İçeriğe atla

Aukštaitija

Aušktaitija ( turuncu ). Litvanya bölgelerinin Haritası.

Aukštaitija (Litvanca telaffuz: [ɐukʃˈtɐǐːtʲɪjɐ], Highlands)Litvanya'nın beş etnografik bölgesinden birinin adıdır.[1] Adı, özellikle doğu kısımları olmak üzere bölgenin nispeten yüksek rakımından geliyor.[2]

Coğrafya

Litvanya detaylı kabartma harita
Aukštaitija manzara

Aukštaitija, Litvanya'nın kuzeydoğu kesiminde yer alır. Letonya ve Belarus'un küçük bir bölümünü de kapsar. En büyük şehir ve herhangi bir katı siyasi anlamda olmasa da, bölgenin dikkate alınan başkenti 100.000'den fazla nüfusu olan Panevėžys'dir . En büyük şehirler (nüfusa göre; 20.000'den fazla nüfus):

  • Panevėžys - 119.749 (sermaye olarak kabul edilir)
  • Jonava - 34.954
  • Utena - 33.860
  • Kėdainiai - 32.048
  • Visaginas - 29.554 (not – bu şehir Sovyetler tarafından inşa edilmiş ve çoğunlukla Ruslar ve diğer Sovyet uyrukları tarafından yerleşmiştir, bu nedenle bu etnografik bölgenin yalnızca coğrafi olarak bir parçasıdır)
  • Ukmergė - 28759
  • Radviliškis - 20.339

Bölge, başta doğu tarafında olmak üzere birçok göle sahiptir.

Tarih

Tarihsel olarak Aukštaitija, 13. yüzyıla kadar Litvanya Dükalığı'na eş bir yerdi. İlk başkenti büyük olasılıkla Kernavė idi . 1322 Gediminas antlaşmasında Aukštaitija, terra Eustoythen ('Aukštaitian ülkesi (yaylalar ülkesi)') olarak adlandırılır. 1326'da yazılan Chronicon terrae Prussiae'de Aukštaitija'dan Austechia olarak bahsedildi. Siyasi olarak, 13. yüzyılın sonlarından beri, Vilnius / Litvanya Dükalığı ve Trakai Dükalığı oluşuyordu ve belki de her ikisinin birlikte ele alınmasında kullanılır. 15. yüzyıldan beri, karşılık gelen Trakai Voyvodalığı ve Vilnius Voyvodalığı, Litvanya Propria olarak da bilinen politik ve etnik temelli bir birim olarak Aukštaitija'yı oluşturdu.

Demografik

Yerel halk esas olarak Litvanyalı Aukštaitian lehçesini konuşuyor. Lehçelerin yeni sınıflandırması altında Litvanca sadece iki lehçeye ayrılmıştır: Aukštaitian ve Samogitian, önceki tüm lehçeler alt bölümler olarak sınıflandırılmıştır. Sudovian ve Dzukian lehçeleri de şimdi Aukštaitian'ın alt alt birimleri olarak kabul edilir, bu nedenle Aukštaitija'da konuşulan belirli alt alt doğu Doğu Aukštaitian olarak bilinir.

Bölgenin doğusunda Rus ve Belarus azınlıkları var, alt lehçeler bu dillerden daha fazla kredi kelimesi kullanıyor. Bununla birlikte, genel olarak Litvanya'da olduğu gibi lehçelerin kullanımı azalmaktadır.

Semboller

Aukštaitian Arması
Aukštaitija bayrağı

Aukštaitian bayrağı ve arması Rolandas Rimkūnas tarafından önerilen tasarımlar 5 Temmuz 2006 tarihinde onaylandı.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "AUKŠTAITIJA by baltvile". www.thinglink.com (İngilizce). 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019. 
  2. ^ "Etnografinių regionų metai". www.llbm.lt. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019. 
  3. ^ "Aukštaitija - Herbas ir vėliava". www.ekgt.lt (Litvanca). 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Belarus</span> Doğu Avrupada bir ülke

Belarus, resmî adıyla Belarus Cumhuriyeti (Belarusça:

Karayca, Türk dillerinin Kıpçak öbeğine ait bir lehçedir. Kırım Tatarcasına yakındır. Musevi inancına mensup bir Türk grubu tarafından konuşulması sebebiyle de ayrı öneme sahiptir. Konuşucusunun sayısı az olan Karayca, yok olma tehlikesi altında yer alan Türk yazı dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'nın bölgeleri</span>

Kuzeydoğu Litvanya'da yer alan bölge, aynı zamanda kuzeybatı Belarus'un ve Letonya'nın tarihi bölgelerinin de bir kısmını kapsar. Başkent Panevėžys aynı zamanda bölgenin en geniş şehridir.

Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Büyük Dükalığı</span> 1236dan 1795e kadar var olmuş bir Avrupa devleti

Litvanya Büyük Düklüğü, Avrupa'da 13. yüzyıl ile 1795 arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir. Aukštaitija bölgesindeki çok tanrılı Baltık kabilelerinden biri olan Litvanlar tarafından kuruldu. Daha sonra Kiev Knezliği'nin büyük bir kısmını ve diğer Slav topraklarını ele geçirdi. Böylece bugünkü Belarus, Letonya, Litvanya'nın tamamı ile Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna'nın bir kısmını kapsar hâle gelmişti. 15. yüzyılda en geniş sınırlara ulaştığında Avrupa'daki en geniş sınırlara sahip ülke konumundaydı. Etnisite ve din açısından çeşitliliğin var olduğu ülkede, kültür unsurları oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Bölgesi</span>

Vilnius Bölgesi, başlangıçta etnik Baltık kabileleri tarafından yerleşim yeri olarak kullanılan Litvanya'nın bir parçasıydı fakat zamanla Lehlerin ve Doğu Slavların kültürel etkisine girdi.

<span class="mw-page-title-main">Alytus (il)</span>

Alytus ili,, Litvanya'nın 10 ilinden biridir. İlin başkenti Alytus şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Guberniyası</span>

Vilnius Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Litvanya'nın doğusunu ve Belarus'un kuzeybatısını kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Vilnius idi.

<span class="mw-page-title-main">Jurgis Bielinis</span>

Jurgis Bielinis, Litvanya’da Rusların yerel dilde kitap basımını yasaklaması sırasında yasadışı kitap kaçakçılığı (knygnešiai) yapan kişilerden biri. Ayrıca Litvanca Auszra ve Varpas gazetelerinin de yayıncısı ve yazarlarından biriydi. Bielinis, Bieliakas ve Jakulis takma adlarını kullanıyor ve Knygnešiai Kralı lakabıyla anılıyordu. Bu işi aktif olarak yaptığı otuz bir yıl boyunca Bielinis ile onun kurduğu örgütlerinin basın yasağı boyunca (1864-1904) Doğu Prusya'dan Litvanca kitapların yarısını yasadışı bir şekilde ülkesine getirdiği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Dükalığı</span>

Litvanya Dükalığı, 13. yüzyıldan 1413 yılına kadar var olan, etnik Litvanyalıların devlet-toprak oluşumuydu. Çoğu zaman bu, Litvanya Büyük Dükalığı'nın kurucu bir parçası ve çekirdeğiydi. Farklı dönemlerde kullanılan bölgesel oluşumun diğer alternatif isimleri Aukštaitija veya Litvanya Toprakları, Vilnius Dükalığı, Litvanya Propria veya sadece Litvanya idi.

<span class="mw-page-title-main">Didžioji Caddesi</span>

Didžioji Caddesi, {{dil|lt|Didžioji gatvė})), Litvanya'nın başkenti Vilnius'un Eski Şehir bölgesinde yer alan cadde. Pilies Caddesi ile Aušros Vartų Caddesi'ni birbirine bağlamaktadır. Cadde Vilnius Belediye Sarayı'nı çevrelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dzūkija</span>

Dzūkija veya Daynava Güneydoğu Litvanya'da etnografik bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Tatarları</span>

Litvanya'daki Tatarlar, Litvanya Cumhuriyeti'nde yaşayan benzersiz bir etnik gruptur ve en eski ulusal azınlıklardan biri olarak kabul edilir.

Litvin Litvanya Büyük Dükalığı sakinleri için 12. yüzyılda Büyük Litvanya'da kullanılmaya başlanan Slavca bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Litvanya ilişkileri</span>

Belarus-Litvanya ilişkileri, Belarus ve Litvanya arasındaki dış ilişkilerdir. Ülkeler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından kısa bir süre sonra, 24 Ekim 1991'de diplomatik ilişkiler kurdu. İki ülke 680 kilometre ortak sınırı paylaşıyor. Vilnius, Avrupa Beşeri Bilimler Üniversitesi, Svyatlana Tsihanouskaya gibi Belaruslu mülteciler gibi çok sayıda Belarus sivil toplum kuruluşuna ev sahipliği yapıyor. İki ülkenin Konstanti Kalinovski gibi paylaştığı ulusal kahramanların izlerinin yanı sıra Litvanya, Belarus edebiyatının doğum yeri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Litvan mutfağı</span>

Litvan mutfağı, Litvanya'nın serin ve nemli kuzey iklimine uygun ürünleri içerken bir mutfak kültürü gösterir. Arpa, patates, çavdar, pancar, yeşil sebzeler, çilek ve mantar yerel olarak yetiştirilmektedir ve süt ürünleri ülkenin uzmanlık alanlarından biridir. Kışın yiyecekleri saklamak için çeşitli turşulama yöntemleri kullanılır. Çorbalar son derece popülerdir ve yaygın olarak sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak kabul edilir. İklim ve tarım uygulamalarını Kuzey Avrupa ile paylaştığı için, Litvanya mutfağının Baltık komşuları ve genel olarak kuzey ülkeleri ile pek çok ortak noktası bulunur. Uzun süren tarım ve yiyecek arama gelenekleri, ülkenin tarihi boyunca çeşitli etkilerle birlikte Litvanya mutfağını oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Belarus'taki Yahudilerin tarihi, 8. yüzyılın başlarından itibaren başlar. Yahudiler, modern Belarus topraklarının her yerinde yaşadılar. Yahudiler, 20. yüzyılın ilk yarısında ülkedeki üçüncü en büyük etnik gruptu. 1897'de Belarus'un Yahudi nüfusu 910.900 kişiydi ve toplam nüfusun %14.2'sine eşitti. Polonya-Sovyet Savaşı'nın (1919-1920) ardından, Riga Antlaşması hükümlerine göre Belarus, Doğu Belarus ve Batı Belarus olarak ikiye bölündü ve 350.000-450.000 Yahudinin Polonya tarafında kalmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'nın geçici başkenti</span>

Litvanya'nın geçici başkenti, savaş arası dönemde Litvanya'daki Kaunas şehrinin unvanıydı. Litvanya'nın ilan edilmiş başkenti olan Vilnius'un 1920'den 1939'a kadar Polonya'nın bir parçası olması nedeniyle o dönemde Litvanya'nın başkenti olan Kaunas, bu unvanla anılmıştır. Günümüzde geçici başkent terimi, gerçekte güncelliğini yitirmesine rağmen Litvanya'nın ikinci büyük şehri olan Kaunas için hala sıklıkla kullanılan bir terimdir.

Litvanya Büyük Dükalığı'nın arması, aynı zamanda Pogonya olarak da bilinir – Litvanya Büyük Dükalığı ve yöneticilerinin sembolü ve daha sonra Polonya-Litvanya Topluluğu'nun armasının bir bileşeni.