Avrupa'daki Türkler
Avrupa'daki Türkler, Avrupalı Türkler ya da Avrupa Türkleri, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye kökenli insanlar.
Tarihçe
II. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa ülkeleri yabancı işgücü almaya başladı. 1950'lerde özel aracılarla bireysel girişimciler Avrupa'ya gitti. 1957'de Türkiye'den ilk stajyer kafile 10 kişiydi. Türk Alman Ekonomik İlişkilerini Araştırma Enstitüsü 1959'da kuruldu.[]
1960'larda ismen çağırma sistemiyle Avrupa'ya gidenler için ikili anlaşmalar yapıldı. Almanya İş ve İşçi Bulma Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Çalışma Bakanlığı ve Alman irtibat büroları vasıtasıyla ülkeler arasında anlaşmalarla işgücü hareketleri bir sisteme bağlandı. 31 Ekim 1961'de Almanya (bakınız: Anwerbeabkommen zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Türkei), 1964'te Avusturya, Belçika, Hollanda, 1965'te Fransa, 1967'de İsveç ile Türkiye arasında işgücü anlaşmaları imzalandı.[1]
Türk işçileri konuk işçi (Gastarbeiter) sıfatıyla ve sadece erkekler kaydıyla alınıyordu. Dönüşüm ilkesine (rotation) göre işçiler bir yıl sonra ülkelerine döneceklerdi. Ama kimse dönmedi.
İlk gidenler, birinci kuşak, heim'larda yani yurtlarda kaldı. Ağır, kimsenin çalışmadığı işlerde çalıştılar, aileler parçalandı[].
1966-67'deki krizde 70.000 işçi işten çıkarıldığında bunların çoğu yurda dönmedi, Hollanda ve Belçika'ya gitti.[]
1970'lerde işçiler, konukluktan kalıcılığa yöneldiler. Sosyal haklar elde ettiler, dernekleştiler. Ancak 1973 krizinde işçi alımları durduruldu, çalışanlar yurtlarına dönmeye özendirildi. 1973'te 100.000 işçi yurt dışına gitmişti, 1974'te bu 640 kişiye düştü. Sırada bekletilen 1 milyon kişi vardı. Ancak işçi göçü, turist pasaportuyla ve siyasi iltica talebiyle devam etti. Siyasi sığınmacılar 1976'da 800 civarındayken, 1980 askerî darbesinden sonra 57.913'e çıktı.[] Bunlara af çıkarıldı. Ailelerin getirilmesiyle, eş ve çocuklar hakkındaki özendirici yasalarla nüfus arttı. Oturma ve çalışma izni aldılar.
1980'lerde artık kalıcı olanlar, çalışma problemlerinden sonra kimlik ve dil, eğitim, uyum sorunlarıyla karşılaştılar.
1990'larda Berlin Duvarı'nın yıkılmasından sonra 1991'de Yabancılar Yasası Almanya'da kabul edildi. İşten çıkarmalar, ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve şiddet artmaya başladı. Sosyal haklar yanında, siyasal haklar ve çifte vatandaşlık tartışılmaya başlandı.
23 Kasım 1992 tarihinde Mölln'de (Mordanschlag von Mölln) ve 29 Mayıs 1993 tarihinde Solingen'de (Solingen Faciası) bu gruba karşı ırkçı saldırları düzenlendi, bu olaylarda 8 kişi öldürüldü.
Kimlik meselesi
Avrupa'da yaşayan Türk vatandaşları, Avrupalılık kimliğiyle tam uyum sağlamış değiller. Zaten Avrupalılık tarifinde bir anlaşma sağlanamadı. Türk işçiler, Türk kimlikleriyle sürece katılıyorlar. Almanlar bu topluma, Paralellgesellschaft, yani paralel toplum diyor. Çokkültürlülük ve ulusötesi yurttaşlık kavramları medyada tartışılan konulardan.[]
Genel olarak Avrupa'da yükselen İslam fobisi, Hristiyan Avrupa'da Türklerin istenmediğine dair inançlar oluşturuyor. Bir yandan köktencilik, bir yandan ırkçılık, bir yandan İslam düşmanlığı ile karşı karşıya kalan Avrupalı Türklerin birinci kuşağı yurt ile özdeş durumda.[]
Avrupa'da yaşayan Türk vatandaşlarının sorunları sadece bütünleşme değil. Hâlâ birçoğu dönecekmiş gibi çalışmakta, hâlâ birçoğu kiracı. Birinci kuşak yaşlanmış ve yoksullaşmış. Yabancı dil ve eğitim sorunları, Avrupa'nın hem dini yaşayışına hem seküler yaşayışına uyumsuzluk devam ediyor. Birkaç kişi yerel siyasi kurumlara seçiliyor, hatta milletvekili olanlar bile var, ancak kütlesel olarak kültürel dışlanmışlık hakim.[]
Dernekler ve vakıflar
Avrupa'da Türkler tarafından kurulmuş sayısız dernek mevcuttur: Türk dernekleri, Ülkücü federasyonlar, Millî Görüş teşkilatları, Kafkas dernekleri, Alevi dernekleri, tarikatlar, diyanet kurumları, cami ve cemaat birlikleri.
Sayısal bilgiler
Almanya
Almanya Federal İstatistik Dairesi'nin açıkladığı resmî veriye göre 2020 yılı itibarıyla Almanya'da 3 milyon ilâ 3.5 milyon civarı[2] Türk vatandaşı yaşamaktadır.
Fransa
Resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla Fransa'da 800.000 (çifte uyruklu vatandaş dahil)[3] Türk vatandaşı yaşamaktadır.
Hollanda
Resmî veriye göre 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla Hollanda'da 480.000 Türk asıllı Hollanda vatandaşı yaşamaktadır.[3] Hollanda'daki Türk vatandaşları 1970'li ve 1980'li yıllardan sonra işçi olarak gelmiş ve ailelerini de getirerek buraya yerleşmişlerdir ve Amsterdam, Zaandam, Alkmaar, Rotterdam, Eindhoven, Lahey gibi kentlerde yoğunlaşmıştır.[] Özellikle 2000 yılından sonra emekliliğe ayrılmış Türk vatandaşları, Türkiye'ye geri dönmeye başladılar.[] Hollanda'daki Türk vatandaşları ülke siyasetine yön vermektedir.[] Hollanda'da yaşayan Türkler, ülkede Hollandalılardan sonra en büyük ikinci etnik grup.
Avusturya
Avusturya'da resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla vatandaşlarının sayısı 360.000 Türk yaşamaktadır.[4] Bunlar özellikle çalışıp para kazanma amacıyla gelmiş olup yerleşmişlerdir. Avusturya nüfusuna oranı %0,9'u teşkil edip Avusturya'da iskan eden en büyük yabancı uyruklulardır.[] Özellikle Vorarlberg eyaletinde, Salzburg ve başkent Viyana'da yoğundurlar. Başkent Viyana'daki ilçelerden Wieden'de nüfusun %2,3'ü, Innere Stadt (merkez)'ta nüfusun %2'sini oluşturur.[]
İsviçre
İsviçre'de resmî verilere göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Türklerin sayısı 73.861,[5] 2007 itibarıyla 62.000'i[] geçmektedir. İsviçre vatandaşlığına da sahip olan çifte uyruklu vatandaş sayısı dahil edildiğinde 100.000'i geçmektedir.[6] Özellikle 1980'lerde İsviçre'ye işçi olarak giden ve oraya yerleştiler. Özellikle başkent Bern ile ülkenin en büyük kenti Zürih'te, ayrıca Basel ve St. Gallen'de de yoğundurlar.[]
İsveç
Resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla İsveç'te 200.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3]
Danimarka
Danimarka İstatistik Kurumunun resmî verilerine göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla Danimarka'da 91.000 Türk kökenli insan yaşamaktadır.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla 52.893 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[5] Birleşik krallık vatandaşlığı almış Kıbrıs Türkleri, Türkiye Türkleri ve Türk vatandaşlarının toplam sayısı 500 bin sayısına yaklaşmaktadır.
Yunanistan
Yunanistan'da resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla 260.000 (çifte uyruklu vatandaş dahil) Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Batı Trakya, On İki Ada ve Girit'te yoğunlaşmışlardır.
Belçika
Belçika'da resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla 220.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Türk vatandaşları en çok başkent Brüksel, Anvers'te ve Gent'te yoğun olarak yaşamaktadır.[]
Norveç
Resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla Norveç'te 18.084 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3]
İtalya
İtalya'da 24 Mayıs 2018 itibarıyla 19.077 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaşamaktadır.[3] İtalya'daki Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğu başkent Roma'da, ardından Lombardia bölgesinde ve kent olarak Ligurya bölgesine bağlı Imperia şehrinde yaşamaktadır.[7]
Romanya
Resmî veriye göre 24 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla Romanya'da 65.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[4] Romanya'da yerli olarak geçmişten bugüne gelen Türklerin sayısı resmî olarak 45-55 bindir. Tatarlar ve Türk vatandaşları da dahil edildiğinde Romanya'da 90-100 bin civarında Türk nüfus yaşamaktadır.
Finlandiya
Resmî veriye göre 2009 yılı itibarıyla Finlandiya'da 13.820 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[8]
Polonya
Resmî veriye göre 11 Temmuz 2017 tarihi itibarıyla Polonya'da 3.762 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[9] Polonya'da ayrıca Karaim Türkleri yaşamaktadırlar.
İspanya
İspanya'da yaklaşık 6.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[10]
Ukrayna
2019 Ukrayna nüfus sayımına göre 20.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[11]
Lihtenştayn
Lihtenştayn'da 894 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ikamet etmektedir.[12] Lihtenştayn'da yaşamakta olan Türkiye Cumhuriyeti uyruklu vatandaşlar, İsviçrelilerden, Avusturyalılardan, İtalyanlardan ve Almanlardan sonra ülkenin en büyük beşinci yabancı azınlık grubunu oluşturmaktadır.[12]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Nermin Abadan-Unat, Bitmeyen Göç, Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa, İBÜY, İstanbul 2002.
- Ayhan Kaya-Ferhat Kental, Euro Türkler: Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Köprü mü Engel mi, İBÜY, İstanbul 2005.
- ^ "Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşları (T.C. Dışişleri Bakanlığı)". 9 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2010.
- ^ TercihiniYap (26 Aralık 2020). "Almanya'da Türk Nüfusu". www.tercihiniyap.net/. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ a b c d e f g Değirmenci, Serdar (24 Mayıs 2018). "Avrupa ve diğer ülkelerde yaşayan Türk nüfusu". Egezegen. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ a b Değirmenci, Serdar (24 Mayıs 2018). "Avrupa ve diğer ülkelerde yaşayan Türk nüfusu (2021)". Egezegen. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ a b "Yurtdışındaki Vatandaşlarımız (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü)". 11 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2010.
- ^ "Bilateral relations between Switzerland and Turkey". 5 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.
- ^ "Finlandiya'da Türk Nüfusu". TASAM | Finlandiya’da Yabancı Düşmanlığı, Sosyal Dışlanma ve Türk Di... 22 Ekim 2010. 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ "Polonya'da Resmi Türk Nüfusu". POLONYADAN. 11 Temmuz 2017. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ "Katalonya'da yaşayan Türkler tedirgin". Anadolu Ajansı. 5 Ekim 2017. 5 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ "Ukrayna'da Türk vatandaşı nüfusu". Ukrayna Hayat | Ukrayna'dan Haberler. 7 Şubat 2019. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ a b "PowerPoint-Präsentation" (PDF). 30 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Haziran 2010.
Dış bağlantılar
- Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşları (T.C. Dışişleri Bakanlığı) 9 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
