İçeriğe atla

Aurornis

Aurornis
Yaşadığı dönem aralığı: 160 myö
Üst jura 
PreЄ
J
↓
Yaşam restorasyonu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Klad:Avialae (?)
Familya:†Anchiornithidae
Cins:†Aurornis
Godefroit vd., 2013
Tip tür
†Aurornis xui
Godefroit vd., 2013

Aurornis, Çin'in Jura döneminden soyu tükenmiş bir anchiornithid theropod dinozor cinsidir. Aurornis cinsi, bilinen tek bir tür içerir: Aurornis xui.[1] Aurornis xui, bugüne kadar bilinen en temel ("ilkel") avialan dinozor olabilir ve bugüne kadar bulunan en eski paravianlardan biridir. Hayvanın fosil kanıtları, genellikle en eski kuş türü olarak kabul edilen Archaeopteryx lithographica'dan yaklaşık 10 milyon yıl öncesine dayanmaktadır.[1][2]

Aurornis xui, ilk olarak Pascal Godefroit Andrea Cau Hu Dong-Yu François Escuillié Wu Wenhao ve Gareth Dyke tarafından tanımlandı. Genel ad, "şafak" anlamına gelen Latince aurora kelimesinden ve "kuş" anlamına gelen Antik Yunanca ὄρνις (órnis) kelimesinden türetilmiştir. Tür ismi, A. xui, Xu Xing'i onurlandırır.[1] Anchiornis kuşunun örnekleri üzerinde yakın zamanda yapılan bir araştırma, Aurornis tarafından sergilenen özelliklerin Anchiornis'teki varyasyon aralığına düştüğünü ve eşanlamlılıklarını garanti ettiğini bulmuştur.[3]

Açıklama

Boyut karşılaştırması

Aurornis kabaca modern bir sülün büyüklüğündeydi ve 50 cm (20 inç) uzunluğundaydı. Pençeli kanatları ve uzun kemikli bir kuyruğu vardı. Bacak kemikleri Archaeopteryx'inkilere benziyordu, ancak genel olarak anatomisi daha ilkeldi.[2] Aurornis kabaca 160 milyon yıl önce, genellikle ilk kuş olarak tanımlanan Archaeopteryx'ten yaklaşık 10 milyon yıl önce yaşadı.[2]

Keşif

Aurornis, 2013 yılında bir tortul kaya fosilinden tanımlandı. Fosil, Çin'in batısındaki Liaoning'deki Yaoluguo'da ortaya çıkarıldığını söyleyen yerel bir satıcıdan satın alındı. Sonraki analizler, yaklaşık 160 milyon yıl önce Jura döneminin sonlarına (Oksfordiyen aşaması) tarihlenen Tiaojishan Formasyonu'ndan geldiğini doğruladı.[1][4][5] Fosil, hayvanın kuyruğu, göğsü ve boynu boyunca tüylü tüy izlerine sahiptir. Satın alındığında yalnızca kısmen hazırlanmıştı, tüyler görünmüyordu ve hiçbir sahtecilik belirtisi yoktu.[2]

7 Haziran 2013'te Science Magazine , Aurornis'i tanımlayan ekibi yöneten paleontolog Pascal Godefroit'in, fosil materyalin Liaoning eyaletinin 160 milyon yıllık Tiaojishan Formasyonu'ndan gelip gelmediğinden emin olmadığını bildiren bir makale yayınladı.[6] Kesin kaynak bilgilerinin güvenliğinin sağlanamaması, Aurornis'in 160 milyon yaşında olduğu ve Archaeopteryx'ten daha eski olduğu iddiasına şüphe düşürüyor. Godefroit'in ekibi, şeyl levhası üzerinde mineralojik ve botanik analizler yaparak ve ardından bulgularını yayınlayarak örneğin kaynağını ve yaşını doğrulamaya çalışacak.

Bir 2017 çalışması, Aurornis'in Anchiornis'in genç bir eş anlamlısı olabileceğini öne sürdü.[3]

Sınıflandırma

Aurornis'in 2013 yılında yayınlanan bir filogenetik analizi, onun kuş soyuna ait olduğunu, Archaeopteryx'ten daha bazal bir konumda olduğunu buldu.[2] Analiz "neredeyse 1.500 [anatomik] özellik"e dayanıyordu.[7] Öte yandan, Brusatte ve ark. (2014) Aurornis'i Avialae dışında bıraktı; Anchiornis, Xiaotingia ve Eosinopteryx ile yakından ilişkili bir troodontid olduğu bulunmuştur.[8] Harlem Archaeopteryx örneğinin 2017'de yeniden değerlendirmesinde, Aurornis'in bir anchiornithid olduğu bulundu.[9]

A. xui'nin bir kuş olarak sınıflandırılması, "kuş" kelimesinin çeşitli farklı tanımları nedeniyle biraz tartışmalıdır. Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nden Paul Barrett, son keşiflerin "kuşlar ve [kuş olmayan] dinozorlar arasındaki ayrım çizgisinin ne kadar gri olduğunu [vurguluyor]" diyor. "Aralarında öyle bir geçiş var ki, onları ayırt etmek çok zor. . . . [ Aurornis xui ] kesinlikle kuş soyunun Archaeopteryx'ten daha eski bir üyesidir ve ona çok ilkel bir kuş demek doğru olur. Ama kuş dediğin kuş dediğin şeye iniyor ve birçok tanım Archaeopteryx'e bağlı."[2] Kuş evrimi uzmanı Lawrence Witmer, yeni analizi zorlayıcı olarak nitelendirdi, ancak kuşları kuş benzeri dinozorlardan ayırmanın zor olduğunu söyledi: "Etrafta uçuşan ve kanat çırpan bu küçük tüylü türlerin tümü... hepsi birbirine çok benziyordu."[10]

Amerikalı paleontolog Luis Chiappe, A. xui'nin ön ayağının bu türün gerçek bir kuş olamayacak kadar kısa olduğunu söyledi. “Kuşa çok benzer, ama henüz kuş değil” diye bitirdi.[11]

2002 tarihli Dinosaurs of the Air adlı kitabında Gregory S. Paul, kavramsal olarak bir "ön kuş" (proavian) modeli oluşturmaya çalıştı. Ona göre, kuşların doğrudan ataları tamamen ağaçta yaşamış olamaz, çünkü bu durumda muhtemelen uçmak için zarları kullanırlardı. Kolların tırmanmak için uzatıldığı, arka uzuvların hala büyük ölçüde üstünkörü adaptasyonlara sahip olduğu bir ara ekolojik aşamayı temsil etmeleri gerektiğini düşündü. Başlangıçta zaten sıcakkanlı bir hayvanın izolasyonuna hizmet eden tüyler, uçmak için uzadıkça kolları kanatlara çevirirdi. Daha genel olarak, proavianlar, bazal theropod ataları ve kuş torunları göz önüne alındığında, uzun boyunlar, kısa bir gövde, karşıt parmaklara sahip uzun parmaklar, ön ve arka uzuvların lokomotor işlevlerinin ayrılması, bir propatagium, sığ bir kuyruk ve yaklaşık bir kilogramlık bir ağırlık. Paul, analizini bir "proavis" in bir yaşam örneğiyle birlikte bir iskelet diyagramı ile resimledi.[12] Aurornis 2013 yılında tanımlandığında, o zamanlar kuşlardan ve en yakın akrabalarından oluşan Avialae grubunun bilinen en temel üyesiydi. İtalyan paleontolog Andrea Cau, bunun Paul'ün "proavisine" esrarengiz bir benzerlik gösterdiğini belirtti.[13][14]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Godefroit (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359-362. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374. 
  2. ^ a b c d e f Ian Sample (29 Mayıs 2013). "Early bird called Dawn beat Archaeopteryx to worm by 10m years". The Guardian. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  3. ^ a b Pei (13 Nisan 2017). "New specimens of Anchiornis huxleyi (Theropoda, Paraves) from the late Jurassic of northeastern China". Bulletin of the American Museum of Natural History. 411: 1-66. doi:10.1206/0003-0090-411.1.1. 
  4. ^ Hu (2009). "A pre-Archaeopteryx troodontid theropod from China with long feathers on the metatarsus". Nature. 461 (7264): 640-643. doi:10.1038/nature08322. PMID 19794491. 
  5. ^ Liu Y.-Q. (2012). "Timing of the earliest known feathered dinosaurs and transitional pterosaurs older than the Jehol Biota". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 323–325: 1-12. doi:10.1016/j.palaeo.2012.01.017. 
  6. ^ Balter (2013). "Authenticity of China's Fabulous Fossils Gets New Scrutiny". Science. 340 (6137): 1153-1154. doi:10.1126/science.340.6137.1153. PMID 23744916. 
  7. ^ Jonathan Amos (29 Mayıs 2013). "Archaeopteryx restored in fossil reshuffle". BBC. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  8. ^ Stephen L. Brusatte (2014). "Gradual assembly of avian body plan culminated in rapid rates of evolution across the dinosaur-bird transition". Current Biology. 24 (20): 2386-2392. doi:10.1016/j.cub.2014.08.034. PMID 25264248. 
  9. ^ Foth (2017). "Re-evaluation of the Haarlem Archaeopteryx and the radiation of maniraptoran theropod dinosaurs". BMC Evolutionary Biology. 17 (1): 236. doi:10.1186/s12862-017-1076-y. PMC 5712154 $2. PMID 29197327. 
  10. ^ "Dinosaur or bird? New study restores famed fossil to 'bird' branch". Fox News. Associated Press. 29 Mayıs 2013. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  11. ^ Rachel Ehrenberg (29 Mayıs 2013). "Fossil muddies the origin of birds". Science News. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  12. ^ Paul, G.S., 2002, Dinosaurs of the Air: The Evolution and Loss of Flight in Dinosaurs and Birds, Johns Hopkins University Press, 473 pp
  13. ^ Cau, A. "Aurornis xui: nuova luce sull'origine degli uccelli", Theropoda: The Most Inclusive Blog containing Allosaurus fragilis but not Saltasaurus loricatus 13 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. accessed 3 November 2013
  14. ^ "The Changing Science of Just-About-Birds and Not-Quite-Birds". 29 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<i>Archaeopteryx</i> kuş benzeri dinozor cinsi

Archaeopteryx, kuşumsu bir teropod dinozor, uçamayan tüylü dinozorlar ve çağdaş kuşlar arası geçişi simgeleyen en ünlü avialan cinsi. Cins, uzun süre geleneksel olarak kuşlar sınıfında (Aves) sınıflandırıldı; ancak daha güncel çalışmalarda, Avialae kladındaki en ilkel üyelerden biri –ya da deinonychosaur– olarak kabul edilir. 19. yüzyıl sonu ve 21. yüzyıl başı arası dönemde Archaeopteryx, paleontologlar ve popüler kitaplarca bilinen en eski kuş olarak kabul görmekteydi. İlerleyen süreçte Anchiornis, Xiaotingia ve Aurornis gibi daha yaşlı potansiyel avialanlar tanımlandı.

<i>Eosinopteryx</i> kuş benzeri tüylü teropod

Eosinopteryx, Çin'in geç Jura döneminde bilinen, soyu tükenmiş bir theropod dinozor cinsidir. Tek bir tür içerir: Eosinopteryx brevipenna.

<span class="mw-page-title-main">Kuşların evrimi</span> kuşların kökeni ve çeşitlenme süreci

Kuşların evrimi, Jura döneminde başlamış, en eski kuşlar Paraves adlı bir teropod dinozor kladından evrimleşmiştir. Kuşlar, biyolojik olarak Aves sınıfında yer alır. Yaklaşık 150 yıl önce, Geç Jura dönemine yaşamış theropod cinsi dinozor Archaeopteryx lithographica, uzun bir süre en eski kuş olarak kabul edilmiştir. Modern soy bilimciler, kuşları bir dinozor kladı olan Theropoda'ya dahil etmiştir. Yaygın kanıya göre, Aves ve yakın akrabası olan Timsahlar takımı, Archosauria (arkozor) olarak bilinen bir "sürüngen" kladının yaşayan tek üyeleridir. 66 milyon yıl önce yaşanan Kretase-Tersiyer yok oluşundan dört farklı kuş soyu hayatta kaldı ve deve kuşlarına ve akrabalarına (Paleognathae), ördeklere ve akrabalarına (Anseriformes), uçamayan kümes hayvanlarına (Galliformes) ve "modern kuşlara" (Neoaves) hayat verdi.

<span class="mw-page-title-main">Avemetatarsalia</span> arkozor sürüngen kladı

Avemetatarsalia, 1999 yılında Britanyalı paleontolog Michael Benton tarafından, timsahlardan çok kuşlara daha yakın olan tüm taç grubu arkozorlar için oluşturulmuş bir kladdır. Ayrıca Panaves terimi de timsahlardan çok kuşlarla daha yakın akraba olan tüm yaşayan veya soyu tükenmiş hayvanlar için kullanılır. Hemen hemen tüm avemetatarsaliyenler, benzer bir ayrıma sahip Ornithodira alt grubunun üyeleridir. Ornithodira, dinozorların ve teruzorların son ortak atası ve onun soyundan gelenler olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Paraves</span> kuşlarla oviraptorosaurlardan daha yakın akraba olan tüm dinozorlar

Paraves, Geç Jura Devri'nde ortaya çıkan yaygın bir teropod dinozor grubudur. Soyu tükenmiş dromaeosauridler, troodontidler, anchiornithidler ve scansoriopterygidlere ek olarak grup, aralarında on binden fazla canlı kuş türü olan avialanları da içerir. Paraves'in ilkel üyeleri, bazı türlerde yürürken yerden tutulan ayağın ikinci basamağında büyütülmüş bir pençe bulundurmaları ile iyi bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Avialae</span> tüm modern kuşları içeren dinozor kladı

Avialae, yaşayan tek dinozorlar olan mevcut kuşları (Aves) ve yakın akrabalarını içeren bir kladdır. Genellikle tüm teropod dinozorların çağdaş kuşlarla deinonychosaurlardan daha yakın akraba olanlarını sınıflandırmada kullanılır. Aves sınıfından olmayan Avialae üyelerine de sıklıkla kuş denir.

<i>Ornithurae</i> modern kuşları ve en yakın akrabalarını içeren dinozor grubu

Ornithurae, Ichthyornis, Hesperornis ve modern kuşlar'ın son ortak atasını ve tüm soyundan gelenleri içeren bir avialan grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<span class="mw-page-title-main">Euavialae</span>

Euavialae, bazal, uzun kuyruklu kuşlar Archaeopteryx ve Jeholornis'ten çok modern kuşlarla daha yakından ilişkili tüm kuş türlerini içeren bir theropod dinozor grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Maniraptoriformes</span> dinozor kladı

Maniraptoriformes, kuşların yaşayan tek temsilcileri olduğu Maniraptora kladını ve Ornithomimosauria'yı içeren bir teropod dinozor kladıdır. Klad Thomas Holtz tarafından "Ornithomimus ile kuşların son ortak atası ve onun tüm torunları" biçiminde tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<i>Anchiornithidae</i> kuşlarla ilişkili dinozor familyası

Anchiornithidae, Avialae soyundaki kuşların en bazal familyası olabilecek bir eumaniraptoran familyasıdır. Anchiornithidler, maniraptoran ağacında çeşitli konumlarda sınıflandırılmıştır, bazı bilim adamları onları ayrı bir aile, Troodontidae'nin bir bazal alt familyası, veya Archaeopterygidae familyasının üyeleri olarak avialae veya Paraves içinde evrimsel bir grup dinozor topluluğu olarak sınıflandırır.

<i>Protoavis</i> tartışmalı Triyas taksonu

Protoavis, Post, Teksas yakınlarındaki Geç Triyas'ın Noriyen evresi yataklarından parça parça kalıntılardan bilinen sorunlu bir sürüngen taksonudur. Hayvan üzerinde çok fazla tartışma var ve Protoavis'in gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı yorum var. İlk tanımlandığında, fosillerin ilkel bir kuşa ait olduğu belirtilmişti; bu, eğer teşhis geçerliyse, kuşların kökenini 60-75 milyon yıl geriye itecekti.

<i>Confuciusornis</i> Erken Kretase döneminde yaşamış, ilkel kuş cinsi

Confuciusornis, Çin'in Yixian ve Jiufotang Oluşumlarının Erken Kretase Dönemi'nden 125 ila 120 milyon yıl öncesine tarihlenen, ilkel, karga büyüklüğünde bir avialan cinsidir. Modern kuşlar gibi, Confuciusornis'in dişsiz bir gagası vardı, ancak Hesperornis ve Ichthyornis gibi modern kuşların yakın akrabaları dişliydi, bu da Confuciusornis ve canlı kuşlarda diş kaybının yakınsak bir şekilde meydana geldiğini gösteriyor. Gagası olduğu bilinen en eski kuştur. Adını Çinli ahlak filozofu Konfüçyüs'ten almıştır. Confuciusornis, Yixian Formasyonu'nda bulunan en bol omurgalılardan biridir ve birkaç yüz tam, eklemli örnek bulunmuştur.

<i>Anchiornis</i> jura döneminde yaşamış kuş benzeri dinozor cinsi

Anchiornis, Üst Jura'da (Oxfordiyen) yaşamış, Paraves grubundan küçük, kuş benzeri bir dinozordu. Hayvanın kollarında ve bacaklarında iyi gelişmiş tüyleri ve dolayısıyla raptorgil Microraptor'a benzeyen dört kanadı vardı.

Praeornis, 1971 yılında Sharov tarafından Kazakistan'ın Karabastau Formasyonu'nda keşfedilen tek bir tüy temelinde adlandırılan, erken dönem avialan veya kuş benzeri dinozorun şüpheli bir cinsidir. İkinci bir örnek 2010 yılında Dzik ve diğerleri tarafından keşfedilmiştir. Praeornis'in tüyleri, muhtemelen, diğer bazı erken avialanlarda bulunanlara benzer şekilde, sergileme veya denge için kullanılan değiştirilmiş kuyruk tüylerini temsil eder. Praeornis'in tüyleri, son derece kalın merkezi tüyleri (rachis) ve sertleştirilmiş dikenleri sayesinde benzersizdir.

<i>Jeholornis</i> ilkin Kretase kuşu

Jeholornis, Çin'de Erken Kretase döneminde yaklaşık 122 ila 120 milyon yıl önce yaşamış bir avialan dinozor cinsidir. Jeholornis fosilleri ilk olarak Çin'in Hubei yaletindeki Jiufotang Formasyonu'nda keşfedildi. Daha sonra daha yaşlı Yixian Formasyonu'nda ek örnekleri bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Kuşların kökeni</span>

Kuşların hangi hayvan grubundan evrimleştiği üzerine olan bilimsel soru geleneksel olarak "kuşların kökeni" sorunsalı olarak adlandırılır. Günümüzde ulaşılan bilimsel konsensüs kuşların Mezozoyik'te ortaya çıkmış olan maniraptor teropod dinozorların bir grubu olduğu görüşüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.