İçeriğe atla

Avrupa Birliği Rekabet Hukuku

Avrupa Birliği Rekabet Hukuku, Avrupa Birliği içerisinde kullanılan rekabet hukukudur. Toplumun çıkarlarına zarar verecek karteller ve tekellerin oluşumlarını engellemek için teşebbüslerin rekabete aykırı eylemlerini düzenleyerek Avrupa tek pazarı içerisindeki rekabetin sürdürülmesini ve piyasa ekonomisi mekanizmalarının daha sağlıklı işlemesini destekler.

AB rekabet hukuku günümüzde çoğunlukla Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'nın (ABİHA) 101 ila 109. maddelerinin yanı sıra birtakım tüzük ve yönergelere dayanmaktadır. Bu kapsamda dört ana politika alanı bulunmaktadır:

  • Karteller veya gizli anlaşmaların ve diğer rekabete aykırı uygulamaların kontrolü, ABİHA'nın 101. maddesi kapsamında.
  • Pazar hakimiyeti veya ABİHA'nın 102. maddesi kapsamında firmaların pazardaki hakim konumlarının kötüye kullanılmasının önlenmesi.
  • Birleşmeler, Avrupa Birliği birleşme yasasına göre, AB'de belirli, tanımlanmış bir ciro miktarına sahip şirketleri içeren önerilen birleşme, devralma ve ortak girişimlerin kontrolü[1]
  • Devlet yardımları, Avrupa Birliği üye devletleri tarafından ABİHA'nın 107. maddesi kapsamında şirketlere verilen doğrudan ve dolaylı yardımların kontrolü.

Avrupa Birliği'nde rekabet hukukunun uygulanmasında birincil yetki Avrupa Komisyonu ve onun Rekabet Genel Müdürlüğü'ne ait olmakla birlikte, tarım gibi bazı sektörlerdeki devlet yardımları diğer genel müdürlükler tarafından ele alınmaktadır. Müdürlükler, 2012 yılında Malév Hungarian Airlines'ta olduğu gibi, uygunsuz bir şekilde verilen devlet yardımlarının geri ödenmesini zorunlu kılabilmektedir.[2]

Kaynakça

  1. ^ "EUR-Lex – 32004R0139 – EN – EUR-Lex". eur-lex.europa.eu. 21 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2018. 
  2. ^ "Terms of Service Violation". Bloomberg Businessweek. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Anlaşması (1963)</span> Türkiye ve bazı AB ülkeleriyle siyasi anlaşma

Ankara Anlaşması, 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara'da, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında imzalanan ortaklık anlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği</span> 27 Avrupa ülkesinin politik ve ekonomik birliği

Avrupa Birliği (AB), yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH'ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği müktesebatı</span> Avrupa Birliği hukukunun temeli

Avrupa Birliği Müktesebatı, temel Avrupa Birliği anlaşmalarında ve diğer yardımcı hukuk kaynaklarında yer alan kural ve kurumlar bütününü ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Komisyonu</span> Avrupa Birliğinin yürütme organı

Avrupa Komisyonu ya da tam adıyla Avrupa Toplulukları Komisyonu, yaklaşık 16.000 personelle desteklenip 27 komisyon üyesinden oluşan Avrupa Birliği politikalarının tasarlayıcısı ve koordinatörü, başka bir deyişle Avrupa Birliği'nin yürütme organıdır. Mevzuat önerileri hazırlayıp, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'ne sunar. Bu organlarca hazırlanan bütçe ve programları uygulamakla yükümlüdür.

<span class="mw-page-title-main">İslami Büyük Doğu Akıncıları Cephesi</span> İslamcı terör örgütü

İslami Büyük Doğu Akıncıları Cephesi veya kısaca İBDA-C, Necip Fazıl Kısakürek'in ortaya koyduğu Büyük Doğu ideolojisi doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti'ni kaldırarak yerine Orta Doğu'da "Başyücelik Devleti" adında bir federe Sünni İslam devleti kurmayı amaçlayan silahlı örgüt.

Rekabet hukuku, serbest piyasa ekonomisini destekleyen ve sürdürmeyi amaçlayan, şirketlerin rekabete aykırı davranışlarını düzenleyen bir hukuk dalıdır. Rekabet hukukunun amacı mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamaktır. Rekabet hukuku, Amerika Birleşik Devletleri'nde tarihsel nedenlerden dolayı "antitröst hukuku" olarak; Çin ve Rusya'da "anti-tekel hukuku" olarak bilinir. Modern anlamdaki ilk rekabet hukuku kanunu 1890 yılında Sherman Antitröst Yasası adıyla yürürlüğe girmiştir. Piyasalarda rekabetin düzenlenmesi ve korunması gerekliliği, zaman içinde diğer ülkeler tarafından da fark edilmiştir. Günümüzde, liberal ekonomik sistemi benimsemiş birçok gelişmiş ülkede rekabet yasaları ve otoriteleri mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi</span>

Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, AB ülkelerinden birer bakanın katılmasıyla toplanır ve yasama, yönetme ve dış politika belirleme işlerini yapar. AB Komisyonu ve Konsey AB'nin yürütme organıdır. Komisyon tasarılarını yasalaştırır. Başkanlık üye ülkelerce 6 aylık dönemlerde üstlenilir. Kararlar basit, nitelikli ve oy birliği çoğunluklarıyla alınır. Ortak kararlar şu alanlarda uygulanmaktadır:

Türkiye'de rekabet hukuku, serbest piyasa ekonomisindeki rekabet sisteminin dengeli ve yeknesak bir biçimde uygulanmasını sağlayıcı düzenlemelerin, Türkiye için sağlanması amacıyla oluşturulan hukuk kurallarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası</span> Avrupa Birliğini resmen kuran Maastricht Antlaşması uyarınca ABnin üç sütunundan birisi

Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası ya da ODGP 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Maastricht Antlaşması'yla Avrupa Birliği'nin üç sütunundan biri olarak kabul edilmiştir. 1 Mayıs 1999 tarihinde yürürlüğe giren Amsterdam Antlaşması bu politika üzerinde daha büyük yenilikler yapmış ve politikayı genişletmiştir. 2009 yılında yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması'yla sütun özelliği sona ermiştir. Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası, 1986 yılında Avrupa Tek Senedi'nin oluşturduğu Avrupa İş Birliği Kurumunun yerini almıştır.

Avrupa Birliği hukuku, üye ülkelerin ulusal hukuklarının yanı sıra tek yargısal sistemdir. Avrupa Birliği yasaları pek çok alanda, özellikle de Avrupa ortak pazarında üye ülkelerin hukuk kurallarını geçersiz kılar. Avrupa Birliği'nin antlaşmalar aracılığıyla yayınladığı yasalar doğrudan etki kuralıyla tüm üye ülkelerin iç hukuklarına girer ve tüm ülkeler için bağlayıcıdır. Avrupa Birliği'ne katılabilmek için birlik yasalarına koşulsuz tabi olunmasının kabul edilmesi gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği vize politikası</span> Schengen Bölgesine girmek için gerekli izinlere ilişkin genel bakış

Avrupa Birliği vize politikası, yirmi yedi Avrupa Birliği üyesi ülke Schengen Alanı'nın parçasıdır ve tekdüze bir vize politikasına sahiptirler. Buna ek olarak, Avrupa Birliği dışındaki dört ülke Avrupa Birliği ile yapmış oldukları anlaşma ile Schengen Alanı'nın parçası olan aynı tip vize politikasını benimsemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği</span> Türkiye ve AB arasındaki ticari ortaklık anlaşması

Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği, 6 Mart 1995 tarihinde Ankara Anlaşması ile kurulan AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin uygulama kararı almasıyla 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe giren gümrük birliğidir. Ticari ürünler, her iki taraf arasında herhangi bir gümrük kısıtlaması olmaksızın satılabilir. Gümrük Birliği temel ekonomik alanlarda, ikili ticaret imtiyazları uygular, hizmet veya kamu ihalelerini kapsamaz.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Antlaşmaları</span>

Avrupa Birliği Antlaşmaları AB'nin anayasal temellerini belirleyen Avrupa Birliği (AB) üyesi devletler arasındaki bir dizi uluslararası anlaşmadır. Çeşitli AB kurumlarını birikimleri, usulleri ve hedefleri ile birlikte kurarlar. AB, bu sözleşmeler yoluyla kendisine verilen yetkiler dahilinde hareket edebilir ve anlaşmalara yapılan değişiklikler her bir imza sahibinin anlaşma ve onaylamasını gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Avrupa Birliği ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği (AB) yıllar içinde olumlu ilişkiler kurmuş ve 1991 yılından sonra birbirleri ile daha yakın ilişkiler kurmaya başlamışlardır. Azerbaycan günümüzde Avrupa Komşuluk Politikası, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Konseyi'nin bir parçasıdır. AB, 1992'den bu yana 600 milyon avrodan fazla ikili AB yardımı sağlayarak hem devlet sektöründe hem de sivil toplumda Azerbaycan'ın en büyük yabancı hibe bağışçısı ve yatırımcısı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sherman Antitröst Yasası</span>

Sherman Antitröst Yasası, Benjamin Harrison başkanlığındaki Kongre tarafından 1890'da kabul edilen ve teşebbüsler arasındaki rekabeti düzenleyen Amerika Birleşik Devletleri'ndeki antitröst yasasıdır. Adını yasa teklifinin ilk sahibi olan Ohio Senatörü John Sherman'dan almıştır.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">EUR-Lex</span> Avrupa Birliğinin yasal metinlerini sağlayan hizmet

Eur-Lex 24 resmi Avrupa Birliği dilinde yayınlanan, Avrupa Birliği hukuku ve Avrupa Birliği'nin diğer kamu belgelerinin resmi internet sitesidir. Avrupa Birliği Resmî Gazetesi (OJ) de Eur-Lex'te yayınlanmaktadır. Kullanıcılar Eur-Lex'e ücretsiz olarak erişebilir ve ayrıca ekstra özellikler sunan ücretsiz bir hesaba kayıt olunabilir.

Avrupa Birliği'nin kurumları, Avrupa Birliği ve Euratom'un yedi ana karar alma organıdır. Avrupa Birliği Antlaşması'nın 13. maddesinde listelenen kurumlar şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Avrupa tek pazarı</span>

Avrupa tek pazarı, iç pazar veya ortak pazar, Avrupa Birliği'nin (AB) 27 üye ülkesinin yanı sıra - belirli istisnalar dışında - Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması aracılığıyla İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç'i ve Sektörel anlaşmalar aracılığıyla İsviçre’yi içeren tek pazar’dır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Kosova Hukuk Misyonu</span> Sivil Misyon

Avrupa Birliği Kosova Hukuk Misyonu Avrupa Birliği'nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (CSDP) kapsamında başlatılan en büyük sivil misyondur. AB Kosova Hukuk Misyonu 2023/1095 sayılı Avrupa Konseyi kararı gereğince başlatılmış olup 14 Haziran 2025 tarihine kadar görevlendirilmiştir.