İçeriğe atla

Avrupa Güney Rasathanesi

Koordinatlar: 48°15′36″K 11°40′16″D / 48.26000°K 11.67111°D / 48.26000; 11.67111
Avrupa Güney Rasathanesi
ESO logosu ve katılımcı ülkeleri gösteren harita
KısaltmaESO[1]
Kuruluş1962
TürUluslararası kuruluş
Amaçastronomi araştırması
MerkezGarching, Almanya
Üyeler16
Resmî diller
İngilizce, Fransızca, Almanca
Genel MüdürXavier Barcons
Resmî siteeso.org

Avrupa Güney Rasathanesi (İngilizce: European Southern Observatory) ya da daha resmî adıyla Avrupa Güney Yarımküre Astronomik Araştırmalar Organizasyonu hükûmetlerarası bir astronomi araştırma organizasyonudur ve Avrupa Birliği üyesi olan 12 devlet ile İsviçre tarafından desteklenmektedir. 1962 yılında kurulmuştur ve daha çok işlettiği, aktif optiğin öncülerinden olan New Technology Telescope (NTT) (Yeni Teknoloji Teleskop) ve dört adet 8 metre sınıfındaki teleskopa sahip olan Very Large Telescope (VLT) (Çok Büyük Teleskop) gibi Dünya'nın en büyük teleskopları ile üne kavuşmuştur.

Sahip olduğu birçok gözlem tesisi sayesinde çok sayıda astronomik keşif yapılmış ve astronomik kataloglar için çok sayıda veri elde edilmiştir. Bunların arasında en son keşiflerden biri de insanoğlu tarafından görülmüş en uzak galaksi olan Abell 1835 IR1916 galaksisidir. 2005 yılında, 260 ışık yılı uzaklıktaki bir kahverengi cücenin yörüngesinde olan 2M1207b adlı bir exolar gezegenin ilk resmini sağlamıştır.

Tesisleri

Gözlem tesislerinin çoğunluğu Şili'dedir ve merkezi ise Almanya'da Münih yakınlarındaki Garching kentindedir. ESO Şili'deki Atacama Çölü'nde bulunan üç rasathanesini işletmektedir:

ESO'nun en heyecan verici projelerinden biri de Overwhelmingly Large Telescope (OWL) projesidir ve imal edildiğinde Dünya'daki en büyük teleskop olacaktır.

Üye ülkeler

Avusturya ise şu sıralarda katılmak için görüşmeler yapmaktadır.[4]

Türkiye ise hükûmetler arası astronomi kuruluşu Avrupa Güney Rasathanesi'ne (ESO) üyelik çalışmalarına başladı.[5]

Kaynakça

  1. ^ "ESO Glossary of Acronyms". 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2018. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2007. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2007. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2007. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Astronomi</span> kökenleri, evrimleri, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile gök cisimlerini açıklamaya çalışmak üzere gözleyen bilim dalı

Astronomi, gök bilimi ya da gökbilim gök cisimlerinin kökenlerini, evrimlerini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklamaya çalışan doğa bilimi dalıdır. Astronominin sınırlı ve özel bir alanı olan gök mekaniği ile karıştırılmaması gerekir. Astronomi daha açık bir deyişle, yörüngesel cisimleri ve Dünya atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, kutup ışıkları, gökadalar ve kozmik mikrodalga arkaalan ışınımı gibi gözlemlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü</span> astronomi ve meteoroloji gözlemevi

Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesine bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim kurumu. Türk bilim tarihinin önemli kurumlarından biri olan Kandilli Rasathanesi, İstanbul'un Anadolu yakasında Üsküdar ilçesinin Kandilli Mahallesi'nde, Boğaz'a bakan bir tepenin üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hubble Uzay Teleskobu</span> Uzay teleskobu

Hubble Uzay Teleskobu (HUT), ismi Amerikalı astronom Edwin Hubble'ın anısına verilmiş; Nisan 1990'da STS-31 Görevi esnasında Uzay Mekiği Discovery tarafından Dünya etrafındaki yörüngesine taşınmış bir uzay teleskobudur. İlk uzay teleskopu olmamasına rağmen, HUT en büyüklerindendir ve birçok üstün özelliğe sahiptir. Ayrıca hem hayati öneme sahip bir araştırma aracı olması hem de astronomi için etkili bir halkla ilişkiler unsuru olması nedeniyle çok tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">La Silla Gözlemevi</span>

La Silla Rasathanesi Şili'de bulunan 18 teleskoplu bir rasathanedir. Bu teleskopların dokuz tanesi European Southern Observatory (ESO) tarafından inşa edilmişlerdir ve rasathanesinde bulunan diğer teleskopların da birçoğuna yine ESO tarafından kumanda edilmektedir. La Silla Rasathanesi, Güney Yarımküredeki en büyük gözlemevlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Atacama Çölü</span> Güney Amerikada bir çöl

Atacama Çölü, Şili'nin kuzeyinde bulunan dünyanın en kurak sıcak çölüdür. Batısında Büyük Okyanus bulunur. Kuzeyde Peru, doğuda ise Bolivya ve Arjantin sınırlarını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Gemini Rasathanesi</span> Hawaii ve Şilide 8,1 metrelik iki teleskopu olan gözlemevi

Gemini Rasathanesi Hawaii ve Şili'de 8,1 metrelik iki teleskopu olan astronomik rasathane. Bu ikiz teleskoplar, kuzey ve güneyde neredeyse tüm gökyüzünü kapsamaktadır. Şu anda astronomların kullandığı optik/kızılötesi teleskopların en gelişmiş ve en büyükleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Very Large Array</span> San Agustin Ovasında bulunan radyo astronomi gözlemevi

Very Large Array (VLA), ABD'nin New Mexico eyaletinde bulunan bir radyo astronomi gözlemevi. San Agustin Ovası'nda, Magdalena ve Datil kasabalarının arasında, Socorro şehrinin yaklaşık 80 km batısında bulunur. ABD 60. Otoyolu gözlemevinden geçer. Rakımı 2124 metredir. Ulusal Radyo Gökbilim Gözlemevi'ne ait olan Very Large Array'da toplam 27 tane birbirinden bağımsız anten bulunur. Her bir anten 25 m çapında ve 209 ton ağırlığındadır.

<span class="mw-page-title-main">Calar Alto Rasathanesi</span> Almeria, İspanyadaki astronomik gözlemevi

Calar Alto Rasathanesi, İspanya'nın Almería ilinde bulunan bir rasathane. Almanya'dan Max Planck Astronomi Enstitüsü ve İspanya'dan Instituto de Astrofísica de Andalucía tarafından yönetilir ve sahibi de bu iki kuruluştur. 2168 metre yüksekliğinde bir dağda bulunur. 1970 yılında önerilmiş, resmî açılışı 1975'in Temmuz ayında yapılmıştır. Rasathanedeki en büyük teleskop, Max Planck Enstitüsü'nün 3,5 metrelik teleskobudur.

<span class="mw-page-title-main">Kitt Zirvesi Ulusal Gözlemevi</span> ABDde bulunan bir gözlemevi

Kitt Zirvesi Ulusal Gözlemevi, ABD'nin Arizona eyaletinde bulunan bir rasathane. Sonora Çölü'ndeki Quinlan Dağları'nda Kitt Tepesi'nde bulunur. Tucson'ın 88 km güneybatısındadır. Asıl olarak Ulusal Görünür Astronomi Rasathanesi'ne ait olsa da bazı teleskoplar Arizona Üniversitesi gibi farklı kuruluşlara aittir. Nicholas U. Mayall Teleskobu, WIYN Teleskobu gibi 26 adet birbirinden bağımsız teleskoba ev sahipliği yapar. Bu özelliğiyle Dünya'nın en büyük ve en çeşitli astronomi aletleri topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Atacama Large Millimeter Array</span>

Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA), Şili'nin kuzeyinde Atacama Çölü'nde yüksek bir platoda bulunan astronomik interferometre özellikli radyo teleskoplardır. Milimetre ölçülerinde dalgaboylarını belirlemek daha kolay olduğundan rasathane, yüksek ve kuru olması nedeniyle Atacama Çölü'nde 5.000 metre yükseklikteki Chajnantor Platosu'na kurulmuştur. 66 adet 12 metre ve 7 metre çaplarında radyo teleskoplar evrendeki milimetre ve milimetre-altı ölçülerinde dalgaboylarını araştırmaktadır. ALMA'nın evrenin erken dönemlerindeki yıldız doğumları hakkında fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Very Large Telescope</span> Şilinin Atacama Çölünde, 2635 m yükseklikte dev teleskop

Very Large Telescope (VLT) Şili'nin Atacama Çölü'nde, 2635 metre yükseklikte Cerro Paranal dağında yerleşik bulunan ve Avrupa Güney Rasathanesi tarafından işletilen dev teleskoptur. VLT, Mapuche dilinde astronomik nesneler için kullanılan Antu, Kueyen, Melipal ve Yepun olarak bilinen dört ayrı optik teleskoptan oluşmaktadır ve çok yüksek bir açısal çözünürlük elde etmek için bunlar birlikte kullanılabilmektedir. Teleskopların her biri 8.2 m çapında bir birincil aynaya sahiptir. Teleskoplar 1,8 m açıklığı olan dört hareketli yardımcı teleskop (ATs) tarafından tamamlanan bir dizi oluşturmaktadırlar. Bu teleskoplar, ayna çapı 200 metre olan bir teleskop gibi işlevleri olan bir interferometre oluşturarak birlikte çalışabilirler ya da ayrı ayrı kullanılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Llano de Chajnantor Rasathanesi</span> Kuzey Şilide Atacama Çölünde bulunan rasathane grubu

Llano de Chajnantor Rasathanesi, yerden 4.800 m yüksekte, Kuzey Şili'de Atacama Çölü'nde bulunan rasathane grubuna verilen genel bir isimdir. Antofagasta bölgesinde bulunan bu alan, San Pedro de Atacama köyüne yaklaşık olarak 50 kilometre uzaklıktadır. Oldukça kurak ve soğuk bir iklimi olan bu bölge insanlar için elverişli olmamasına karşın milimetre-altı astronomi için mükemmel bir konum özelliği taşımaktadır. Bunun nedeni ise su buharlarının milimetre-altı radyasyonu emerek gözlemin verimini düşürmesidir. Llano de Chajnantor bölgesi aynı zamanda dünyanın en büyük ve pahalı astronomik teleskop projesine, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA), ev sahipliği yapmaktadır. Llano de Chajnantor ve çevresi Şili hükûmeti tarafından Chajnantor Bilim Fonu kapsamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Milimetre-altı astronomi</span>

Milimetre-altı astronomi, elektromanyetik spektrumdaki milimetre-altı dalga boyunda çalışmaların yapıldığı gözlemsel astonominin bir dalıdır. Gök bilimciler kızılötesi ve mikrodalga bandı arasındaki milimetre-altı dalgaboyunda, genellikle birkaç yüz mikrometre ve mikrodalga arasında çalışırlar. Milimetre-altı astronomide halen yaygın olarak dalga boyuna mikron ya da eski ismiyle mikrometre denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">James Clerk Maxwell Teleskobu</span>

James Clerk Maxwell Teleskobu (JCMT), Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevinde bulunan bulunan bir milimetre-altı dalga boyu teleskobudur. Teleskop, 4.092 metre yüksekliğindeki Mauna Kea'nın zirvesinin hemen yanına inşa edilmiştir. 15 metre genişliğinde ana bir aynaya sahip olan bu teleskop elektromanyetik spektrumların milimetre-altı dalga boylarını gözlemlemeye yarayan en büyük astronomik teleskop olma özelliğine sahiptir. Bilim insanları bu teleskopu Güneş Sistemi çalışmalarında, yıldızlararası toz ve gaz ve uzak galaksi çalışmalarında kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Catherine Cesarsky</span> Fransız gökbilimci (d. 1943)

Catherine Jeanne Cesarsky, modern astrofiziğin birçok merkezi alanındaki başarılı araştırma faaliyetleriyle tanınan Arjantinli ve Fransız gök bilimci. Uluslararası Astronomi Birliği'nin eski başkanı (2006-2009) ve Avrupa Güney Gözlemevi'nin eski genel müdürüdür(1999-2007). 2017 yılında Square Kilometre Array radyo teleskop projesinin Yönetim Kurulu Başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Şedid</span> araştırmacı

Meryem Şedid veya Batılı kaynaklardaki şekliyle Merieme Chadid Faslı - Fransız astronom, kaşif ve astrofizikçi. Uluslararası kutup bilim programlarına liderlik eder ve Antarktika'nın kalbinde büyük bir astronomik gözlemevi kurmaya kararlı.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Astronomik Gözlemevi</span>

Sincan Astronomik Gözlemevi Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı bir gözlemevi. Ocak 2011'den itibaren bu isim kullanılmaya başlandı. Daha önceden Urumçi Astronomik Gözlemevi olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Eva Grebel</span>

Eva Katharina Grebel, Alman astronom. 2007'den beri Almanya'da bulunan Heidelberg Üniversitesi'nin Astronomik Hesaplamalar Enstitüsü'nün eş direktörlüğünü yapmaktadır. Eva Grebel, yıldızlar öbeği ve galaksi oluşumu araştırmalarında uzmandır.

<span class="mw-page-title-main">Graham Dağı Uluslararası Gözlemevi</span> ABD, Arizona, Graham ilçesindeki gözlemevi

Mount Graham Uluslararası Gözlemevi (MGIO), Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Arizona Üniversitesi Astronomi Bölümü'nün bir araştırma kolu olan Steward Gözlemevi'nin bölümlerinden biridir. Güneydoğu Arizona'nın Pinaleño Dağları'nda, Graham Dağı yakınlarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cenevre Gözlemevi</span>

Cenevre Gözlemevi, İsviçre'nin Cenevre Kantonunda, Versoix belediyesindeki Sauverny'de bulunan bir gözlemevidir. Binalarını, École Polytechnique Fédérale de Lausanne'ın astronomi bölümü ile paylaşmaktadır. Ötegezegenleri keşfetme, yıldız fotometrisi, yıldız evrimi modelleme konularında aktif olarak görev almış ve Avrupa Uzay Ajansı'nın Hipparcos, INTEGRAL, Gaia ve Planck görevlerinde yer almıştır.