İçeriğe atla

Atlas Sineması

Beyoğlu Atlas Sineması ve İstanbul Sinema Müzesi'nin bulunduğu Atlas Pasajı'nın dıştan görünüşü.

Atlas Sineması, İstiklal Caddesi üzerinde 19. yüzyıl yapısı tarihî bina içinde 1948 yılından beri hizmet veren büyük sinema.

1948 yılında 1860 kişilik koltuk kapasitesi ile İstanbul’un en büyük sinema salonlarından birisi olarak Atlas Pasajı'nın arkasında hizmete girmiştir. Ön kısmındaki Küçük Sahne ve Kulis Bar ile birlikte İstanbul'da bir dönemin en önemli eğlence ve kültür merkezlerinden birisi idi.

Sinemanın ana salon kısmı 1970'lerde pasaja katıldı ve locaların olduğu bölüm üç küçük salona ayrılarak işlevine devam etti. 2018-2020 yılında restore edilip yeniden tek büyük salonlu bir sinema haline geldi.

Tarihçe

Sinemanın içinde bulunduğu yapı, Sultan Abdülaziz zamanında, Ermeni iş adamı Agop Köçeyan tarafından 1870'teki Büyük İstanbul yangınında yanan evinin karşısındaki arazide,[1] kışlık ev olarak kullanılmak üzere yaptırıldı.[2]

Köçeyan tarafından Taksim Vosgeperan Ermeni Kilisesi'ne hediye edilen konağın arka bahçesi, 1910'lu yıllarda bir at cambazhanesine dönüştürüldü.[3][4] Konağın mülkiyeti, 1930’larda tütün tüccarı Aziz ve Ahmet Borovalı kardeşlere geçti.[5]

1932 yılında onarım gören binanın bazı bölümleri eğlence mekanı olarak kullanıldı. Vaktiyle Köçeyan'ın at ahırı olan kısımda kurulan Moulen Rouge (Kırmızı Değirmen) adlı gazino, 1930'lu yıllarda Seyyan Hanım'ın ilk Türkçe tangoları seslendirdiği, Safiye Ayla'nın ilk defa sahneye çıktığı yerdi.[2] Sadi Işılay ile eşi Deniz kızı Eftelya'ya devredildikten sonra gazino, Çağlayan adını aldı ve devrin tanınmış sanatçıları sahneye çıkmaya devam etti. 1940'lı yıllarda Lütfullah Sururi ve Suzan Sururi tarafından Halk Opereti'nin mekanı olarak kullanılan mekanda revüler ve operetler sahnelendi.[2]

Atlas Sineması, şehrin önemli bir eğlence mekanı olan bu binanın arkasındaki bahçede, 1948 yılında inşa edildi. 19 Şubat 1948'de[6] açılan sinema, 1.860 kişilik kapasite ve 35 loca ile Beyoğlu'nun en büyük sinemalarından birisi idi. Sinemanın girişindeki konağın üst katında 1951 yılında Küçük Sahne adlı tiyatro sahnesi açıldı; alt kattaki Kulis Bar, dönemin tiyatro, sinema, ses sanatçısı, yazar, gazeteci ve eleştirmenin toplanma yeri halini aldı.[2] Atlas Sineması, Küçük Sahne ve Kulis Bar ile birlikte dönemin en önemli eğlence ve kültür merkezlerinden birisi haline geldi.

1970'li yıllarda Atlas Sineması''nın ilk katı pasaj haline geldi. Üst kat, 450, 130 ve 85kişilik üç ayrı salona sahip bir sinema olarak düzenlendi.[7]

Çeşitli defalar el değiştiren ve bir süre kullanılmayan Atlas Pasajı, 1992 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildi,[8] 1993 yılında onarım gördü. Atlas Sineması 1993 yılındaki onarımdan sonra Türker İnanoğlu ve İrfan Atasoy tarafından işletilmeye devam etti. Seyirci sayısı azalan sinema, 3 Temmuz 2008'de ticari nedenlerden dolayı kapandı. Sinemanın büyük salonu yenilendi ve tek salonlu olarak 2012'de açıldı.[7]

Bina, 2019-2021 arasında restorasyondan geçti. Geçmişte Küçük Sahne ve Kulis Bar olan bölümü bu restorasyon ile İstanbul Sinema Müzesi olarak yeni bir işlev kazandı.[9] Müzenin oluşturulması sırasında sinema da restore edildi ve yeniden tek bir büyük salon haline geldi.[10]

Türk sinemasının "galalarının yeni merkezi" olacağı açıklanan[11] Atlas Sineması'nda restorasyondan sonra ilk defa 9 Nisan 2021'de "Mimarların Piri Sinan" belgeselinin galası yapıldı.[12] Film Festivalleri, film galaları, çeşitli film gösterimleri ile bazı sahne sanatı performansları ve konserler için kullanılmaktadır; her ay izleyicilerin MUBİ adlı dijital platformda en çok tercih ettikleri filmleri beyazperde seyretme olanağı yaratmak üzere bir işbirliği yapılmıştır.[13]

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Atılgan, Arif (9 Şubat 2017). "Köçeoğlu Köşkleri". mimdap.org. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  2. ^ a b c d Bardakçı, Murat. "Sessiz-sadasız kurtarılan Atlas Sineması ve Küçük Sahne işte böyle şaşaaya büründü!". Habertürk. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021. 
  3. ^ Abay, Berhan (2 Nisan 2021). "Atlas Sineması ve İstanbul Sinema Müzesi Açıldı". www.mimarizm.com. 2 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  4. ^ Mynet. "Beyoğlu'ndaki Atlas Pasajı Hakkında Arkadaş Arasında Anlatmalık 9 Bilgi". Mynet Trend. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  5. ^ "Emek yıkımı sorununa iki okurun açıklaması". Arkitera.com. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021. 
  6. ^ Dorsay, Atilla (1993). Benim Beyoğlum. Varlık Yayınları. s. 42. 
  7. ^ a b "Eski sinemalar can çekişiyor". Cumhuriyet. 13 Nisan 2013. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  8. ^ "İstanbul Sinema Müzesi". İstanbul Sinema Müzesi web sitesi. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021. 
  9. ^ "Tarihi Atlas Sineması, İstanbul Sinema Müzesi olarak açıldı". Türkiye Turizm. 27 Şubat 2021. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021. 
  10. ^ Yücel, Fırat (8 Mart 2021). "Yenilenen Atlas Sineması'nı Kim, Nasıl İşletecek?". Altyazı Fasikül. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021. 
  11. ^ "Atlas Pasajı Sonbahara, AKM Yılsonuna Bitecek". Sanattanyansimalar.com. 19 Nisan 2020. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  12. ^ "Atlas Sineması ilk galasını 9 Nisan'da "Mimarların Piri Sinan" belgeseliyle yapacak". Anadolu Ajansı. 8 Nisan 2021. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  13. ^ "MUBI ve ATLAS 1948 sineması iş birliği yapıyor - Pikselog". www.pikselog.com. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Beyoğlu</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Beyoğlu veya eskiden Pera, İstanbul ilinin Avrupa yakasında bulunan ilçelerinden biridir. Kuzeybatıda Şişli ve Kâğıthane, doğuda Beşiktaş ve İstanbul Boğazı, güneyde ve batıda ise Haliç ile sınırlı ilçenin yüzölçümü 8,76 km2'dir ve 45 mahalleden oluşmaktadır. İsmini Pera da denen, Tünel–Taksim arasında uzanan İstiklal Caddesi ve ona açılan sokakların belirlediği alanı kapsayan Beyoğlu semtinden alır.

<span class="mw-page-title-main">Emek Sineması</span>

Emek Sineması, İstanbul'un Beyoğlu semtindeki Yeşilçam Sokağı'nda 1924 yılına hizmete girmiş sinema salonu.

<span class="mw-page-title-main">Rumeli Hisarı</span> İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında 15. yüzyılda inşa edilmiş Osmanlı kalesi

Rumeli Hisarı, İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, Boğaziçi'nde bulunan ve bulunduğu semte adını veren hisar. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un Fethi'nden önce, Karadeniz'den gelebilecek saldırıları engellemek amacıyla İstanbul Boğazı'nın en dar yerine, Anadolu yakasındaki Anadolu Hisarı'nın tam karşısına inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Akün Sahnesi</span> Ankarada bulunan bir tiyatro sahnesi

Akün Sahnesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen temsillere ev sahipliği yapan ana mekanlardan biri olarak hizmet verir. Şinasi Sahnesi ile aynı binada yer alan sahneye, Atatürk Bulvarı üzerindeki girişten ulaşılır. Uzun yıllar boyunca sinema salonu olarak hizmet veren bir mekânın yenilenmesiyle tiyatro ve müzikal gösterimlerine uygun hâle getirilen sahne, 361 koltuk kapasitelidir.

Alkazar Sineması, İstiklal Caddesi No: 111 adresinde 1923'ten itibaren hizmet vermiş sinema.

Gökhan Akçura,, Türk yazar, araştırmacı, senarist, reklamcı, yayıncı, editör, radyo programcısı.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Deniz Müzesi</span>

İstanbul Deniz Müzesi, Türkiye'nin denizcilik alanında en büyük müzesidir, içerdiği koleksiyon çeşitliliği açısından dünyanın sayılı müzelerinden biridir. Koleksiyonunda yaklaşık 20.000 adet eser bulunmaktadır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olan İstanbul Deniz Müzesi Türkiye'de kurulan ilk askeri müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Savaşı Müzesi</span> I. TBMM Binası (1920–1924)

Kurtuluş Savaşı Müzesi veya I. TBMM Binası, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tarih müzesidir. Ulus Meydanı'na komşu olan yapı, 1924 yılına kadar Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk binası olarak kullanılmıştır. 1961 yılında müzeye çevrilerek "Türkiye Büyük Millet Meclisi Müzesi" adıyla ziyarete açılmıştır. Teşhir salonlarının ve koleksiyonun yenilenmesiyle 23 Nisan 1981 tarihinde Kurtuluş Savaşı Müzesi adıyla yeniden hizmete girmiştir. Hâlen Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde hizmet veren müzede Kurtuluş Savaşı yılları ve Cumhuriyet'in ilanına ilişkin eserler sergilenmektedir.

Taksim Belediye Gazinosu 1938 yılında, mimar Rüknettin Güney tarafından projelendirilen, 1939 yılı Temmuz ayında inşaatına başlanılan yapı, 1940 yılında kullanıma açıldı. 1940 yılı Cumhuriyet Bayramı'nda kullanıma açılan Taksim Belediye Gazinosu, halka ucuz eğlence sağlamak amacı ile gerçekleştirilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Bar</span>

Bar; alkollü ve alkolsüz içeceklerin servis yapıldığı sosyal, ticarî mekanlardır. Barlarda genellikle kuru mezeler servis edilir. Meze ve yemek servisi yapılan barlar da mevcuttur. Genellikle barın kenarında sandalyeler veya tabureler bulunur. Bazı barlarda sahne bulunur ve sahneye müzik grupları, dansçılar veya komedyenler çıkabilir. Genellikle erkeklerin gittiği barlara Türkçede yaygın olarak birahâne denir.

Ses Tiyatrosu veya Ortaoyuncuların verdiği adla Ses 1885, İstanbul Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi'ndeki Halep Pasajı'nın içerisinde bulunan bir tiyatro salonu.

<span class="mw-page-title-main">SALT</span> kar amacı gütmeyen sanat müzesi

SALT, İstanbul'da ve Ankara'da araştırma, sergi, yayın, web ve dijitalleştirme projeleri; söyleşi, konferans, gösterim ve atölye gibi programlar gerçekleştiren, disiplinler arası araştırma projeleri yürüten bir kültür kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Sahne</span>

Küçük Sahne, İstanbul'da Atlas Pasajı içinde 1951-2018 arasında hizmet vermiş tiyatro sahnesi.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Tiyatro</span> Ankarada bulunan bir tiyatro sahnesi

Küçük Tiyatro; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Oda Tiyatrosu ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ile birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın içerisinde bulunur. Günümüzde aktif olarak Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen temsillerde kullanılmakta olup şehirdeki en eski tiyatro salonudur.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya Operası</span>

Süreyya Operası, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde 1927'de inşa edilmiş kültür yapısı.

Beliğ Paşa Sineması, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Yediler bölgesinde yer alan bir sinema salonuydu.

<span class="mw-page-title-main">Rexx Sineması</span> İstanbul Sinema

Rexx Sineması; İstanbul, Kadıköy'de, Sakızgülü sokak ve Kadife Sokak'ın kesiştiği köşede yer alan, 1962 yılında hizmete girmiş tarihi bir sinemadır.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Pasajı</span>

Atlas Pasajı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde, İstiklal Caddesi'nin üzerinde yer alan tarihi bir pasaj.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Sahne Topluluğu</span>

Küçük Sahne Tiyatrosu, Muhsin Ertuğrul'un İstanbul'da 1951 yılında kurduğu ve 1957'de perdelerini kapatan tiyatro topluluğudur.