İçeriğe atla

Avram Hershko

Avram Hershko
Doğum31 Aralık 1937(1937-12-31)
Karcag, Macaristan
Milliyetİsrail
Ödüller Nobel Kimya Ödülü (2004)
Kariyeri
DalıKimya
Çalıştığı kurumlarTechnion

Avram Hershko (İbranice:אברהם הרשקו, d. 31 Aralık 1937) İsrailli hekim ve biyokimyacı.

Karcag, Macaristan'da Herskó Ferenc adıyla doğdu, 1950'de İsrail'e göç etti. Kudüs İbrani Üniversitesi'nde 1965'te tıp okulunu ve 1969'da doktorasını bitirdi. Günümüzde, Hayfa'daki Technion'nda (İsrail Teknoloji Enstitüsü) Tıp Fakültesinde profesör olarak çalışmaktadır. 2004 yılında "ubikuitin-aracılı protein yıkımının keşfi için",[1] Aaron Ciechanover ve Irwin Rose ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Ubikuitin-proteazom yolağı, hücrelerin homeostazında hayati öneme sahiptir. Ayrıca bu yolağın, kanser, musküler ve nörolojik hastalıklar gibi hastalıkların oluşumu ve ilerlemesinde rol aldığı düşünülmektedir.

Ödülleri

  • 1987 - Weizmann Prize for Sciences (İsrail)
  • 1994 - Biyokimya dalında İsrail Ödülü[2]
  • 1999 - Gairdner International Award Canada (A. Varshavsky ile birlikte)
  • 2000 - Albert Lasker Award for Basic Medical Research (A. Ciechanover ve A. Varshavsky ile birlikte).
  • 2001 - Columbia Üniversitesi'nden Louisa Gross Horwitz Ödülü
  • 2001 - Wolf Prize in Medicine (İsrail), Alexander Varshavsky ile birlikte"[3]
  • 2003 - Foreign Associate, National Academy of Sciences, ABD
  • 2004 - Nobel Kimya Ödülü, Aaron Ciechanover ve Irwin Rose ile birlikte.[1][4]

Yayınları

  • Hershko, A., Ciechanover, A., Heller, H., Haas, A.L., and Rose I.A. (1980) "Proposed role of ATP in protein breakdown: Conjugation of proteins with multiple chains of the polypeptide of ATP-dependent proteolysis". Proc. Natl. Acad. Sci. USA 77, 1783-1786.
  • Hershko, A., Heller, H., Elias, S. and Ciechanover, A. (1983) Components of ubiquitin-protein ligase system: resolution, affinity purification and role in protein breakdown. J. Biol. Chem. 258, 8206-8214.
  • Hershko, A., Leshinsky, E., Ganoth, D. and Heller, H. (1984) ATP-dependent degradation of ubiquitin-protein conjugates. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 81, 1619-1623.
  • Hershko, A., Heller, H., Eytan, E. and Reiss, Y. (1986) The protein substrate binding site of the ubiquitin-protein ligase system. J. Biol. Chem. 261, 11992-11999.
  • Ganoth, D., Leshinsky, E., Eytan, E., and Hershko, A. (1988) A multicomponent system that degrades proteins conjugated to ubiquitin. Resolution of components and evidence for ATP-dependent complex formation. J. Biol. Chem. 263, 12412-1241.
  • Sudakin, V., Ganoth, D., Dahan, A., Heller, H., Hershko, J., Luca, F.C., Ruderman, J.V. and Hershko, A. (1995). The cyclosome, a large complex containing cyclin-selective ubiquitin ligase activity, targets cyclins for destruction at the end of mitosis. Mol. Biol. Cell 6, 185-198.

Kaynakça

  1. ^ a b Nobel Kimya Ödülü 2004. Nobel Foundation. Nobelprize.org/Nobel Kimya Ödülü 2004 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 05.07.2009 (İngilizce)
  2. ^ "Israel Prize Official Site - Recipients in 1994 (in Hebrew)". 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Wolf Prize Recipients in Medicine". 26 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 
  4. ^ "Avram Hershko & Aaron Ciechanover, 2004 Nobel in Chemistry". 19 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Louis Ignarro</span>

Louis J. Ignarro Amerikalı farmakolog. Nitrik oksitin etkileşimlerini gösteren çalışmasıyla Robert F. Furchgott ve Ferid Murad ile birlikte 1998 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü almıştır. 1985 yılından beri UCLA Tıp Fakültesi'nde farmakoloji profesörü olarak çalışmaktadır. Araştırmaları konusunda birçok makale yayınlamış olan Ignarro, kardiyovasküler bilimin ilerlemesine yaptığı katkılar nedeniyle 1998'de Amerikan Kalp Derneği'nin Temel Araştırma Ödülü'nü de almıştır. Aynı yıl ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne, bir sonraki yıl ise Amerikan Sanat ve Bilimler Akademisi'ne kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Proteazom</span> ökaryotlarda, arkealarda ve bazı bakterilerde bulunan, protein yıkımını katalize eden büyük çok alt birimli kompleks

Proteazom, büyük protein yapılardan oluşan moleküllerdir. Bu yapılar, ökaryot canlılarda, arkealarda ve çoğu bakteri türünde yer almaktadır. Ökaryot yapılı canlılarda bu yapılar çekirdekte ve sitoplazmada bulunur. Proteazomların genel görevi, hasar görmüş veya işe yaramayan proteinleri, proteoliz adı verilen ve peptit bağlarını kırarak çalışan bir enzim aracılığıyla vücuttan atmaktır. Proteazomlar, hücrelerin bağlanamamış proteinleri atmasını ve özelleşmiş proteinlerin derişiminin kontrol edilmesini sağlayan büyük bir sistemin parçalarıdır. Bu yapılar, proteinlerde yedi veya sekiz aminoasite kadar ürün verir. Bu sayede aminoasitlere ayrışır ve yeni proteinlerin sentezlenmesinde kullanılır. Ayrıştırma tepkimeleri ubikitin ligaz adı verilen bir enzim aracılığıyla sürer. Öncelikle bir protein molekülü, bir ubikitine bağlanır. Bu, diğer ligazların ubikitine bağlanması için uyarı verir. Bu yapıya poliubikitin zinciri adı verilir. Proteazomlar da bu yapıyla bağlanarak, bağlanmış olan proteinin ayrışmasını veya aminoasitlerin koparılmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Protein fosforilasyonu</span>

Protein fosforilasyonu, bir proteine bir fosfat grubu (PO4) eklenmesidir. Protein fosforilasyonu pek çok hücresel süreçte önemli bir rol oynar.

William Howard Stein, Amerikalı biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Yves Chauvin</span> Fransız kimyager (1930-2015)

Yves Chauvin Fransız kimyager. Fransız Petrol Enstitüsü'nün onursal başkanı ve Fransız Bilimler Akademisi üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Irwin Rose</span> Amerikalı biyolog (1926 – 2015)

Irwin A. Rose, Amerikalı biyolog. 2004 yılında "Ubikuitin-aracılı protein yıkımının keşfi" nedeniyle, Aaron Ciechanover ve Avram Hershko ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Michael Smith (kimyager)</span>

Michael Smith, CC, OBC Britanya asıllı Kanadalı biyokimyacı. Kary B. Mullis ile birlikte, 1993 yılında "DNA-bazlı kimya dahilindeki metotların gelişimine yaptıkları katkılar için" Nobel Kimya Ödülü'ne nail görülmüştür. Smith; "oligonükleotid-bazlı, bölgesel yönlendirilmiş mutagenezin tespiti ve bunun protein araştırmaları için geliştirilmesi için yaptığı önemli katkıları için" bu ödülü kazanırken, Smith ile beraber aynı yıl ödül alan Kary Mullis ise "polimeraz zincir tepkimesi (PCR) metodunu icat ettiği için" ödüle nail görülmüştür. Smith ödül gerekçesindeki konudaki ilk makalesini 1978 tarihinde yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Huber</span>

Robert Huber, Alman biyokimyacı. 1988 yılında, Johann Deisenhofer ve Hartmut Michel ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Ciechanover</span>

Aaron Ciechanover, İsrailli biyolog, kimyager ve 2004 Nobel Kimya Ödülü'nün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Protein yıkımı</span>

İşleveselliğini kaybeden proteinlerin hücresel ortamda yok edilmesi olayıdır. Bu sayede yaklaşık her 20 günde bir canlının cildi yenilenmiş olur. Protein yıkımı olayı ilk olaran Avram Hershko, Irwin Rose ve Aaron Ciechanover tarafından gözlenmiştir. Bunun yanında bu bilimadamları 2004 Nobel Kimya Ödülünü paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Klug</span>

Aaron Klug OM, Litvanya doğumlu Britanyalı kimyager ve biyofizikçi. Kristalografik elektron mikroskobunun gelişimi ve biyolojik olarak önemli nükleik asit-protein komplekslerinin yapısının aydınlatılması konusundaki çalışmaları için 1982 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Carl Ferdinand Cori</span> Nobel ödüllü Çek biyokimyager ve farmakolog

Carl Ferdinand Cori, Çek biyokimyager ve farmakolog. Eşi Gerty Cori ve Arjantinli fizyolog Bernardo Houssay ile birlikte, glikojenin yıkımı ve vücutta tekrar sentezi yoluyla enerji deposu ve kaynağı olarak kullanılması ile ilgili keşiflerinden dolayı 1947 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Dan Şehtman</span>

Dan Shechtman 24 Ocak 1941 Tel Aviv'de doğmuştur. İsrail Teknoloji Enstitüsü - Technion'da Malzeme Bilimi Philip Tobias profesörüdür ve Iowa State Üniversitesi Malzeme Bilimi Profesörüdür. 8 Nisan 1982 tarihinde, Washington DC Ulusal Teknoloji Enstitüsü'nde tatilde iken, Shechtman quasiperiodik kristalleri keşfetti. quasikristallerin keşfi için 2011'de Kimya Nobel ödülü verildi. Shechtman 4. Kimya Nobel'ini alan bir İsrail'lidir.

<span class="mw-page-title-main">Elias James Corey</span> Amerikalı kimyager

Elias James "E.J." Corey (12 Temmuz 1928) Amerikalı organik kimyacı. 1990 yılında "organik sentez üzerine geliştirdiği teori ve metodolojilerden dolayı Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Yaşayan en büyük kimyagerlerden biridir. Çok sayıda sentetik reaktifler, metodolojiler geliştirmiş ve organik sentez biliminin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alfred G. Gilman</span> Nobel Fizyoloji ödülü sahibi Amerikan farmakolojist

Alfred Goodman Gilman, ABD vatandaşı farmakolojist. 1994 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü bir diğer Amerikalı biokimyager Martin Rodbell'le paylaşmıştır. Gilman ve Rodbell bu ödülü birbirinden bağımsız olarak yaptıkları araştırmalar sonucu keşfettikleri G proteini nedeniyle kazanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ei-ichi Negishi</span> Japon kimyager (1935 – 2021)

Ei-ichi Negishi - ö. 6 Haziran 2021,Indianapolis, Indiana) Japon kimyager. 2010 yılında Japon kimyacı Suzuki Akira ve Amerikalı kimyager Richard F. Heck ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Herbert A. Hauptman</span> Amerikalı matematikçi (1917 – 2011)

Herbert Aaron Hauptman, Amerikalı matematikçi ve kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Calvin döngüsü</span> Biyolojik döngü

Calvin döngüsü fotosentez sırasında kloroplastta gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Henderson</span> İngiliz biyokimyacı, moleküler biyolog

Richard Henderson, İskoç moleküler biyolog ve biyofizikçi, ayrıca biyomolekül, elektron mikroskobunda öncü bilim insanı. Henderson, 2017 yılında Jacques Dubochet ve Joachim Frank ile birlikte Nobel Kimya Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">George Smith (kimyager)</span> Amerikalı biyolog, Nobel Kimya Ödülü sahibi

George Pearson Smith Nobel Ödülü sahibi Amerikalı biyolog ve kimyager. Şu anda, ABD'de Columbia, Missouri eyaletinde yer alan Missouri Üniversitesi'nde profesörlük yapmaktadır.