İçeriğe atla

Atlas ayısı

Atlas ayısı
Ursus arctos crowtheri
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora (Etçiller)
Alt takım: Caniformia
(Köpeğimsiler)
Familya: Ursidae
(Ayıgiller)
Cins: Ursus
Tür: U. arctos
Alt tür: †U.a. crowtheri
Üçlü adlandırma
Ursus arctos crowtheri
Schinz, 1844
Atlas ayısının Roma döneminde yapılan mozaik resmedilişi.

Atlas ayısı veya Afrika ayısı[1][2] (Ursus arctos crowtheri) Kuzey Afrika'da yaşamış, günümüzde soyu tükenmiş olan boz ayı türü.[3] Bu tür ilk olarak, İspanya'dan Afrika'ya giden Romalılar tarafından keşfedilmiştir.[4][5]

Hakkında

Atlas ayısı, modern zamanlara kadar ayakta kalan tek yerli ayıydı. Bir dönem, Atlas Dağları'nda ve komşu bölgelerde, Fas'tan Libya'ya kadar yaşayan türün soyunun tükendiği düşünülüyor.[5] Atlas ayıları genel olarak kahverengimsi siyah renkteydi. Kürkleri 4-5 inç (102-127 mm) uzunluğunda ve pençeleri Amerikan kara ayısı'nınkinden daha kısa ancak daha kalındı. Atlas ayılarının 2,7 m uzunluğunda ve 450 kilo ağırlığında oldukları bilinmektedir.[6] Bilinene göre bu ayılar kökler, meşe palamudu ve fındıklarla beslenirlerdi.[7]

Kökeni

Atlas ayısının gerçekte nereden geldiği bilinmemektedir; genetik çalışmalar onu herhangi bir boz ayı türü ile ilişkilendiremedi, ancak kutup ayısı ile zayıf ama önemli Mitokondriyal DNA bağlantıları tespit edildi.[4]

Ekoloji

Atlas ayısının ekolojisinin diğer kahverengi ayıların ekolojisine benzer olduğu varsayılmaktadır. Simpatri yırtıcılar arasında Afrika parsı ve Nübye aslanı ile bağdaştırılır.[1][8]

Nesil tükenmesi

Atlas ayısının soyunun tükenmesi kısmen Roma İmparatorluğu dönemine atfedilebilir; imparatorluk Kuzey Afrika'ya kadar genişledikçe, Romalılar, Atlas ayısını ve diğer birçok hayvan türünü yoğun bir şekilde avladı, yakaladı ve onları spor oyunlarında kullandı. Bu durum yüzyıllar boyunca devam etti, bu süre zarfında gladyatörlere, aslanlara, kaplanlara ve diğer hayvanlara karşı savaşlarda binlerce ayı kullanıldı. Arenadaki saldırganlıklarını artırmak için acımasızca davranışlara maruz kaldılar, genellikle aç bırakılarak yetersiz beslendiler.[9][10] Roma halkının etkinlikleri Atlas ayısının neslinin tükenmesinde büyük rol oynadığı söylenebilir.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b Bryden, H. A. (ed.) (1899). Great and small game of Africa Rowland Ward Ltd., London. Pp. 544–608.
  2. ^ Schaller, p. 220–21.
  3. ^ * Hamdinea, Watik (1998). "Fransızca: Histoire récente de l'ours brun au Maghreb". Fransızca: Comptes Rendus de l'Académie des Sciences (Fransızca). 321 (7). Thévenotb, Michel; Michaux, Jacques. ss. 565—570. doi:10.1016/S0764-4469(98)80458-7. 
  4. ^ a b Calvignac, S.; Hughes, S.; Tougard, C.; Michaux, J.; Thevenot, M.; Philippe, M.; Hamdine, W.; Hanni, C. (2008). "Ancient DNA evidence for the loss of a highly divergent brown bear clade during historical times". Mol. Ecol. 17 (8). ss. 1962-1970. doi:10.1111/j.1365-294x.2008.03631.x. PMID 18363668. 
  5. ^ a b Calvignac, Sebastien; Hughes, Sandrine; Hanni, Catherine (2009). "Genetic diversity of endangered brown bear (Ursus arctos) populations at the crossroads of Europe, Asia and Africa". Diversity and Distributions. 15 (5). ss. 742-750. doi:10.1111/j.1472-4642.2009.00586.x. 
  6. ^ Bob Strauss (2014), Atlas bear facts 
  7. ^ Mayne Reid (1865). Bruin: The Grand Bear Hunt. Ticknor and Fields. 
  8. ^ Nowell, Kristin; Jackson, Peter (1996). Wild Cats: Status Survey and Conservation Action Plan (PDF). Gland, Switzerland: IUCN/SSC Cat Specialist Group. ss. 1-334. ISBN 978-2-8317-0045-8. 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mart 2020. 
  9. ^ Ortega, Joseph J. "The Atlas Bear." PlanetEarthScience. Web. 24 October 2014. <http://planetearthscienceart.blogspot.com/2010/07/africas-only-bear-brief-natural-history.html 12 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>.
  10. ^ Strauss, Bob. "Atlas Bear." About Education. 1 January 2014. Web. 22 Oct. 2014
  11. ^ The Great Bear Almanac. Guilford, CT, 1993, pg. 281.

Dış bağlantılar

Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boz ayı</span> Avrasya ve Kuzey Amerikada bulunan büyük ayı türü

Boz ayı, Ursus cinsine bağlı Avrasya'nın kuzeyinin büyük bir kısmında ve Kuzey Amerika'da yaşayan bir ayı türüdür. Carnivora takımının karada yaşayan en büyük üyelerinden biridir ve boyut açısından tek rakibi ortalama boyutları kısmen daha büyük olan kutup ayısıdır..

<span class="mw-page-title-main">Kutup ayısı</span> Kuzey kutup dairesinde yaşayan ayı türü

Kutup ayısı aynı zamanda beyaz ayı ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ayı türüdür. Yaşamakta olan en büyük kara etoburudur ve bulunduğu ortamdaki süper yırtıcıdır. Yaşadığı çevreye çok iyi uyum sağlamıştır. Kalın kürkü onu soğuktan korur, beyaz görünümü avlarından saklar. Kutup ayısı hem karada, hem denizde, hem buzda, hem de su içinde zorlanmadan avlanır.

<i>Ursus arctos horribilis</i>

Ursus arctos horribilis, Ursus arctos türüne bağlı Kuzey Amerika'da yaşayan bir ayı alttürüdür.

<i>Ursus arctos middendorffi</i>

Ursus arctos middendorffi, Ursus arctos türüne bağlı bir ayı alttürüdür. Güneybatı Alaska'da bulunan Kodiak Takımadası'na özgüdür. Boz ayılar arasında nüfusu en kalabalık olan ve bilinen alttürdür. Aynı zamanda yaşayan en büyük ayılardan biridir. Diğeri ise Ursus maritimusdur.

<i>Ayı</i> memeli familyası

Ayılar veya Ayıgiller, Ursidae familyasının etçil memelileridir. Ayılar Köpeğimsiler veya köpek benzeri etoburlar olarak sınıflandırılır. Her ne kadar sadece sekiz ayı türü mevcut olsa da, Kuzey yarımkürede ve kısmen Güney yarımkürede çok çeşitli habitatlarda görülürler. Ayılar, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarında yaşarlar. Modern ayıların ortak özellikleri arasında, tıknaz bacaklı büyük gövdeleri, uzun burunları, küçük yuvarlak kulakları, tüylü saçları ve kısa kuyrukları bulunur.

Tibet ayısı ya da Tibet mavi ayısı boz ayının(ursus arctos) bir alt türüdür. Doğu Tibet Platosu'nda bulunur.

Gobi ayısı, Ursus arctos gobiensis(Moğolca'da Мазаалай olarak bilinir), Moğolistan'ın Gobi Çölü'nde bulunan boz ayı 'un bir alt türüdür. Tehlikede Olan Türler Listesi'nde ve IUCN standartlarını kullanan Londra Zooloji Topluluğu tarafından tehlike altında olarak arşivlenmiştir. Günümüzde yaklaşık 20 tane yetişkin Gobi ayısı bulunmaktadır. Gobi ayıları ağırlıklı olarak kök, çilek ve diğer bitkiler, bazen kemirgenler yediğine dair kanıtlar vardır fakat büyük memeliler yediğini gösteren hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Diğer boz ayı alt türlerine göre farklı olarak küçük yetişkin erkekler yaklaşık 96.0-138.0 kilogram ve kadınlar yaklaşık 51.0-78.0 kilogram arasındadır. Gobi kahverengi ayısı, bazen Tibet mavi ayısı ile aynı alt türe ait olarak sınıflandırılır. Bu morfolojik benzerliklere ve çöl yerleşiminde bulunan Gobi ayısının mavi ayının kalıntı popülasyonunu oluşturduğu inancına dayanır. Bununla birlikte,nadiren Tibet mavi ayısı, Gobi ayısının kendi alt türü olarak sınıflandırılır. İki türde Asya boz ayısına yakından benzemektedir.

<i>Ursus arctos collaris</i>

Ursus arctos collaris, Ursus arctos türüne bağlı bir ayı alttürüdür. Sibirya'nın doğusundan Altay Dağlarına kadar dağılım gösteren tür; Moğolistan, Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve doğu Kazakistan'a tanıtıldı.

<span class="mw-page-title-main">Safra ayısı</span>

Safra ayıları, geleneksel Çin tıbbında kullanılan, karaciğer tarafından üretilen ve safra kesesinde depolanan safrası için yetiştirilen ayıları tanımlar. 12.000 kadar ayının safra çiftliklerde yetiştirildiği tahmin edilmektedir ve üretim Çin, Güney Kore, Laos, Vietnam ve Myanmar'da yoğunlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mağara ayısı</span>

Mağara ayısı, Pleyistosen devrinde bugünkü Almanya, İspanya, Rusya ve hatta Kuzey Afrika'ya yayılmış bir türdü. Genel olarak; avrasya'da yaşayan bir megafauna üyesiydi ve boyutları itibarıyla günümüz Kodiak boz ayısına denk bir canlıdır. Erkekler 400–1000 kg arası, dişi bireylerse ortalama 250 kg civarında ağırlığa sahiptiler.Tıpkı günümüz boz ayıları gibi, bu hayvanlar da kış uykusuna yatmaktaydılar. Vejetaryen bir diyete sahip oldukları özelleşmiş diş yapılarından anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Himalaya boz ayısı</span>

Himalaya boz ayısı, Himalaya kızıl ayısı, isabelline ayısı veya Dzu-Teh olarak da bilinir, kahverengi ayının bir alt türü ve kuzey Afganistan, kuzey Pakistan, kuzey Hindistan, batı Çin ve Nepal'de yaşayan ayı türü. Bu bölgelerdeki en büyük memelidir ve erkekleri 2,2 m (7 ft) uzunluğa ulaşırken, dişileri biraz daha küçüktür. Bu ayılar hepçildirler ve kış aylarında kış uykusuna yatarlar. Himalaya boz ayısı, Boz ayıların bir türü olarak IUCN tarafından nesli tükenme tehlikesi Asgari endişe altındaki türler sınıflandırılırken, bu alt türler son derece tehlikededir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika boz ayısı</span>

Meksika boz ayısı Meksika'da yer alan soyu tükenmiş bir boz ayı türü.

<span class="mw-page-title-main">Kaliforniya boz ayısı</span> memeli alttürü

Kaliforniya boz ayısı Günümüzde soyu tükenmiş olan bir boz ayı türü. Ayrıca Kuzey Amerika boz ayısının bir popülasyonudur. Adı "Grizzly", "grizzled" veya "korkutucu ilham verici" anlamına gelmektedir. Doğa tarihçisi George Ord, Kaliforniya boz ayısını resmi olarak 1815'te - kürkleri için değil, karakteri için - Ursus horribilis olarak sınıflandırdı. Genetik olarak, Kuzey Amerika boz ayıları ile yakından ilişkilidir; boyutları ve renkleri bakımından Kaliforniya boz ayısı, Alaska'nın güney sahilindeki Kodiak ayısına çok benziyordu. Ayrıca bu ayı türü Kaliforniya Bayrağı'na sembol olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avrasya boz ayısı</span>

Avrasya boz ayısı boz ayının en yaygın alt türlerinden biridir. Avrasya'nın hemen her yerinde yaşayabilen bu canlılar, mitokondriyal DNA'ları üzerinde yapılan araştırmalara göre 5 ana öbeğe ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye boz ayısı</span>

Suriye boz ayısı Orta Doğu'da yaşayan görece küçük bir boz ayı alt türüdür.

Ayıgiller (Ursidae), etçiller takımında bulunan bir memeli familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ursus maritimus tyrannus</span>

Ursus maritimus tyrannus Pleistosen kutup ayısı olarak da bilinir, Londra'daki Kew Bridge'de Thames ırmağının çakıllarında bulunan parçalı tek bir ulnadan bilinen, soyu tükenmiş bir kutup ayısı alt türüdür. 1964 yılında Finlandiyalı paleontolog Björn Kurtén tarafından adlandırıldı ve görece büyük bir yarı yetişkin bireyi temsil ettiği yorumlandı: Ulna'nın tamken 48.5 cm olduğu tahmin ediliyor, karşılaştırma için, modern yarı yetişkin kutup ayısı ulnaları 36–43 cm uzunluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">Kamçatka boz ayısı</span>

Uzak Doğu boz ayısı olarak da bilinen Kamçatka boz ayısı veya Rusça: Камчатский бурый медведь, romanize: Kamchatsky bury medved, boz ayının bir alt türüdür.

<i>Ursus arctos crowtheri</i> memeli alttürü

Ursus arctos crowtheri, Ursus arctos türüne bağlı Kuzey Afrika'ya özgü soyu tükenen bir ayı alttürüdür.

<i>Ursus arctos californicus</i> memeli alttürü

Ursus arctos californicus, Ursus arctos türüne bağlı soyu tükenmiş bir ayı alttürüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.