İçeriğe atla

Avrupa'da hemcins birlikteliklerinin tanınması

Avrupa'daki eşcinsel birliktelikleri ile ilgili harita
  Eşcinsel evlilik
  Kayıtlı birliktelik
  Kısmen kayıtlı bir birliktelik
  Tanınmıyor
  Anayasa evlilikleri kadın ve erkek arasında kısıtlıyor

Avrupa'nın birçok yerinde eşcinsel evlilik ve medeni birliktelikleri yasalaştırmak için tasarılar gündemleşmiştir.

Günümüzde 41 Avrupa ülkesinden çoğunluğu Avrupa Birliği üyesi olan 26'sı bir çeşit eşcinsel birliktelik türünü tanımıştır. Bunlardan Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İzlanda, Malta, Norveç ve Portekiz eşcinsel evlilikleri yasalaştırmışken 12 tanesi bir çeşit medeni birliktelik hakkına sahiptir. Çeşitli ülkeler eşcinsel birlikteliklerin kapsamını genişletmek konusunda karar verme aşamasındadır.

Belarus, Bulgaristan, Karadağ, Letonya, Litvanya, Macaristan, Moldova, Polonya, Sırbistan ve Ukrayna ise evliliği kadın ve erkek arasında bir birlik olarak tanımlar.

Günümüzdeki durum

Durum Ülke Yasallaşma AB üyesi
Evlilik
(13 ülke)
Almanya Almanya 2017 Yes
Avusturya Avusturya 2019 Yes
Belçika Belçika2003 Yes
Birleşik Krallık Birleşik Krallık 2014 Yes
Danimarka Danimarka 2012 Yes
Fransa Fransa2013 Yes
Finlandiya Finlandiya 2017 Yes
Hollanda Hollanda2001 Yes
İrlanda İrlanda 2015 Yes
İspanya İspanya2005 Yes
İsveç İsveç2009 Yes
İzlanda İzlanda2010 No
Lüksemburg Lüksemburg 2015 Yes
Norveç Norveç2009 No
Portekiz Portekiz2010 Yes
Yurtdışında yapılan
evlilikleri kabul etme
(1 ülke)
Malta Malta 2014 Yes
Sivil birliktelikler ve
kayıtlı partnerlikler
(12 ülke)
Andorra Andorra 2005 No
Çekya Çek Cumhuriyeti 2006 Yes
Estonya Estonya2016 Yes
Hırvatistan Hırvatistan 2014 Yes
İsviçre İsviçre 2007 No
Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs 2015 Yes
Lihtenştayn Lihtenştayn 2011 No
Macaristan Macaristan 2009 Yes
Slovenya Slovenya 2006 Yes
Yunanistan Yunanistan2015 Yes
Tanıma yok
(25 ülke)
Arnavutluk Arnavutluk No
Azerbaycan AzerbaycanNo
Belarus BelarusNo
Bosna-Hersek Bosna-HersekNo
Bulgaristan BulgaristanYes
Ermenistan ErmenistanNo
Gürcistan GürcistanNo
İtalya İtalya No
Karadağ KaradağNo
Kazakistan KazakistanNo
Kosova KosovaNo
Letonya LetonyaYes
Litvanya LitvanyaYes
Kuzey Makedonya Makedonya No
Moldova MoldovaNo
Monako Monako No
Polonya PolonyaYes
Romanya RomanyaYes
Rusya RusyaNo
Slovakya SlovakyaYes
San Marino San Marino No
Sırbistan SırbistanNo
Türkiye TürkiyeNo
Ukrayna UkraynaNo
Vatikan Vatikan No

Gelecekteki durum

Polonya ve Romanya bir çeşit sivil birliktelik ya da kayıtlı partnerlik hakkını tanıma üzerine karar verme aşamasındadır.

Mart 2011'de Demokratik Sol Müttefikliği Polonya meclisine eşcinsel çiftlerin ilişkilerini düzenleyen bir "kayıtlı ilişki" tasarısı sunmayı düşündüğünü açıkladı. Bu tasarı hazırlandı.[1] İktidardaki Sivil Platformdan başbakan Donald Tusk, bunun 2011'deki parlamento seçimlerini takiben yapılması gerektiğini önermiştir.

Avrupa Birliği'nde tüm ülkelerin herhangi bir üyede yapılan eşcinsel evlilikleri ya da medeni birliktelikleri tanımasını sağlayan bir taslak metin üzerine düşünülmektedir.[2][3]

Halk görüşü

2006'da yapılan bir ankete göre Avrupa Birliği üyeleri arasında eşcinsel evliliğe verilen en büyük halk destekleri Hollanda (%82), İsveç (%71), Danimarka, (%69), İspanya (%66), Belçika (%65), Lüksemburg (%58), Finlandiya (%54), Almanya (%52) ve Çekya'dadir (%52).[4] Bununla birlikte Almanya ve Fransa'da yapılan diğer anketler %54 ile %65 arası,[5] Birleşik Krallık'ta ise %61'lik bir halk desteğine işaret etmektedir.[6]

Ocak 2010'da Portekiz'de eşcinsel evliliklerin yasallaşmasından sonra Portekiz nüfusunun %52'si tasarıdan yana olduklarına işaret etmiştir.[7] 2008'de Norveçteki oy verenlerin %58'i aynı yıl tanıtılan Evlilik Yasasını desteklerken yalnızca %31'i karşı oy vermiştir.[8] Ocak 2010'da İtalya'da yapılan bir ankete göre katılımcıların %41'i eşcinsel evlilikleri desteklemektedir.[9]

2008 yılında İrlanda'da yapılan bir anket halkın %84'ünün sivil birliktelikleri, %58'inin de eşcinsel evlilikleri desteklediğini ortaya koydu.[10] aynı ankette eşcinsel evliliklere destek oranı 2010 yılında %67 iken,[11] 2012 yılında %73'e yükselmiştir.[12]

Bir karşılaştırma yapıldığında en düşük destek Kıbrıs, Yunanistan, Letonya, Polonya gibi Doğu Avrupa ülkelerindeyken, ateistlerin nüfusun çoğunluğunu oluşturduğu Çek Cumhuriyeti'nde durum farklıdır. Bir önceki oylamada %53 destek varken 2006'da Avrupa Birliği'nin 25 üyesi arasında eşcinsel evliliklere ortalama destek daha muhafazakâr ülkelerin katılımları dolayısıyla %44'e indi.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Związki rejestrowane" jak małżeństwo[]
  2. ^ "365gay.com". 365gay.com. 15 Ocak 2009. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  3. ^ Committee, Action (12 Ocak 2009). "gayrights.change.org". gayrights.change.org. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  4. ^ a b "EU Public Opinion: SSM" (PDF). 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  5. ^ "Couples homosexuels: Les Français sont pour l'adoption" [Gay Couples: The French are for adoption]. Le Journal du Dimanche (Fransızca). 27 Haziran 2008. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012. 
  6. ^ Church 'out of touch' as public supports equal rights for homosexuals 10 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Times, 27 June 2009
  7. ^ "New England's largest GLBT newspaper". Bay Windows. 25 Ocak 2010. 12 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  8. ^ AVJonathan Tisdall  . "Support for gay marriage - Aftenposten - News in English". Aftenposten.no. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  9. ^ (İtalyanca) Eurispes: More and more Italians want to gay unions Eurispes: sempre più Italiani vogliono le unioni gay 14 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arcigay, 29 January 2010
  10. ^ 31/03/2008 - 11:06:13 (31 Mart 2008). "''Increased support for gay marriage - Survey''". BreakingNews.ie. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2010. 
  11. ^ "Yes to gay marriage and premarital sex: a nation strips off its conservative values". Irish Times. 9 Eylül 2010. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Eşcinsel evlilik, hemcins evliliği veya evlilik eşitliği, aynı cinsiyetten bireylerin evlenmesi ve karşı cinsiyetten bireylerin evliliği ile eşit haklara ve statüye sahip olması durumu.

İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.

20 Temmuz 2005'te, Sivil Evlilik Yasası'nın kabul edilmesi ile, Hollanda, Belçika ve İspanya'dan sonra Kanada, eşcinsel evliliği tüm ülke çapında yasallaştıran dünyanın dördüncü ülkesi idi. 2003 yılında başlayan mahkeme kararları zaten Kanada'nın on tane eyaletin sekiz tanesinde ve üç tane bölgenin bir tanesinde eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Yasa'nın kabul edilmesinden önce bu eyaletler ve bölgelerde 3.000 tane eşcinsel çift zaten evlendi. Evliliğe ilişkin olan çoğu yasal haklar 1999'dan beri birlikte yaşayan eşcinsel çiftlere verilmiştir.

Medeni birliktelik ya da sivil birliktelik, evliliğe benzeyen ve bazı ülkelerde resmî olarak tanınan bir birliktelik türü. Medeni birliktelikler, eşcinsel çiftlere evliliğe benzeyen haklar ve mesuliyetler vermektedir. 1989 yılında Danimarka, medeni birliktelikleri yasallaştıran dünyanın ilk ülkesi oldu ve o tarihten bu yana birkaç ülke daha bu birliktelikleri yasallaştırdı. Québec, Yeni Zelanda ve Uruguay gibi bazı bölgeler veya ülkelerde ise medeni birliktelikler heteroseksüel çiftler için de mümkündür.

İsveç'te eşcinsel evlilik, evliliğe ilişkin cinsiyet ayrımı yapmayan yeni yasanın 1 Mayıs 2009'da İsveç parlamentosunda kabulüyle resmen tanındı. Böylece İsveç, ülke genelinde eşcinsel çiftlere evlenme hakkı tanıyan yedinci ülke oldu. Yasanın kabulüyle medeni birlikteliklerin geçerliği ortadan kaldırılmadı. Bunların tarafların isteği üzerine, yazılı bir başvuruyla ya da resmî bir törenle evliliğe çevrilmesi mümkündür.

Haziran 2008'de Norveç yasama meclisi tarafından onaylanan ve cinsiyet ayrımı içermeyen bir evlilik yasası 1 Ocak 2009'da yürürlüğe girip Norveç'te eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Norveç, eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı ülkedir.

İzlanda'da eşcinsel evlilik, 11 Haziran 2010'da İzlanda Althing (Parlamentosu)'inde evliliği iki kişi arasında yasal bir birliktelik olarak tanımlayan bir yasa onaylandı ve bu doğrultuda İzlanda'da eşcinsel evlilik 27 Haziran 2010'dan beri yasal olmuştur.

Temmuz 2010'da Arjantin'de eşcinsel evliliği yasallaştıran bir yasa tasarısı Arjantin Ulusal Kongresi tarafından onaylandı. Yasa, resmî bültende yayımlandığı andan itibaren eşcinsel evlilik geçerli olacaktır. 5 Mayıs 2010'da Temsilciler Meclisi, eşcinsel çiftlere evlenme iznini veren bir yasa tasarısını onayladı. 15 Temmuz 2010'da Arjantin Senatosu yasa tasarısını onayladı; yasayı veto etmeyeceğini belirten Başbakan Cristina Fernandez bunu imzaladıktan sonra yürürlüğe girdi.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'da LGBT hakları</span>

Yunanistan'da eşcinsellik, Yunanistan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.

Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmetinin tanıdığı çeşitli Kızılderili kabilelerine özgü yasalar, Amerika Birleşik Devletleri kabile yetki alanlarında eşcinsel evliliğin sınırlarını tanımlar. Amerikan yerlilerine ait yetki alanlarının çoğunda hemcins çiftler arası evlilik ile ilgili herhangi belirli bir tüzük yoktur. Defense of Marriage Act'ten dolayı federal hükûmetin eşcinsel evlilikleri tanıması yasak; ABD'deki çeşitli eyaletlerin ve federal hükûmetçe tanınan diğer yetki alanların bu tür evlilikleri tanımamaya izni vardır.

12 Kasım 2008 tarihinde Connecticut eyâleti, Massachusetts ile eşcinsel evliliğin yer almasına izin veren iki Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletlerinden bir tanesi oldu. Bu karar, Mart 2008'de hemcins çiftlerin evlilik hakkına sahip olmalarını gerektiğini hükmeden Connecticut Yüksek Mahkemesi tarafından emredildi. Connecticut aslında eşcinsel evliliği yasallaştıran üçüncü ABD eyaleti, fakat bu kararın sonradan feshedilmediği ikinci eyalettir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde eşcinsel evlilik, 26 Haziran 2015'te Yüce Mahkeme tarafından çıkarılan Obergefell v. Hodges emsal kararıyla birlikte tüm eyaletlerde yasal hak olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'da LGBT hakları</span>

Amerika kıtasındaki lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları oldukça karışıktır. Britanya, Fransa, İspanya ve Portekiz'den gelen kolonistler, Amerika'nın birçok yerine Hristiyanlığı getirdiler. Özellikle Roma Katolik Kilisesi ile İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi eşcinsel ilişkilerin yasalaşmasına karşıyken bunu Ortodoks Kilisesi Metodist Kilisesi, ile Amerika Reform Kilisesi Amerikan Baptist Kilisesi gibi Protestan kiliseleri ve Evanjelik Müttefikliği gibi Muhafazakâr Evanjelik organizasyonları izler.

<span class="mw-page-title-main">Ülkelerine göre LGBT hakları</span> Ülkelerin kendi topraklarındaki LGBT düşüncesine tesir eden yasaları

Lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT)'yi etkileyen yasalar ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye çok büyük farklılıklar gösterir. Kimi ülkeler eşcinsel evlilik, medeni birliktelik gibi hakları tanırken kimi ülkeler de ölüm cezası başta olmak üzere çeşitli cezalar uygulamaktadır. LGBT bireyler ile ilgili yasalardan bazıları LGBT evlat edinme, göç hakkı, Cinsel yönelimler ve askerlik hizmeti, ayrımcılık karşıtlığı, bireylere karşı şiddet, nefret suçları, oğlancılık (sodomi) ve adil, eşit olmayan reşit olma yaşı gibi yasalardır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte eşcinsel evlilik</span>

Yahudilikte eşcinsel evlilik ve eşcinsellik, modern Yahudi mezhepleri içinde tartışma konusu ve bölünmelere sebep olmuştur. Yahudilerin yaygın görüşüne göre eşcinsel ilişki günahtır ve Tevrat'ta kesin olarak yasaklanmıştır. Bu görüş Ortodoks Yahudilik tarafından hâlen benimsenmiş olmasına rağmen aynı durum Yeniden yapılanmacı ve Reformist Yahudilik için geçerli değildir. Muhafazakâr Yahudilik, Aralık 2006'ya kadar Ortodokslar ile yanı görüşü benimsemesine rağmen bu zamandan sonra Yahudi Kanunları ve Standartları Komitesi çoğulculuk felsefesi altında çeşitli fikirler sunmuştur. Örneğin bir görüş Ortodoksların duruşunu benimserken bir başka görüş, bazı cinsel eylemlerde bulunulmadığı sürece daha liberaldir.

Danimarka'da eşcinsel evlilik 15 Haziran 2012 tarihinde yasal oldu. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılması için Thorning-Schmidt hükûmetinin öne sürdüğü yasa tasarısı 7 Haziran 2012'de Folketing tarafından onaylandı, 12 Haziran'da da kraliyet onayını aldı. Eşcinsel evliliğe ilişkin yasalar sadece metropol Danimarka'yı ve ne Grönland ne de Faroe Adaları'nı etkiler. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasından önce Danimarka'da 1989'dan beri hemcins çiftlerine kayıtlı birliktelikler mevcuttu. 15 Haziran'da kayıtlı birliktelikleri tanıyan yasa, cinsiyet ayrımı gözetmeyen yeni evlilik yasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte feshedildi. Kayıtlı birlikteliğe zaten girmiş olan çiftlerin statüsü ise "evli"ye değiştirilmiştir.

LGBT'lerin evlat edinmesi, eşcinsel ebeveyn veya diğer cinsel yönelim, kimliğine sahip LGBT'ler tarafından gönüllü evlat edinme hakkını ifade eder. LGBT bireylerin evlat edinme kriterleri serbest olduğu ülkelerde yasa ve kanunlarla şekillendirilmiştir. Günümüzde eşcinsel evliliğin yasal olduğu ülkeler başta olmak üzere birçok ülke LGBT bireylere istekleri doğrultusunda evlat edinme hakkı tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da LGBT hakları</span>

Litvanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan vatandaşların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Litvanya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak hemcins çiftlere hemcins evliliği ya da sivil birliktelik gibi kurumlar mevcut değildir; bu açıdan hemcins çiftlerinde karşı cins çiftlerinin sahip olduğu bazı haklar yoktur. Eşcinselliğin 1993 yılında suç olmaktan çıkarılmasına rağmen, bu zamandan beri LGBT hakları ancak sınırlı olarak genişletilmiştir. Ayrımcılıktan korunma, Avrupa Birliği üyeliğinin bir koşulu olarak kanunlaştırıldı ve 2010'da ülkenin ilk onur yürüyüşü başkent Vilnius'ta yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya'da LGBT hakları</span>

Slovakya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Slovakya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcin çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Slovakya'da hemcins çiftleri eşit miras haklarına sahiptir, ancak hemcins evlilikleri veya sivil birliktelikler tanınmamaktadır. Komşu ülke Çekya'dan farklı olarak, Slovakya'da LGBT haklarına dair muhafazakâr tutumlar daha yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Fransa'da LGBT hakları</span>

Fransa'da lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel (LGBT) hakları, dünya genelinde LGBT hakları konusunda en ileri düzeyde tanınan ve korunan hakları içermektedir. Aynı cinsten cinsel ilişki, Ancien Régime sırasında genellikle ölüm cezasıyla sonuçlanan büyük bir suç olmasına rağmen, eşcinselliğin suç olmasıyla ilgili tüm yasalar Fransız Devrimi'nin ardından 1791'de yürürlükten kaldırılmıştır.