İçeriğe atla

Avni Rüstemi

Avni Rüstemi
Doğum22 Eylül 1895(1895-09-22)
Libohove, Gjirokastër, Yanya Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm22 Nisan 1924 (28 yaşında)
Tiran, Arnavutluk
MeslekParlamento üyesi, Yazar, Politikacı
Madalya Hero of the People(Arnavutluk Halk Kahramanı Madalyası)

Avni Rüstemi (22 Eylül 1895-22 Nisan 1924), Arnavut vatansever, militan, öğretmen, aktivist ve Arnavut parlamentosu üyesi. Rüstemi, hem Atdheu hem de Bashkimi demokratik örgütlerinin lideriydi ve aynı zamanda Haziran 1924 Devrimi öncesinde Arnavutluk Millet Meclisinde demokratik muhalefetin bir üyesiydi. Ayrıca Esad Paşa Toptani suikastı ile tanınmaktadır.

Hayatı

Avni Rüstemi Çocukluk olarak

Rüstemi, Libohova'da, Bektaşi inancında doğan eski ilerici geleneklere sahip bir vatansever toprak sahibi ailesinde doğdu. Yanya ve İstanbul'da ortaokula gitti. 1908 yılında, sadece 13 yaşında, Çerçiz Topulli'nin gerilla grubuna katılmak için okulu terk etti ve 1910'da Osmanlı ordusu Keşif generali Turgut Paşa'nın İşkodra'daki suikastına çalıştı. 1912-13'te Cenevre'deki bir öğretmen eğitim okulunda okudu ve 1914'te Arnavutluk'a döndü ve burada Arnavutluk'un işgali sırasında (1912-1913) Güney Arnavutluk'taki Yunan şovenist güçlerine karşı gönüllü bir savaşçı olarak görev yaptı. 1915'te İttifak Israélite Universelle tarafından yönetilen Yanya bir Yahudi okulunda okudu. 1917'de Tepelenë ve Vlorë'de okulunda öğretimine devam etti. 1919 başlarında da Rustemi, Kalabriya'daki San Demetrio Corone'daki Saint Adrian Arberesh College'nde öğretmen olarak çalışmaya başladı. 1919 ilkbaharında San Demetrio Corone'de Arnavutluk ulusunun savunulması için Arnavut Gençlik Birliği'ni (Arnavutça: Lidhja e Rinisë Shqiptare) kurdu. Roma'da kaldıktan sonra 1920 baharında Vlorë'ye ve Arnavutluk'ta hüküm süren siyasi kaosa geri döndü. Şüphesiz, iktidardakilerin destekçisi olan belirli kişilerle temas ettikten sonra, yeni ve istikrarsız hükûmeti devirmeyi planlayan Esad Paşa Toptani'ye suikast düzenlemeye teşvik edildi. Esad Paşa, Nisan 1913'te İşkodra komutanı Hasan Rıza Paşa'yı öldürdüğü ve İşkodra Kalesi'ni Karadağ'a verdiği için hain olarak kabul edildi.

Esad Paşa Suikastı

Esad Paşa Berlin'deydi ve yeni bir hükûmetin başında ve ülkenin hükümdarı olarak Arnavutluk'a dönmeyi umuyordu. 21 Mayıs 1920'de Avni Rüstemi Roma'ya gitti ve talimatlar doğrultusunda oradan Paris'e devam etti. Üç hafta sonra 13 Haziran 1920'de Paris'te Hotel Continental'den ayrılan Esad Paşa Toptani'yi vurarak öldürdü.

Arnavut tarihçiler karakteristik olarak Fransız ve Avrupa basınının dikkatini çeken muhteşem olay için Büyük Vatansever örneği olarak gösteriyorlar. Rüstemi'nin, suçu 2 Aralık 1920'de Fransız mahkemesi'nde düşürülerek beraat ettirildi. Suikast, tarihsel olarak yeni bir burjuva ve Arnavutluk'un feodal geleneklerine karşı köylü devriminin bir işareti olarak görüldüğü için büyük ölçüde kahramanca bir eylem olarak görülüyordu. Yeni demokratik-küçük burjuva değerlerinde geçiş köprüsü olarak kullanıldı.

Avni Rüstemi Mahkemede

Siyasî kariyer

Avni Rüstemî (milletvekili)

Aynı ay Arnavutluk'a döndüğünde Millî Kahraman olarak övüldü ve siyasi arenaya girdi. Nisan 1921'de Atdheu (Anavatan) toplumunun Vlorasının kuruluşunda yer aldı ve 13 Ekim 1923'te Başkimi (Birlik) toplumunu kuran Rüstemî; Has'ın milletvekili olarak Bayram Curri'nin desteğiyle parlamentoya seçildi ve Ahmet Muhtar Zogoğlu yönetimindeki toprak sahipleriyle daha şiddetli bir mücadelede Fan Noli, Bayram Curri ve Süleyman Delvina'nın demokratik güçlerine liderlik etmeye geldi. 23 Şubat 1924'te Rüstemî, Ahmet Muhtar Bey'e suikast girişiminde bulundu.

Ölümü

Avni Rüstemi Heykel

20 Nisan 1924'te Tiran'daki Dıraç Yolu'nda Ahmet Zogu'nun ajanı Yusuf Reçi adlı bir değirmenci tarafından vuruldu ve iki gün sonra ağır yaralarından dolayı öldü. 30 Nisan'da Avlonya'da cenaze törenine katılan halk, Noli Devrimi'ne ve Haziran 1924'te Fan Noli'nin gücüne yol açan hükûmet karşıtı gösterilere yol açtılar.

İdeoloji

Avni Rüstemi seçkin bir demokratik aktivist ve ideologdu. Farklı konuşma biçimleri ve gazetecilik yoluyla ifade edilen ideolojisi, demokratik Arnavut gençleri için güçlü bir silah haline geldi. Yetkililere, "Hükümet halkın ihtiyaçlarını karşılamadığında, hükümeti bunu yapmaya itmek için insanların organize olmasıyla bu ihtiyacın yerine getirileceğini" iddia etti.Ülke krizi'nin çözümü için kalkınmaya işaret etti. Bağımsız ulusal ekonominin "Bağımsız bir ekonomi olmadan bağımsız bir politika olamaz." İdeolojisi 1924 Ulusal Meclisinde Onu daha da güçlendirdi; Ve Eski Kosova Vilayeti'nden milletvekili oldu. O zamanın bürokratik sistemini yöneten sınıfların cehaletini ve etnik Arnavutluk'ta yaşayan Arnavutların geleneksel değerlerini ve insan haklarını şiddetle savundu.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Esat Bülkat</span> Türk asker

Mehmet Esat Bülkat veya Esat Paşa, Türk asker. Balkan Savaşları sırasında kendi gibi asker olan küçük kardeşi Mehmet Vehip Kaçı ile birlikte Yanya'da gösterdiği savunma ve direnişi ile tanınan Esat Paşa, yine küçük kardeşi ile birlikte görev aldığı Çanakkale Savaşı'nda büyük başarı göstermiş; düşman kuvvetlerinin boğazı geçip İstanbul'a varmasını önleyen komutanlardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Zogu</span> Arnavut siyasetçi ve devlet adamı

I. Zog ya da Ahmed Muhtar Bey Zogoğlu, Arnavut siyasetçi ve devlet adamı. Başbakan olarak başladığı siyasi kariyerini Arnavutluk kralı olarak sonlandırmıştır. 1939'da İtalya'nın Arnavutluk'u işgalinden sonra da krallık payesini önce Mısır'da, sonra Fransa'nın Nice kentinde sürgünde taşımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bijan Muharebesi</span>

Bijan Muharebesi veya Üçüncü Yanya Muharebesi, Balkan Savaşları'nda 4-6 Mart 1913 tarihlerinde gerçekleşen muharebe. Savaşın sonunda gerçekleşen bu muharebe birçok bakımdan savaşın seyrini değiştirmiştir. Bizani, Yanya'daki en iyi istihkam edilmiş bölgelerden biriydi. Yanya ile birlikte 128 toptan kurulu 21 batarya ile korunuyordu. Vizani istihkamı da bizzat Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz tarafından inşa ettirilmişti. Yanya'nın savunmasında olduğu gibi bu muharebede de Esat Paşa ve kardeşi Vehip Paşa komutadaydı. Yunan ordusunun başında ise Prens Konstantin ve General Sabuncakis bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Esad Toptanî Paşa</span>

Esad Toptani Paşa veya Toptani Esad Paşa, Osmanlı Arnavut asker ve siyasetçidir. Balkan Savaşları'ndan sonra Balkan Birliği'ne destek vererek, özellikle Sırbistan yardımıyla orta Arnavutluk'ta Dıraç merkezli Merkezi Arnavutluk Cumhuriyeti adı verilen bir devlet kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rıza Paşa (1871-1913)</span> Osmanlı ordusu generali

Hasan Rıza Paşa, Türk asker.

Priştineli Hasan veya Volçetrinli Hasan Bey, asıl adıyla Hasan Berişa, Arnavut siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Delvina</span>

Süleyman Fehmi, Mart-Kasım 1920 arasında Arnavut bir politikacı ve başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kazım Koculi</span>

Kazım Koculi, 20. yüzyılın başlarında bir Arnavut siyasetçi ve bir günlük Arnavutluk Başbakanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1920 Avlonya Savaşı sırasında Arnavut güçlerin başlıca ordu komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Marigo Posio</span>

Marigo Posio (1882-1932) en seçkin Arnavut kadınlardan biriydi. Arnavut Ulusal Uyanış ve Bağımsızlık Hareketi'nin aktivisti, ve Arnavut kadınların tarihinden önemli bir figürlerdir. 28 Kasım 1912'de Vlorë'deki Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nde İsmail Qemali tarafından kaldırılılan bayrağın dikilmesi ve işlenmesi ) ile hatırlanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Fan Noli</span>

Fan Noli veya Theofan Stilian Noli, Arnavut şair, tarihçi, gazeteci, siyasetçi, Ortodoks metropolit.

<span class="mw-page-title-main">Bayram Curri</span> Arnavut siyasetçi

Bayram Curri Arnavutluk'un bağımsızlığı için mücadele eden, daha sonra 1913 Londra Antlaşması'nın ardından Kosova ile birleşmek için mücadele eden Arnavut kabile reisi, siyasetçi ve aktivisttir. Ölümünden sonra kendisine Arnavutluk Kahramanı unvanı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut paşalıkları</span> 1760-1831 yılları arasında Arnavutlukta hükûm süren 3 yarı bağımsız devlet

Arnavut Paşalıkları 1760-1831 yılları arasında modern Arnavut paşaları tarafından yönetilen Arnavutluk, Kosova, Karadağ, Güney Sırbistan ve Yunanistan sınırları içindeki üç yarı-bağımsız devletti.

<span class="mw-page-title-main">Sami Bey Viryoni</span>

Sami Viryoni Bey (1876–1947); Arnavut politikacı, diplomat ve Arnavut Bağımsızlık Bildirgesi'ni ilan eden Avlonya Meclisi'nin bir üyesidir. Arnavutluk'un Fier bölgesinde saygın ve güçlü bir toprak sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Fişta</span> Arnavut yazar (1871-1940)

Gjergj Fişta Arnavut Fransisken frer, şair, eğitimci, siyasetçi, aktivist, çevirmen ve yazardır. Epik başyapıtı Lahuta e Malcís ve Arnavutluk'un bağımsızlığından sonra en yetkili dergilerden ikisi olan Posta e Shypniës ve Hylli i Dritës'in editörü olması edeniyle 20. yüzyılın en etkili Arnavut yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Viryoni Paşa</span> Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi (1842-1895)

Beratlı Mehemed Ali Bey, Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi</span>

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi, Hasan Tahsini, Fraşirili Abdül Bey, Veysel Bey Dino, Iljaz Pasha Dibra, Ömer Efendi Prizreni, Şemseddin Sâmi, Zija Prishtina, Ahmet Koronica, Mehmed Ali Viryoni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Vasa Paşa, Jani Vreto, Mihal Harito, Pandeli Sotiri, Koto Hoxhi ve Mane Tahiri gibi etkili bir Arnavut aydın, vatansever ve politikacı grubu tarafından 18 Aralık 1877'de İstanbul'da kurulmuştur. Komite başkanı Abdül Bey seçildi. Komite daha sonra daha pratik bir adla İstambul Komitesi olarak anılacaktır.

İkinci Yanya Muharebesi veya Muharebeleri 5 Ocak 1913 ile 20 Ocak 1913 arasında hazırlık muharebelerinin ve 20-23 Ocak arasında ise esas muharebenin yapıldığı bir muharebeler silsilesidir. 5-20 Ocak tarihleri arasındaki Yunan ordusunun asıl muharebe öncesi Yanya'yı tamamen kuşatma amaçlı Dristinik ve Aydonat (Çamlık) Muharebelerinin ikisi de Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu arada Osmanlı'ya bağlı Arnavutlar ve düzensiz birlikler Yunanların ikmal hattı olan Saranda limanına baskın yapıp Yunanların asıl saldırı için malzeme ve ikmal götürmelerini geciktirmişlerdir. 20 Ocak-23 Ocak arasındaki muharebe ise Yunanların ufak toprak kazançlarına karşın ağır kayıplara uğramasına neden olmuş ve Yunanlar saldırılarını durdurmak zorunda kalmıştır. Kısacası muharebeler baştan sona Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Elbasanlı Akif Paşa</span> Arnavut siyasetçi

Akif Paşa Biçakçiu, çoğunlukla Elbasanlı Akif Paşa olarak bilinir, Elbasan Sancağı'nda bir Osmanlı Arnavut siyasi figürüydü ve Jön Türk Devrimi'nden sonra Arnavut ulusal davası için bir aktivist oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gani Toptani</span>

Gani Toptani, Osmanlı Arnavut subayı ve Sultan II. Abdülhamid'in emir subayıydı. Yanya'daki kısa bir askerî kariyerinin ardından Harput'a sürgüne gönderildi, ancak kısa süre sonra kişisel koruması olarak Sultan II. Abdülhamid'in emrinde hizmet etmesi için İstanbul'a çağrıldı. Daha sonra hem Osmanlı İmparatorluğu'nda hem de daha sonra bağımsız Arnavutluk'ta siyasî ve askerî bir figür olarak yükselecek olan Esad Toptani Paşa'nın ağabeyiydi. Gani Toptani, 1898'de İstanbul'un Beyoğlu (Pera) semtinde siyasi gerilime yol açacak bir çatışma sonrasında öldürüldü. 1 yıl sonra kardeşi Esad da, Gani'nin öldürülmesi emrini verdiği sanılan Divan-ı Hümayun üyesi ve aynı zamanda Sadrazam Halil Rıfat Paşa'nın oğlu Cavid Bey'e intikam olarak Arnavutluk'tan getirdiği tetikçilerle suikast girişiminde bulunacak ve onu öldürtecekti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.