İçeriğe atla

Avustralya sınır savaşları

Avustralya Sınır Savaşları
1838'deki Slaughterhouse Creek çatışması sırasında yerli Avustralyalılarla çatışan atlı polisler
Yeni Güney Galler Atlı Polisi 1838'deki Waterloo Creek katliamı sırasında Aborijin savaşçılarıyla çatışırken
Tarih1788–1934[1]
Bölge
Avustralya, Tazmanya ve diğer çevre adalar
Sonuç

Koloni zaferi

  • Anlaşma imzalanmadı
  • İngiliz hukuk sistemi kuruldu, Yerli halk mülksüzleştirildi
  • Cinayetler, açlık, zorunlu göç ve salgın hastalıklar nedeniyle yerli nüfusun azalması
  • Yerli kültürlerin bozulması, birçok Yerli halkın asimile edilmesi
Taraflar

Birleşik Krallık Britanya İmparatorluğu

  • Yeni Güney Galler Kolonisi
  • Tazmanya Kolonisi (Van Diemen Toprakları)
  • Batı Avustralya Kolonisi (Swan River Kolonisi)
  • Güney Avustralya Bölgesi
  • Kuzey Toprakları
  • Victoria, Avustralya Victorya Kolonisi (Port Phillip Bölgesi)
  • Queensland Queensland Kolonisi
Avustralya Aborjinleri:
Eora, Dharug, Gandangara and Tharawal
Wiradjuri
Wonnarua and Gamilaroi
Gunditjmara
Palawa halkları
Noongar
Jagera
Pek çok diğerleri
Komutanlar ve liderler
Birleşik Krallık III. George
Birleşik Krallık IV. George
Birleşik Krallık IV. William
Birleşik Krallık Kraliçe Victoria
Arthur Phillip
Lachlan Macquarie
James Stirling
George Arthur
ve diğerleri
Pemulwuy
Musquito
Windradyne
Yagan
Tunnerminnerwait
Truganini
Tarenorerer
Multuggerah
Jandamarra
Dundalli
Mannalargenna
Nemarluk
Tarrarer
Cocknose
Partpoaermin
Koort Kirrup
Alkapurata
Güçler
  • İngiliz Ordusu[2]
  • Avustralya Yerli polisi
  • NSW Atlı Polisi
  • NSW Sınır Polisi
  • İngiliz sömürgeciler
  • Sömürge polis güçleri
  • Eyalet ve bölge polisi
  • Aborijin müttefikler

150'den fazla farklı ulus, klan ve gruba bölünmüş binlerce savaşçı ve direnişçi

  • Hükümlü/yerleşimci müttefikleri
Kayıplar
En az 2.000 en fazla 20.000[3] 100,000-115,000 ölü[4]

Avustralya sınır savaşları, Avustralya'nın sömürge döneminde Yerli Avustralyalılar (hem Aborijin Avustralyalılar hem de Torres Boğazı Adalıları dahil) ile öncelikle İngiliz yerleşimciler arasında yaşanan şiddetli çatışmalardır[5] .

İlk çatışma Birinci Filo'nun Ocak 1788'de karaya çıkmasından birkaç ay sonra gerçekleşmiş ve son sınır çatışmaları 1901'de Avustralya kolonilerinin federasyonunu takiben 20. yüzyılın başlarında, bazıları 1934 gibi geç bir tarihte meydana gelmiştir. Yeni Güney Galler'deki Newcastle Üniversitesi tarafından devam eden bir çalışma olan "Colonial Frontier Massacres in Australia (1788-1930)'a göre, 1788'den 1930'a kadar çatışmalarda tahminen 11.401 Yerli Avustralyalı ve 159 yerleşimci öldü.[6]

Kaynakça

  1. ^ Coates (2006), s. 12.
  2. ^ Connor (2002), s. xii.
  3. ^ Grey (2008), s. 39.
  4. ^ Reynolds (2021), ss. 191-192.
  5. ^ Connor (2002), ss. xi–xii.
  6. ^ "Colonial Frontier Massacres in Australia, 1788-1930". Centre for 21st Century Humanities. University of Newcastle (Australia). 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avustralya</span> Güney Yarımkürede yer alan kıta ülkesi

Avustralya, resmî adıyla Avustralya Milletler Topluluğu, Güney Yarımkürede yer alan bir kıta ülkesidir. Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında uzanır. Okyanusya kıtasında bulunur ve kıtanın çok büyük bir bölümünü kaplar. Komşuları Endonezya, Doğu Timor, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Vanuatu, Yeni Kaledonya ve Yeni Zelanda'dır. Başkenti Canberra, en büyük şehri ise Sidney'dir.

<span class="mw-page-title-main">On Üç Koloni</span> Britanya İmparatorluğuna ait olan Kuzey Amerikanın doğu kıyısında bulunan 13 kolonidir

On Üç Koloni, Britanya İmparatorluğu'na ait olan Kuzey Amerika'nın doğu kıyısında bulunan 13 kolonidir. 1607'de Virginia Eyaleti'nde Jamestown kasabasının kurulmasıyla kuruluşa başlamış, 1733'te Georgia Eyaleti'nin kurulmasıyla kuruluş tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Virginia</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Batı Virginia, ABD'nin eyaletlerinden birisidir. Güneydoğuda Virginia'yla, güneybatıda Kentucky'yle, kuzeybatıda Ohio'yla ve kuzeydoğuda ise Pensilvanya ve Maryland ile sınırdır. Başkenti ve en büyük şehri Charleston'dur.

<span class="mw-page-title-main">Misket tüfeği</span>

Misket tüfeği, ağızdan doldurmalı, yivsiz, tek namlusu olan uzun bir ateşli silahtır. Omuz hizasından doğrultularak kullanmak üzere tasarlanmıştır. İlk olarak ne zaman kullanıldığına ilişkin kesin bilgiler yoktur. Çin kaynaklı askerî kitaplarda yazılanlara bakıldığında geçmişi 14. yüzyıla dek gitmektedir. Piyade erler için kullanmak üzere üretilmişlerdir. Osmanlı Devleti'nde de bu tüfekleri Yeniçeriler kullanmıştır. Türkler sayesinde Avrupalılar tüfek ile tanışmışlardır. Bundan önce Avrupalılar elden ateşlenen küçük toplar kullanıyordu fakat bu tip tüfekleri Avrupa'ya Türkler sokmuştur. 1870 yılına dek tüm dünyada en çok kullanılan silah olarak kalmışlardır. Özel olarak misket piyade terimi de yaygınlaştı. Misket tüfeklerinin kalibreleri 12 mm ile 20 mm değişebilir.

Avustralya yerlileri ya da Avustralya Aborjinleri, Avustralya kıtası yerlilerine verilen ad. Aborjinler, Avustralya'ya Güneydoğu Asya'dan gelmişlerdir. Bir göçebe hayatı sınırları boyunca hareket halinde yaşamışlardır. Avlanırken mızrak ve bumerang, balık avında ise kanolar kullanmışlar, meyve ve sebze toplamışlardır. Yazılı bir dilleri olmamasına rağmen şarkılar yoluyla ağızdan ağza birçok bilgi aktarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili savaşları</span> Kuzey Amerika yerlilerinin beyaz yerleşimciler tarafından boyunduruk altına alınması

Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları, Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Bear Nehri Katliamı</span>

Bear Nehri Katliamı ya da Bear Nehri Muharebesi veya Boa Ogoi Katliamı, 19. yüzyılın sonlarında Kızılderili savaşları sırasında 29 Ocak 1863 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri Ordusundan albay Patrick Edward Connor komutasındaki Kaliforniya gönüllüleri tarafından günümüzdeki Idaho'ya denk gelen Washington Territory'nin güneydoğusunda Bear Nehri ile Beaver Creek dereleri civarında toplanan Bear Hunter (Wirasuap) önderliğindeki Kuzeybatı Şoşonilerine karşı yapılan katliam Katliam sit alanı günümüzde Franklin County'deki Preston'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tasmanya Soykırımı</span>

Tasmanya Soykırımı, Avustralya kıtasının güneyinde eyalet olarak ona bağlı Tasmanya adasında yaşamış olan ve 48 kabileden oluşan avcı ve toplayıcı Tasmanya yerlilerine karşı 1803-1847 yıllarında Britanyalı yerleşimciler tarafından uygulanan soykırım. 1828-1832 yılları arasında yapılan Kara Savaş, kaydedilen ilk modern soykırım örneğidir. Kara Savaş çatışmaları safkan Tasmanyalıları yok etmeye yönelik bir soykırımdır. Tasmanya olayı Avustralya'daki soykırımın bilinen tek örneğidir. Tasmanya olayları çağdaş Avustralyalılar için «soykırım» (genocide) yerine ondan daha ciddi olan «imha» (') biçiminde görülür. Türkçe kaynaklarda Tasmanya adasındakiler ile Avustralya adasındakiler Aborjin Soykırımı adı altında da ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya levhası</span> Doğuda ve büyük ölçüde güney yarımkürede önemli bir levha hareketidir

Avustralya levhası, doğuda ve büyük ölçüde güney yarımkürede önemli bir levha hareketidir. Başlangıçta Gondwana'nın antik bir parçası olan Avustralya, yaklaşık 100 milyon yıl önce Hindistan kopup kuzeye doğru hareket etmeye başlayınca Hindistan ve Antarktika'ya bağlı kalmıştır. 85 milyon yıl önce Avustralya ve Antarktika yarılmaya başlamış ve 45 milyon yıl önce birbirinden tamamen ayrılmıştır. Daha sonra Avustralya levhası, Hint Okyanusu'nun altındaki Hindistan levhasıyla kaynaşarak Hint-Avustralya levhasını oluşturmuştur. Ancak son çalışmalar, iki levhanın bir kez daha bölünmüş olduğunu ve en az 3 milyon yıldır ayrı olduğunu göstermiştir. Avustralya levhası, Avustralya kıtası, Tazmanya, Yeni Gine'nin bölümleri, Yeni Zelanda ve Hint Okyanusu havzasını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Bağımsızlık Savaşı</span>

Mozambik Bağımsızlık Savaşı, 1964-1974 yılları arasında Mozambik'te Mozambik Kurtuluş Cephesi ile Portekiz güçleri arasında meydana gelen çatışmalardır. Çatışmalar, Portekiz'in diğer Afrika sömürgelerinde yaşanan Portekiz Sömürge Savaşları'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ostsiedlung</span>

Almanca: Ostsiedlung veya Almanların doğuya doğru genişlemesi, Orta Çağ'da Almanca konuşan halkların Kutsal Roma İmparatorluğu'nun güney ve batı kısımlarından Orta Avrupa’nın, Batı Doğu Avrupa’nın ve Baltıklar'ın az nüfuslu bölgelerine yerleşmesini tanımlar. Etkilenen bölge kabaca kuzeyde Estonya'dan güneyde Slovenya'ya kadar, doğuda ise günümüz Romanya'sında yer alan Transilvanya'ya kadar uzanmıştır. Kısmende olsa Almanca: Ostsiedlung, İmparatorluğun ve Töton Şövalyeleri'nin genişlemesini takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lene Hara Mağarası</span> Doğu Timordaki çözelti mağaraları sisteminin ana mağarası

Lena Hara Mağarası, Doğu Timor'un (Timor-Leste) doğu ucundaki Lautém Belediyesi'ndeki Tutuala köyüne yakın bir çözelti mağaraları sisteminin ana mağarasıdır. Diğerleri Ile Kére Kére ve Jerimalai'dir. Lene Hara, Timor'un günümüzden en az 35.000 yıldan beri insanlar tarafından mesken edildiğine dair kanıtlar sağlamıştır ve bu, insanların Sunda ve Sahul Pleistosen kıtaları arasındaki geçişi Wallacea sularını üzerinden geçtiklerinin kanıtıdır.

Büyük Avustralya Körfezi Anakara Avustralya'nın güney kıyısında bulunan bir körfezdir.

<span class="mw-page-title-main">Bass Boğazı</span> Avustralya ana karasını, Tasmanya Adasından ayıran boğaz

Bass Boğazı, Avustralya'nın Victoria eyaletini, güneydeki Tasmanya Adası'ndan ayıran boğaz.

<span class="mw-page-title-main">Advance Australia Fair</span> Avusturalyanın 1984ten beri kullanılan ulusal marşı

Advance Australia Fair, 1984 yılından bu yana Avustralya millî marşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya kadın millî ragbi birliği takımı</span>

Wallaroos olarak da bilinen Avustralya kadın millî ragbi birliği takımı, 1998'den bu yana tüm Kadınlar Ragbi Dünya Kupalarında yer aldı ve en iyi sonuçları 2010'da üçüncülük oldu.

<span class="mw-page-title-main">Murrawarri Cumhuriyeti</span> Mikro ülke

Murrawarri Cumhuriyeti, 2013 yılında Avustralya'dan bağımsızlığını ilan eden ve Avustralya'daki Yeni Güney Galler ve Queensland eyaletlerinin sınırlarını aşan bir bölge olduğunu iddia eden bir mikro ulustur. Bölge, bir Aborjin milleti olan Murrawarri halkının vatanıdır, ancak nüfus şu anda çoğunlukla yerli olmayan Avustralyalılardan oluşmaktadır. Avustralya Hükûmeti bağımsızlık ilanını kabul etmedi ve bağımsızlıkları tamamen tanınmadı.

<span class="mw-page-title-main">Bradshaw kaya resimleri</span>

Bradshaw kaya resimleri, Batı Avustralya'nın kuzey-batı Kimberley bölgesinde bulunan iki büyük bölgesel kaya sanatı geleneğinden biridir. Sanatçıların kimliği ve sanatın yaşı, arkeoloji ve Avustralyalı kaya resmi araştırmacıları arasında tartışılmaktadır. 2020'de yapılan bir araştırma, boyanmış eşekarısı yuvalarının analizine dayanarak, antropomorfik figürlerin çoğunun 12.000 yıl önce yaratıldığını tahmin etmektedir. Bu özellikler, 1891'de pastoralist Joseph Bradshaw tarafından görülüp kaydedildiğinden ve isimlerinin verildiğinden beri tartışılmaktadır. Kaya resmi yerel dillerde birçok farklı isimle anılır ve bilinir; bunların en yaygın olanları Gwion Gwion veya Kiro Kiro/Giro Giro'dur. Resimler öncelikle çanta, püskül ve başlık gibi aksesuarlarla süslenmiş insan figürlerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya şarabı</span>

Avustralya şarap endüstrisi, yılda üretilen 1.2 ila 1.3 milyar litrenin yaklaşık 800 milyonunun denizaşırı pazarlara ihraç edilmesiyle, dünyanın en büyük şarap ihracatçılarından biridir. Şarap endüstrisi, üretim, istihdam, ihracat ve turizm yoluyla Avustralya ekonomisine önemli bir katkıda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Victor Harbor</span> Güney Avustralyada şehir

Victor Harbor, Avustralya'nın Güney Avustralya eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, eyalet başkenti Adelaide'ın 82 km güneyinde Fleurieu Yarımadası'nın güney kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 386,5 km² olan kentin nüfusu 2018 yılı itibarı ile 14.954'tür.