İçeriğe atla

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi veya AMBS (İngilizcesi: The European System of Central Banks veya ESCB) Avrupa Merkez Bankası ile Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin ulusal merkez bankalarının bir araya gelerek oluşturduğu bir AB kurumudur.

AMBS Üyesi Bankalar

AMBS, Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Birliği’ne üye 27 ülke merkez bankasından oluşur. Aşağıdaki listedeki ilk grup avro alanında olan merkez bankaları, ikinci grup da avro alanına henüz dahil olmamış ülkelerin merkez bankaları listelenmektedir.

Ülke Merkez bankası Merkez bankası başkanı Web sitesi
Avro alanındaki ülkeler
Avrupa BirliğiAvrupa Merkez Bankası (Avro alanı) Mario Draghi [1]23 Ağustos 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
AvusturyaÖsterreichische Nationalbank (Avusturya Merkez Bankası) Ewald Nowotny [2]
BelçikaNationale Bank van België/Banque nationale de Belgique (Belcika Merkez Bankası) Guy Quaden [3]17 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kıbrıs CumhuriyetiKεντρικη Τραπεζα της Κυπρου (Kibris Merkez Bankası) Athanasios Orphanides [4]
FinlandiyaSuomen Pankki (Finlandiya Merkez Bankası) Erkki Liikanen [5]10 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
FransaBanque de France (Fransa Merkez Bankası) François Villeroy de Galhau [6] 18 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
AlmanyaDeutsche Bundesbank (Almanya Merkez Bankası) Axel A. Weber [7]1 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
YunanistanΤράπεζα της Ελλάδος (Yunanistan Merkez Bankası) George Provopoulos [8]28 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İrlandaBanc Ceannais na hÉireann / Central Bank of Ireland (İrlanda Merkez Bankası) John Hurley [9]7 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İtalyaBanca d'Italia (İtalya Merkez Bankası) Ignazio Visco [10]
LüksemburgBanque Centrale du Luxembourg (Lüksemburg Merkez Bankası) Yves Mersch [11] 15 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
MaltaBank Ċentrali ta' Malta (Malta Merkez Bankası) Michael C Bonello [12]
HollandaDe Nederlandsche Bank (Hollanda Merkez Bankası) Nout Wellink [13]25 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
PortekizBanco de Portugal (Portekiz Merkez Bankası) Vitor Constâncio [14]9 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SlovakyaNárodná banka Slovenska (Slovakya Merkez Bankası) Ivan Šramko [15]16 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SlovenyaBanka Slovenije (Slovenya Merkez Bankası) Marko Kranjec [16]6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İspanyaBanco de España (İspanya Merkez Bankası) Miguel Fernández Ordóñez [17] 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Avro alanında olmayan ülkeler
BulgaristanБългарска народна банка (Bulgaristan Merkez Bankası) Ivan Iskrov [18]29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
ÇekyaČeská národní banka (Çekya Merkez Bankası) Zdeněk Tůma [19] 15 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
DanimarkaDanmarks Nationalbank (Danimarka Merkez Bankası) Nils Bernstein [20]20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
EstonyaEesti Pank (Estonya Merkez Bankası) Andres Lipstok [21]
MacaristanMagyar Nemzeti Bank (Macaristan Merkez Bankası) András Simor [22]25 Kasım 2014 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi
LetonyaLatvijas Banka (Letonya Merkez Bankası) Ilmārs Rimšēvičs [23]22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
LitvanyaLietuvos Bankas (Litvanya Merkez Bankası) Reinoldijus Šarkinas [24]18 Eylül 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
PolonyaNarodowy Bank Polski (Polonya Merkez Bankası) Sławomir Skrzypek [25] 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
RomanyaNational Bank of Romania (Romanya Merkez Bankası) Mugur Isărescu [26] 9 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İsveçSveriges Riksbank (İsveç Merkez Bankası) Stefan Ingves [27] 9 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Birleşik KrallıkBank of England (Büyük Britanya Merkez Bankası) Mervyn King [28]15 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Banka</span> finansal etkinlikte bulunan kurum

Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası</span> Türkiyenin merkez bankası

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.

Bretton Woods sistemi, II. Dünya Savaşı sırasında Temmuz 1944'te ABD'nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında ortaya çıkan iktisadi sistemdir. Bu konferansa 44 ülkenin temsilcileri katılmıştır ve bu konferansa gelen devletlerin yarısından fazlası az gelişmekte olan ülkelerdir. Ayrıca Romanya dışındaki sosyalist ülkeler fona üye olmamış ve sistemin dışında kalmışlardır. Aynı zamanda Bretton Woods sisteminin kurulma sebeplerinden biri olan 1929 yılında yaşanan ekonomik buhran ve hemen ardından gelen dünya savaşı ile ekonomisi dibe vuran ülkeler, uluslararası alanda yaşanan para değişiminin duraksama noktasına gelişi ve savaş sebebiyle ülkeler arası alım satım ticaretinin durması, uluslararası alanda tekrar parasal döngünün düzelmesi ve ekonomik istikrarın sağlanması için böyle bir sistemin kurulması amaçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Ekonomik İşbirliği</span> uluslararası bir kuruluş

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ), 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul'da düzenlenen zirvede imzalanan anlaşma ile kurulan ve Karadeniz havzasındaki ülkelerin ekonomik iş birliğini amaçlayan uluslararası kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Bankası</span> Uluslararası finans kuruluşu

Dünya Bankası, II. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası adıyla kurulmuş, 1947 yılında Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma özelliği kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İş Bankası</span> özel sermayeli küresel Türk bankası

Türkiye İş Bankası A.Ş., kısaca İş Bankası, Türkiye'de bireysel ve ticari bankacılık hizmeti sunan en büyük özel bankadır. 1924'te Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle kurulan İş Bankası, cumhuriyet döneminin ilk ulusal bankasıdır. 2023'te 2.5 trilyon Türk lirası aktif büyüklüğe ulaşan banka, The Banker dergisinin açıkladığı sıralamaya göre ana sermaye bazında dünyanın en büyük 181. bankasıdır. Aralık 2021 itibarıyla 21'i yurt dışında olmak üzere 1.195 şube, 6.476 bankamatik ve 22 bini aşkın personeli bulunan İş Bankası'nın ayrıca Almanya'da İşbank AG, Gürcistan'da İşbank Georgia A.Ş. ve Rusya'da İşbank A.Ş. adıyla üç iştiraki vardır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Para Fonu</span> uluslararası finans kurumu

Uluslararası Para Fonu, küresel finansal düzeni takip etmek, borsa, döviz kurları, ödeme planları gibi konularda denetim ve organizasyon yapmak, aynı zamanda teknik ve finansal destek sağlamak gibi görevleri bulunan uluslararası bir organizasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ödemeler Bankası</span>

Uluslararası Ödemeler Bankası, 1930 yılında İsviçre'nin Basel şehrinde kurulan dünya GSYİH'sının yaklaşık %95'ini oluşturan dünyanın dört bir yanından ülkeleri temsil eden 63 merkez bankasını barındıran uluslararası finans kuruluşudur. Üye ülkelerin merkez bankalarının rezerv politikaları konusunda koordine olmalarını sağlamak, uluslararası işbirlikleri yoluyla merkez bankalarının parasal ve finansal istikrar arayışlarına destek olmak ve merkez bankaları için bir banka görevi görmek ve ayrıca merkez bankaları arası para transferlerinde aracı olmak gibi görevleri vardır. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 63 üye ülkesi vardır. Merkezi hâlâ Basel'de bulunur, Meksika ve Hong Kong'da da ofisleri vardır.

Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Merkez Bankası</span> euro bölgesi içindeki 19 ülkenin para politikasını yöneten merkez bankası

Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesi içinde bulunan 20 ülkenin para politikasını yönetmekle yükümlü olan dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir. 1 Haziran 1998 tarihinde Almanya, Frankfurt genel merkez olmak üzere kurulmuştur. Banka'nın temel görevi, avronun alım gücünü korumak ve avro bölgesinde fiyat istikrarını sağlamaktır. 1 Kasım 2019 tarihinden itibaren başkanlığını Fransız politikacı Christine Lagarde yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Yatırım Bankası</span>

Avrupa Yatırım Bankası, AB üyelerince oluşturulan banka 1958'de Roma Anlaşması ile kurulmuştur. AB'nin mali kuruluşudur, tüzel kişidir. Merkezi Lüksemburg'da olan banka ortak projelerin finansmanını sağlar.

Avrupa ekonomisi, 50 farklı ülkede 740 milyondan fazla kişi kapsayan bir ekonomik alanı tanımlamaktadır. Avrupa Birliği'nin oluşumu ve 1999 yılında, ortak bir para biriminin kullanıma girmesi - euro, katılımcı Avrupa ülkelerini ortak bir para birimi aracılığıyla ekonomik olarak yaklaştırır - daha güçlü bir Avrupa nakit para akışına yol açmıştır. Avrupa'daki zenginlik farkı, eski Soğuk Savaş dönemi bölünmesinde kabaca görülebilirdi; bazı ülkeler bu bölünmeyi ihlâl eder. Çoğu Avrupa ülkesi kişi başına düşen GSYİH'da dünya ortalamasından daha yüksek ve çok gelişmiş olsa da, bazı Avrupa ekonomileri, İnsani Gelişme Endeksinde dünya ortalamasının üzerindeki konumlarına rağmen, daha yoksul durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">İslam Kalkınma Bankası</span>

İslam Kalkınma Bankası 7 Aralık 1973'te, tamamı İslam Konferansı Örgütü'ne üye 7 ülke tarafından, geri kalmış İslam ülkelerini kalkındırmak amacıyla kurulmuş olan kurum. Merkezi Cidde'dedir. Başkanlığını Dr. Ahmad Mohamed Ali Al MADANI yürütmektedir. İslam Konferansı Teşkilatı üyesi ülkeler arsında ticaretin arttırılması bankanın stratejik amaçları arasında olup bunun için finansman imkânları sağlamaktadır. Ticaret kredilerini için 2005 yılından beri banka şemsiyesi altında faaliyet gösteren Uluslararası İslam Ticaret Finans Kuruluşu ticaretin gelişmesine önemli katkı sağlamaktadır. Türkiye, İcra Kurulunda Dr. Selim C. Karataş tarafından temsil edilmektedir. Banka’nın amacı, İslam felsefe ve prensipleri (Şeriat) doğrultusunda, üye ülkelerin ve Müslüman toplumların münferit veya birlikte ekonomik kalkınmalarına ve sosyal gelişmelerine katkıda bulunmaktır. Banka’nın kuruluş amacı doğrultusundaki fonksiyonları aşağıdaki şekilde özetlenebilir: • Üye ülkelerdeki kuruluşlara veya verimli projelere sermaye iştirakinde bulunmak, • Üye ülkelerdeki kamu ve özel sektör projelerine kredi sağlamak, • Üye ülkeler arasındaki ticaretin geliştirilmesine yardımcı olmak ve bu amaçla gerekli çalışmaları yapmak, • Üye ülkeler arası teknik işbirliğine yardımcı olmak ve teknik yardım sağlamak, • Üye ülkelerde kalkınma faaliyetlerine katkıda bulunan personele eğitim imkânları sağlamak, • Müslüman ülkelerdeki ekonomik, mali ve bankacılık faaliyetlerinin İslami kurallara uygun şekilde yürütülmesi yönünde araştırmalar yapmak. Kuruluş Tarihi : 1974 Üye sayısı : 56 Merkezi : Cidde - Suudi Arabistan Üyeler:

<span class="mw-page-title-main">BRICS</span> ekonomik birlik

BRICS terimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur.

Group of Ten (G-10), IMF'nin yetersiz kalması durumunda birbirlerine ve özel durumlarda üçüncü devletlere kredi verilmesi için anlaşma yapmış 11 sanayileşmiş ülkeler topluluğu.

Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezî Bankası, Azerbaycan'ın merkez bankasıdır. Bankanın merkezi başkent Bakü'dedir. 11 Şubat 1992 yılında kurulmuştur.

Dünya Bankası Grubu, 5 uluslararası organizasyon tarafından oluşturulan ve amacı genellikle fakir ülkelere kredi vererek destek olmak olan bir çatı kurumdur.