İçeriğe atla

Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkileri

Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde European Union ve Ukraine

Avrupa Birliği
Ukrayna

Avrupa Birliği ve Ukrayna arasındaki ilişkiler, Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması ve Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi (DCFTA) aracılığıyla şekilleniyor. Ukrayna, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında öncelikli bir ortaktır. AB ve Ukrayna, işbirliğinin ötesine geçerek, kademeli ekonomik entegrasyon ve siyasi işbirliğinin derinleştirilmesine giderek birbirleriyle daha yakın bir ilişki arıyorlar.[1] 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılım için aday statüsü verdi.[2] 14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kabul etti.

Ortaklık anlaşması 2012'de başlatıldı, ancak Ukrayna hükûmeti ortaklık anlaşmasının imzalanması için hazırlıklarını 21 Kasım 2013'te askıya aldı. 28-29 Kasım 2013 tarihlerinde Vilnius’ta yapılan AB zirvesine katılan Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç’in[3][4] başkanlığı sırasında, ortaklık anlaşmasının başlangıçta imzalanması planlanmıştı ancak imzalanmamıştı.[5][6] Ortaklık anlaşmasının imzalanmasını erteleme kararı, AB yanlısı Yevromaydan hareketine yol açtı.[7] Bu hareket, 2014 Ukrayna devriminden sonra Yanukoviç'in ve hükümetinin parlamento tarafından azledilmesine yol açtı.[3][8] O zamandan beri Ukrayna, 21 Şubat 2019 Ukrayna Anayasasında yer alan Avrupa Birliği'ne entegrasyon ve katılım için çabalamaktadır.[9]

Ortaklık Anlaşmasının siyasi kısmı 21 Mart 2014 tarihinde yeni Başbakan Arseniy Yatsenyuk tarafından imzalandı.[1] Bu arada AB, yolsuzluk yaptığı iddia edilen Rus ve Ukraynalıların varlıklarını dondurarak ve Ukrayna'ya mali yardım sağlayarak Ukrayna'yı istikrara kavuşturmaya çalıştı.[1][3][10] Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşmasının ekonomik kısmı 27 Haziran 2014 tarihinde yeni Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko tarafından imzalanmıştır.[11] 1 Ocak 2016'da Ukrayna, AB ile DCFTA'ya katıldı. Ukrayna vatandaşlarına 11 Haziran 2017'de herhangi bir 180 günlük süre boyunca 90 güne kadar Schengen Bölgesine vizesiz seyahat hakkı tanındı ve Ortaklık Anlaşması resmi olarak 1 Eylül 2017'de yürürlüğe girdi.[12]

Şubat 2019'da Verkhovna Rada, Ukrayna Anayasası'na NATO ve Avrupa Birliği üyeliğine giden yolu yasal olarak dahil etti.[9][13] Anayasanın önsözünde, "Ukrayna halkının Avrupalı kimliği ve Ukrayna'nın Avrupa ve Avrupa-Atlantik rotasının geri döndürülemezliği" ve Sanatta yer alan ifadeler. 102 devlet başkanının yetkilerini genişletti: "devletin Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne tam üyelik kazanma stratejik yolunun uygulanmasının garantörü" oldu.

1 Temmuz 2022'de AB bayrağı, şimdi orada sonsuza kadar uçacak olan Ukrayna Verkhovna Rada'nın salonuna ciddiyetle getirildi. Bu son derece sembolik olay bize Ukrayna'nın bağımsızlığının ilanından sonra devlet bayrağının tanıtılmasını hatırlattı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra AB'ye katılım desteği %91 ile rekor seviyeye yükseldi.[14] Büyük ölçekli Rus-Ukrayna savaşının ilk günlerinde, %68'den %86'ya bir artış oldu, daha sonra büyümeye devam etti ve Mart sonu itibarıyla %91'e ulaştı - tüm yıllar boyunca yapılan araştırmalar için mutlak bir rekor.[15]

Ukrayna, karayolu, demiryolu, feribot ve yürüyüş ve bisiklet yolu ile 33 sınır geçişi ile toplamda yaklaşık 2.235 kilometre uzanan dört AB üye devletiyle (Macaristan, Polonya, Slovakya ve Romanya) ortak sınırlara sahiptir.

Tarihi

Yevromaydan ve Ortaklık Anlaşmasının onaylanması

Başkan Poroşenko, hem AB hem de NATO ile entegrasyonun devam etmesi umuduyla, 2019 seçimi hazırlıklarında Donbass genelinde bir Avrupa himaye sistemi planlarını duyurdu.[16][17] Başkan bu planı anlatırken, "Avrupa Birliği liderleriyle birkaç kez Donbass'ın belirli şehirleri ve kasabaları üzerinde belirli ülkeler tarafından bir tür himaye kurma programını tartıştık, Almanya'nın Kramatorsk için sorumluluk almasına izin verin, Yunanistan için izin verin. Mariupol, Volnovaha için İngiltere'ye izin verin, diğer ülkelerin Severodonetsk, Lisichansk, Avdeevka'yı almasına izin verin."[17][18]

Kaynakça

  1. ^ a b c "EU & Ukraine September 30, 2019 FACT SHEET" 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., European External Action Service (17 April 2014)
  2. ^ "Ukraine has officially received the status of a candidate for EU membership". www.eurointegration.com.ua (Ukraynaca). 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022. 
  3. ^ a b c "Ukraine crisis: Timeline". 13 Kasım 2014. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2017 – bbc.co.uk vasıtasıyla. 
  4. ^ "Ukraine drops EU plans and looks to Russia". Al Jazeera. 21 Kasım 2013. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2013. 
  5. ^ "EU Commissioner Fule expects Rada to pass European integration bills on 21 November" 25 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukraine (20 November 2013)
  6. ^ Ukraine fails to sign landmark deal at EU summit 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Euronews (29 November 2013)
  7. ^ "Ukraine still wants historic pact with EU". Oman Observer. 25 January 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2013. 
    Ukraine police dismantle Kiev protest camps 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News (9 December 2013)
  8. ^ "Archrival Is Freed as Ukraine Leader Flees". The New York Times. 22 Şubat 2014. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2014. 
  9. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021. 
  10. ^ Ukraine, EU sign documents required for paying 1 bln euro to Kyiv 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukraine (13 May 2014)
  11. ^ EU signs pacts with Ukraine, Georgia and Moldova 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News (27 June 2014)
  12. ^ "European Commission - EU-Ukraine Association Agreement fully enters into force". europa.eu. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.  (Press release)
  13. ^ "The law amending the Constitution on the course of accession to the EU and NATO has entered into force | European integration portal". eu-ua.org (Ukraynaca). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2021. 
  14. ^ Reuters (5 Nisan 2022). "Record number of Ukrainians support joining EU, backing for NATO membership falls - poll". Reuters (İngilizce). 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  15. ^ "Support for EU accession hits record high at 91% in Ukraine, while that for joining NATO slides - poll". www.ukrinform.net (İngilizce). 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  16. ^ "Порошенко предложит странам ЕС участвовать в восстановлении Донбассa". RIA News. 26 Ağustos 2018. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021. 
  17. ^ a b Genin, Aaron (2 Eylül 2018). "PRESIDENT POROSHENKO SEEKS EUROPEAN "PATRONAGE" IN DONBASS REGION". The California Review (İngilizce). 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019. 
  18. ^ Genin, Aaron (2 Eylül 2018). "President Poroshenko Seeks European Patronage in Donbass Region". The California Review. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Viktor Yanukoviç</span> Ukrayna 4. Cumhurbaşkanı

Viktor Yanukoviç, Ukraynalı politikacı ve Ukrayna'nın 4. devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci</span> Türkiyenin Avrupa Birliğine devam eden katılım süreci

Türkiye, 14 Nisan 1987 tarihinde AB'nin öncülü olan Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) tam üye olmak için yaptığı başvurunun ardından Avrupa Birliği'ne (AB) üye ülke olarak katılımını müzakere etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi</span>

Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi, demokratik olan, serbest piyasaya sahip olan ve Avrupa Birliği hukukuna uygun seviyeye gelebilecek olan her Avrupa ülkesine açıktır. Geçmişteki genişleme Avrupa Birliği'ne üye ülke sayısını kurulduğundan beridir altıdan yirmi yediye çıkarmıştır.. Giriş kriterleri 1993'te kabul edilen Kopenhag Kriterleri ve Maastricht Anlaşması'nın 49. maddesinde belirtilir. Bir ülkenin Avrupalı olup olmadığı Avrupa Birliği kurumları tarafından yapılan siyasi değerlendirmeyle ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Petro Poroşenko</span> 5. Ukrayna devlet başkanı

Petro Oleksiyoviç Poroşenko, Ukraynalı iş insanı ve politikacı. Önceden Dışişleri Bakanı ve Ticaret ve Ekonomik Kalkınma Bakanı olarak görev alan Poroşenko, 2014 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimlerinde devlet başkanı seçildi. 2014-2019 yılları arasında Ukrayna Devlet Başkanı olarak görev yaptı. 20 Mayıs 2019 günü makamı, Volodimir Zelenski'ye devrederek başkanlıktan ayrıldı. Ukrayna siyasetinin en etkili kişileri arasında gösterilmektedir. Şubat 2007 ile Mart 2012 arasında Ukrayna Merkez Bankası Konseyinin başkanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı</span> Ukrayna ve Rusya destekli Novorossiya Federal Kuvvetleri arasındaki savaş

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Donetsk Halk Cumhuriyeti</span> Ukraynadan ayrılarak kurulan eski bir devlet

Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC), Donbass Savaşı'nda Ukrayna'dan ayrılarak kurulan de facto devlet. DHC, Ukrayna yönetimini sivilleri katletmek ve savaş suçu işlemekle itham edip bağımsızlığını gerekçe olarak göstermiştir. Donbass Savaşı sırasında 7 Mayıs 2014'te Ukrayna'da özerk, egemen bir cumhuriyet olarak kuruldu. 11 Mayıs'ta bağımsızlık referandumu yapıldı ve bağımsızlığı halk tarafından onaylandı. 12 Mayıs'ta resmen bağımsızlığını ilan etti. 24 Mayıs 2014'te ise Lugansk Halk Cumhuriyeti ile Novorossiya Federal Devleti adında bir konfederasyon oluşturmuştu ancak 1 Ocak 2015'te bu konfederasyonu feshettiler ve rafa kaldırdılar. 21 Şubat 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, hem Luhansk hem de Donetsk Halk Cumhuriyetlerini bağımsız devletler olarak tanıdığını açıkladı. 27 Eylül 2022 tarihinde yapılan referandum sonucunda 30 Eylül 2022 tarihinde Rusya tarafından ilhak edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

Haysiyet ve Özgürlük Günü, Ukrayna'da 21 Kasım'da kutlanan ulusal bayram. Bayramın amacı Ukrayna'da 21 Kasım 2013'te Rus yanlısı rejime karşı başlayıp 94 gün süren Euromaidan Protestoları'nı hatırlamaktır.

Avrupa Dayanışması, Ukrayna'da bir siyasi parti. Bununla birlikte, kökleri 2000 yılından beri parlamento grubunda yer alan Dayanışma adlı gruba dayanmaktadır. Petro Poroşenko için çeşitli biçimlerde siyasi bir çıkış noktası olarak var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'nın Avrupa Birliği üyelik süreci</span>

Kosova'nın Avrupa Birliği üyeliği yolundaki en önemli engeli bağımsızlık ilanı olan Şubat 2008 tarihi itibarıyla üye ülkelerin anlaşmazlıkları olmasıdır. Kosovalı siyasetçiler Kosova'nın 2025 yılında AB'ye katılmasını beklediklerini duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Avrupa Birliği ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği (AB) yıllar içinde olumlu ilişkiler kurmuş ve 1991 yılından sonra birbirleri ile daha yakın ilişkiler kurmaya başlamışlardır. Azerbaycan günümüzde Avrupa Komşuluk Politikası, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Konseyi'nin bir parçasıdır. AB, 1992'den bu yana 600 milyon avrodan fazla ikili AB yardımı sağlayarak hem devlet sektöründe hem de sivil toplumda Azerbaycan'ın en büyük yabancı hibe bağışçısı ve yatırımcısı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Onur Devrimi</span> Ukrayna Devrimi

Onur Devrimi diğer isimleriyle Maidan Devrimi veya 2014 Ukrayna devrimi, 18 Şubat 2014 ila 23 Şubat 2014 arasında Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'e karşı düzenlenen ve sonunda Ukrayna hükûmetinin düşmesiyle sonuçlanan devrime verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Minsk Protokolü</span> Anlaşma

Minsk Protokolü, Ukrayna'nın Donbass bölgesindeki savaşı durdurmak için Ukrayna, Rusya Federasyonu, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Luhansk Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri tarafından 5 Eylül 2014 tarihinde imzalanan bir anlaşmadır. AGİT himayesinde Belarus'un Minsk kentinde yapılan kapsamlı görüşmelerin ardından imzalandı. Donbass'taki çatışmayı durdurmak için daha önce yapılan çok sayıda girişimin ardından gelen anlaşma, acil bir ateşkes uyguladı. Protokol, Donbas'taki savaşı durdurmayı başaramadı ve bunu 12 Şubat 2015'te kabul edilen Minsk II adlı yeni bir tedbir paketi takip etti. Minsk II'de çatışmayı durduramadı, ancak Minsk anlaşmaları, Normandiya Formatı toplantısında kararlaştırıldığı gibi, çatışmaya gelecekteki herhangi bir çözüm için temel olmaya devam ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Gürcistan ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Gürcistan, INOGATE çerçevesinde 1996 yılından beri ilişkileri sürdürmektedir ve 2006 yılında Avrupa Komşuluk Politikası bağlamında beş yıllık bir yakınlaşma "Eylem Planı" uygulanmıştır. 1 Temmuz 2016'da daha kapsamlı bir Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girdi. 2008 Güney Osetya Savaşı'nın ardından Gürcistan'a bir Avrupa Birliği İzleme Misyonu gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">Reform İçin Ukrayna Demokratik İttifakı</span>

Reform İçin Ukrayna Demokratik İttifakı, Ukrayna'da emekli Ukraynalı profesyonel ağır sıklet boksör ve WBC dünya ağır sıklet şampiyonu Vitali Kliçko'nun başkanlık ettiği bir siyasi partidir. Parti, 2013 yılından beri Avrupa Halk Partisi'nin gözlemci üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Maryna Poroşenko</span>

Maryna Anatoliivna Poroşenko, Eski Ukraynalı first lady, siyasetçi, hekim ve politik kişilik. Ukrayna'nın beşinci Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun (2014-2019) eşidir. 2020 seçimlerinde Kiev'den Avrupa Dayanışma Partisi'nin liste başı adayı olarak Kiev Belediye Meclisi'ne delege olarak seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Belarus ilişkileri</span>

Avrupa-Belarus ilişkileri, Belarus Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ilişkileri ifade eder. Karşılıklı ilişkiler ilk olarak Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun 1991'de Belarus'un bağımsızlığını tanımasından sonra kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Ukrayna ilişkileri</span>

Belarus-Ukrayna ilişkileri, Belarus ve Ukrayna arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de Bakü Girişimi ve Orta Avrupa Girişimi'nin tam üyesidir. 2021'in son günlerinde, Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişki hızla bozulmaya başladı ve Şubat 2022'nin sonlarında tam ölçekli bir istila ile sonuçlandı. Belarus; topraklarında Rus birliklerinin ve teçhizatının konuşlandırılmasına, topraklarının Kuzey Ukrayna'ya yönelik saldırılar için bir sıçrama tahtası olarak kullanılmasına izin verdi ancak Ukrayna'da Belarus birliklerinin varlığını reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'nın Avrupa Birliği üyelik süreci</span>

28 Şubat 2022'de Rusya tarafından istila edildikten kısa bir süre sonra Ukrayna, Avrupa Birliği'ne (AB) üyelik başvurusunda bulundu. Ukrayna devlet başkanı Volodimir Zelenski, "yeni bir özel prosedür" kapsamında derhal kabul talebinde bulundu ve sekiz AB ülkesinin başkanları, katılım sürecinin hızlandırılması çağrısında bulundu. Avrupa Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna'nın katılımını desteklediğini ancak sürecin zaman alacağını belirtti. 1 Mart 2022'de Avrupa Parlamentosu, Ukrayna'nın resmi üyelik adayı olmasını tavsiye etti. 10 Mart 2022'de Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, Avrupa Komisyonu'ndan başvuruyla ilgili görüşünü istedi. 8 Nisan 2022'de von der Leyen, Zelenskyy'ye bir anket sundu, Ukrayna bu anketi 17 Nisan'da yanıtladı.

<span class="mw-page-title-main">NATO-Ukrayna ilişkileri</span>

Ukrayna ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) arasındaki ilişkiler 1992'de başladı. Ukrayna, 2008 yılında bir NATO Üyelik Eylem Planı (MAP) ile entegrasyon için başvurdu. NATO üyeliği planları, ülkeyi bağımsız tutmayı tercih eden Viktor Yanukoviç'in başkan seçildiği 2010 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Ukrayna tarafından rafa kaldırıldı. Yanukoviç, Euromaidan'daki gösterilerin ortasında, Şubat 2014'te Ukrayna'dan kaçtı. Başlangıçta iktidara gelen geçici Yatseniuk Hükûmeti, ülkenin bağlantısız statüsüne atıfta bulunarak, NATO'ya katılma planları olmadığını söyledi. Ancak, Ukrayna'daki Rus askeri işgali ve Ekim 2014'teki parlamento seçimlerinin ardından, yeni hükûmet NATO'ya katılmayı bir öncelik haline getirdi. 21 Şubat 2019'da Ukrayna Anayasası değiştirildi, Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO üyeliğine yönelik stratejik seyrine ilişkin normlar, Temel Kanunun girişinde, üç maddede ve geçiş hükümlerinde yer aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.