İçeriğe atla

Avcı uçağı

Bir A-10 Thunderbolt II, F-86 Sabre, P-38 Lightning ve P-51 Mustang uçağı, Virginia- Langley Hava Kuvvetleri üssündeki gösteride kol uçuşunda. Kolda üç farklı nesil sergilenmektedir ve öndeki üç uçak avcı uçağıdır.

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

I. Dünya Savaşı sırasında uçakların ve diğer hava araçlarının kullanılmaya başlaması üzerine keşif ve havadan yere taarruzlar başlamıştır. İlk avcı uçakları çoğunlukla hafif makineli tüfek taşıyan çift kanatlı ahşap modellerdi. Hava savaşının gelişmesiyle gökyüzünün kontrol altına alınması da gelişmeye başladı. II. Dünya Savaşı sırasında avcı uçakları baskın bir şekilde metal tek kanatlı ve kanatlara monte edilmiş toplar bulunacak şekilde gelişimine devam etti. Savaşın sonrasında ise pistonlu motorları tepkili jet motoru aldı ve toplara ek olarak füzeler eklendi. Tarihsel gelişimi içinde jet uçakları nesillere ayrılarak sınıflandırıldı. Nesil terminolojisi Rus savunma deyimi sonucu ortaya çıktı ve "beşinci" nesil F-35 Lightning II'e ulaştı. Modern avcı jet uçakları genellikle bir veya iki turbofan motoruna sahiptir, ağırlıklı olarak füzeler ile (en az iki- Su-27 Flanker veya F-15 Eagle gibi bazı gündüz avcılarında görüldüğü gibi 8-10 da olabilir), destek olarak bir top (tipik 20 mm veya 30 mm kalibrede) ve hedef taraması için radar ile donatılmıştır.

Avcı uçakları öncelikle hava üstünlüğü kazanmak için silahlanmışlardır. Neredeyse II. Dünya Savaşından beri hava üstünlüğü modern bir savaş için, özellikle düzenli ordular arasında gerçekleşen "konvansiyonel" savaşlar için önemli-kritik bir parça haline gelmiştir ve hedefleri ile önemlerinden dolayı, orduların askeri bütçelerinde çok güçlü oranlarda kaynak öncelikli olarak modern avcı uçağı kuvvetlerindedir.

Pervaneli avcılar

I. Dünya Savaşı

Londrada bulunan Kraliyet Savaş Müzesinde sergilenen bir çift kanatlı Sopwith Camel 2F1

Uçaklar arasında çatışma I. Dünya Savaşının başlangıcına, keşif uçaklarının karşılaşmasına kadar dayanır. Başlangıçta keşif uçakları silahsız olduğu için, barışçıl pilotların birbirlerinin yanından geçerken mendil salladıkları, savaşçı pilotların ise kanca, tabanca, el bombası gibi silahlar kullandığı söylenir. Askeri otoritelerin balon ve uçak kullanarak keşif yapmanın önemini anladıkları zaman, silahlandırılmış uçakların karşı tarafın keşif araçlarına zarar vermenin de mümkün olduğunu fark ettiler. İlk çözümler arka koltuk için döner bir makineli tüfek veya üst kanatın orta arkasına pervaneyi kurtaracak şekilde yerleştirilmiş bir makineli tüfek şeklindeydi. Vickers F.B.5 Gunbus gibi 1915'lerin pervanenin kokpitin arka tarafında olduğu durumlarda makineli tüfek engellenmemiş bir açıya sahipti. Ama tek koltuklu uçaklarda daha kolay bir çözüm yoktu; üst kanattaki makineli tüfeği tekrar doldurmak ve nişan almak zor oluyordu. Engelin merkezi, makineli tüfeği pervane kanatlarını vurmadan pervane içinden ateşlemekti. Fransız havacı Roland Garros'un çözümü, pervanesine makineli tüfeğin vuracağı yerlere saptırıcı plakaları koymak oldu. Bu mükemmel olmayan bir çözümdü çünkü plakalar sürekli ateşte dayanıklı olamıyordu. Sonunda Alman hatlarına düşen prototiplerden bir uçak sayesinde bir kopyası Almanların eline geçti. Bundan ilham alan Anthony Fokker'in ekibi daha uygun olan ve tek koltuklu avcılar için yaygınlaşan namlu emniyet tertibatı dişlisini icat etti.

Dönemin tanınmış uçakları: (Üretim yıllarına göre)

ILA 2006'daki Fokker Dr.I replikası, "Kızıl Baron"un üçkanatlı uçağı

1919-1938

İki dünya savaşı arasında avcıların gelişimi yavaşladı, en kayda değer değişiklik ahşap, kumaş örtülü çift kanatlıdan metal monokok veya yarı monokok tek kanatlı hale geçiştir. Birçok devlet amatörce ağır avcı olarak çift motorlu avcılar üzerinde çalıştı fakat düşünce ağır yükleme üzerine birkaç özel uygulamadan öteye gitmedi. Avcıların gelişiminde en büyük etken askeri çalışmalardan çok, sivil yarışlardı. Bu yarışlarda gerçekleşen gelişim hava direnci, sıvı soğutmalı motorlar gibi konularda çok büyük faydalar sağladı ama asıl kullanımını II. Dünya Savaşı avcılarında göreceklerdi.

İlk tek kanatlı avcılardan birisi:ilk uçuşunu 1932'de yapan Boeing P-26 Peashooter

Önemli uçaklar:

II. Dünya Savaşı

Kol uçuşunda Supermarine Spitfire F Mk XIIler.

II. Dünya Savaşı askeri doktrininde hava savaşları büyük önem taşıdı. Kara birimlerini konuşlandırmak, rahatsız etmek ve engellemek Alman birleşik-ordu doktrininin en önemli kısmıydı ve Büyük Britanya üzerindeki hava üstünlüğünün elde edilmesindeki yetersizlik bir işgali imkânsız kıldı. Erwin Rommel hava kuvvetlerinin etkisi hakkında şöyle konuşmuştu:"Savaşmak zorunda kalan kim olursa, en modern silahlara sahip olsa bile, tamamen hava kumandası içindeki bir düşmana karşı, modern Avrupa askerlerine karşı dövüşen bir vahşinin handikaplarına sahip olduğu kadar başarı oranına sahip olarak savaşır."

II. Dünya Savaşının avcıları tamamen 1930'ların yenilikleriyle şekillenmişti. Piston motorlu avcılar,Messerschmitt Me 262 ve Gloster Meteor gibi jet motorlu uçaklar çıkana kadar, yetenek ve performanslarının gelişimine devam ederek arıtılmaya devam ettiler. Kademeli uçuşlarda avcıların birçoğu 600 Km/s (400mil/s) hızdan daha fazla yapacaktı ve dalma sırasında öyle hızlara ulaşacaktı ki, ses hızına yakın hızlarda ses altı gövde titreşimi ile engellenme deneyimleri yaşadılar. Bazen uçuş sırasında frenleme uçak üzerinde ağır yüklere neden oldu ve "ses bariyeri" olarak adlandırıldı. Pilotun kontrolünü geliştirme ve bu problemlerin ortadan kaldırılması için dalma frenleri ancak II. Dünya Savaşının sonlarında geliştirildi.

Radar öncelikle II. Dünya Savaşında avcılara uyumlu hale getirildi ve gece uçuşlarında hedeflerin tespitine mümkün kılacak şekilde Messerschmitt Bf 110 ve Northrop P-61 Black Widow gibi avcılara takıldı. Bu dönemin diğer bir yeniliği vurucu avcılardı. Pasifikteki uçaktan yoksun deniz piyadeleri F4U Corsair'lerine bomba rafları taktılar. Bu çok yönlü konsept, bombalarını bıraktıktan sonra düşman avcılarıyla savaşma olanağı sağlıyordu.

Önemli uçaklar:

Focke-Wulf Fw 190
Avustralya Savaş Anıtında sergilenen bir Messerschmitt Me-109G-6/U4/R3 Wk.n.163824.
Yakovlev Yak-9

Jet motorlu avcı uçakları

Birinci nesil jet motorlu avcı uçakları (1944-1953)

Birinci nesil, çok yüksek hız sağlayan(pistonlu motorları olan modeller transsonik hızda dayanıklılığı düşürüyordu) turbojet motoru uygulamalarının ilk örneklerini sunar. ilk jetlerin birçoğu değişik yollarla, piston yataklı motorların parçalarının benzeriydi. Birçoğu toplarla silahlandırılmış "düz-kanatlıydı" ve radar özel gece avcıları hariç henüz genel kullanımda değildi.

İlk jet uçakları II. Dünya Savaşı sırasında geliştirildi ve son yılında savaşta kullanıldı. Messerschmitt ilk kullanılan jet motorlu avcı uçağını Me 262'yi geliştirdi. piston motorlu uçaklarda fazlasıyla hızlıydı ve yetenekli bir pilotun elinde hemen hemen dokunulmazdı. Alman yakıt eksikliği nedeniyle çok az kullanıldı. Bununla birlikte piston motorlu uçakların demode olduğunu belirtti. Alman jetlerinin raporlarıyla uzantılı olarak, İngiltere'nin Gloster Meteor uçağı hemen ardından üretime geçti ve iki tanesi 1944 yılının hemen hemen aynı zamanlarında hizmete girdi. Savaşın sonunda neredeyse tüm piston motorlu avcı uçaklarının çalışması sona ermişti. Ryan FR Fireball gibi karışık kullanımlı tasarımlar kısa kullanımlar gördü, fakat 1940'ların sonunda bütün yeni savaş uçakları jet motorluydu.

Avantajlarının yanı sıra ilk jet avcıları mükemmelden uzaktı. Kullanılabilir yaşam süreleri saatlerle sınırlıydı, motorların kendileri kırılgan ve hantaldı ve güç sadece yavaşça ayarlanabiliyordu. Ok açılı kanat, fırlatma koltuğu gibi yenilikler ve "tailplane" gibi aerodinamik yenilikler bu periyotta görüldü.

Önemli uçaklar:

İkinci nesil (1953-1960)

Bir "ikinci nesil" North American F-100 Super Sabre. F-100 ses bariyerini aşan ilk Amerikan jet uçağıdır.
F-105 Thunderchief avcı uçağı

İkinci nesil, jet avcısının savaşma kapasitesini çok büyük ölçüde geliştiren birçok yeni teknolojinin entegrasyonunu tanımlar. AIM-9 Sidewinder ve AIM-7 Sparrow gibi güdümlü füzelerin uygulanması savaşı görsel menzilden öteye taşıdı (buna rağmen sıkça görüş menzilinde it dalaşına devretti) ve hedefleri görmek için radarın standartlaşmasına neden oldu. Tasarımcılar ok kanat,delta kanat, varyasyonlu kanat gibi ve gövdede yüzey kuralı gibi çeşitli havacılık icatlarıyla deneyimler elde ettiler. Ok kanadının yardımıyla ses bariyerini aşan ilk uçakları ürettiler.

Bu sürecin en önemli özellikleri av-bombardıman uçağı (F-105 ve Suhoy Su-7 gibi) ve av-önleme uçağıdır (English Electric Lightning ve F-104 Starfighter gibi). Av-önleme uçağı topların yerini alan güdümlü füzeler ile vizyonun değişimiydi ve çatışma görsel menzilin ötesinde bir yer alacaktı. Sonuç olarak, av-önleme uçakları hızda ve tırmanma gücünde çeviklikten fedakarlık ederek geniş füze yükleme kapasitesi ve güçlü radarlarla tasarlandılar

Önemli uçaklar:

  • Kanada
    • Avro Arrow
  • Fransa
    • Dassault Étendard IV
  • Hindistan
  • İsveç
    • Saab Draken
  • Sovyetler Birliği
  • Birleşik Krallık
  • Birleşik Devletler
    • Chance-Vought F-8 Crusader
    • Grumman F-11 Tiger
    • Republic F-105 Thunderchief
    • Lockheed F-104 Starfighter
    • Convair F-102 Delta Dagger
    • Convair F-106 Delta Dart
    • North American F-100 Super Sabre

Üçüncü nesil(1960-1970)

Üçüncü nesilden bir Sovyet MiG-25'i.

Üçüncü nesil, ilk nesilde bulunan yeniliklerin olgunlaşması ile işaret edilir. Bu süreçte misillerin radarın ve diğer havacılık elektroniğinin gelişmesi ile savaş yeteneği gelişti ve havacılık gelişimi olgunlaştı. En belirgini, güdümlü füzelerle savaş deneyiminin sonucu, tasarımcılar çatışmanın yakın it dalaşına dönüşebileceğini kabul ettiler. Toplar tekrar standartlaştı ve manevra kabiliyeti tekrar öncelik kazandı.

Bu gelişmeler avcıların yeteneklerini geliştirirken (bir F-4 II. Dünya Savaşı bombardıman uçağı B-24 Liberatordan daha fazla yük taşıyabiliyordu), masraflarda da hatırı sayılır bir artış getirdi. Askeri yetkililer avcıları, gece avcısı, ağır avcı, vurucu avcı gibi değişik rollere ayırmışken, artan avcı masraflarını engellemek amacıyla görevleri birleştirmeye başladı. F-4 Phantom II Birleşik Devletler Donanması için av önleme göreviyle üretilmişti fakat sonradan diğer ülkelerindeki gibi, Donanma ve Deniz piyadeleri de beraber olmak üzere Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri için çok başarılı bir "çok amaçlı" uçak haline geldi. Bütün Amerikan askeri dalları tarafından kullanılan tek uçaktır.

Önemli uçaklar:

Dördüncü nesil (1970-1990)

Dördüncü nesilden bir F-14 Tomcat

Sürekli artan masraflara tepki olarak ve F-4 Phantom II'un çok amaçlı olarak göstermiş olduğu başarılar ile, çok amaçlı avcılar bu süre içerisinde çok popüler oldu ve uçak özel bir görev için tasarlanmış olsa bile (F-4 gibi) çok amaçlı görev yeteneği elde etti.F/A-18 Hornet ve Dassault Mirage 2000 gibi çok amaçlı üretilen savaş uçakları varken MiG-23 ve Panavia Tornado gibi uçakların özellikle çok amaçlı görevlere uyan modelleri vardır. Hava ve kara modları arasında muntazam değişim sağlayabilen aviyonikler bunu çok kolaylaştırdı. Geliştirme masrafları arttığı gibi, ekonomi, durumu çok amaçlı avcıların geliştirilmesine itti.

Bir önceki neslin av-önleme uçaklarının aksine, birçok modern avcı it dalaşında çevik olacak şekilde tasarlanmıştır. Kablo kontrollü uçuş kontrol sistemleri ve "rahatlamış stabilite" modern avcılarda yaygındır. Uçak "dördüncü nesilde" makyajlanmıştır.

Önemli uçaklar:

Nesil 4,5 (1990-Günümüze)

Eurofighter Typhoon

Bu yarım jenerasyon, aerodinamik teknolojilerdeki durgunluğa işaret ederek (üçüncü nesildeki gelişmeyle kıyaslanmış olarak), aviyonik ve diğer havacılık elektroniğindeki çok büyük gelişmelerle donanan, sonuç olarak süper bilgisayarlarla sınırlı gizlenebilir şekillendirme gibi 1980 ve 1990'ların mikroçip ve yarı iletkenlerin kullanılmasıyla gelen avantajların uygulandığı halihazırda kullanılan nesilden bahseder. Bu neslin en güzel örneği 1970'lerin Hornet tasarımının geliştirilmişi F/A-18E/F Super Hornetdır. Basit aerodinamik unsurlar aynı kalırken, aviyonikleri tamamen cam kokpit olarak değiştirildi, katı tabanlı AESA sabit düzenli radar, yeni motorlar kompozit malzemeden yapı ile hafiflemiş gövde ve hafifçe modifiye edilmiş şekil ile radara yakalanmasını azaltan değişikliklerle geliştirildi. Bu neslin uçaklarından sadece Süper Hornet ve Strike Eagle (F-15 Eagle'in geliştirilmiş modeli) çatışma fırsatı bulabildi.

Önemli modeller:

  • Çin Halk Cumhuriyeti
  • Fransa
  • Uluslararası ortak yapım
    • Eurofighter Typhoon (Birleşik Krallık, Almanya, İtalya ve İspanya)
    • JF-17 Thunder veya FC-1 Fierce Dragon (Çin Halk Cumhuriyeti, Pakistan-geliştirme sürecinde)
  • Rusya
  • Hindistan
    • HAL Tejas (geliştirme sürecinde)
    • Su-30MKI (Rusya ile Suhoy Su-30 üzerinde bir takım modifikasyon ve sistemler yapılması.)
  • İsveç
  • Birleşik Devletler
    • F/A-18E/F Super Hornet
    • F-15E Strike Eagle
    • F-16 Block 50/52 ve sonraki türevleri (F-16F Desert Falcon, F-16I Sufa gibi)

Beşinci nesil

Ana madde: Beşinci nesil jet avcı uçağı

X-35 JSF, "beşinci jenerasyondan" bir prototip avcı jeti.

Şu andaki avcı tasarımının kesici kenarlarını önceki nesillerde vurgulanan çok yönlülüğün önemi ile taşıyıcı-iticiler, kompozit malzemeler, süperseyrüsefer sistemleri, gizlenme teknolojisi, ilerleyen radar ve sensör sistemleri ve tasarımla kaynaşmış, pilotun yükünü hafifleten ve haberdar eden aviyonikler oluşturmaktadır.

Bu neslin uçaklarından sadece F-22 Raptor 2004 yılında üretime alındı ve yeni nesil avcılardan, beşinci nesilden ilk uçak olarak kabul edildi. Geliştirme sürecindeki F-35 Lightning II (eskiden "Müşterek Vurucu Avcı") de gizlenebilirlik için tasarlanmıştı ve F-22 dördüncü jenerasyon tasarımlarının gelişimine devam etmiş gibi kabul edilmişti, tasarımın şekli diğer ülkelerin uzun dönemli avcı geliştirme projeleri şeklinde çalıştı(örneğin söylenti haline gelen Çin Shenyang J-XX projesi, Hindistanın "Orta Seviye Savaş Uçağı" ve Rus PAK FA). Daha sonra ertelenen teknoloji tanıtımları da mevcuttur. Bunların içinde Birleşik Devletler'in YF-23 Black Widow II, Boeing X-32 ve McDonnell Douglas X-36 ek olarak Sovyetler Birliğinin Project 1.42 projesi ve sonradan Rusya tarafından geliştirilmiş 1.44 versiyonu bulunmaktadır.

Bugüne kadar bu nesilden sadece F-22 Raptor, F-35 ve 25 Aralık 2020'de Rusya'nın envanterine girmesiyle PAK FA aktif olarak kullanılmaktadır.

Altıncı nesil

Altıncı nesil savaş uçağı gelecekte beşinci nesil savaş uçaklarının yerini alacak olan daha gelişmiş olacak konsept sınıftır. Amerikan hava kuvvetleri ve Amerikan donanması ilk altıncı nesil savaş uçağını 2025-2030 yılları arasında uçurmayı planlamaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ "The Sixth Generation Fighter", Airforce Magazine, Ekim 2009, 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Ocak 2016 .

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-21</span> Sovyet yapımı süpersonik jet avcı/önleyici uçağı

MiG-21, Sovyetler Birliği'nde Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan ve üretilen süpersonik jet avcı/önleyici uçağıdır.
Uçağın görünüşünün bu ünlü Rus telli müzik aletine benzerliği sebebiyle "balalayka" takma ismini almıştır. Polonyalı (Leh) pilotlar tarafından da gövde şeklinden dolayı ołówek (kalem) olarak isimlendirilmiştir. İlk versiyonları ikinci nesil jet avcı uçağı olarak nitelense de sonraki versiyonları üçüncü nesil jet avcı uçağı olarak kabul edilir. MiG-21, dört kıtada ellinin üzerinde ülke tarafından uçurulmuştur ve ilk uçuşunun üzerinden yarım yüzyıldan fazla süre geçmesine rağmen hala bazı ülkelerde hizmet vermektedir. Bu savaş uçağı, havacılık tarihinin en çok üretilen süpersonik jet uçağı, Kore Savaşı'ndan bu yana en çok üretilen savaş uçağı ve bütün versiyonlarda 1959'dan 1985'e kadar en uzun üretim süresine sahip savaş uçağı olmak üzere bir dizi modern havacılık rekorunu elinde bulundurmaktadır. Her tipten 11,496 adet MiG-21 üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Hava Kuvvetleri</span> SSCB hava kuvvetleri

Sovyet Hava Kuvvetleri veya VVS, Sovyetler Birliği'nin hava kuvvetlerinden biriydi. Diğeri Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hayalet uçak</span> stealh teknolojisi ile üretilmiş radarlara görünürlük oranı aşırı düşük genellikle askeri ve gizli görevler için kullanılan askeri uçaklar

Hayalet uçak, radar sistemleri tarafından yakalanamayan ya da yakalanması çok güç olan uçaklara verilen resmî olmayan bir isimdir. Stealth teknolojisi'ne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Delta kanat (terim)</span>

Delta kanat, üçgen şeklindeki kanatlara verilen isimdir. Delta ismi Yunan harfi delta'nın (Δ) büyük yazılımından gelir. Delta kanatlar ilk kez Polonya-Litvanya Commonwealth mucidi Kazimierz Siemienowicz tarafından 17. yüzyılda düşünülmüştür. Yatak kuyruk kanadı kullanılmayan delta kanatlı uçakların gelişimine II. Dünya Savaşı sonrasında Almanya'da Neythen Woolford ve SSCB'de Boris Ivanovich Cheranovsky öncülük etmişlerdir, ancak kendi modelleri olan planörler ve uçakların hiçbiri geniş kullanım bulamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-15</span>

MiG-15, 1947 yılında Mikoyan Gurevich tarafından üretilmiş tek motorlu ve tek kişilik bir uçaktır. MiG-15 1949 yılında hizmete girmiştir. Sovyetler Birliği'nin ilk jet motorlu uçağıdır. MiG-15'ten toplam 12.000 adet üretilmiştir. Lisanslı olarak ise 6.000 tane üretilmiştir. MiG-15'lerin ABD muadili F-86 Sabre’dır. Dünya'da 40'tan fazla ülke kullanmıştır. Şu an Dünya'da birçok devlet MiG-15'leri emekli etmişse de bazı ülkeler tarafından hâlen kullanılmaktadır. MiG-15 Kore Savaşı'nda ünlenmiştir. Kuzey Kore Hava Kuvvetleri tarafından eğitim uçağı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-27</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-27 Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış 4.nesil üstün manevra yeteneğine sahip Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına birebir rakip olarak düşünülmüştür.

Sovyet ve Çin avcı uçakları için NATO rapor isimleri

<span class="mw-page-title-main">Dassault Mirage III</span>

Dassault Mirage III, Fransa'da Dassault Havacılık tarafından 1950'lerde geliştirilmiş, Fransa ve bazı diğer ülkelerde üretilmiş süpersonik avcı uçağı. Rus muadili olan savaş uçağı süpersonik Mikoyan-Gurevich MiG-21'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç DIS</span>

DIS-200 veya MiG-5,, Sovyetler Birliğinin II. Dünya Savaşında kullanmak istediği Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu'un bir prototip idi. Çift motorlu ve çift kuyruklu kombine uçaktan sadece iki adet üretildi. Keşif ve bombardıman için de düşünüldü ama bu asla hayata geçmedi.

<span class="mw-page-title-main">English Electric Lightning</span>

English Electric Lightning, English Electric tarafından üretilen bir süpersonik avcı uçağıdır. Uçak 1950'li yıllarda tasarlanmış olup English Electric şirketinin British Aircraft Corporation adını almasıyla BAC Lightning olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Shenyang J-6</span> Çin yapımı bir jet avcı uçağı

Shenyang J-6, Çin yapımı bir jet avcı uçağıdır. Uçak, Mikoyan-Gurevich MiG-19 temelinde geliştirilmiş olup ilk uçuşunu 30 Eylül 1959 tarihinde gerçekleştirdi ve 1962 yılında hizmete girdi.

<span class="mw-page-title-main">Saab 29 Tunnan</span>

Saab 29 Tunnan, Saab tarafından üretilen İsveç yapımı bir jet saldırı uçağıdır. Uçak, Saab 21R'nin ardından İsveçin ikinci turbojet motorlu savaş uçağıydı. Adından türetilen yuvarlak görünüşüne rağmen, J 29 o döneme kıyasla hızlı ve çevik bir uçaktı. 1970'li yıllara kadar hem avcı hem de avcı bombardıman rollerinde etkili bir şekilde görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">İtiş vektörlemesi</span>

İtiş vektörlemesi, aynı zamanda itme vektörü kontrolü veya TVC, bir uçağın, roketin ya da farklı bir aracın yönelimini ve aracın açısal hızını kontrol etmek amacıyla motordan gelen itişin yönünü manipüle edebilme kabiliyetidir.

<span class="mw-page-title-main">Nakajima Kikka</span> 1945te üretilen ilk Japon jet uçağı prototipi

Nakajima Kikka, Nakajima tarafından üretilen Japon yapımı bir jet savaş uçağı prototipiydi. Uçak, II. Dünya Savaşı'nın sonlarında geliştirilmiş olup ilk Japon jet uçağıydı. Ancak, Japonya'nın kısa bir süre sonra teslim olması nedeniyle uçak üretime geçememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hawker Sea Hawk</span> Birleşik Krallık yapımı bir uçak gemisi tabanlı jet avcı uçağı

Hawker Sea Hawk, Hawker tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir uçak gemisi tabanlı jet avcı uçağıdır. Uçak, şirketin ilk jet uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gloster Meteor</span>

Gloster Meteor, Gloster Aircraft Company tarafından üretilen Birleşik Krallık yapımı bir jet avcı uçağıdır. Uçak, ilk uçuşunu 1943 yılında gerçekleştirmiş olup 1944 yılında hizmete girdi. Aerodinamiklerinde iyi olmamasına karşın başarılı bir avcı uçağıydı. 1946 yılında üretilen sivil Meteor F.4 G-AIDC deney uçağı dünyadaki ilk sivil jet uçağıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-9</span>

Mikoyan-Gureviç MiG-9, Mikoyan-Gureviç tarafından üretilen Sovyet yapımı bir jet avcı uçağıdır. Uçak, II. Dünya Savaşı'nın ardından jet uçağı ihtiyacı üzerine geliştirilmiş olup orta derecede başarılıydı, ancak silahlar gazından dolayı yüksek irtifalarda kullanılırken motorun alev almasıyla ilgili sürekli sorunlara sahipti. Bunun üzerine, çeşitli motorlar denense de MiG-15'in daha üstün olması nedeniyle hemen yerini MiG-15'e bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Trijet</span>

Trijet üç jet motoruyla çalışan bir jet uçağıdır. Genel olarak, yolcu havayolu trijetleri, turbofan teknolojisinin ilerlemesine ek olarak yenilikçi motor konumları nedeniyle ikinci nesil jet uçakları olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü nesil jet avcı uçağı</span>

Dördüncü nesil jet avcı uçağı 1980'lerde hizmete giren ve günümüzde de hizmet vermeye devam eden bir jet avcı uçağı sınıfıdır. Bu avcı uçakları bir önceki nesil savaş uçaklarından alınan derslerden büyük ölçüde etkilenmiş ve üçüncü nesil avcı uçaklarının zayıflıklarını gidermek üzere tasarlanmıştır. Üçüncü nesil avcı uçakları öncelikle önleme uçakları olarak tasarlanmış ve hız ve havadan havaya füzeler üzerine inşa edilmişlerdi, ancak genellikle manevra kabiliyetinden yoksundular ve yakın menzilli çatışmalarda savunmasızdılar. Dördüncü nesil avcı uçakları ise gelişmiş manevra kabiliyetine sahip olarak tasarlanmış olup, gelişmiş aviyonik ve silah sistemlerine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gurevich I-250</span>

MiG-13 olarak da bilinen Mikoyan-Gurevich I-250, 1944 yılında Messerschmitt Me 262 gibi Alman turbojet motorlu uçakların ortaya çıkmasına yanıt olarak geliştirilen bir Sovyet savaş uçağıydı. Mikoyan-Gurevich tasarım bürosu, Sovyetler Birliği'ndeki deneysel jet motoru teknolojisine güvenmek yerine, Klimov VK-107 V12 motoru tarafından desteklenen VRDK motorjet ile karma bir güç çözümü seçti. Denemeler sırasında maksimum 820 km/sa hıza ulaşmasına rağmen, VRDK ile ilgili üretim sorunları gecikmelere neden olmuş ve nihayetinde 1948 yılında eskime nedeniyle programın iptal edilmesine yol açmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.