İçeriğe atla

Atlantik Antlaşması Birliği

Atlantik Antlaşması Birliği
TürÖzel şirket
Kuruluş18 Haziran 1954
Amerika Birleşik Devletleri
Genel merkeziBrüksel, Belçika
Alt kuruluş(lar)Kuzey Atlantik Konseyi
Web sitesiwww.atahq.info

Atlantik Antlaşması Derneği (ATA), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nü (NATO) desteklemek üzere siyasi liderleri, akademisyenleri, askeri yetkilileri ve diplomatları bir araya getiren bir şemsiye organizasyondur. ATA, NATO'dan ayrı bağımsız bir örgüttür.[1][2][3]

Tarihçe

ATA 18 Haziran 1954 tarihinde kurulmuştur.[2] Soğuk Savaş'ın sona ermesi ve Varşova Paktı'nın dağılmasından bu yana Atlantik Antlaşması Birliği'nin rolü önemli ölçüde değişmiştir. 1992 yılında ATA Tüzüğü, NATO üyesi olmayan ülkelerden ortak üye ve gözlemcileri de kapsayacak şekilde değiştirilmiştir. 1992 yılında Bulgaristan Atlantik Kulübü, NATO üyesi olmayan bir ülkeden ilk ortak üye olarak ATA'ya katıldı.[4] NATO'nun değişen yapısı göz önüne alındığında, ATA artık Avrupa-Atlantik bölgesinin sınırlarının ötesinde, Orta ve Doğu Avrupa, Akdeniz ve Güney Kafkasya'da faaliyet göstermektedir. Yeni NATO ülkelerinin 1999 ve 2004 yıllarındaki katılımlarının ardından ATA üyeliği önemli ölçüde genişlemiş, odağı güneye ve doğuya kaymıştır.[2][5][6]

ATA, NATO'nun Barış İçin Ortaklık (BİO) ve Akdeniz Diyaloğu programlarında aktif olarak yer almakta ve İstanbul İşbirliği Girişimi (İİG) üyesi ülkelerdeki yetkililer ve kurumlarla giderek daha fazla ilişki kurmaktadır.

Misyon

Atlantik Antlaşması Derneği'nin belirtilen misyonu, Kuzey Atlantik Antlaşması'nda ortaya konan özgürlük, hürriyet, barış, güvenlik ve hukukun üstünlüğü değerlerini desteklemektir. Bu nedenle ATA, üye birliklerin ortak çıkarlarını ve demokratik hedeflerini gerçekleştirebilecekleri bir tartışma forumu olarak hizmet etmeyi amaçlamaktadır.[1][2] ATA'nın gençlik kolu olan Genç Atlantik Antlaşması Derneği (YATA) 1996 yılında kurulmuştur.[2] YATA, Kuzey Atlantik Antlaşması'nda ortaya konan değerleri anlayan, geleceğin sorumlu siyasi liderlerini yaratmak amacıyla gençleri eğitmeyi ve tartışmaya teşvik etmeyi amaçlamaktadır.[5]

Yapılanma

ATA üç ana organdan oluşmaktadır: Meclis, Büro ve Konsey.[1][6]

Meclis

Meclis, ATA'nın en üst karar alma organıdır ve Üye, Ortak Üye ve Gözlemci Üye derneklerin delegelerinden oluşur. Gözlemci Üyeler hariç, her delegenin bir oy hakkı vardır ve kararlar salt çoğunlukla alınır. Yılda bir kez yapılan Genel Kurul toplantılarına delegelerin yanı sıra basın mensupları, akademik camia, hükûmet ve askeri yetkililer ile uluslararası gözlemciler de katılabilir.[1][6][7]

Başkanlık Divanı (Büro)

Başkanlık Divanı, başkan, başkan yardımcıları, genel sekreter, sayman, YATA başkanı ve hukuk müşavirinden oluşur. Büro üyeleri Konsey ve Meclis kararlarının uygulanmasına ve politika konularında yardımcı olurlar.[6]

Konsey

Konsey, Büro üyeleri ile ATA'nın Üye, Ortak Üye ve Gözlemci Üye derneklerinin her birinden en fazla üç delegeden oluşur. ATA, Büro'nun önerisi ve Meclis'in onayı ile Konsey'in kendi adına harekete geçmesine izin verir. Konsey yılda iki toplantı yapar: biri NATO karargâhında, diğeri ise ev sahibi diğer bir ülkede.[6]

Üye kuruluşlar

NATO ülkeleri

  • Arnavutluk, Arnavutluk Atlantik Derneği
  • Belçika, Association Atlantique Belge
  • Bulgaristan, Bulgaristan Atlantik Kulübü
  • Kanada, Kanada NATO Derneği
  • Hırvatistan, Hırvatistan Atlantik Konseyi
  • Çekya, Jagello 2000
  • Danimarka, Atlantsammenslutningen
  • Estonya, Estonya Atlantik Antlaşması Derneği
  • Finlandiya, Finlandiya Atlantik Konseyi
  • Almanya, Deutsche Atlantische Gesellschaft
  • Yunanistan, Yunanistan Atlantik ve Avrupa İşbirliği Derneği
  • Macaristan, Macar Atlantik Konseyi
  • İzlanda, Samtök um Vestraena Samvinnu
  • İtalya, Comitato Italiano Atlantico
  • Letonya, Letonya Transatlantik Örgütü
  • Litvanya, Litvanya Atlantik Antlaşması Derneği
  • Hollanda, De Atlantische Commissie
  • Norveç, Den Norske Atlanterhavskomite
  • Portekiz, Comissão Portuguesa do Atlântico
  • Kuzey Makedonya, Makedonya Cumhuriyeti Avrupa-Atlantik Kulübü
  • Romanya, Avrupa-Atlantik Konseyi
  • Slovakya, GLOBSEC
  • Slovenya, Slovenya Avrupa-Atlantik Konseyi
  • İspanya, Asociación Atlantica Española
  • İsveç, İsveç Atlantik Konseyi
  • Türkiye, Türk Atlantik Konseyi
  • Birleşik Krallık, Birleşik Krallık Atlantik Konseyi
  • Amerika Birleşik Devletleri, Atlantik Konseyi[8]

Barış için Ortaklık ülkeleri

  • Ermenistan, Ermeni Atlantik Derneği
  • Azerbaycan, Azerbaycan Atlantik İşbirliği
  • Gürcistan, Gürcistan Atlantik İşbirliği Derneği
  • Sırbistan, Sırbistan Atlantik Konseyi
  • Ukrayna, Ukrayna Atlantik Konseyi[8]

Başkanlar

# Başkan Ülke Görev süresi
1 Umberto Morra di Lavriano İtalya1955–1957
2 Lester PearsonKanada1957–1958
3 Ralph Flynt ABD1958
4 Ivan Matteo Lombardo İtalya1958–1961
5 Warren Randolph Burgess ABD1961–1963
6 Jebb Gladwyn Birleşik Krallık1963–1966
7 Paul-Henri SpaakBelçika1966–1969
8 Frank Kenyon Roberts Birleşik Krallık1969–1972
9 Eugene V. Rostow ABD1972–1976
10 Karl Mommer Almanya1976–1979
11 Muharrem Nuri BirgiTürkiye1979–1982
12 Peter Corterier Almanya1982–1985
13 Francis Pym Birleşik Krallık1985–1988
14 Bernardino Gomes Belçika1988–1991
15 William Tapley Bennett Jr. ABD1991–1994
16 Ümit Haluk Bayülken Türkiye1994–1997
17 Theodossis Georgiou Yunanistan1997–2000
18 Alan Williams Birleşik Krallık2000–2003
19 Robert E. Hunter ABD2003–2008
20 Karl A. LamersAlmanya2008–2014
21 Fabrizio W. Luciolli İtalya2015–2020
22 James Joye Townsend ABD2020–günümüz

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Atlantic Treaty Association (ATA)". cepolicy.org. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017. 
  2. ^ a b c d e "Atlantic Treaty Association and Youth Atlantic Treaty Association". NATO. 7 Nisan 2016. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2024. 
  3. ^ "Atlantic Treaty Association – issuu". issuu.com (İngilizce). 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017. 
  4. ^ "Mission Statement and Overview". The Atlantic Club of Bulgaria. ACB. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021. 
  5. ^ a b "About Us | YATA International". yata-international.org (İngilizce). 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017. 
  6. ^ a b c d e "NATO – Atlantic Treaty Association". NATO Official Website. 3 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2024. 
  7. ^ "Atlantic Treaty Association General Assembly". NAOC (İngilizce). 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017. 
  8. ^ a b "Atlantic Treaty Association - Promoting Transatlantic Values since 1954". Atlantic Treaty Association (İngilizce). 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NATO</span> uluslararası askerî ittifak

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü veya NATO, 4 Nisan 1949'da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması'na dayanarak kurulan ve farklı dönemlerde 20 ülkenin daha katıldığı uluslararası askerî ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Devletler Topluluğu</span> bölgesel hükümetler arası organizasyon

Bağımsız Devletler Topluluğu, 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi</span> devletler arası kuruluş

Avrupa Konseyi, Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da kurulmuş hükûmetlerarası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi'ne bağlıdır. Avrupa Konseyi'ne Rusya, Belarus, Kosova, Kazakistan ve gözlemci Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir.

<span class="mw-page-title-main">NATO Parlamenter Asamblesi</span> hükümetler arası kuruluş

NATO Parlamenter Asamblesi, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne üye ülkelerden 158 parlamenter 1955 yılında Paris’te toplanarak kurdukları örgüttür. Bu örgütün ismi 1966 yılında Kuzey Atlantik Asamblesi; 1999 yılında ise NATO Parlamenter Asamblesi olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi</span>

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Avrupa Konseyi içinde mahalli yönetimleri temsil eden kurumdur. Biri Yerel yönetimler odası, diğeri de Bölgesel yönetimler odası olmak üzere iki meclise bölünmüştür, bir sekreterlik ve kongre tarafından 5 yılda bir seçilen bir genel sekretere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Brüksel Antlaşması (1965)</span>

Brüksel Antlaşması ya da Füzyon Antlaşması ya da Birleşme Antlaşması, 8 Nisan 1965 tarihinde Belçika'nın Brüksel kentinde imzalanan ve o dönemin üç Avrupa topluluğu olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu'nu tek çatı altında birleştiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Avrupa Birliği</span>

Batı Avrupa Birliği ya da kısaca BAB, yarı etkin bir Avrupa güvenlik ve savunma örgütüdür. 17 Mart 1948 tarihinde imzalanan Brüksel Antlaşması'yla birlikte kurulmuş ve 1954 yılında İtalya ile Batı Almanya'nın katılımlarıyla büyümüştür. Batı Avrupa Birliğinin genel merkezi Brüksel'dedir. Günümüzde başka bir uluslararası örgüt olan Avrupa Birliği ile karıştırılmamalıdır. Lizbon Antlaşmasının yürürlüğe girmesiyle işlevsiz kalmış ve 30 Haziran 2011 tarihinde Avrupa Birliği ile birleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">CENTO</span> Soğuk Savaş askeri ittifakı (1955-1979)

CENTO (Central Treaty Organization; Merkezi Antlaşma Teşkilatı; önceki adı ile Bağdat Paktı, Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve Birleşik Krallık arasında, Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu'da nüfuz kurmasını önlemeye yönelik olarak kurulan eski karşılıklı güvenlik ve savunma örgütü.

<span class="mw-page-title-main">Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü</span> Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından kurulan askerî ittifak

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ), 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi tarafından kurulan hükûmetlerarası askerî ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Atlantik Antlaşması</span> NATOnun yasal temelini oluşturan ve NATO üyeleri tarafından uygulanan antlaşma

Kuzey Atlantik Antlaşması, 4 Nisan 1949'da Washington'da imzalanan ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nü (NATO) kuran antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">NATO bayrağı</span> Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünü temsil eden bayrak

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) bayrağı, dört kardinal yönden yayılan dört beyaz çizgiyle beyaz bir pusula gül amblemi ile yüklü koyu mavi bir alandan oluşur. NATO'nun kurulmasından üç yıl sonra kabul edilen, 14 Ekim 1953'ten beri NATO'nun bayrağı olmuştur. Mavi renk Atlas Okyanusu'nu sembolize ederken, daire ise birlik anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">NATO üyesi ülkeler</span> Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü üyesi olan ülkeler

NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki 32 üye ülkeden oluşan uluslararası bir askeri ittifaktır. Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 4 Nisan 1949 tarihinde imzalanmasıyla kurulmuştur. Antlaşmanın 5. maddesi, üye devletlerden birine karşı silahlı bir saldırı olması halinde, bunun tüm üyelere karşı yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini ve diğer üyelerin saldırıya uğrayan üyeye gerekirse silahlı kuvvetlerle yardım edeceğini belirtmektedir. Antlaşmanın 6. maddesi, 5. maddenin kapsamını Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki adalar, Kuzey Amerika ve Avrupa anakaraları, Türkiye'nin tamamı ve sonuncusu Temmuz 1962'den beri tartışmalı olan Fransız Cezayiri ile sınırlamaktadır. Dolayısıyla, Hawaii, Porto Riko, Fransız Guyanası, Falkland Adaları, Septe veya Melilla gibi yerlere yapılacak bir saldırı 5. madde kapsamında bir karşılık verilmesini tetiklemeyecektir.

<span class="mw-page-title-main">NATO Genel Sekreteri</span> Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünün baş görevlisi

NATO Genel Sekreteri, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) başlıca sivil görevlisidir. Bu görevi üstlenen kişi, örgütün işleyişini koordine etmek, NATO'nun uluslararası kadrosunu yönetmek, Kuzey Atlantik Konseyi'nin toplantılarını ve örgütün önemli komitelerinin çoğunu yönetmekle sorumludur. NATO Askeri Komitesi dışında, NATO'nun sözcüsü olarak da hareket eder. Genel Sekreterin askeri komutada rolü yoktur; siyasi, askeri ve stratejik kararlar nihayetinde üye ülkelerin yetkisindedir. NATO'nun en üst düzey yetkililerinden biri olan genel sekreter, NATO Askeri Komitesi Başkanı ve yüksek müttefik komutanı ile birlikte çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Atlantik Konseyi</span> NATOnun en üst politik organı

Kuzey Atlantik Konseyi (NAC), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) 'nun başlıca siyasi karar alma organıdır ve üye ülkelerinin daimi temsilcilerinden oluşur. Bu organ, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 9. maddesi tarafından kurulmuş olup, yetkisini yalnızca antlaşmadan açıkça almış olan NATO içindeki tek organdır.

Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi, NATO üyesi olmayan Avrupa ve eski Sovyetler Birliği ülkeleri ile NATO ülkeleri arasındaki ilişkileri geliştirmek için oluşturulan ve bir NATO kurumu olan çok taraflı bir forum. 1 Ocak 1997'de kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-NATO ilişkileri</span> Rusya ve NATO arası ilişkiler

NATO askeri ittifakı ile Rusya Federasyonu arasındaki ilişkiler 1991 yılında Kuzey Atlantik İşbirliği Konseyi çerçevesinde kurulmuştur. 1994'te Rusya, Barış İçin Ortaklık programına katıldı ve o zamandan beri NATO ve Rusya iş birliği konusunda birkaç önemli anlaşma imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi üyesi ülkeler</span> Avrupa Konseyi örgütünün bir parçası olan devletler

Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949'da on Batı ve Kuzey Avrupa ülkesi tarafından kuruldu. Kuruluşundan üç ay sonra Yunanistan; bir yıl sonra ise İzlanda, Türkiye ve Batı Almanya dahil oldu. Şu anda 46 üye ülkesi var ve en son katılan ülke Karadağ.

<span class="mw-page-title-main">Brüksel Antlaşması (1948)</span> 1948 Batı Avrupa savunma antlaşması

Brüksel Antlaşması veya Brüksel Paktı 1948-1954 yılları arasında faaliyet gösteren Batı Birliği'nin kurucu antlaşmasıydı. Sonraki dönemde Değiştirilmiş Brüksel Antlaşması (MTB) olarak düzenlendi ve 2010 yılında feshedilene kadar Batı Avrupa Birliği'nin (BAB) kurucu antlaşması olarak yürürlükte kaldı. Antlaşma, üye devletler arasında askeri, ekonomik, sosyal ve kültürel işbirliğinin düzenlenmesinin yanı sıra karşılıklı savunma maddesini de içeriyordu.

Atlantik Konseyi, 1961 yılında kurulan, Atlantikçiliği destekleyen, uluslararası ilişkiler alanında faaliyet gösteren Amerikan düşünce kuruluşudur. Uluslararası güvenlik ve küresel ekonomik refahla ilgili on altı bölgesel merkezi ve işlevsel programları yönetmektedir. Merkezi Washington, D.C.'de olup Atlantik Antlaşması Birliği'nin bir üyesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.