Coğrafya; beşerî (insanî) sistemleri ve yeryüzünü araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bir bilim dalıdır. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca “γεωγραφία” gaia (yer) ve gráphein sözcüklerinden türemiştir. Türkçesi yerçizim sözcüğüdür. Zamanımızdan 2200 yıl önce coğrafya terimini ilk kullanan kişi Eratosthenes olmuştur. Gregg ve Leinhardt (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar:
- Birincisi, bir yere eşsiz bir karakter kazandıran, yeryüzü üzerindeki özelliklerin dağılımıdır.
- İkincisi, bazı şeylerin oldukları yerlerde ve zamanda neden ve nasıl meydana geldiğini anlamaktır.
- Üçüncüsü, meydana gelen olayların, diğer olaylarla ilgisi ve bağlantısıdır.
- Sonuncusu, coğrafyanın haritalar ile bilgilerin ve düşüncelerin iletişimini sağlamasıdır.
Klaudyos Batlamyus, İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı, astronom ve müzik teorisyeniydi ve üçü daha sonra Bizans, İslam ve Batı Avrupa bilimi için önemli olan yaklaşık bir düzine bilimsel tez yazmıştır. MS 100–170 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir.
Meteoroloji veya hava bilgisi, atmosferde meydana gelen hava olaylarının oluşumunu, gelişimini ve değişimini nedenleri ile inceleyen ve bu hava olaylarının canlılar ve dünya açısından doğuracağı sonuçları araştıran bir bilim dalı. Türkçeye, Fransızca météorologie sözcüğünden geçmiştir. Ayrıca meteoroloji bilimi, Dünya'daki atmosferin her türlü fiziksel, dinamik ve kimyasal durumuyla ve yeryüzüne yakın atmosfer ile etkileşimleriyle ilgilenmektedir.
Pîrî Reis Haritası günümüze kalan, Amerika kıtasını gösteren en eski haritalardan birisidir. Osmanlı Kaptan-ı Derya'sı (Amiral) Pîrî Reis tarafından 1513'te çizilmiştir. Avrupa ve Afrika'nın batı kıyıları ile Güney Amerika'nın doğu kıyılarını göstermektedir. Aralarında Kristof Kolomb'a ait bir haritanın da bulunduğu yirmi kaynağın bütünleştirilmesiyle hazırlanmış, 16. yüzyıl Avrupa ve Müslüman denizcilerinin coğrafya bilgilerini içeren değerli bir tarihi belgedir.
Gerardus Mercator, 16. yüzyıl Alman-Flemenk haritacı, coğrafyacı ve kozmograftır.
Atlas, Yunan mitolojisinde Titan soyundan bir kişilik olup, Titanlar ile Olymposlu tanrılar arasında yaşanan iktidar savaşının sonunda Gökkubbe'yi taşımakla cezalandırılmıştır.
Atlas aşağıdaki anlamlara gelebilir:
- Atlas (anatomi), omurganın en üstündeki boyun omuru.
- ATLAS (deney), Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'nde bir parçacık fiziği deneyi.
- Atlas (dergi), aylık coğrafya ve keşif dergisi.
- Atlas (harita), bir ya da birkaç konuyu açıklamak için hazırlanmış haritalardan oluşan derleme.
- Atlas, Nilüfer, Bursa ili Nilüfer ilçesine bağlı mahalle
- Atlas (kitap), Osmanlı dönemi coğrafya yazarlarından İbrahim Hamdi Efendi'nin eserinin ismi.
- Atlas (kumaş), ince ipekten bir tür kumaş.
- Atlas (robot), Boston Dynamics'in ürettiği bir insansı robot.
- Atlas (mimari), mimarlıkta bir saçaklığı, balkonu ya da bir çıkmayı desteklemek için kolon ve sütun olarak kullanılan erkek figür heykeli.
- Atlas (mitoloji), Yunan mitolojisinde Iapetos ile Klymene'nin 13 çocuğundan en güçlü olanı.
- Atlas Okyanusu, dünyanın ikinci büyük okyanusu.
- Atlas Üniversitesi, İstanbul'da kurulu bir vakıf üniversitesi.
- Atlas (şarkı), Coldplay'in 2013 tarihli şarkısı. Açlık Oyunları filminin film müziği olarak kullanılmıştır.
Atlas, Türkiye'de Nisan 1993'ten beri yayımlanan bir aylık coğrafya ve keşif dergisi.
Katalan Atlası, Abraham Cresques tarafından 1375 yılında hazırlanan ve 14. yüzyıl Avrupası bakış açısından Eski Dünya'yı konu alan bir atlastır. Atlasta Avrupa, İskandinavya, Mısır, Afrika, Çin, Kafkasya, Arabistan, Orta Asya gibi bölgeler pek çok rakam, şekil ve yazıyla anlatılmıştır.
Atlas Tarih, Doğan Burda Dergi Yayıncılık tarafından Haziran 2010 tarihinde Türkiye'de yayımlanmaya başlanmış popüler tarih dergisidir. İlk birkaç sayısı aylık olarak çıkan dergi uzunca bir süredir 2 ayda bir yayımlanmaktadır.
Batı, günbatısı ya da eski dilde garp, coğrafyada yön bildiren dört ana sözcükten biridir. 4 ana yönden biri olan batı, Doğu'nun karşıtıdır. Güneşin battığı yön olmasına atfen "batmak" eyleminin kökünden türetilmiştir. Batı-doğu arasındaki düz bir çizgi; kuzey-güney doğrultusundaki çizgiyi dik keser. Coğrafya kurallarına göre, coğrafi haritalarda batı yönü daima sol yandadır.
Faik Sabri Duran (1882-1943), Türk coğrafyacı, yazar ve eğitimci.
Cedid Atlas, Türklerde ve İslam ülkelerinde Batı kartografik teknikleri ve coğrafi araştırmalarına dayanılarak yayınlanan ilk atlastır, 1803 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun o zamanki başkenti İstanbul'da basılarak yayınlanmıştır. Atlasın bir serlevha niteliğinde olan kitap başlığındaki tam adı Cedid Atlas Tercümesi olup, Türkiye haricindeki ülke kütüphanelerinde bu isimle kayıt altına alınmıştır.
Davranışsal coğrafya, çevreyi nasıl algıladığımızı, düşüncelerimiz ile algılarımızın davranışlarımızı nasıl etkilediğini inceleyen beşeri coğrafya bilim dalıdır.
Bölgesel coğrafya, coğrafyanın araştırma konularını belli bir alanda incelendiği çalışma yöntemidir. Sistematik coğrafyada olay veya konunun mekana dağılışı incelenirken, bölgesel coğrafyada bölgeye özelliklerini veren olaylar ve ilişkiler incelenir. Sistematik coğrafyada esas olan konu iken, bölgesel coğrafyada mekandır.
İslam dünyasında 10. yüzyılda başlayan bilimsel uyanışın etkilerinin yoğun olarak görüldüğü alanlardan birisi de coğrafyadır. Yeryüzünü ve burada yaşayan milletleri tanıma hevesi ilk dönem coğrafya hareketlerini başlattı. Bunda Kur'an'ın yeryüzünün gezilmesini ve eski medeniyetlerin kalıntılarının incelenmesini telkin eden emirlerin etkisi de büyüktür.
Apple Haritalar Apple Inc. tarafından geliştirilen bir web haritalama servisidir. Bu, iOS, macOS ve watchOS'un varsayılan harita sistemidir. Otomobil, yaya ve toplu taşıma navigasyonu için yol tarifi ve tahmini varış saatlerini sağlar. Apple Haritalar ayrıca, kullanıcının binaların ve yapıların modellerinden oluşan 3D bir manzara içinde yoğun nüfuslu şehir merkezlerini keşfetmesini sağlayan benzersiz Flyovers modunu da içeriyor.
Coğrafya El Kitabı, Batlamyus'un 2. yüzyılda hazırladığı ve ilk atlas olarak kabul edilen eser. Biri Vatikan Gizli Arşivlerinde, diğeri ise Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesinde olmak üzere günümüze ulaşan iki nüshası bulunan eserin her iki nüshası da Bizans İmparatorluğu döneminde istinsah edilen kopyalarıdır. Topkapı Sarayı Müzesinde korunan ve Codex Seragliensis adıyla anılan nüsha uzun bir çalışma neticesinde restore edilmiş ve 2016 yılında eserin tıpkıbasım sürümü satışa çıkarılmıştır.
Frédéric Dubois de Montpéreux, İsviçreli yazar, doğa bilimci, arkeolog ve tarihçi. Kafkasya gezi günlüğü ile tanınmaktadır. 5 ciltlik gezi günlüğünde Kafkasya'ya dair coğrafi, etnografik, tarihi, arkeolojik, jeolojik ve paleontolojik bilgilerin yanı sıra kendi çizdiği resimler yer almaktadır. Ayrıca Gürcistan'ın ilk jeolojik haritasını üretmiştir.
Jean-Baptiste Bourguignon d'Anville, harita yapım standartlarını büyük ölçüde geliştiren Fransız coğrafyacı ve haritacı. Fransa'nın en büyük kartografik koleksiyonunu üreten D'Anville'nin tüm eserleri Fransa kralı tarafından satın alınmıştır. Yaşamı boyunca, büyük ölçüde orijinal araştırmalara dayanan 211 harita ve 78 inceleme yazısı/tez yayımlamış, kıtaların bilinmeyen alanlarını haritalarda boş bırakmış ve seleflerinin yaptığı haritaların aksine, şüpheli bilgileri kaydetmiştir. Haritaları 19. yüzyıl boyunca haritacılıkta referans noktası olarak kaldı ve çok sayıda kâşif ve gezgin tarafından kullanıldı.
