İçeriğe atla

Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması

Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması veya basitçe Ortaklık Anlaşması, Avrupa Birliği, üye ülkeler ve AB üyesi olmayan bir ülke arasında aralarında işbirliği için bir çerçeve oluşturan bir anlaşmadır. Bu tür anlaşmaların sıklıkla kapsadığı alanlar, siyasi, ticari, sosyal, kültürel ve güvenlik bağlantılarının geliştirilmesini içermektedir.

Ortaklık Anlaşmaları, AB ile üye devletleri ve ikili ilişkilerini yöneten bir dış devlet arasındaki geniş çerçeve anlaşmalardır. Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu kuran Roma Antlaşması'na, Topluluğun 1955 Messina Konferansı'ndaki antlaşma müzakerelerinden geri çekilen Birleşik Krallık ile işbirliğini sağlamanın bir yolu olarak bir ortaklık anlaşması hükmü eklendi. Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi'ne göre, bir anlaşmanın Ortaklık Anlaşması olarak sınıflandırılması için birkaç kriteri karşılaması gerekir:[1]

  1. [Ortaklık anlaşmalarının] akdedilmesinin yasal dayanağı, TFEU Madde 217'dir (eski madde 310 ve TEC madde 238).
  2. Yakın ekonomik ve siyasi işbirliği kurma niyeti (basit işbirliğinden daha fazlası);
  3. İşbirliğinin yönetimi için, sözleşme taraflarını bağlayan kararlar alma yetkisine sahip eş organların oluşturulması;
  4. En çok kayrılan ülke muamelesi sunmak;
  5. Avrupa Konseyi ile ortağı arasında ayrıcalıklı bir ilişki sağlamak;
  6. 1995'ten beri insan haklarına ve demokratik ilkelere saygı gösterilmesine ilişkin madde sistematik olarak yer almakta ve anlaşmanın temel bir unsurunu oluşturmaktadır;
  7. Çok sayıda durumda, ortaklık sözleşmesi bir işbirliği sözleşmesinin yerini alır ve böylece ortaklar arasındaki ilişkileri yoğunlaştırır.

AB genellikle olarak, bir ülkede siyasi, ekonomik, ticari veya insan hakları reformu taahhütleri karşılığında Ortaklık Anlaşmaları yapmaktadır. Karşılığında, ülkeye AB pazarlarının bir kısmına veya tamamına tarifesiz erişim (endüstriyel mallar, tarım ürünleri vb.) ve mali veya teknik yardım sunulabilir. En son imzalanan anlaşmalar, AB ile üçüncü ülke arasında bir serbest ticaret anlaşması da içermektedir.

Ortaklık Anlaşmaları, Avrupa Birliği tarafından kabul edilmesi ve tüm AB üye ülkeleri ve ilgili devlet tarafından onaylanması gerekmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Association Agreements" (PDF). Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi. 11 Mayıs 2011. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin genişlemesi</span> Avrupa Birliğine zaman içinde olan değişimleri ele alan madde.

Avrupa Birliği'nin genişlemesi, Avrupa Birliği'nin yeni üye devletleri kabul etme sürecidir. Bu süreç ilke defa altı ülkenin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu adı altında 1952'de başladı. Genişleme sürecinde AB, 2007'de Bulgaristan ve Romanya'nın da katılımı ile 27 ülkeye çıktı. 1 Temmuz 2013'te Hırvatistan birliğin 28. üyesi olmuştur. 2020'de Birleşik Krallık'ın birlikten ayrılmasıyla üye sayısı tekrar 27'ye düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Devletler Topluluğu</span> bölgesel hükümetler arası organizasyon

Bağımsız Devletler Topluluğu, 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Schengen Anlaşması</span> Avrupa Birliği iç sınır kontrolleri anlaşması

Schengen Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Anlaşması (1963)</span> Türkiye ve bazı AB ülkeleriyle siyasi anlaşma

Ankara Anlaşması, 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara'da, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında imzalanan ortaklık anlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Ekonomik Topluluğu</span> üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş

Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET), üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş. 1957'de Roma Antlaşması ile kuruldu. 1993'te Avrupa Birliği'nin (AB) kurulmasıyla Avrupa Topluluğu (AT) adını aldı ve AB'ye dâhil edildi. 2009'da ise tamamen AB'ye devredildi ve varlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi</span>

Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi, demokratik olan, serbest piyasaya sahip olan ve Avrupa Birliği hukukuna uygun seviyeye gelebilecek olan her Avrupa ülkesine açıktır. Geçmişteki genişleme Avrupa Birliği'ne üye ülke sayısını kurulduğundan beridir altıdan yirmi yediye çıkarmıştır.. Giriş kriterleri 1993'te kabul edilen Kopenhag Kriterleri ve Maastricht Anlaşması'nın 49. maddesinde belirtilir. Bir ülkenin Avrupalı olup olmadığı Avrupa Birliği kurumları tarafından yapılan siyasi değerlendirmeyle ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği vize politikası</span> Schengen Bölgesine girmek için gerekli izinlere ilişkin genel bakış

Avrupa Birliği vize politikası, yirmi yedi Avrupa Birliği üyesi ülke Schengen Alanı'nın parçasıdır ve tekdüze bir vize politikasına sahiptirler. Buna ek olarak, Avrupa Birliği dışındaki dört ülke Avrupa Birliği ile yapmış oldukları anlaşma ile Schengen Alanı'nın parçası olan aynı tip vize politikasını benimsemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği</span> Türkiye ve AB arasındaki ticari ortaklık anlaşması

Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği, 6 Mart 1995 tarihinde Ankara Anlaşması ile kurulan AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin uygulama kararı almasıyla 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe giren gümrük birliğidir. Ticari ürünler, her iki taraf arasında herhangi bir gümrük kısıtlaması olmaksızın satılabilir. Gümrük Birliği temel ekonomik alanlarda, ikili ticaret imtiyazları uygular, hizmet veya kamu ihalelerini kapsamaz.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi</span>

AB Dış Eylem Servisi veya daha sık kullanılan ifadeyle AB Dış İlişkiler Servisi (İngilizce: European External Action Service - EEAS veya EAS) resmen 1 Aralık 2010 tarihinde Lizbon Antlaşması'ndan sonra kurulmuş bir Avrupa Birliği (AB) dairesidir. Lizbon Antlaşması, AB'nin uluslararası toplulukta etkinliğini ve tek ses olabilmesini sağlamak için, Dış İlişkilerden Sorumlu Avrupa Komisyonu Üyesi ve Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi makamlarının birleştirilmesi sayesinde “AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi” makamını oluşturmakta. Servis, AB'nin Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası ile AB'nin dış temsilinin diğer alanlarda uygulanabilmesinde, AB için bir dışişleri bakanlığı ve diplomatik olarak hizmet vermektedir. EEAS; Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi (HR),yetkisi altında olup ona yardımcı olur.
Hem AB Konseyi başkan yardımcılığı hem de Avrupa Komisyonu başkan yardımcılığını yürütecek Yüksek Temsilci'nin aynı zamanda, AB Dışişleri Konseyi'ne de başkanlık edecek. Lizbon Antlaşması ile değiştirilen AB Antlaşması'nın (ABA) 27(3)’ncü maddesi, EEAS'e, Yüksek Temsilci’ye, Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası’nın (ODGP) gereklerini yerine getirmesinde destek olma ve üye Devletlerin dışişleri bakanlıkları ile iş birliği içerisinde çalışma görevi verdi. EEAS’nin organizasyonu ve işleyişi, Yüksek Temsilci tarafından sunulacak teklif doğrultusunda kabul görecek Konsey Kararı ile belirlenecekti. EEAS’nin uzman kadrosu, Komisyon’un ilgili birimleri ve AB Konseyi Genel Sekreterliği’nin ilgili birimleri ile birlikte üye Devletlerin diplomatik servislerinden sağlanacaktı.
EEAS AB'nin krizlere tepkisini yönetmekte, istihbarat kapasitesi bulunup yetkinlik paylaştığı yerlerde Komisyon ile iş birliği yapmaktadır. Yüksek Temsilci ve EEAS politikayı önerip uygulayabilecek olmasına rağmen politika belirleme rolü Dışişleri Konseyi Yüksek Temsilcisi üyelerine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması</span> Birleşik Krallıkın 1973te Avrupa Ekonomik Topluluğuna katılmasından beri yürütülen bir siyasi hedef

Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması, kısaca Brexit, çeşitli kişiler, çıkar grupları ve siyasi partiler tarafından Birleşik Krallık'ın 1973'te Avrupa Birliği'nin önceli olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katılmasından beri yürütülen bir siyasi hedef. Avrupa Birliği'nden ayrılma hakkı, Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesine tabidir ve 2009 yılında yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması ile tanıtılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Komşuluk Politikası</span> Avrupa Birliğinin dış ilişkiler politikası

Avrupa Komşuluk Politikası - ENP, Avrupa Birliği'nin (AB) dış politika programı olarak Avrupa Komisyonu tarafından 12 Mayıs 2004'te strateji belgesinde takdim edilmiştir. Bu programın stratejik hedefi Avrupa'nın sınırlarında olan ülkelerle dostluk ilişkileri kurmak ve bu ülkelerde istikrarın oluşturulmasına destek vermektir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'nın Avrupa Birliği üyelik süreci</span>

Kosova'nın Avrupa Birliği üyeliği yolundaki en önemli engeli bağımsızlık ilanı olan Şubat 2008 tarihi itibarıyla üye ülkelerin anlaşmazlıkları olmasıdır. Kosovalı siyasetçiler Kosova'nın 2025 yılında AB'ye katılmasını beklediklerini duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Avrupa Birliği ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği (AB) yıllar içinde olumlu ilişkiler kurmuş ve 1991 yılından sonra birbirleri ile daha yakın ilişkiler kurmaya başlamışlardır. Azerbaycan günümüzde Avrupa Komşuluk Politikası, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Konseyi'nin bir parçasıdır. AB, 1992'den bu yana 600 milyon avrodan fazla ikili AB yardımı sağlayarak hem devlet sektöründe hem de sivil toplumda Azerbaycan'ın en büyük yabancı hibe bağışçısı ve yatırımcısı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Gürcistan ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Gürcistan, INOGATE çerçevesinde 1996 yılından beri ilişkileri sürdürmektedir ve 2006 yılında Avrupa Komşuluk Politikası bağlamında beş yıllık bir yakınlaşma "Eylem Planı" uygulanmıştır. 1 Temmuz 2016'da daha kapsamlı bir Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girdi. 2008 Güney Osetya Savaşı'nın ardından Gürcistan'a bir Avrupa Birliği İzleme Misyonu gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Ukrayna arasındaki ilişkiler, Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması ve Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi (DCFTA) aracılığıyla şekilleniyor. Ukrayna, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında öncelikli bir ortaktır. AB ve Ukrayna, işbirliğinin ötesine geçerek, kademeli ekonomik entegrasyon ve siyasi işbirliğinin derinleştirilmesine giderek birbirleriyle daha yakın bir ilişki arıyorlar. 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılım için aday statüsü verdi. 14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">İstikrar ve Ortaklık Anlaşması</span>

AB, Avrupa Birliği'ne katılma isteğini ifade eden ülkelerle yaptığı görüşmelerde, genellikle o ülkedeki siyasi, ekonomik, ticari veya insan hakları reformlarına yönelik taahhütler karşılığında Ortaklık Anlaşmaları yapar. Buna karşılık, ülkeye AB pazarlarının bazılarına veya tümüne Tarifesiz erişim ve mali veya teknik yardım sunulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Türkiye ilişkileri</span> Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler

Avrupa Birliği-Türkiye ilişkileri, Avrupa Birliği kurulduktan bir yıl sonra, 1959'da Türkiye'nin başvurusu ile başlamıştır. Bu başvuru, Demokrat Parti lideri Adnan Menderes tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Kazakistan ilişkileri</span> Kazakistan Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği arasındaki diplomatik ilişkiler

Avrupa Birliği-Kazakistan ilişkileri - Kazakistan Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği arasındaki mevcut ikili ilişkiler.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Belarus ilişkileri</span>

Avrupa-Belarus ilişkileri, Belarus Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ilişkileri ifade eder. Karşılıklı ilişkiler ilk olarak Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun 1991'de Belarus'un bağımsızlığını tanımasından sonra kuruldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.