İçeriğe atla

Aung San

Aung San
Şablon:My
Büyük Britanya Burma kolonisi Burma Başbakanı
Görev süresi
26 Eylül 1946 - 19 Temmuz 1947
Yerine geldiğiSir Paw Tun
Yerine gelenOfis değişimi
Burma Başbakanı U Nu
Burma Devleti Bakanı ve Savaş Bakanı
Görev süresi
1 August 1943 - 27 March 1945
Yerine geldiğiOffice created
Anti-Fascist People's Freedom League Başkanı
Görev süresi
27 Mart 1945 - 19 Temmuz 1947
Yerine geldiğiOfis kuruldu
Yerine gelenU Nu
Burma Komünist Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
15 Ağustos 1939 - 1940
Yerine geldiğiOfis kuruldu
Yerine gelenThakin Soe
Kişisel bilgiler
Doğum Htein Lin
13 Şubat 1915(1915-02-13)
Natmauk, Magwe, British Burma
Ölüm 19 Temmuz 1947
Rangoon, İngiliz Burması
Defin yeri Martyrs' Mausoleum, Myanmar
Evlilik(ler) Khin Kyi
Çocuk(lar) Aung San Oo
Aung San Lin
Aung San Suu Kyi
Aung San Chit
Bitirdiği okul Rangoon Üniversitesi
Yenangyaung Lisesi
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı Burma Independence Army
Burma National Army
Imperial Japanese Army
Rütbesi Major general (highest rank in military at that time)

Bogyoke Aung San; (13 Şubat 1915, Natmauk, Britanya Hindistanı; 19 Temmuz 1947, Rangoon), Birmanya Bağımsızlık ordusu (BIA) Komutanı ve Anti-faşist Halk Özgürlük Birliği (AFPFL) başkanıdır. Birmanya Ulusal kahramanı kabul edilir. Bogyoke, yani yüce askeri lider olarak tanımlanmaktadır.[1]

Aung San, 1930'larda radikal bir öğrenci lideri olarak tanındı. 1939'da Burma Komünist Partisi'ni kurdu. Bir yıl sonra Komünist Parti'yi incelemek için Çin Cumhuriyeti'ne gitti. Japon işgali altındaki Amoy'a geldi ve oradan Tokyo'ya gönderildi. Burada askeri hükûmet tarafından konuk edildi. 1941'de Aung San, Japonya'da askeri eğitim alma düşüncesindeki insanları işe almak için gizlice Burma'ya döndü.

Otuz Yoldaş olarak bilinen 30 genç, Aung San'ın önderliğinde Japonya'ya gitti ve orada askeri eğitim aldı. Bunların arasında Başbakan U Nu ve daha sonra hükümdar olan Ne Win de vardı. Bunlardan 28'i ile Aung San, Aralık 1941'de Tayland üzerinden geri döndü. Burma'nın bağımsızlığı için savaşmak üzere bir ordu kurdu ve ilk olarak Ağustos 1943'te Burma'ya Bağımsızlık sözü veren Japonlarla birlikte savaştı. Japonların vaatlerinin yanlış olduğu ortaya çıktığında, Aung San ordusuyla taraf değiştirdi ve Mart 1945'te Japonlara savaş ilan etti. Bu olay Güneydoğu Asya'daki Müttefiklerin üst düzey komutanı Lord Louis Mountbatten'in ilgisini çekti.

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Aung San, Anti-faşist Halk özgürlüğü Birliği'ni (AFPFL) yönetti. Siyasi Bağımsızlık mücadelesinde hem paramiliter bir güç olarak yer aldı hem de Mountbatten tarafından desteklendi. Aung San, Burma'nın 4 Ocak 1948'de İngiltere'den bağımsızlığını kazanmasına yol açan birçok önemli anlaşmayı müzakere etti. Ancak bunun sonucunu göremedi. 1947 yılının 19 Temmuzunda, o ve ağabeyi U Ba Kazan da dahil olmak üzere diğer altı Yönetim Kurulu Üyesi, Yangon'daki bir kabine toplantısında vurularak öldürüldü. Beş tetikçi ve elebaşı U Saw Ocak 1948'de asıldı.[2]

Myanmar, Yangon da Aung San Heykeli

Aung San, 1942 yılında Khin Kyi ile evlendi. Kızları Aung San Suu Kyi, kardeşleri Aung San Oo (ABD'de yaşıyor) ve Aung San Lin'den (sekiz yaşında öldü) sonra bu evliliğin en küçük çocuğu idi. Myanmar'daki en tanınmış demokrasi savaşçısıdır. 1991 yılında Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

Aung San'ın kızı Aung San Suu Kyi bir devlet kadını ve politikacıdır. Birmanya'nın Devlet Bakanı ve 20. (ve ilk kadın) Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. 2021 Myanmar darbesinde görevden uzaklaştı.

Aung San'ın isimleri

  • Doğum adıh: Htein Lin (ထိန်လင်း)
  • Öğrenci lideri iken thakin: Aung San (သခင်အောင်ဆန်း)
  • Lakabı: Bo Teza (ဗိုလ်တေဇ)
  • Japonca adı: Omoda Monji (面田紋次)
  • Direniş dönemi kod adı: Myo Aung (မျိုးအောင်), U Naung Cho (ဦးနောင်ချို)
  • General Ne Win ile iletişim kodu: Ko Set Pe (ကိုဆက်ဖေ)

Kaynakça

  1. ^ Appleton, G. (1947). "Burma Two Years After Liberation". International Affairs. Blackwell Publishing. 23 (4): 510–521. JSTOR 3016561. 
  2. ^ "WHO KILLED AUNG SAN?". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Myanmar</span> Güneydoğu Asyada ülke

Myanmar, resmî adıyla Myanmar Birliği Cumhuriyeti, diğer isimleriyle Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Kuzeybatıda Bangladeş ve Hindistan, kuzeydoğuda Çin, doğuda Laos, güneydoğuda Tayland ile komşudur. Güney ve güneybatıda Andaman Denizi ve Bengal Körfezi'ne kıyısı vardır. Myanmar Güneydoğu Asya anakarasındaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine göre nüfusu 54 milyondur. Başkenti Nepido, en büyük şehri Yangon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Mihver Devletleri</span> II. Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Japonya arasında ittifak

Mihver Devletleri, II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Louis Mountbatten</span>

Louis Francis Albert Victor Nicholas Mountbatten ["Battenberg Prensi" (1900-1917), "Lord Mountbatten" (1917-1946), "I. Burma Kontu Mountbatten" (1946-1979)] Birleşik Krallık'ın Kraliyet Deniz Kuvvetleri Komutanı, "Birinci Deniz Lordu", Genelkurmay Başkanı, Britanya Hindistanı'nın son Eyalet Valisi ve Hindistan Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanıdır. 1943-1946 yılları arasında Güneydoğu Asya Komutanı olarak Japon işgaline karşı Müttefik Güçler'in başında bulunmuş ve Myanmar'daki zaferi üzerine 1946'da "Burma Kontu" unvanını almış, bölgeye hakimiyeti sebebiyle 1947 yılında dönemin başbakanı tarafından görevlendirilerek Hindistan'ın bağımsızlık sürecini yönetmiş, Hindistan ve Pakistan ülkelerinin doğmasında görev almış, geçiş döneminde Hindistan'ın on ay boyunca cumhurbaşkanlığını yapmıştır. 1960-1961 yılları arasında NATO Askeri Komitesi Başkanlığı'nı yürütmüştür. 27 Ağustos 1979 tarihinde İrlanda'nın Kuzey İrlanda sınırı yakınlarındaki Mullaghmore kasabası açıklarında aile bireyleriyle "Shadow V" adlı teknesinde balık tutmaya çıktığı sırada, önceki gece IRA tarafından teknesine döşenmiş uzaktan kontrollü dört adet bombanın patlatılması sonucu suikaste kurban gitmiştir. Kraliçe II. Elizabeth'in babası VI. George'un kuzeni, eşi "Edinburg Dükü" Prens Philip'in küçük dayısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ang San Su Çi</span>

Ang San Su Çi Myanmarlı şiddetsiz direniş savunucusu aktivist, Ulusal Demokrasi Birliği partisinin lideri, tanınmış düşünce mahkûmu ve 2016'dan 2021'e kadar dışişleri bakanı ve hükûmet başdanışmanı. Aynı zamanda diplomatlık, eğitim bakanlığı, enerji bakanlığı görevlerinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">San Francisco Barış Antlaşması</span> Müttefikler ve Japonya arasındaki barış antlaşması

San Francisco Barış Antlaşması, II. Dünya Savaşının ardından Müttefik Kuvvetler ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco Kaliforniya’da imzalanan antlaşma. 49 ülke arasında imzalanmış ve 28 Nisan 1952 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Antlaşmayla II. Dünya Savaşı resmen sona ermiş, Japonya’nın emperyalist bir güç olarak konumu lağvedilmiştir. Ayrıca antlaşmayla Japonya’nın elindeki müttefik savaş esirlerinin maruz kaldıkları insan hakları ihlallerinden dolayı tazmin edilmeleri karara bağlanmıştır. Bu antlaşmayla beraber Japonya’nın ABD ile ikili ilişkileri yeni bir aşamaya geçmiş ve modern Japonya tarihi bu doğrultuda şekillenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rohingyalar</span> Güneydoğu Asyada müslüman bir halk

Rohingyalar, Güneydoğu Asya'da esas olarak Myanmar'ın Arakan Eyaleti′nde (Rakhine) yaşayan, mülteci olarak da Bangladeş ve Malezya′da da görülen ve dilleri Hint-Avrupa dil ailesine giren Sünni Müslüman bir halktır.

Aşağıdaki devlet kurucuları listesi ülke bazında, ülkesinin kuruluşunda çok önemli derecede faydası olduğuna inanılan insanların listesidir. Devlet kurucuları ülkelerindeki yönetimlerin kuruluşu aşamasında çok etkili roller oynamışlardır. Bu kişiler aynı zamanda ülkelerinin kurtuluş savaşlarında liderlik yapmış ve ülkeyi özgürleştirmiş asker kişiler de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar direniş hareketi</span>

Bulgar direniş hareketi, Bulgaristan'ın müttefiki Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesine tepki gösteren komünistlerin oluşturduğu direniş hareketi. Bazı bölgelerde Rus göçmenlerde bu harekete katıldı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Win Myint</span> Myanmarlı siyasetçi

Win Myint, Myanmarlı siyasetçidir. Myint, Asya ülkesi Myanmar'da 2018-2021 yılları arasında devlet başkanlığı görevini yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">2021 Myanmar darbesi</span> Askerî darbe

2021 Myanmar darbesi veya 1 Şubat Myanmar Askerî darbesi, Myanmar ordusunun 1 Şubat 2021 tarihinde iktidardaki lidere ve kabinesine karşı gerçekleştirdiği askerî darbe. Ülkede 10 yıllık demokrasi, bu darbeyle birlikte bozulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Min Aung Hlaing</span> Myanmarlı asker ve siyasetçi

Min Aung Hlaing, Şubat 2021 darbesinde iktidarı ele geçirmesinden bu yana Myanmar'ı Devlet İdare Konseyi başkanı olarak yöneten Birmanyalı bir politikacı ve ordu generalidir. Ağustos 2021'de Myanmar başbakanı olarak sözde sivil rolünü üstlendi. Mart 2011'den bu yana Savunma Hizmetleri Başkomutanlığı görevini de yürütüyor. Daha önce 2010-2011 yılları arasında Savunma Bakanlığı müşterek kurmay başkanı olarak görev yaptı ve Myanmar cumhurbaşkanının başkanlığındaki Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi'nin (USGK) bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Devlet İdare Konseyi başkanı</span> Myanmar cunta lideri

Devlet İdare Konseyi başkanı Myanmar'ın fiili hükûmet başkanıdır. Mevcut başkan, 2021 Myanmar darbesi sonrasında iktidarı ele geçiren Min Aung Hlaing'dir ve aynı zamanda yeni kurulan bakıcı hükûmetin başbakanı olarak da hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Soe Win (general)</span> Myanmar Birleşik Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutan Yardımcısı ve Ordu Komutanı

Soe Win Myanmar Ordusu generali ve 1 Ağustos 2021'de bakıcı hükümetin kurulmasının ardından Myanmar'ın şu anki başbakan yardımcısıdır. Ayrıca Devlet İdare Konseyi başkan yardımcısı, Tatmadaw başkomutan yardımcısı ve Myanmar Ordusu başkomutanı olarak görev yapmaktadır. Ayrıca Myanmar Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi üyesidir. Mayıs 2012'de, Myanmar'ın eski cumhurbaşkanı Thein Sein, Soe Win'i Myanmar'ın birçok silahlı etnik isyancı grubuyla müzakere etmekten sorumlu hükümet ekibinin çalışma komitesine atadı. Soe Win, SPDC'nin eski başkan yardımcısı Kıdemli General Maung Aye'nin yakın bir yardımcısı. Soe Win, DBKK'nin eski başkan yardımcısı Kıdemli General Yardımcısı Maung Aye'ye yakın biridir.

<span class="mw-page-title-main">Arakan Soykırımı</span> Myanmarın Arakan Eyaletinde yapılan soykırım

Arakan Soykırımı, Müslüman Arakan halkına Myanmar Hükûmeti tarafından yapılan etnik temizliktir. Milliyetçi Budistlerin yaptığı katliamlar 1 milyondan fazla Arakanlıyı başka ülkelere gitmeye mecbur bıraktı. Çoğu Arakanlı Bangladeş'e göç ederek Dünya'nın en büyük mülteci kampının kurulmasına sebep olurken diğer Arakanlılar Hindistan, Tayland ve Malezya'ya gitmeye mecbur bırakıldı.

Sittwe, Myanmar'ın (Burma) Arakan Eyaletinin başkentidir. Arakan dilinde sait-tway olarak telaffuz edilen Sittwe, Bengal Körfezi'ne dökülen Kaladan, Mayu ve Lay Mro nehirlerinin birleştiği yerde oluşturulmuş bir haliç adasında yer almaktadır. Şehrin 181.000 nüfusu var (2006). Sittwe Kasabası ve Sittwe Bölgesi'nin idari merkezidir.

Nu ya da yaygın kullanımı ile U Nu ya da Thakin Nu, Birmanyalı siyasetçi. Nu, Asya ülkesi Birmanya'da ilki ülkenin ilk başbakanı olmak üzere 1948-1956, 1957-1958 ve 1960-1962 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alaungpaya</span>

Alaungpaya, Alaunghpaya veya Alaung-Phra olarak da telaffuz edilir,, Burma(Myanmar)'da Konbaung Hanedanlığı'nın kurucusudur. Bir zamanlar Yukarı Burma'daki küçük bir köyün eski şefi olan Alaungpaya, Siyam'a düzenlediği sefer sırasında hastalıktan öldüğünde, Burma'yı birleştirmiş, Manipur'u ele geçirmiş, Lan Na'yı fethetmiş ve restore edilen Hanthawaddy Krallığı'na yardım eden Fransız ve İngilizleri yenmişti. Dagon çevresine yeni yerleşim yerleri ekleyerek genişletmiş ve şehri Yangon şehri olarak adlandırmıştır. Burma'yı üçüncü kez birleştirdiği için Burma tarihinde, Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte Burma'nın en büyük üç hükümdarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bagyidaw</span>

Bagyidaw, 1819'dan 1837'ye değin tahttan indirilene kadar Burma Konbaung hanedanının yedinci kralıydı. Sagaing prensi o dönem yaygın olarak bilindiği üzere 1808 yılında dedesi Kral Bodawpaya tarafından veliaht prens olarak seçildi ve Bodawpaya'nın ölümünden sonra 1819'da kral oldu. Bagyidaw, 1823 yılında başkenti Amarapura'dan Ava'ya geri taşıdı.