İçeriğe atla

Avrasya boz ayısı

Avrasya boz ayısı
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Hayvanlar
Şube: Kordalılar
Sınıf: Memeliler
Takım: Etçiller
Familya: Ayı
Cins: Ursus
Tür: Boz ayı
Alt tür: U. a. arctos
Üçlü ad

Ursus arctos arctos (Linnaeus, 1758)

Avrasya boz ayısı (Ursus arctos arctos) boz ayının en yaygın alt türlerinden biridir. Avrasya'nın hemen her yerinde yaşayabilen bu canlılar, mitokondriyal DNA'ları üzerinde yapılan araştırmalara göre 5 ana öbeğe ayrılmaktadır.[1]

Özellikler

Avrasya boz ayılarının tüyleri sarımsı kahverengi, koyu kahverengi, kızıl kahverengi ve siyah gibi renklere sahip olabilmekte; bazı türlerde ise albinizm görülmektedir.[2] Tüyleri sık olup 10 santimetreye dek uzayabilmektedir. Genel olarak yuvarlak bir kafaya sahip olan türün sağlıklı bireylerinde 42 diş bulunmaktadır. Yetişkin bir erkek Avrasya boz ayısının ağırlığı 250 ila 300 kilogram olup[3] en uzunu 2,5 metredir. Dişi bireyler ise ortalama 150-250 kilogram ağırlığındadır.[4] Avrasya boz ayısının vahşi doğadaki ortalama yaşam süresi 20 ila 30 yıl arasında değişmektedir.[5]

Geçmiş

Avrasya boz ayısının MÖ 1000'lere değin Birleşik Krallık'ta yaşadığı ve soyunun aşırı avlanma sonucu tükendiği sanılmaktadır.[6] Tür, Antik Roma arenalarında dövüş için de kullanılmıştır.[7]

Kaynakça

  1. ^ Calvignac, S.; Hughes, S (1998). "Ancient DNA evidence for the loss of a highly divergent brown bear clade during historical times". Molecular Ecology. 17 (8). ss. 1962-1970. doi:10.1111/j.1365-294x.2008.03631.x. PMID 18363668. 
  2. ^ "Lovac ubio albino medvjeda: 'Činilo mi se da je sive boje'". Dnevnik.hr (Hırvatça). 29 Ekim 2009. 19 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  3. ^ Mammals of the Soviet Union Cilt II, Kısım: 1a, SIRENIA AND CARNIVORA, s. 611, V.G Heptner & N.P Naumov 1-886106-81-9
  4. ^ Wood, The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc. (1983), 978-0-85112-235-9
  5. ^ "Bear Conservation: Working for Bears" (İngilizce). www.bearconservation.org.uk. 14 Mayıs 2019. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  6. ^ Lovegrove, Roger (2008). Silent Fields: The long decline of a nation's wildlife. Londra: OUP Oxford. s. 416. ISBN 978-0199548156. 
  7. ^ Pastoureau, Michel (2007). L'ours; Histoire d'un roi dechu. s. 419. ISBN 978-2-02-021542-8. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boz ayı</span> Avrasya ve Kuzey Amerikada bulunan büyük ayı türü

Boz ayı, Ursus cinsine bağlı Avrasya'nın kuzeyinin büyük bir kısmında ve Kuzey Amerika'da yaşayan bir ayı türüdür. Carnivora takımının karada yaşayan en büyük üyelerinden biridir ve boyut açısından tek rakibi ortalama boyutları kısmen daha büyük olan kutup ayısıdır..

<span class="mw-page-title-main">Ak pelikan</span> kuş türü

Ak pelikan, beyaz pelikan ya da ak kutan, pelikangiller (Pelecanidae), familyasından çok büyük bir su kuşu türüdür. Avrupa'nın güneydoğusundan Asya'ya yayılan bölgede ve Afrika'da bataklıklarda ve sığ göllerde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Kutup ayısı</span> Kuzey kutup dairesinde yaşayan ayı türü

Kutup ayısı aynı zamanda beyaz ayı ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ayı türüdür. Yaşamakta olan en büyük kara etoburudur ve bulunduğu ortamdaki süper yırtıcıdır. Yaşadığı çevreye çok iyi uyum sağlamıştır. Kalın kürkü onu soğuktan korur, beyaz görünümü avlarından saklar. Kutup ayısı hem karada, hem denizde, hem buzda, hem de su içinde zorlanmadan avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Sarı kiraz kuşu</span>

Sarı kiraz kuşu, kiraz kuşugiller (Emberizidae) familyasına ait bir ötücü kuş türü. Günümüzde bazı araştırmacılar tarafından ispinozgiller familyasında sınıflandırılmıştır. Ayrıca sarı çinte, sarı yelve olarak da adlandırılır. Vatanı Avrasya olan bu kuş türü Yeni Zelanda ve Avustralya'ya sokulmuştur. Avrupa'da yaşayanların çoğu yıl boyunca üreme bölgelerinde kalırken doğuda yaşayan alt türleri kısmen göçmendir ve popülasyonun çoğu kışı geçirmek için güneye iner. Erkeğin kafası parlak sarı, sırtı çizgili kahverengi, kuyruk sokumu kızıl kahverengi ve karnı da sarı renklidir. Dişi ve erişkin olmayanların tüyleri erkeklerin daha mat renklisidir. Çalılık ve orman kenarlarında açık alanlarda yaygın olarak yaşarlar. Şakıması en yakın akrabası ak başlı kiraz kuşuna benzer.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı peçeli baykuş</span> Kuş türü

Bayağı peçeli baykuş ya da peçeli baykuş en yaygın dağılmış baykuş türü olmasının yanı sıra en yaygın kuş türlerinden de biridir. Gece yırtıcıları (Strigiformes) takımının peçeli baykuşgiller (Tytonidae) familyasında sınıflandırılır. Dünya üzerinde kutuplar, çöller, Asya'da Himalayaların kuzeyi, Endonezya'nın çoğu bölgesi ile bazı Pasifik Adaları dışında her yerde yaşarlar.

<i>Ursus arctos horribilis</i>

Ursus arctos horribilis, Ursus arctos türüne bağlı Kuzey Amerika'da yaşayan bir ayı alttürüdür.

<i>Ursus arctos middendorffi</i>

Ursus arctos middendorffi, Ursus arctos türüne bağlı bir ayı alttürüdür. Güneybatı Alaska'da bulunan Kodiak Takımadası'na özgüdür. Boz ayılar arasında nüfusu en kalabalık olan ve bilinen alttürdür. Aynı zamanda yaşayan en büyük ayılardan biridir. Diğeri ise Ursus maritimusdur.

<i>Ayı</i> memeli familyası

Ayılar veya Ayıgiller, Ursidae familyasının etçil memelileridir. Ayılar Köpeğimsiler veya köpek benzeri etoburlar olarak sınıflandırılır. Her ne kadar sadece sekiz ayı türü mevcut olsa da, Kuzey yarımkürede ve kısmen Güney yarımkürede çok çeşitli habitatlarda görülürler. Ayılar, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarında yaşarlar. Modern ayıların ortak özellikleri arasında, tıknaz bacaklı büyük gövdeleri, uzun burunları, küçük yuvarlak kulakları, tüylü saçları ve kısa kuyrukları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kanada turnası</span> Kuş türü

Kanada turnası, turnagiller Gruidae familyasına ait bir kuş türüdür. Kuzey Amerika'da ve Sibirya'nın en kuzeydoğusunda yaşar.

<i>Malurus elegans</i> Göçmen olmayan ötücü bir kuş türü

Malurus elegans, Maluridae familyasından ötücü kuş türü. Göçmen değildir ve Batı Avustralya’nın güneybatı köşesine endemiktir. Eşeysel dimorfizm gösteren bu türün erkekleri üreme döneminde parlak gümüşi-mavi tepe, kulak örtüsü ve sırt tüyleri ile kızıl omuz tüyleri ve siyah boğaz, boz-kahve kuyruk, kanat ile soluk alt tüylerden oluşan oldukça dikkat çekici tüylere sahiptir. Üreme dönemi dışında erkekler ile dişi ve genç kuşlar asıl olarak boz-kahve tüylere sahiptir ancak erkeklerde bazen mavi ve kara tüylere de rastlanır. Farklı ırklar tanımlanmamıştır. Malurus lamberti ve Malurus pulcherrimus türlerine çok benzer ve yakından ilişkilidir ancak birlikte bulundukları yerlerde geçiş tiplerine rastlanmadığı için ayrı bir tür olarak sınıflandırılır. Yerel olarak yaygın olsa da sayılarının azaldığına dair kanıtlar bulunmaktadır.

<i>Egretta sacra</i> Kuş türü

Egretta sacra, balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından bir kuş türü. Asya'da Hindistan'ın okyanus kıyılarında, Güneydoğu Asya, Japonya, Polinezya'da ve Avustralya, Tazmanya ile Yeni Zelanda'da bulunur.

Gobi ayısı, Ursus arctos gobiensis(Moğolca'da Мазаалай olarak bilinir), Moğolistan'ın Gobi Çölü'nde bulunan boz ayı 'un bir alt türüdür. Tehlikede Olan Türler Listesi'nde ve IUCN standartlarını kullanan Londra Zooloji Topluluğu tarafından tehlike altında olarak arşivlenmiştir. Günümüzde yaklaşık 20 tane yetişkin Gobi ayısı bulunmaktadır. Gobi ayıları ağırlıklı olarak kök, çilek ve diğer bitkiler, bazen kemirgenler yediğine dair kanıtlar vardır fakat büyük memeliler yediğini gösteren hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Diğer boz ayı alt türlerine göre farklı olarak küçük yetişkin erkekler yaklaşık 96.0-138.0 kilogram ve kadınlar yaklaşık 51.0-78.0 kilogram arasındadır. Gobi kahverengi ayısı, bazen Tibet mavi ayısı ile aynı alt türe ait olarak sınıflandırılır. Bu morfolojik benzerliklere ve çöl yerleşiminde bulunan Gobi ayısının mavi ayının kalıntı popülasyonunu oluşturduğu inancına dayanır. Bununla birlikte,nadiren Tibet mavi ayısı, Gobi ayısının kendi alt türü olarak sınıflandırılır. İki türde Asya boz ayısına yakından benzemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mağara ayısı</span>

Mağara ayısı, Pleyistosen devrinde bugünkü Almanya, İspanya, Rusya ve hatta Kuzey Afrika'ya yayılmış bir türdü. Genel olarak; avrasya'da yaşayan bir megafauna üyesiydi ve boyutları itibarıyla günümüz Kodiak boz ayısına denk bir canlıdır. Erkekler 400–1000 kg arası, dişi bireylerse ortalama 250 kg civarında ağırlığa sahiptiler.Tıpkı günümüz boz ayıları gibi, bu hayvanlar da kış uykusuna yatmaktaydılar. Vejetaryen bir diyete sahip oldukları özelleşmiş diş yapılarından anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Himalaya boz ayısı</span>

Himalaya boz ayısı, Himalaya kızıl ayısı, isabelline ayısı veya Dzu-Teh olarak da bilinir, kahverengi ayının bir alt türü ve kuzey Afganistan, kuzey Pakistan, kuzey Hindistan, batı Çin ve Nepal'de yaşayan ayı türü. Bu bölgelerdeki en büyük memelidir ve erkekleri 2,2 m (7 ft) uzunluğa ulaşırken, dişileri biraz daha küçüktür. Bu ayılar hepçildirler ve kış aylarında kış uykusuna yatarlar. Himalaya boz ayısı, Boz ayıların bir türü olarak IUCN tarafından nesli tükenme tehlikesi Asgari endişe altındaki türler sınıflandırılırken, bu alt türler son derece tehlikededir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika boz ayısı</span>

Meksika boz ayısı Meksika'da yer alan soyu tükenmiş bir boz ayı türü.

<span class="mw-page-title-main">Atlas ayısı</span> memeli alttürü

Atlas ayısı veya Afrika ayısı Kuzey Afrika'da yaşamış, günümüzde soyu tükenmiş olan boz ayı türü. Bu tür ilk olarak, İspanya'dan Afrika'ya giden Romalılar tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kaliforniya boz ayısı</span> memeli alttürü

Kaliforniya boz ayısı Günümüzde soyu tükenmiş olan bir boz ayı türü. Ayrıca Kuzey Amerika boz ayısının bir popülasyonudur. Adı "Grizzly", "grizzled" veya "korkutucu ilham verici" anlamına gelmektedir. Doğa tarihçisi George Ord, Kaliforniya boz ayısını resmi olarak 1815'te - kürkleri için değil, karakteri için - Ursus horribilis olarak sınıflandırdı. Genetik olarak, Kuzey Amerika boz ayıları ile yakından ilişkilidir; boyutları ve renkleri bakımından Kaliforniya boz ayısı, Alaska'nın güney sahilindeki Kodiak ayısına çok benziyordu. Ayrıca bu ayı türü Kaliforniya Bayrağı'na sembol olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Suriye boz ayısı</span>

Suriye boz ayısı Orta Doğu'da yaşayan görece küçük bir boz ayı alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Batı gorili</span>

Batı gorili ; primatlar takımının büyük insansı maymunlar familyasında sınıflandırılan goril cinsinin doğu gorili ile birlikte var olan iki türünden biridir. Doğu gorillerinden daha hafif ve küçük, yaşam alanı olarak ise daha geniş bir alana yayılmışlardır. Batı gorili kendi içerisinde iki alt türe ayrılır: Batı ova gorili ve Cross River gorili. Kayda değer Batı gorili bireylerine Koko ve Harambe örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kamçatka boz ayısı</span>

Uzak Doğu boz ayısı olarak da bilinen Kamçatka boz ayısı veya Rusça: Камчатский бурый медведь, romanize: Kamchatsky bury medved, boz ayının bir alt türüdür.