İçeriğe atla

Avrupa Parlamentosu

Koordinatlar: 48°35′51″N 7°46′09″E / 48.597512°K 7.769092°D / 48.597512; 7.769092
Avrupa Parlamentosu
10. Avrupa Parlamentosu
Arma veya logo
Tür
Tür
Dönem sınırı
5 yıl
Tarih
Kuruluş10 Eylül 1952 (72 yıl önce) (1952-09-10)
Başkanlık
Başkan
Roberta Metsola, EPP
18 Ocak 2022 tarihinden beri
Başkan Yardımcıları
14
  • Sabine Verheyen, EPP
  • Ewa Kopacz, EPP
  • Esteban González Pons, EPP
  • Katarina Barley, S&D
  • Pina Picierno, S&D
  • Victor Negrescu, S&D
  • Martin Hojsík, Renew
  • Christel Schaldemose, S&D
  • Javi López, S&D
  • Sophie Wilmès, Renew
  • Nicolae Ştefănuță, Greens/EFA
  • Roberts Zīle, ECR
  • Antonella Sberna, ECR
  • Younous Omarjee, The Left

16 Temmuz 2024 tarihinden beri
Büyük Parti Lideri
Manfred Weber, EPP
4 Haziran 2014 tarihinden beri
2. Büyük Parti Lideri
Iratxe García, S&D
1 Temmuz 2019 tarihinden beri
Yapı
Sandalye720
Siyasi gruplar
Hükümet (401)
  •   EPP (188)
  •   S&D (136)
  •   RE (77)

Muhalefet (319)

Komisyonlar
Seçimler
Oylama sistemi
Nispi temsil (PR ve TDO)
Son seçim
6-9 Haziran 2024
Toplantı yeri
1.: Louise Weiss: Strazburg, Fransa (fotoğraf)
2.: Espace Léopold: Brüksel, Belçika
Sekreterlik: Lüksemburg & Brüksel
Website
europarl.europa.eu

Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği'nde yaşayan 450 milyon nüfusu temsil eder ve temel işlevi bir siyasi güç olarak topluluk politikalarının hazırlanması için gereken kararları üretmektir.[1][2][3]

Avrupa Parlamentosu, yasama sürecine katılır, bütçeye ilişkin yetkiler taşır ve Komisyon ve Konsey'i denetleme yetkisini de bünyesinde barındırır. Parlamento, Avrupa Komisyonu üyelerinin tayinlerinin onaylanması ve üçte iki oy çoğunluğuyla Komisyon'u görevden alma yetkilerine sahiptir. Ayrıca, Komisyon programını onaylayıp, Komisyon ve Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'ne yazılı ya da sözlü sorular yönelterek Avrupa politikalarının işleyişini izler.

Avrupa Parlamentosu'nun işlevleri arasında, araştırma komisyonları kurmak ve Avrupa Birliği vatandaşlarının dilekçelerini incelemek de vardır. Birlik anlaşması uyarınca Parlamento, Avrupa Birliği kurumlarının yürüttükleri faaliyetlerin uygulanması sürecinde gündeme gelebilecek görevi kötüye kullanma sorunlarına ilişkin olmak ve vatandaş şikayetlerini incelemek üzere bir ombudsman atama yetkisine sahiptir.

Bütçe konusuna ilişkin olarak ise, Avrupa Parlamentosu, Konsey ile yetkileri paylaşır. Yıllık bütçeyi onaylar ve bütçe uygulamasını izler.

Avrupa Birliği mevzuatının hazırlanmasındaki işlevi ise şöyle: Komisyon tarafından hazırlanan mevzuat önerilerinin yürürlüğe konmasında Konsey ile yetki paylaşıyor. 1986'da Avrupa Tek Senedi'nin kabulünü izleyerek mevzuata ilişkin yetkileri arttırılan Parlamento, Birlik Anlaşması paralelinde de önemli bazı konulardaki yönetmelik ve yönergelerin kabulünde Konsey ile eşit statüye taşınmış durumda. Yine aynı şekilde önem taşıyan bazı kararlar ve anlaşmalar (örneğin yeni üyelerin katılımı gibi) konusunda da Konseyin, Parlamentonun onayını alması gerekiyor. Faaliyetlerini Strazburg, Lüksemburg ve Brüksel’de yürütüyor.

Yapısı

Temelinde, 1951’de kurulan ve ilk toplantısını 78 üyeyle 1952 yılında yapan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) yatmaktadır. AKÇT, Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurulmasını izleyerek 1958’de Avrupa Toplulukları Parlamenterler Meclisi adını alarak; bu ortak parlamentonun 1958’deki üye sayısını ise ulusal parlamentolarca tayin edilen 142 üye oluşturmaktadır. 1979’da 410 üye söz konusu iken, Yunanistan ve onu izleyerek Portekiz ve İspanya’nın da katılımından sonra meclis üye sayısı 518’e çıkmıştır. İsveç, Avusturya ve Finlandiya’nın katılımlarını izleyerek parlamentonun üye sayısı artmıştır. 1979’dan bu yana tek dereceli genel seçimle işbaşına gelen Avrupa Parlamentosu’nun üyeleri, AB’nin üye sayısını 25’e çıkarttığı genişleme ile birlikte 732’e ulaşmıştır. 2007 yılındaki genişleme ile birliğin nüfusu artmıştır. Böylece parlamenter sayısı 736'ye çıkmıştır.

Genişletilmiş Başkanlık Divanı, Parlamento’nun temel karar alma organıdır. Genişletilmiş Başkanlık Divanı, başkan ve başkan yardımcılarının biçimlendirdiği divan; divan üyeleri ve siyasi grup liderlerinden oluşmaktadır.

AB genişleme sürecindeki işlevi

Avrupa Parlamentosu’nun genişleme sürecindeki işlevi Avrupa Birliği'ni Kuran Anlaşma, madde 49’da net bir şekilde özetleniyor: 49. madde içindeki ilgili bölüm şöyle: “6. maddenin 1. paragrafında belirtilmiş olan ilkelere uyan her Avrupalı devlet Birlik’e üye olmayı talep edebilir. Devlet, başvurusunu Konsey’e yöneltir. Konsey de Komisyon’un görüşünü ve Avrupa Parlamentosu üyelerinin salt çoğunluğu ile verilmiş olumlu oyu aldıktan sonra, oy birliği ile karar verir.”

Bir diğer ifade ile, Parlamento'nun değerlendirmeleri sonucunda salt çoğunlukla olumlu bir karara varılmaması halinde yeni üyenin kabulü olanaksızdır.

Parlamento'nun genişleme sürecindeki işlevlerinden bir diğeri de aday ülkelere ilişkin raportörlerin belirlenmesidir. Söz konusu raportörler, aday ülkelerin siyasi, ekonomik ve sosyal yapıları ile ilgili olarak toplanan bilgileri Parlamento'ya iletme görevini üstlenir ve toplanan bilgileri güncelleştirir.

Parlamento Genel Sekreterliği tarafından aday ülkelerin gelişimi ve hazırlanma süreci ile ilgili bilgi akışının hızlandırılması amacıyla oluşturulmuş bir de “Genişleme Görev Grubu” vardır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Brand, Constant and Wielaard, Robert (8 Haziran 2009). "Conservatives Post Gains In European Elections". The Washington Post. Associated Press. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010. 
  2. ^ Ian Traynor (7 Haziran 2009). "Misery for social democrats as voters take a turn to the right". The Guardian. Birleşik Krallık. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010. 
  3. ^ "18 new MEPs take their seats". European Parliament. 10 Ocak 2012. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin genişlemesi</span> Avrupa Birliğine zaman içinde olan değişimleri ele alan madde.

Avrupa Birliği'nin genişlemesi, Avrupa Birliği'nin yeni üye devletleri kabul etme sürecidir. Bu süreç ilke defa altı ülkenin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu adı altında 1952'de başladı. Genişleme sürecinde AB, 2007'de Bulgaristan ve Romanya'nın da katılımı ile 27 ülkeye çıktı. 1 Temmuz 2013'te Hırvatistan birliğin 28. üyesi olmuştur. 2020'de Birleşik Krallık'ın birlikten ayrılmasıyla üye sayısı tekrar 27'ye düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği</span> 27 Avrupa ülkesinin politik ve ekonomik birliği

Avrupa Birliği (AB), yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH'ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Komisyonu</span> Avrupa Birliğinin yürütme organı

Avrupa Komisyonu ya da tam adıyla Avrupa Toplulukları Komisyonu, yaklaşık 16.000 personelle desteklenip 27 komisyon üyesinden oluşan Avrupa Birliği politikalarının tasarlayıcısı ve koordinatörü, başka bir deyişle Avrupa Birliği'nin yürütme organıdır. Mevzuat önerileri hazırlayıp, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'ne sunar. Bu organlarca hazırlanan bütçe ve programları uygulamakla yükümlüdür.

Dünya Doğayı Koruma Birliği veya tam adıyla Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği doğal kaynakların korunması amacı ile kurulmuş uluslararası bir organizasyondur. Merkezi Gland, İsviçre'de bulunur. IUCN dünya çapında 160 ülkeden 1.400'ün üzerinde devlet kuruluşu ve sivil toplum örgütünü aynı çatı altında toplamaktadır.

Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu(KPK), 14 Mayıs 1965 tarihli Avrupa Parlamentosu Kararı, 22 Haziran ve 14 Temmuz 1965 tarihli, sırasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu kararları, 27 Temmuz 1965 tarihli Türkiye-AET Ortaklık Konseyi kararına dayanarak kurulmuştur. KPK Türkiye-Avrupa Birliği ortaklığının demokratik denetim organıdır.

Milletvekili, parlamenter, mebus ya da saylav bir parlamentoda oy verenleri temsil eden kişidir. Birçok ülkede bulunan bikameral sistem gereği; parlamento üyelerine değişik isimler verilebilmektedir. Örneğin; senato bulunan sistemlerde seçilen kişi; senatör olarak tanımlanabilmektedir. Parlamenter bağımsız olabileceği gibi sıklıkla görüldüğü üzere bir siyasi partiye bağlı da olabilir. Ülkenin parlamento sistemine ve yürürlükteki mevzuatına göre seçme ve seçilme kuralları ile milletvekilinin görev ve sorumlulukları değişiklik gösterebilir.

<span class="mw-page-title-main">Maastricht Antlaşması</span>

Maastricht Antlaşması, 7 Şubat 1992'de imzalanan ve AET’nin AB olması yolundaki son adım olan ekonomik ve parasal birliği de gerçekleştirme istikametine girdiği antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">NATO Parlamenter Asamblesi</span> hükümetler arası kuruluş

NATO Parlamenter Asamblesi, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne üye ülkelerden 158 parlamenter 1955 yılında Paris’te toplanarak kurdukları örgüttür. Bu örgütün ismi 1966 yılında Kuzey Atlantik Asamblesi; 1999 yılında ise NATO Parlamenter Asamblesi olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amsterdam Antlaşması</span>

Amsterdam Antlaşması, 2 Ekim 1997 tarihinde Avrupa Birliği üyesi ülkelerce imzalanmış ve 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması'nın koşullarında köklü değişikler yapmıştır. Antlaşma 1 Mayıs 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Brüksel Antlaşması (1965)</span>

Brüksel Antlaşması ya da Füzyon Antlaşması ya da Birleşme Antlaşması, 8 Nisan 1965 tarihinde Belçika'nın Brüksel kentinde imzalanan ve o dönemin üç Avrupa topluluğu olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu'nu tek çatı altında birleştiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Parlamentosu milletvekilliği</span>

Avrupa Parlamentosu milletvekilliği, Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu üyeliğidir. Avrupa Parlamentosu milletvekilleri, kendi ülkelerindeki ulusal mecliste bulunan milletvekillerine denktir. Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz'de bu görev için daha çok temsilci sıfatı kullanılmaktadır.

Avrupa Birliği hukuku, üye ülkelerin ulusal hukuklarının yanı sıra tek yargısal sistemdir. Avrupa Birliği yasaları pek çok alanda, özellikle de Avrupa ortak pazarında üye ülkelerin hukuk kurallarını geçersiz kılar. Avrupa Birliği'nin antlaşmalar aracılığıyla yayınladığı yasalar doğrudan etki kuralıyla tüm üye ülkelerin iç hukuklarına girer ve tüm ülkeler için bağlayıcıdır. Avrupa Birliği'ne katılabilmek için birlik yasalarına koşulsuz tabi olunmasının kabul edilmesi gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi</span>

Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi, demokratik olan, serbest piyasaya sahip olan ve Avrupa Birliği hukukuna uygun seviyeye gelebilecek olan her Avrupa ülkesine açıktır. Geçmişteki genişleme Avrupa Birliği'ne üye ülke sayısını kurulduğundan beridir altıdan yirmi yediye çıkarmıştır.. Giriş kriterleri 1993'te kabul edilen Kopenhag Kriterleri ve Maastricht Anlaşması'nın 49. maddesinde belirtilir. Bir ülkenin Avrupalı olup olmadığı Avrupa Birliği kurumları tarafından yapılan siyasi değerlendirmeyle ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'un Avrupa Birliği üyelik süreci</span>

Arnavutluk'un Avrupa Birliği üyelik süreci, 28 Nisan 2009 tarihinde Avrupa Birliği'ne üye olmak için başvuruda bulunması ile resmen başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Parlamentosu</span>

Finlandiya Parlamentosu, 9 Mayıs 1906'da kurulan Finlandiya'nın tek kamaralı yüksek yasama organıdır. Finlandiya Anayasası uyarınca, egemenlik halka aittir ve bu güç Parlamentoya verilmiştir. Parlamento, her dört yılda bir, D'Hondt sistemi kullanılarak seçilen 200 üyeden oluşur. Bu üyelerin 199'u Finlandiya'dan 1 tanesi ise Åland'dan seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Meclis (Ermenistan)</span> Ermenistanın tek meclisli yasama organı

Ermenistan Ulusal Meclisi, Ermenistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Gayriresmi olarak Ermenistan Parlamentosu olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği aday ülkelerinin pasaportları</span>

Avrupa Birliği aday ülkeleri 1980'li yıllarda umuma mahsus pasaportlarının tasarımlarını ve özelliklerini Avrupa Birliği'nin ortak güvenlik ve biyometri kurallarına uygun hale getirmeye başlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Avrupa Birliği Uyum Komisyonu</span>

Türkiye Büyük Millet Meclisi Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, parlamenter düzeyde çalışmalar yürüterek Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılım sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Her yıl düzenli olarak katıldığı "Avrupa Birliği Parlamentoları Avrupa İşleri Komisyonları Konferansı" (COSAC) ve "Batı Balkanlar Avrupa Birliği Bütünleşme Komisyonları Konferansı" (COSAP) gibi etkinliklerle Türkiye'nin Avrupa Birliği ile entegrasyonunu desteklemektedir. Ayrıca, AB Uyum Komisyonu üyeleri, Türkiye - AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) üyelerini de oluşturmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.