İçeriğe atla

Avustralya İngilizcesi

Avustralya'da ingilizce konuşanların yüzdesi

Avustralya İngilizcesi, İngilizcenin Avustralya'da konuşulan türü.

Geçmişi

Büyük Britanya'dan ve İrlanda'dan Avustralya'ya yaşamak için ilk gelişleri 1788'de olmuştur. İngilizceyi pek çok değişik türleriyle buraya getirdiler. İngilizcenin bu değişik türleri karışmaya ve değişmeye başladı. Yeni gelenler kısa sürede kendine özgü vurgu ve sözcüklerle konuşmaya başladı.

19. ve 20. yüzyıllarda daha çok kişi Avustralya'ya gelmeye başladı. Pek çok kişi buraya altın aramaya gelmişti. Kimileri Büyük Britanya ve İrlanda'dan gelmişti. Öteki gelenler ise İngilizce konuşmayan ülkelerdendi. Avustralya İngilizcesi büyümeyi ve gelişmeyi sürdürdü.

Avustralya İngilizcesi, Amerikan İngilizcesinden de etkilendi. II. Dünya Savaşı sırasında birçok Amerikalı askeri Avustralya'ya yerleşti. 1950'lerden beri Amerikalı televizyon gösterileri ve müzikleri Avustralya'da popüler oldu.

Vurgu

Avustralya ve Yeni Zelanda vurguları benzerdir.

Avustralya İngilizcesinde /r/ sesi yalnızca sesli harften önce oluşabilir. Diğer aksanlarda değişik sesleri veren birçok sözcük Avustralya İngilzcesinde aynı sesi verir.

Örnekler:

  • caught ve court
  • raw ve roar
  • aunt ve aren't
  • formally ve formerly

Birtakım Avustralya İngilizcesindeki ünlü sesler başka İngilizce türlerinden değişik ses verir. Örneğin: day sözcüğünde ağız çok açılır. Bu Avustralya İngilizcesinde İngiliz ve Amerikalı die deyişine çok yakındır. Ancak haftanın günlerini söylerken day sözcüğü dee biçiminde okunur.

  • Sunday, Sun-dee olur
  • Monday - Mun-dee
  • Tuesday - Choose-dee
  • Wednesday - Wens-dee
  • Thurday - Thurs-dee
  • Friday - Fri-dee
  • Saturday - Satte-dee/Sadde-dee ya da kısa olarak Sat-dee/Sad-dee

Avustralya İngilizcesi'nde kimi ünlüler diğer İngilizce türlerinde yoktur. Örneğin bad ve lad sözcüklerinin arasında uyak yoktu. Çünkü: bad sözcüğünde uzun, lad sözcüğünde kısa ünlüler var. Ayrıca cot sözcüğü caught sözcüğü gibi gelmiyor.

Amerikan İngilizcesi gibi /t/ sesi /d/ sesi olabilir. Bu genellikle ünlüler arasında olur. Örneğin:

  • waiter sözcüğü wader sözcüğüne benziyor
  • betting sözcüğü bedding sözcüğüne benziyor
  • got it sözcüğü god it sözcüğüne benziyor
  • thirteen sözcüğü thirdeen sözcüğüne benziyor

Avustralya vurgusunda /t/ sesi /ch/ gibi ve /d/ sesi /j/ sesi gibi çıkabiliyor. Aynı sesin çıkarıldığı kimi örnekler:

  • Tuesday ve choose day
  • lightyear ve lie cheer
  • due ve Jew
  • dune ve June

Avustralyalılar /wh/ ile /w/ seslerini aynı söylüyorlar. Birtakım örnekler:

  • which ve witch
  • whether ve weather
  • whales ve Wales

Sözcükler

Avustralyalılar diğer İngilizce konuşanların kullanmadığı pek çok değişik sözcük kullanır. Ünlü Avustralya selamlama sözcüğü "G'day "dir.

Birçok sözcük Avustralya'ya Büyük Britanya ve İrlanda'dan gelmiştir. Örneğin: arkadaş anlamına gelen mate şimdiye kadar Büyük Britanya'da kullanılmaktadır. Kimi sözcüklerin ise anlamı değişmiştir.

Birkaç sözcük Avustralya Aborjin dillerinden gelmiştir. Bunlar daha çok hayvan bitki ve yer adlarıdır. Dingo ve kangaroo kimi örneklerdendir.

Kimi sözcüklerin ise nereden gelindiği bilinmez. Örneğin: dinkum gerçek anlamına gelmektedir. Ancak kimse anlamını bilmemektedir. Kimileri Çinceden kimileri ise İngiltere'den geldiğini söyler.

Yazım

Avustralya yazımı genellikle İngiliz yazımına benzer. Organise, realise sözcükleri gibi sözcüklerin sonunda -ise ve -ize de kullanılabilir ancak -ise yeğlenir. Clour, favourite sözcükleri gibi sözcüklerde -our kullanılır ama Labor Party ve Victor Harbor gibi kimi özel adlarda -or kullanılır. Öteki yandan program ve jail sözcükleri yerine programme ve gaol kullanılır.

Avustralya İngilizcesinin türleri

Avustralya aksanı ülke genelinde pek değişmiyor.

Ancak castle, dance, chance, advance gibi sözcüklerde 'a' sesinde birtakım ayrımlar var. Bu sözcüklerde kimileri calm sözcüğündeki sesliyi çıkarıyor kimileri de mad sözcüğündeki sesliyi çıkartıyor. Bir başka bölgesel ayrım da 'l' ile devam eden 'e' seslerindedir. Melbourne, helped, cellist gibi sözcükleri Victorialılarca sözcüklerdeki 'e' sesleri alchemy sözcüğündeki 'a' sesi gibi söylenir.

Ancak Avustralya'nın değişik yerlerinde sözcüklerde ayrımlar vardır. Örneğin: football Yeni Güney Galler ve Queensland'da ragbi anlamına gelir. Yeni Güney Galler'de yüzme giysisine cossie ya da swimmers, Queensland'da togs denir ancak diğer bölgelerde bathers denir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk alfabesi</span> Türkçenin yazımında kullanılan alfabe

Türk alfabesi, Türkçenin yazımında kullanılan Latin alfabesi temelli alfabedir. 1 Kasım 1928 tarihli ve 1353 sayılı yasayla tespit ve kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İngilizce</span> Batı Cermen dili

İngilizce (

<span class="mw-page-title-main">Arap harfleri</span> Arap alfabesini temel alan yazı sistemi

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

Türk dilleri alfabeleri veya çağdaş Türk yazı dilleri alfabeleri çağdaş dönem Türk yazı dilleri için kullanılan çeşitli alfabelerdir. Uzun tarihî dönemler içinde kullanılmış olan Türk yazı sistemlerinin sonrasında, bazılarının terki, bazılarının devamı ile günümüzde kullanımda olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Moğolca</span> Moğol yerlisinin konuştuğu dil

Moğolca, Moğolistan ve civardaki bazı özerk bölgelerde resmî dil olan Asya dilidir.

<span class="mw-page-title-main">İzlandaca</span> İzlandanın resmî dili olan Kuzey Cermen dili.

İzlandaca, Cermen dillerinden biri ve İzlanda'nın resmî dilidir. İzlandacaya en yakın diller, Faroe Adaları'nda konuşulan Faroe dili ile Sognamål gibi Batı Norveç lehçeleridir. İzlanda, anakaraya uzak bir ada devleti olmasından dolayı, diğer ülkelerle arasında kayda değer oranda kültür alışverişi gerçekleşmemiş, bunun sonucunda dile çok az yabancı sözcük girmiştir. İzlanda'nın konumu Amerika'ya daha yakın olmasına rağmen, İzlandaca bir İskandinav dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çivi yazısı</span> ilk yazı türü

Çivi yazısı, kilden yapılma tabletlerin üzerine resimler ya da harf görevi gören ve sesleri temsil eden semboller ile özel bir teknikle yazılan; papirüsün bulunması ile son bulan tarihteki ilk yazı sistemidir. Maden Çağlarının sonunda, yaklaşık MÖ 3500'lerde Sümerler tarafından icat edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya Aborijin dillerinin transkripsiyonu</span>

Avrupalıların gelişinden önce, Avustralya Aborijin dilleri yalnızca konuşma dilleriydi ve yazma sistemleri yoktu. Kolonicilerin Latin alfabesi Avustralya Aborijin dillerinin transkripsiyonu için kaçınılmaz şekilde kullanılmıştır, fakat seslerin nasıl temsil edildiğinin detayları zamanla ve yazardan yazara değişmiştir, bazen aynı sözcük veya ismin çok büyük şekillerde farklı yazımı oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ayırıcı im</span>

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.

Mari (Çirmiş) dili Ural Altay Dil Ailesinin Ural Koluna bağlı Fin/Ugor dilleri ana grubundandır ve 600.000 kişi tarafından konuşulur. Çirmiş dili; Rusya'ya bağlı Mari El Cumhuriyeti başta olmak üzere Rusya'da Tataristan, Udmurtya ve Perm bölgelerinde konuşulur. Etnik Çirmişler, çoğunlukla Ural Dağları'nın doğusunda Vyatka Nehri çevresinde yaşamaktadır.

Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.

İngiliz İngilizcesi, Britanya İngilizcesinin bir şekli ve İngilizcenin İngiltere'de konuşulan bir türüdür.

Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki asal sesler esas alınarak ve aynı kaynaktan çıkanlar sınıflandırılarak tüm harflerin gösterildiği bir sistemdir. Henüz ortak bir biçime ulaşılamamış olmasına rağmen büyük oranda şekillenmiştir.

Alıntı kelime veya alıntı sözcük bir dilden başka bir dile çevrilmeden geçmiş sözcüktür. Alıntı sözcükler, ortak bir kökene sahip oldukları için iki veya daha fazla dilde birbirlerine benzer olan soydaş sözcüklerden farklıdır. Ayrıca başka bir dilden geçmiş olan, ancak geçerken o dile çevrilmiş, calque olarak adlandırılan sözcükler de alıntı olarak sınıflandırılmaz.

Dilbilimde prozodi tek haldeki fonetik birimler olmayan(ünlüler ve ünsüzler) fakat ton, vurgu ve ritim gibi dilsel işlevleri içeren daha büyük boyuttaki konuşma birimleri ve hecelerin özellikleri ile ilgilenir.

Apofoni, dilbilimde, bir kelime içinde dilbilgisi bilgisini gösteren herhangi bir değişimdir.

İskoç İngilizcesi, Eski İngilizcenin kuzey lehçelerinden türemiş, bir zamanlar İskoçya'nın bazı yörelerinde, şimdi ise özellikle orta, kuzeydoğu ve güney bölgelerinde konuşulan, İngilizceye yakın bir Cermen dilidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.