İçeriğe atla

Atlantik benekli yunusu

Atlantik benekli yunusu
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Cetacea
Alt takım: Odontoceti
Familya: Delphinidae
Cins: Stenella
Tür: S. frontalis
Stenella frontalis
Cuvier, 1829

Atlantik benekli yunusu
doğal yaşam alanı
Sinonimler

Stenella plagiodon

Atlantik benekli yunusu (Stenella frontalis), Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Kuzey Atlas Okyanusu'nda Gulf Stream'de bulunur. Bu türün yaşlı üyelerinin gövdeleri üzerinde oldukça ayırtedici benekler yer alır.

Taksonomi

Atlantik benekli yunusu ilk olarak Cuvier tarafından 1828 yılında tanımlanmıştır. Bireylerin fiziksel biçimleri arasında önemli derecede farklılıklar olması nedeniyle uzmanlar uzun bir süre doğru taksonomik sınıflamanın ne olduğu konusunda kararsız kalmıştır. Şu anda tek bir tür tanınmaktadır ancak Florida yakınlarında bulunan büyük ve kendine özgü beneklere sahip bir varyant bir alttür olarak ve hatta kendine özgü bir tür olarak da sınıflandırılabilir.

Cope tarafından 1866'da yapılan sınıflamada bilimsel adı Stenella plagiodon olarak geçmiştir ancak bu isim günümüzde geçersizdir.

Fiziksel tanımlama

Stenella frontalis, La Gomera

Atlantik benekli yunusunun deri rengi yaşı ilerledikçe oldukça farklılaşır. Yavru yunuslar tekdüze gri bir renktedir. Yavrular sütten kesildikten sonra beneklenmeye başlar. Genç yunusların karınlarında bazı koyu lekeler ve yanlarında da beyaz lekeler vardır. Sırtları ve sırt yüzgeçleri vücutlarının geri kalanından daha koyu bir gri rengindedir. Hayvan olgunlaştıkça lekeler daha yoğunlaşır ve tüm vücuda yayılır. Erişkinlikte vücut üzerinde beyaz lekeler oluşan siyah bir renk alır.

Yavru yunuslar doğduklarında 90–110 cm. boyunda olur. Erişkin erkekler 2,26 metre boyunda ve 140 kg. ağırlığındadır. Dişilerin boyu 2,29 metre ağırlığı da 130 kg. civarındadır. Kendilerinden daha küçük olan pantropik benekli yunusu ile karşılaştırıldıklarında daha dayanıklıdırlar. Pantropik benekli yunus ve afalina ile aynı bölgelerde bulunur.

Kendi cinsindeki diğer türler gibi Atlantik benekli yunusu da sosyal ve sokulgan bir hayvandır. Hızlı yüzer, teknelerin yanından gider ve havada akrobatik gösteriler yapabilir.

Popülasyon ve dağılım

Bu tür Atlas Okyanusu'nun ılıman ve tropikal alanlarına özgüdür. Gulf Stream'in batı ucunda, Florida ile Bermuda arasında oldukça yüksek oranda gözlemlenmişlerdir. Meksika Körfezi'nde de yaşarlar. Daha az sıklıkla da olsa Azorların ve Kanarya Adaları'nın açıklarında da görülürler. Kuzeyde ise Cape Cod ile İspanya'nın güneybatı ucu arasındaki hat boyunca görülebilirler. Güneyde ise Brezilya'da Rio Grande do Sul ile Afrika'nın batısına kadar bulunurlar ancak bu bölgedeki dağılımları çok iyi anlaşılamamıştır.

Yaklaşık yirmi yıl kadar önce Bahamalar'da 80 civarında Atlantik benekli yunusu vardı. Günümüzde aynı yerde yaklaşık 200 yunus bulunmaktadır. Bulundukları bölgede yaşayan diğer yunuslara benzerlikleri nedeniyle Atlantik benekli yunusunun popülasyonunu tam olarak belirlemek oldukça zordur. Mantıklı bir tahmin ile bu sayının 100.000 civarında olduğu düşünülmektedir.

İnsan ile etkileşim

Bazı Atlantik benekli yunusları, özellikle de Bahamalar'da bulunanlar insan ile temasa alışmıştır. Buralarda yunusları izlemek ve birlikte yüzmek için özel turlar düzenlenmektedir.

Atlantik benekli yunusları zıpkın ile balık avlayanlara hedef olmakta ve her yıl bazı yunuslar balık ağlarına takılmaktadır. Ancak bunların bu türlerin hayatta kalmasını etkilemediği düşünülmektedir.

Notlar

  • Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Stenella frontalis. 20 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 2 Ocak 2007'de erişildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden eksik bilgi sınıfında listelendiği açıklanmaktadır.
  • Whales Dolphins and Porpoises, Mark Carwardine, Dorling Kindersley Handbooks, ISBN 0-7513-2781-6
  • National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World, Reeves, Stewart, Clapham and Powell, ISBN 0-375-41141-0

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunus (hayvan)</span> memeli deniz hayvanı

Yunus, balinalar (Cetacea) takımının dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı içindeki yunusgiller (Delphinidae) familyasında sınıflanan türlerin büyük çoğunluğu ile nehir yunusları (Platanistoidea) üst familyasında sınıflananların tümü için kullanılan ortak addır.

<span class="mw-page-title-main">Şeritli engerek</span> zehirli bir yılan türü

Şeritli engerek, engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesi genel olarak kül renginde ya da grimsi kahverengi bir engerek türü.

<span class="mw-page-title-main">Boynuzlu engerek</span>

Boynuzlu engerek, engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesinin rengi genel olarak gri, sarı ve kahverengi renkli engerek türü.

<span class="mw-page-title-main">Yunusgiller</span> balina familyası

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon nehir yunusu</span>

Amazon nehir yunusu ya da diğer adlarıyla Boto, Pembe nehir yunusu Amazon Nehri ve Orinoco Nehri sistemlerinde bulunan bir tatlısu nehir yunusudur. Nehir yunuslarının en büyüğü olan bu tür, aynı yaşam alanı içinde bulunan ancak gerçek bir nehir yunusu türü olmayan Tucuxi ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">La Plata yunusu</span>

La Plata yunusu Güney Amerika'nın güneydoğusunda Atlas Okyanusu kıyılarında bulunan bir yunus türüdür. Taksonomik olarak nehir yunusları grubunun bir üyesi olan La Plata yunusu, tatlısuda yaşayan diğer üç nehir yunusu türünün aksine okyanusta ve tuzlusu haliçlerinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Şili yunusu</span>

Şili yunusu, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört yunus türünden biridir. Yunus yalnızca Şili sahillerinde ve Arjantin'in güney ucunda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Alaca yunus</span>

Alaca yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biri.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz başlı yunus</span>

Beyaz başlı yunus, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Benguela yunusu</span>

Benguela yunusu ya da Heaviside yunusu Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biridir. Namibya kıyısında ve Güney Afrika'nın batı kıyısında bulunur. Haviside yunusu ve Güney Afrika yunusu diye de bilinir.

<i>Stenella</i>

Stenella yunusgiller (Delphinidae) familyasından bir yunus cinsidir ve beş yunus türü barındırır:

<span class="mw-page-title-main">Atlantik dönücü yunusu</span>

Atlantik dönücü yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve Atlas Okyanusu'nda bulunur. Aynı zamanda Clymene yunusu, miğfer yunusu ve kısa burunlu dönücü yunus adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çizgili yunus</span> Stenella cinsindeki beş yunus türünden birisi

Çizgili yunus Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış olan bu yunus türüne aynı zamanda Euphrosyne yunusu ve mavi beyaz yunus adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dönücü yunus</span> Suda Yaşayan Memeli Hayvan

Dönücü yunus, dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen küçük bir yunustur. Sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınmıştır. Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Uzun burunlu dönücü yunus ve pantropik dönücü yunusu diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pantropik benekli yunusu</span> Memeli türü

Pantropik benekli yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Boz fok</span>

Boz fok, fokgiller (Phocidae) familyasının monotipik Halichoerus cinsine mensub, Kuzey Atlas Okyanusu kıyılarında yayılmış bir fok türü.

<span class="mw-page-title-main">Pürüzlü dişli yunus</span> Memeli türü

Pürüzlü dişli yunus, Steno cinsinde bulunan tek yunus türüdür. Oldukça büyük olan bu yunusa derin ılık ve tropikal sularda rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Boz yunus</span>

Boz yunus, gri yunus ya da Risso yunusu, Grampus cinsinde yer alan tek yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kara liman yunusu</span>

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.