Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.
Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.
Mia, Litvanyalı şarkıcı, söz yazarı ve televizyon sunucusu. Mia 2015 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Litvanya'yı temsil etmek amacıyla Litvanya ulusal kanalı Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija (LRT) tarafından düzenlenen ""Eurovizijos" dainu konkurso nacionaline atranka" adlı yarışmaya katılmıştır.
Antanas Smetona I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı arasındaki en önemli Litvanyalı siyasi figürlerinden biriydi. Litvanya'nın ilk Cumhurbaşkanı olarak 4 Nisan 1919'dan 19 Haziran 1920'ye kadar görev yaptı. Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmeden önce 19 Aralık 1926'dan 15 Haziran 1940'a kadar ülkenin son devlet başkanlığını yaptı. Ayrıca Litvanya'da milliyetçiliğin ünlü ideologlarından biriydi.
Litvanya Konseyi ya da 11 Temmuz 1918'den sonraki adıyla Litvanya Devlet Konseyi, 18-23 Eylül 1917 tarihleri arasında gerçekleşen Vilnius Konferansı'nda seçilen konseydir. Konseyin ilk üyeleri farklı yaş, sosyal statü, meslek ve siyasi ilişkilere sahip yirmi kişiden oluşuyordu. Litvan halkı adına yürütme yetkisi verilen konsey, bağımsız bir Litvanya devleti kurmakla görevlendirildi. 16 Şubat 1918'de konsey üyeleri Litvanya Bağımsızlık Yasası'nı imzaladı ve Litvanya'yı demokratik ilkelere dayanan bağımsız bir devlet olarak ilan etti. 16 Şubat, "Litvanya Devlet Restorasyon Günü" olarak kutlanmaya başlandı. Konsey, 1918 sonbaharına kadar ülkede Alman Ordusu'na bağlı askerî birliklerin bulunmasına rağmen bağımsızlık ilan etmeyi başardı. 1919 baharında konsey üyeleri sayısı yaklaşık iki katına çıktı. Konsey, ilk kez 15 Mayıs 1920'de toplanan Litvanya Kurucu Meclisi etkin oluncaya kadar çalışmalarını sürdürdü.
Lietuvos aidas, Litvanya'da faaliyet yürüten günlük gazete. Antanas Smetona tarafından 6 Eylül 1917'de kuruldu. Litvanya Konseyi'nin yayın organıydı ve ardından yeni kurulan Litvanya hükûmetinin yarı resmi yayını oldu. Hükûmet Vilnius'tan geçici başkent Kaunas'a taşındığında yayın durduruldu. 1928'de Litvanya hükûmetinin yayını olarak yeniden canlandırıldı ve Litvanya'nın en popüler gazetesi oldu. Zirvede, 90.000 kopya birleşik tirajlı üç günlük baskı yayınladı. II. Dünya Savaşı döneminde yayını aksadı. 1990'da Litvanya, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan ettikten sonra, gazete bir kez daha Litvanya Cumhuriyeti Yüksek Konseyi'nin resmî gazetesi oldu. 1992 sonunda tirajı 103.000 kopyaya ulaştı. Ancak, kısa süre içinde özelleştirildi ve okurluk, finansal zorluklar ve diğer tartışmalarla da karşı karşıya kaldı. Nisan 2006'da, vergi borçları 4 milyon Litvanya litasının üzerine çıktığında Devlet Vergi Müfettişliği tarafından iflas işlemleri başlatıldı. Şirket 2015 yılında tasfiye edildi, ancak gazete kâr amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından yayınlanmaya devam etmektedir.
Stasys Šilingas Litvanya'da önemli siyasi faaliyetler yürütmüş avukat ve politikacı.
Aleksandras Stulginskis Litvanya'nın 1920-1926 yılları arasında görev yapan ikinci Cumhurbaşkanı. Stulginskis, selefi Cumhurbaşkanı 1926'da Antanas Smetona tarafından yönetilen ve Stulginskis'in halefi Kazys Grinius'u göreve getiren bir askerî darbeye kadar Litvanya Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Jonas Staugaitis, Litvan politikacı, doktor. Litvanya Konseyi seçildi. Litvanya'daki Aralık 1926 darbesi sırasında Litvanya'nın başkan vekili idi. Seimas Başkanı olarak resmen birkaç saatliğine seçildi; en üst düzey yetkili olarak, aynı zamanda Litvanya'nın de jure başkanı oldu. Darbe tamamlandıktan sonra görevden ayrıldı.
Aşağıda, tarihi Litvanya toprakları üzerindeki otorite başkanları olan yöneticilerin bir listesi bulunmaktadır.
Litvanya Krallığı, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'da kurulan kısa ömürlü bir anayasal monarşi. Alman İmparatorluğu'nun devletinin fiilen uydu devleti olmuştu, ancak hukuki anlamda bağımsızdı.
Litvanya Bağımsızlık Yasası, Litvanya Devleti Bağımsızlık Yasası veya 16 Şubat Yasası, 16 Şubat 1918'de Litvanya Konseyi'nin demokratik ilkelerle yönetilecek bağımsız bir Litvanya devletinin kuruşunu ilan ettiği belgedir. Yasa metni Jonas Basanavičius başkanlığındaki konseyin yirmi temsilcisi tarafından imzalandı. Belge Vilnius Konferansı, 11 Aralık, 8 Ocak ve 16 Şubat tarihli kararlar dahil olmak üzere bu konudaki bir dizi çalışmanın sonucuydu. Yasa ilan edilene kadar geçen zaman uzun ve inişli çıkışlıydı, Alman İmparatorluğu Konsey'e bağımsızlık değil bir Almanya-Litvanya ittifakı kurulmasına yönelik açıklama yapması için baskı yaptı. Konsey, askerî birlikleri Litvanya'da bulunan Almanya makamları ile Litvanya halkının talepleri arasında dikkatli davranmak zorunda kaldı.
Litvanya Milliyetçi Birliği, Milliyetçiler, 1926'dan 1940'a kadar Cumhurbaşkanı Antanas Smetona'nın otoriter rejimi sırasında Litvanya'da iktidardaki siyasi partiydi. Parti 1924'te kuruldu ama popüler değildi. Aralık 1926 askeri darbesi sonucu iktidara geldi. 1927'den 1939'a kadar, Bakanlar Konseyi yalnızca LTS üyelerini içeriyordu. 1936'da, diğer partiler resmen dağıldı ve LTS ülkenin tek yasal partisi oldu. 1930'larda parti giderek daha da radikalleşti ve İtalyan Faşizmine sempati duymaya başladı. Parti, Haziran 1940'ta SSCB'nin Litvanya'yı işgalinden sonra kapatıldı. Aynı isimdeki parti 1990'da yeniden kuruldu ve iki savaş arası LTS'nin halefi olduğunu iddia etmektedir.
Steponas Kairys (
Vladas Mironas (
Ulusal İlerleme Partisi, Litvanya'da faaliyet yürütmüş siyasi parti. İlerlemeyi gelecekteki politikanın ana yönü olarak kabul eden ünlü Litvanyalı aktivist ve yazar Juozas Tumas-Vaižgantas tarafından 1916 yılında kuruldu. Parti ana hedeflerini 1917'de yayınlarken, Litvanya hala Rus İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Parti Litvanya'yı kendi kaderini tayin haklarına sahip demokratik bir cumhuriyet olarak gördüğünü açıkladılar. 1917 sonlarında parti üyesi Alfonsas Petrulis Litvanya Konseyi'ne seçildi, ancak 1920'de Litvanya Kurucu Meclisi'nde yer almadı. Daha sonra 1926'dan 1940'a kadar iktidar partisi olan Litvanya Milliyetçiler Birliği'ni oluşturmak için Litvanya Çiftçiler Birliği ile birleşti. Litvanya Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası 1990 yılında tekrar bağımsızlığını ilan ettiğinde parti 1994 yılında yeniden kuruldu.
2019 Litvanya cumhurbaşkanlığı seçimleri'nin ilk turu 12 Mayıs 2019'da yapıldı ve ikinci tur 26 Mayıs 2019'da yapıldı. Görevdeki cumhurbaşkanın iki dönemlik anayasal sınırı nedeniyle, cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaitė 2009 ve 2014 seçimlerini kazandığı için bir daha aday olamadı.
1926 Litvanya Darbesi, Litvanya'da demokratik olarak seçilmiş hükûmetin yerine Antanas Smetona liderliğindeki muhafazakar ve otoriter bir hükûmetle sonuçlanan askeri bir darbedir. Darbe, 17 Aralık 1926'da gerçekleşti ve büyük ölçüde ordu tarafından düzenlendi; Smetona'nın rolü günümüzde tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Darbe, dönemin en muhafazakar partisi olan Litvanya Milliyetçi Birliğini iktidara getirdi. LMB, 1926'dan önce oldukça yeni ve önemsiz bir milliyetçi partiydi. 1926'da üye sayısı yaklaşık 2000 kişiydi ve parlamento seçimlerinde sadece üç sandalye kazanmıştı. Zamanında Seimas'ın en büyük partisi olan Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi orduyla işbirliği yaptı ve darbeye anayasal meşruiyet sağladı, ancak yeni hükûmette önemli bir görevi kabul etmedi ve Mayıs 1927'de çekildi. Ordu, iktidarı sivil hükûmete devrettikten sonra, siyasi hayatta doğrudan bir rol oynamayı bıraktı.
Litvan mutfağı, Litvanya'nın serin ve nemli kuzey iklimine uygun ürünleri içerken bir mutfak kültürü gösterir. Arpa, patates, çavdar, pancar, yeşil sebzeler, çilek ve mantar yerel olarak yetiştirilmektedir ve süt ürünleri ülkenin uzmanlık alanlarından biridir. Kışın yiyecekleri saklamak için çeşitli turşulama yöntemleri kullanılır. Çorbalar son derece popülerdir ve yaygın olarak sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak kabul edilir. İklim ve tarım uygulamalarını Kuzey Avrupa ile paylaştığı için, Litvanya mutfağının Baltık komşuları ve genel olarak kuzey ülkeleri ile pek çok ortak noktası bulunur. Uzun süren tarım ve yiyecek arama gelenekleri, ülkenin tarihi boyunca çeşitli etkilerle birlikte Litvanya mutfağını oluşturmuştur.
Gabrielė Martirosian, Litvanya Kaunas'lı model, oyuncu ve radyo, televizyon sunucusudur. En çok Bayan Litvanya 2008 olarak bilinir.
