İçeriğe atla

Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi

Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi

  Kurucu üyeler (2022)
  2023 ve 2024'te katılan üyeler
KısaltmaESSI
Kuruluş13 Ekim 2022 (2 yıl önce) (2022-10-13)
TürBölgesel askerî girişim, askerî ittifak
Üyeler
21 üye

Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi (İngilizce: European Sky Shield Initiative) kısaca ESSI, anti-balistik füze kabiliyeti içeren, karaya konuşlu entegre bir Avrupa hava savunma sistemi inşa etmeyi amaçlayan bölgesel bir askerî girişim. Projeye 21 Avrupa ülkesi üyedir.

Arka plan

Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi fikri ilk olarak Ağustos 2022'de Almanya Şansölyesi Olaf Scholz tarafından önerildi.[1] Teklif, Rusya'nın Ukrayna altyapısına yönelik 2022-2023 saldırıları sırasında ve Kaliningrad'da konuşlandırılan Rus 9K720 İskender balistik füze sistemleri gibi tehditlere karşı Avrupa kıtasının sınırlı savunma kabiliyetine ilişkin artan endişelerin ortasında yapıldı.[2]

Misyonu

Girişim, ülkelerin hava ve füze savunma sistemlerini ortaklaşa tedarik ederek maliyetleri düşürmek ve operasyonel esnekliği sağlamak için tasarlandı.[3] Almanya Savunma Bakanlığı, ESSI girişiminin amacını "NATO'nun ortak hava savunmasının Avrupa ayağını güçlendirmek" olarak tanımladı.[3] Girişim aynı zamanda NATO Entegre Hava Savunma Sistemi'nin güçlendirilmesini de amaçlamaktadır.[4] ESSI'ye üye ülkelerin füze, roket veya uçak saldırılarına karşı kendilerini daha iyi silahlandırma misyonları bulunmaktadır.[3]

Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi farklı menzilli füzelere karşı çok katmanlı savunma sistemleri kullanacak şekilde planlandı. Orta menzilli (35 km) Alman IRIS-T SLM, uzun menzilli (100 km) Amerika Birleşik Devletleri üretimi MIM-104 Patriot ve çok uzun menzilli (100+ km / ekzosfer) ABD-İsrail yapımı Arrow-3 gibi anti balistik sistemleri içermektedir.[5] Aralık 2022'de Almanya Başbakanı Olaf Scholz, sistemin önümüzdeki beş yıl içinde geliştirileceğine dair umudunu dile getirdi.[6]

Katılımcı ülkeler

Ekim 2022'de on beş Avrupa ülkesi (Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Finlandiya, Almanya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Hollanda, Norveç, Slovakya, Slovenya ve Romanya) bir bildiri imzalayarak girişimi kurdular.[7] Tüm kurucu devletler NATO üyesi iken, Finlandiya 2023 yılında ittifaka dahil oldu. Şubat 2023'te Danimarka ve İsveç projeye katıldı.[8] Temmuz 2023'te ise tarafsız devletler olan Avusturya ve İsviçre, girişime katılma bildirgesini imzalayarak tarafsızlık politikalarının geleceği ve uygulanabilirliği hakkında kamuoyunda tartışmalara yol açtılar.[9][10] 16 Şubat 2024'te Türkiye ve Yunanistan, Brüksel'de Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimine katılım belgesini imzaladılar.[11][12]

Fransa, Avrupa dışında ABD ve İsrail'de geliştirilen sistemlere çok fazla dayandığını ve İtalya ile ortak geliştirdiği SAMP-T füze savunma sisteminin girişime dahil edilmemesi konusunda itirazlarını dile getirerek organizasyonda yer almadı.[13][14] Haziran 2023'te ise karşı bir teklifte bulundu ve diğer ülkeleri alternatifleri incelemeye çağırdı.[15][16] Nisan 2024'te Polonya Başbakanı Donald Tusk, ESSI'ye katılma konusunda olumlu açıklamalarda bulunurken, cumhurbaşkanı Andrej Duda aksi yönde olumsuz görüş bildirdi.[17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Sprenger, Sebastian (29 Ağustos 2022). "Scholz revives vision for German-led air defense network in Europe". Defense News (İngilizce). 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  2. ^ "We Have Reached a Defining Moment in Our Support for Ukraine" (İngilizce). Avrupa Savunma Ajansı. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  3. ^ a b c "Türkiye, Avrupa'nın ortak hava savunma programına dahil oldu: Gökyüzü Kalkanı Girişimi ne hedefliyor?". BBC Türkçe. 15 Şubat 2024. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  4. ^ "14 NATO Allies and Finland agree to boost European air defence capabilities". NATO. 13 Ekim 2022. 26 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  5. ^ Imogen Foulkes (7 Temmuz 2023). "Neutral Swiss and Austrians join Europe's Sky Shield defence" (İngilizce). BBC News. 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  6. ^ "Germany's Scholz wants air defence shield in next five years - Funke". Reuters. 8 Aralık 2022. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  7. ^ Vincent, Elise (15 Ekim 2022). "Germany unites 14 NATO countries to buy missile defense shield, much to the annoyance of France" (İngilizce). Le Monde. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  8. ^ "European Sky Shield Initiative gains two more participants". NATO.int. 15 Şubat 2023. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  9. ^ Timo Kirez (7 Temmuz 2023). "Austria, Switzerland sign declaration of intent to join European Sky Shield". Anadolu Ajansı (İngilizce). 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  10. ^ Cumming-Bruce, Nick (7 Temmuz 2023). "Switzerland and Austria, Both Traditionally Neutral, Join a German-Led Air Defense Initiative". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  11. ^ "Ortak füze savunma projesi: Türkiye, Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi'ni imzaladı". NTV. 16 Şubat 2024. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  12. ^ Akin, Ezgi (15 Şubat 2024). "Turkey, Greece formally join German-led defense shield project". Al-Monitor (İngilizce). 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  13. ^ John Irish, Michel Rose (19 Haziran 2023). "France makes headway in alternatives to German-led air defence plan" (İngilizce). Paris: Reuters. 2 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  14. ^ "Türkiye ve Yunanistan Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi'ne katılacak". Euronews. 15 Şubat 2024. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  15. ^ "Safer skies - France and Germany disagree on air defence strategy". Euronews (İngilizce). 29 Haziran 2023. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  16. ^ Elise Vincent, Philippe Ricard (19 Haziran 2023). "France outlines counter-offer to Germany's anti-missile defense project". Le Monde.fr (İngilizce). 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  17. ^ Muhammet Nazım Taşcı (17 Nisan 2024). "Polonya'da Cumhurbaşkanı ve Başbakan, Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi'ne katılımı tartışıyor". Anadolu Ajansı. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NATO</span> uluslararası askerî ittifak

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü veya NATO, 4 Nisan 1949'da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması'na dayanarak kurulan ve farklı dönemlerde 20 ülkenin daha katıldığı uluslararası askerî ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">HQ-9</span>

HQ-9,, Çin'in yeni kuşak uzun menzilli savunma sistemlerinin, aktif radar hedef aramalı, orta menzilden uzun menzile kadar değişken bir dizi hava savunma füzesi ile donatılabilen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kürecik Radar Üssü</span> Askeri tesis

Kürecik Radar Üssü, Malatya'nın Akçadağ ilçesine bağlı Kürecik nahiyesinde bulunan askerî tesistir. Amerikan askerlerinin kurmuş olduğu ve bulunduğu üs, terk edilerek Türk askerinin kontrolüne bırakılmıştır. Malatya yönüne giderken, Karahan gediğinin bulunduğu tepenin sol üst tarafındadır. Rakımı 1800 metredir. 2012 yılında NATO tarafından balistik füze saldırılarına karşı erken uyarı radarı olarak kullanılmak üzere kurulmuştur. Millî Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Kasım 2010'da düzenlenen NATO Lizbon Zirvesi'nde geliştirilmesi kararlaştırılan füze savunma sisteminin bir unsurunu oluşturan erken uyarı radarı Kürecik Radar Üssü'nde konuşlandırılacaktı.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meteor (füze)</span>

Meteor füzesi, çok uluslu "MBDA" şirketi tarafından geliştirilmekte olan, 200 km azami menzilli, radar güdümlü bir havadan havaya füze çeşidi. Yüksek yoğunluklu elektronik savaş ortamında işlev gören ve gelişmiş ramjet motor teknolojisi kullanılan füze 2016 yılında Avrupa ülkelerinde üretilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">S-300</span> Rusya yapım orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi

S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Demir Kubbe</span> İsrail hava savunma sistemi

Demir Kubbe, İsrailli Rafael Advanced Defense Systems şirketi ve İsrail Havacılık ve Uzay Endüstrisi tarafından geliştirilmiş, taşınabilir bir hava savunma sistemidir. Düzenek, 4 kilometre ila 70 kilometre uzaklıktan ateşlenen ve yörüngesi, İsrail'in yaşam merkezinin dışına çıkartılacak olan kısa menzilli roketleri ve top mermilerini durdurmak ve imha etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rafael Advanced Defense Systems</span> İsrailli savunma teknolojisi firması

Rafael Advanced Defense Systems, İsrail'li savunma teknolojisi firması. İsrail Savunma Bakanlığı bünyesinde silah ve askeri teknoloji üretmek için kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">MEADS</span> NATO tarafından geliştirilen askeri teçhizat

MEADS, Orta Menzilli Hava Savunma Sistemi NATO tarafından yönetilen geliştirilme yolunda Patriot füze sisteminin yerini alması düşünülen bir yer tabanlı taşınabilir hava ve füze savunma sistemidir. Program ABD, Almanya ve İtalya'nın geliştiriciliğinde ilerleyen üç uluslu bir projedir.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

HİSAR, karadan havaya füze savunma sistemi grubudur. Grup içinde, alçak irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-A/HİSAR-A +, orta irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-O/HİSAR-O + ve uzun menzilli hava ve füze savunma sistemi HİSAR-U yer alır. Sistemler, Aselsan ve Roketsan liderliğinde 2007'den itibaren geliştirilmektedir.

Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir. Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı. Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu. Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.

Demir ışın 17 Ağustos 2020'de İsrailli savunma yüklenicisi Rafael Advanced Defence Systems tarafından yapılan bir hava savunma sistemidir 11 Şubat 2014'te Singapur Air Show'da tanıtıldı Sistem, kısa menzilli roketleri, topçu ve havan bombalarını imha etmek üzere tasarlanmıştır. Menzili 7 km (4,3 mi)'ye kadar ulaşabilmekte olup, daha uzak mesafelerden fırlatılan füzeleri engellemek için tasarlanan Demir Kubbe sistemini tamamlamaktadır. 7 kilometreye kadar menzilli düşman hedefleri yok etmek için "yönlendirilmiş yüksek enerjili lazer ışını" kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Eurosam</span>

Eurosam GIE, Avrupalı bir hava savunma füzesi üreticisidir. Eurosam, Haziran 1989'da Famille de missiles Sol-Air Futurs'un geliştirilmesi için kuruldu. Eurosam başlangıçta Aérospatiale, Alenia ve Thomson-CSF arasında bir ortak girişimdi. Artık Aérospatiale, MBDA'nın bir parçasıdır. Thomson CSF artık Thales Group'tur. Böylece Eurosam, MBDA Fransa ve İtalya (%66) ve Thales Group'a (%33) aittir.

<span class="mw-page-title-main">Aster (füze ailesi)</span>

İlk başlarda Aster 15 ve Aster 30'dan oluşan Aster füze serisi, bir Fransız-İtalyan ortak yapımı dikey olarak fırlatılan karadan havaya füze ailesidir. "Aster" adı, "Aérospatiale Terminale" ve Asterion adlı efsanevi Yunan okçudan gelmektedir. Aster, bir Avrupa konsorsiyumu olan Eurosam tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">NASAMS</span>

NASAMS, kısa ve orta menzilli dağıtılmış ve ağ bağlantılı,Kongsberg Defence Aerospace (KDA) ve Raytheon tarafından geliştirilmiş kara konuşlu hava savunma sistemi. Çok çeşitli harp başlıklarını ateşleme kabiliyetine sahip olup insansız hava araçlarına (İHA), helikopterlere, seyir füzelerine, insansız savaş hava araçlarına (SİHA'lar) ve sabit kanatlı uçaklara karşı etkilidir,


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.