Austfonna, Alansal olarak Avrupa'nın en büyük buzulu. Kapladığı alan 8.105 km² (Vegafonnna ile beraber 8.492 km²) olup, hacimsel olarak Vatnajökull'den sonra Avrupa'nın en büyük ikinci buzuludur. Buz katmanının kalınlığı 400 m'yi bulur. Austfonna Antarktika ve Grönland'dan sonra en geniş buz alanıdır.
Coğrafya
Buzul Norveç'in Svalbard adalar topluluğunun ikinci en büyük adası Nordostland üzerindedir. Koordinatları 79°45′N 24°30′E' dir.
Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.
Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.
Baltık Denizi, Kuzey Avrupa'da 53° ile 66° kuzey enlemleri ve 20° ile 26° doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyinde Botni Körfezi vardır. İsveç, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Polonya, Rusya, Estonya, Letonya ve Litvanya devletleri ile çevrili bir iç denizdir. Baltık Denizi, Beyazdeniz'e Beyazdeniz Kanalı ve Kuzey Denizi'ne Kiel Kanalı ile bağlanmıştır.
Cilo Dağı ya da Buzul Dağı, Türkiye'nin 2. en yüksek dağıdır. Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve buz örtüsü ile kaplı tektonik bir dağ olan Cilo Dağı Güneydoğu Toroslar'ın en doğu uzantısını oluşturur. Türkiye'nin güneydoğu ucunda, Hakkâri ilinin sınırları içerisinde yer almaktadır.
Jostedalsbreen, Norveç'te, Avrupa anakarasının en büyük buzulu. Ülkenin kuzeyinde, Sogn og Fjordane eyaletindedir. Sognefjord fyordunun kuzeyinde kalır. Kuzey-güney istikametinde 100 km, doğu-batı istikametinde de 15 km'lik bir alana uzanır. 550 km²'lik bir alanı kaplar. Norveç'in Svalbard Adası'ndaki Austfonna buzulu ve İzlanda'nın Vatnajökull buzulundan sonra Avrupa'nın en büyük buzuludur.
Vatnajökull, İzlanda'nın en büyük buzuludur. Aynı zamanda Avrupa'nın hacimsel anlamda en büyük buzuludur. Vatnajökull, 7.700 km² ile ki bu İzlanda'nın yaklaşık % 8'ine tekabül eder, Norveç'teki Austfonna buzulundan sonra Avrupa'nın alansal olarak ikinci büyük buzuludur. Aslında topoğrafik olarak her ikisi de bir kara parçası üzerinde buz takkesi olarak kendilerini gösterseler de, buzul olarak kabul edilirler.
Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.
Aletsch buzulu, yüzölçümü açısından Alpler'in en büyük ve en uzun buzuludur. Wallis Kantonu 'nda Bern Alpleri'nin güney çatısında, İsviçre'de bulunur. Buzul 23,6 km uzunluğunda (2002) olup 117,6 km²'lik bir alanı örter. Yaklaşık 27 milyar ton buzdan oluşur.
Lang Buzulu, Lötschen Vadisi 'nin en arka kısmında bulunan bir vadi buzulu. İsviçre 'nin Wallis Kantonu'nda Bern Alpleri 'nde bulunur. 6 km uzunluğunda olan Lang Buzulu, 9 km² lik bir alanı kaplar.
Folgefonna, Norveç'in Hardanger bölgesinde bir buzul. Kapladığı 214 km² alanıyla kıta Norveç'in Jostedalsbreen ve Svartisen'den sonra üçüncü büyük buzuludur. Buzulun kesimleri alt gruplara alan dağılımı olarak şu şekilde ayrılır: Kuzey Folgefonna 25 km², Orta Folgefonna 9 km² ve Güney Folgefonna 180 km².
Svartisen, (Kara-Buz) 370 km² alanı ile Norveç 'in en büyük ikinci buzulu. Mo i Rana şehrinin kuzey batısında bulunup, buradan 30 km uzunluğunda düzgün bir yol buzula ulaşır. Svartisen'in aşağısında, yaz sezonu boyunca düzenli olarak gezi gemilerinin uğradığı Svartisvatn Gölü bulunur. Kıyıdan buzulun buzul diline iki saatte yürünebilir. Svartisen'de, son yıllarda buz erimesi belirgin bir şekilde görülür. Buzul bölgesi, Saltfjellet-Svartisen Milli Parkı içindedir. Batıda Engabreen'in buzul dili, Holand Fyordu'na 10 m yakınına kadar iner ki bu kıta Avrupası'ndaki en alçak seviyedeki buzul alandır.
Buzul çağı ya da buz çağı, Dünyanın ve atmosferinin sıcaklığının uzun süren dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesidir. Dünyanın iklimi, gezegende buzulların olmadığı sera dönemleri ile buzul çağları arasında gidip gelir. Dünya halen Kuvaterner buzullaşması içindedir. Buzul çağındaki soğuk iklimin bireysel darbeleri buzul dönemi ve buzul çağındaki aralıklı sıcak dönemlere ise buzullararası denir.
Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.
Los Glaciares Ulusal Parkı Arjantin'in Patagonya bölgesinde Santa Cruz eyaletinde bulunan ulusal parktır. 726.927 hektar (7.27 km2) bir alanı kaplamaktadır. Arjantin'in en büyük ikinci ulusal parkıdır. 11 Mayıs 1937'de kurulan park, Macellan subpolar ormanlarına ve Patagonya bozkırlarının biyoçeşitliğine sahiptir. 1981 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
Buzul Morfolojisi sıcaklık, yağış, topografya ve diğer benzer faktörlerden etkilenir. Buzul morfoloji iki ana kategoride toplanır ve bunu buz akış altında yatan kaya topoğrafya ile sınırlıdır.
Ağrı Dağı Millî Parkı, 2004 yılında, Ağrı dağı ve çevresindeki 88.014 ha alanda ilan edilen millî park. Nuh tufanı, Türkiye'nin en yüksek dağı ve en büyük buzulu, meteor çukuru, yaban hayatın çeşitliliği ile dikkat çeker.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.
Büyük Deniz Gölü veya Büyük Peşevit Gölü, Artvin ili Yusufeli ilçesi Yaylalar Köyünde bulunan bir buzul gölü. Rakımı 3384 metredir. Derinliği 60 metredir ve Türkiye'deki en derin buzul gölüdür. Aynı zamanda 95500 m² alanı ile Kaçkarların en büyük buzul gölüdür. Gölün yarıçapı yaklaşık 150 metredir. On ay boyunca yüzeyi buzla kaplı olan gölde buz tabakası 17-25 Temmuz arasında erimeye başlar. Kaçkarların zirvesine çıkış yolu üzerinde bulunduğundan yaz mevsiminde dağcıların uğrak yeridir. Yusufeli ilçesi, Yaylalar Köyünün Olgunlar Mahallesinden 5-6 saat yürüme ile ulaşılmaktadır.
Buz örtüsü veya örtü buzulu, 50.000 km²'den büyük buzulsal buz kütlesi. Dünya üzerine yayılmış olan büyük boyutlardaki buz tabakalarıdır. Bu tabakalar genelde yüksek kutuplarda bulunur ve etrafında yüzeyin yüksekliği azalmaktadır. Örtü buzulları yüksek kutuplarda bulunan volkanik adalar, vadiler ve dağları kaplar. Örtü buzulları, yüzeylerinde bulunan buzun tabakalarının aşındırılması ve yerleştirilmesi sonucu oluşan yüksekliği ile önemli bir geçiş noktası oluştururlar. Örtü buzulları, aşırı soğuk iklim koşulları nedeniyle etrafında pek çok bitki ve hayvan türünün yaşamasına olanak vermezler.
Würm buzul veya Würm aşaması, literatürde genellikle Wurm şeklinde ifade edilir. "Wurm" Alp bölgesindeki son buzul dönemidir. Alplerin ötesine uzanan bölgenin içinde en büyük buzullaşmalarından en küçüğüdür. Pleistosen döneminin diğer buz çağlarının çoğu gibi, bir nehir, Würm içinde, Bavyera bir kolu olan Amper 'dir. Würm buzul çağı yaklaşık 115.000 ila 11.700 yıl öncesine kadar tarihlendirilebilir; kaynaklar, buzullar ve buzullar arasındaki uzun geçiş evrelerinin bu dönemlerin birine veya diğerlerine tahsis edilip edilmediğine bağlı olarak farklılık gösterir. Alphine'de yıllık ortalama sıcaklık Würm buzul çağı boyunca -3'ün altında olmuştur. Bu, vejetasyondaki değişikliklerden ve fasiyedeki farklılıklardan belirlenmiştir.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.