çoğunlukla Güneydoğu Asya ve Pasifiklerde konuşulan ve Avustronezya dillerine ait bir dil ailesidir. Yaklaşık olarak toplam 385.5 milyon tarafından konuşulmaktadır. En yaygın konuşulan diller Malayca, Endonezce, Tagalogca, Cavaca ve Malgaşça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de konuşulan diller</span>

Ethnologue verilerine göre Çin'de toplam 298 yaşayan dil konuşulmaktadır. Bu dillerin birçoğu, Çin'deki tanınmış etnik gruplar tarafından konuşulur. Çin'deki en yaygın dil yedi ana lehçe grubuna bölünür ve Hanyu olarak bilinir. Çin'de bu dille ilgili çalışmalar, kendine özgü bir akademik disiplin olarak düşünülmektedir. Hanyu kapsamına giren lehçe grupları, birbirinden hem morfolojik hem de fonetik açıdan o kadar çok farklılık gösterir ki farklı bölgelerde konuşulan lehçeler karşılıklı olarak anlaşılmaz. Çince, Moğolca, Tibetçe, Uygurca ve Zhuangca, Çin'de en çok öğrenilen ve hükûmetten en çok destek gören dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Avustronezyalılar</span>

Avustronezyalılar veya, Avustronezya dilleri konuşan halklar, Güneydoğu Asya, Okyanusya ve Doğu Afrika'da Avustronezya dillerini konuşan birçok halktan oluşan geniş bir gruptur. Ağırlıklı olarak Austronezya dili konuşan halklar tarafından doldurulan milletler ve bölgeler, toplu olarak Avustronezya olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya dilleri</span> Dil ailesi

Polinezya dilleri, Polinezya'nın büyük bir bölümü ve Güney Mikronezya, Güneydoğu Solomon Adaları ve Vanuatu'nun bazı bölgelerinde konuşulan bir dil ailesidir. Dilbilimciler Polinezya dillerini, Avustronezya dil ailesinin bir alt grubu olan Okyanusya dilleri içinde sınıflandırır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'da konuşulan diller</span>

Ermenistan'daki resmî dil Ermenicedir; ülkenin etnik açıdan homojen olmasından dolayı, burada yaşayan insanların çoğu Ermeniceyi anadil olarak konuşur.

<span class="mw-page-title-main">İsveç kökenli Finlandiyalılar</span> İsveç kökenli finler

İsveç kökenli Finlandiyalılar İsveççe konuşan Finler, Finlandiya İsveçlileri veya İsveçli Finlandiyalılar, Finlandiya'nın dilsel bir azınlığıdır. Finlandiyalı olmasına karşın ayrı bir kimlik olarak görülüyorlar. Standart İsveççeden çok az farkı bulunan Finlandiya İsveççesi adlı bir şiveyi konuşurlar. 6 Kasım'da Finlandiya'da İsveç miras gününü kutlarlar. Bu günde Finlandiya'nın çift dilliliği kutlanır.

Bu liste toplam konuşur sayısına göre dilleri göstermektedir.