İçeriğe atla

Atlantik dönücü yunusu

Atlantik dönücü yunusu
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Cetacea
Alt takım: Odontoceti
Familya: Delphinidae
Cins: Stenella
Tür: S. clymene
İkili adlandırma
Stenella clymene
Gray, 1846

Atlantik dönücü yunusu
doğal yaşam alanı
Sinonimler

Delphinus metis
Stenella normalis[1]

Atlantik dönücü yunusu (Stenella clymene) Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve Atlas Okyanusu'nda bulunur. Aynı zamanda Clymene yunusu, miğfer yunusu ve kısa burunlu dönücü yunus adları da verilmektedir.

Taksonomi

1850 yılında John Gray tarafından bulunuşundan 1981 yılında tekrar değerlendirilene kadar Atlantik dönücü yunusu, dönücü yunusun bir alt türü olarak ele alınmıştır. 1981 yılında Perrin ve arkadaşları[2] Atlantik dönücü yunusunu ayrı bir tür olarak tanımlamıştır. Bu zamana kadar dönücü yunuslara göre daha uzak oldukları ve aynı tür olduğu düşünüldüğü için üzerinde çok araştırma yapılmamıştır. Mead ve Perrin[3] bu açığı bir nebze de olsun kapamaya çalışsalar da Atlantik dönücü yunusu tüm balinalar sınıfı içinde en az tanınanlardan birisidir.

Fiziksel tanımlama

Atlantik dönücü yunusu denizde dönücü yunusa oldukça çok benzer ve iki türden oluşan büyük gruplar halinde birbirlerinden ayırtedilemezler. Yakından bakıldığında ise Atlantik dönücü yunusunun ağzı yakın akrabası olan dönücü yunustan daha kısadır. Sırt yüzgeci de daha az dik ve üçgendir.

Atlantik dönücü yunusunun ana rengi "balina napoliten" rengidir ve üç ayrı kattan oluşur ve en altta beyaz-pembe renk bulunur. Daha sonra ağzın hemen üstünden gözleride içine alacak şekilde kalınlaşarak kuruğa kadar giden açık gri renkli bir hat bulunur. En üst katta da alından başlayarak tüm sırt boyunca sırt yüzgecinden kuyruğun üst kısmına kadar koyu gri renk bulunur. Ağız, dudaklar ve ön yüzgeçler de koyu gri renktedir.

Atlantik dönücü yunuslarının boyu iki metreye ağırlığı da 75–80 kg.'a yaklaşır. Doğduklarındaki boyutlar şu an için bilinmemektedir. Hamilelik, süt verme, erişkinlik yaşı ve yaşam süreleri hakkında kesin bilgiler olmasa da Stenella cinsindeki diğer yunuslardan çok farklı olmadığı sanılmaktadır.

Atlantik dönücü yunusları oldukça hareketli yunuslardır. Su dışına doğru zıpladıklarında kendi eksenleri etrafında dönerler ancak bu dönüşler dönücü yunusların ki kadar karmaşık ve düzgün değildir. Teknelere yaklaşır ve baş dalgalarını izlerler. Büyük bir olasılıkla küçük balıklar ve mürekkep balıklarıyla beslenirler. Birkaç yunustan 500 yunusa kadar varan değişik sayılarda gruplarla yüzerler.

Popülasyon ve dağılım

Atlantik dönücü yunusu yalnızca Atlas Okyanusu'nda yaşar. Tam olarak yaşama alanı anlaşılamamıştır. Bu tür ılıman ve tropik suları tercih eder. Yaşama alanlarının kuzey sınırı büyük bir olasılıkla New Jersey'den doğu-güneydoğu yönünde güney Fas'a kadar sürer. Güney sınırı Angola'dan Rio de Janeiro'ya kadar uzanmaktadır. Derin suları tercih ettikleri görülür. Meksika Körfezi'nde çok sık görülmektedirler. Akdeniz'de görülmemiştirler.

Toplam popülasyon bilinmemektedir. Bilinen tek popülasyon tahmini Meksika Körfezi'nin kuzey kısmında yapılmıştır ve 5.500 yunus bildirilmiştir. Stenella cinsindeki diğer yunuslara göre daha ender bulunabilirler.

İnsan ile etkileşim

Bu yunus türünün insan ile çok fazla bir etkileşimi olmamıştır. Karayiplerde ve Afrika'nın batı kıyılarında balıkçıların ağlarına birkaç yunusun yakalandığı bilinmektedir.

Notlar

  1. ^ MSW Sinonim listesi[]
  2. ^ Stenella clymene, a rediscovered tropical dolphin of the Atlantic, Perrin, Mitchell, Mead, Caldwell and van Bree (1981) Journal of Mammology. Vol 62, pp 583-589.
  3. ^ Clymene Dolphin Perrin and Mead in Handbook of Marine Mammals. Vol 5. pp 161-171.
  • Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Stenella clymene. 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 4 Ocak 2007'de erişildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden eksik bilgi sınıfında listelendiği açıklanmaktadır.
  • Clymene Dolphin by Thomas A. Jefferson in Encyclopedia of Marine Mammals pp. 234–236. ISBN 0-12-551340-2
  • Whales Dolphins and Porpoises, Mark Carwardine, Dorling Kindersley Handbooks, ISBN 0-7513-2781-6
  • National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World, Reeves, Stewart, Clapham and Powell, ISBN 0-375-41141-0

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunus (hayvan)</span> memeli deniz hayvanı

Yunus, balinalar (Cetacea) takımının dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı içindeki yunusgiller (Delphinidae) familyasında sınıflanan türlerin büyük çoğunluğu ile nehir yunusları (Platanistoidea) üst familyasında sınıflananların tümü için kullanılan ortak addır.

<span class="mw-page-title-main">Yunusgiller</span> balina familyası

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yunus</span>

Bayağı yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasının tipik cinsi Delphinus'u oluşturan iki yunus türünün ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ganj ve İndus nehir yunusu</span>

Ganj nehir yunusu ve İndus nehir yunusu Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da bulunan tatlısu ya da nehir yunusları üstfamilyasının iki alttürüdür. 1970'lerden itibaren iki ayrı tür olarak nitelendirilmektedirler. Ganj nehri yunusu çoğunlukla Hindistan'da Ganj Nehri ve kollarında, İndus nehir yunusu da Pakistan'da İndus Nehri'nde bulunur. Ancak 1998 yılında balinalar üzerine yapılan bir taksonomi çalışması sonucunda bu iki yunus tekrar tek tür olarak listelenmiştir. Bu türün adı Ganj ve İndus nehir yunusu ya da daha genel adıyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de çok fazla yaygın değildir.

<span class="mw-page-title-main">Amazon nehir yunusu</span>

Amazon nehir yunusu ya da diğer adlarıyla Boto, Pembe nehir yunusu Amazon Nehri ve Orinoco Nehri sistemlerinde bulunan bir tatlısu nehir yunusudur. Nehir yunuslarının en büyüğü olan bu tür, aynı yaşam alanı içinde bulunan ancak gerçek bir nehir yunusu türü olmayan Tucuxi ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Haliç yunusu</span>

Haliç yunusu ya da Tucuxi Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika'nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" adı Tupi dilindeki tuchuchi-ana sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. Amazon nehir yunusu gibi gerçek nehir yunusları ile benzer coğrafi bölgelerde bulunmasına rağmen haliç yunusu genetik olarak nehir yunuslarına benzememektedir ve deniz yunusları (Delphinidae) familyasında yer almaktadır. Fiziksel olarak, özellikle de denizde bulunan tipi afalinaya benzer. Ancak yeteri kadar yakın olmadığı için kendi cinsi Sotalia altında sınıflanmıştır. Ayrıca gri yunus, gri nehir yunusu, Guyana nehir yunusu, Amerika ırmak yunusu, Sotali, Bufeo negro ve Bufo negro adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şili yunusu</span>

Şili yunusu, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört yunus türünden biridir. Yunus yalnızca Şili sahillerinde ve Arjantin'in güney ucunda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Alaca yunus</span>

Alaca yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biri.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz başlı yunus</span>

Beyaz başlı yunus, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Benguela yunusu</span>

Benguela yunusu ya da Heaviside yunusu Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biridir. Namibya kıyısında ve Güney Afrika'nın batı kıyısında bulunur. Haviside yunusu ve Güney Afrika yunusu diye de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik benekli yunusu</span>

Atlantik benekli yunusu, Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Kuzey Atlas Okyanusu'nda Gulf Stream'de bulunur. Bu türün yaşlı üyelerinin gövdeleri üzerinde oldukça ayırtedici benekler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Çizgili yunus</span> Stenella cinsindeki beş yunus türünden birisi

Çizgili yunus Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış olan bu yunus türüne aynı zamanda Euphrosyne yunusu ve mavi beyaz yunus adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dönücü yunus</span> Suda Yaşayan Memeli Hayvan

Dönücü yunus, dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen küçük bir yunustur. Sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınmıştır. Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Uzun burunlu dönücü yunus ve pantropik dönücü yunusu diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pantropik benekli yunusu</span> Memeli türü

Pantropik benekli yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Balina ve yunuslar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Balinalar ya da Latince adıyla Cetacea infra takımı içinde plasentalı deniz memelileri olan balinalar, yunuslar ve musurları barındırır. Bu infra takımın tüm günümüz üyeleri tamamen su içinde yaşamaya adapte olmuştur. Çoğu açık okyanuslarda yaşarken az sayıda üyesi nehirlerde ve haliçlerde yaşar. Bu hayvanlar üremek için çiftleşmeyi, doğumu, yavrularını emzirmeyi ve beslenmeyi tamamen sualtında gerçekleştirirler. Boyutları 1,4 m. boyunda ve 54 kg. ağırlığındaki körfez muturundan aynı zamanda bugüne kadar yaşamış en büyük hayvan olduğu düşünülen 29,9 m. boyunda ve 190 ton ağırlığında mavi balinaya kadar bir yelpaze içindedir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından bu infra takım için on dört familya, 39 cins ve 90'dan fazla tür tanınmaktadır. IUCN tarafından bu türlerden ikisi kritik tehlikedeki türler, yedisi tehlikedeki türler, altısı hassas türler, beşi neredeyse tehdit altındaki türler arasında listelenirken yirmi ikisi asgari endişe altında görülmekte ve kırk beşi hakkında yeterli veri yoktur, ayrıca üç tür henüz değerlendirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kambur yunus</span>

Kambur yunus, Sousa cinsine ait olan yunus türlerine verilen addır. Bu yunusların özelliği erişkin bireylerinin sırtında kambura benzeyen şişkinlikler ve uzamış sırt yüzgeçleridir. Batı Afrika sahillerinde kıyıya yakın bölgelerde Atlantik türleri, Güney Afrika'dan Avustralya'ya olan kıyılarda ise Hint ve Pasifik türlerine rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kara liman yunusu</span>

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.

<i>Orcaella heinsohni</i>

Orcaella heinsohni, Avustralya'nın kuzey kıyılarında bulunan bir yunus türüdür.Orcaella cinsinin diğer üyesi olan Irrawaddy yunusuna çok benzer ve 2005 yılına kadar da ayrı bir tür olarak tanımlanmamıştır. Irrawaddy yunusu iki renge sahip iken O. heinsohni üç renge sahiptir. Ayrıca kafatası ve yüzgeç yapıları da iki tür arasında küçük farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Güney şişe burunlu balinası</span>

Güney şişe burunlu balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından Hyperoodon cinsine ait iki balina türünden biridir. Çok az gözlenebilen ve avlanan bu tür, muhtemelen Antarktik sularda en bol bulunan balinadır. İlk olarak İngiliz zoolog William Henry Flower tarafından 1770 yılında tanımlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.