İçeriğe atla

Atilla Dorsay

Atilla Dorsay
2015'te Dorsay
Doğum17 Mart 1939 (85 yaşında)
İzmir, Türkiye
MeslekSinema eleştirmeni, yazar, gazeteci, mimar.
İkametİstanbul
MilliyetTürkiye Türk
VatandaşlıkTürkiye
KonuSinema
Önemli ödülleri
  • Legion d’honneur
  • Palmes académiques
  • TDK Basın Ödülü
  • İstanbul, İzmir ve Antalya festivalleri Emek Ödülleri

Atilla Dorsay (d. 17 Mart 1939, İzmir), Türk sinema eleştirmeni, yazar, gazeteci, mimar.

Yaşam öyküsü

1964 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nden Yüksek Mimar olarak mezun olan Dorsay, iki yıl sonra Cumhuriyet gazetesinde sinema üzerine yazmaya başladı ve zamanla bunu asıl meslek olarak seçti. Cumhuriyet'te 27 yıl sürekli yazdıktan sonra Milliyet ve Yeni Yüzyıl gazetelerinde yazdı. En son olarak Sabah'ta yazmaya başladı. Tarihî Emek Sineması'nın yıkılması üzerine 8 Nisan 2013 tarihinde yazdığı köşe yazısıyla da bu gazeteden ayrıldı.[1] Şu an Yarına Bakış gazetesinde yazarlığa devam etmektedir.[2]

Sinema dışında yemek kültürü, şehircilik ve yaşam kültürü üzerine yazılar yazarak kitaplaştırdı. İKSV yürütme kurulu ve SİYAD kurucu üyesi ve onursal başkanı olan Atilla Dorsay, aynı zamanda müzikle de ilgilenmektedir. 1986'dan bu yana TRT 2'de sinema üzerine programlar yapan Dorsay, ayrıca o yıldan 1995'e kadar dokuz yıl boyunca TRT Radyo 3'te müzik programları yaptı. Daha sonra bir süre, atv'de yayınlanan Yaşamdan Dakikalar adlı haftalık söyleşi programında yer aldı.

Çeşitli festival ve yarışmalarda jüri üyeliği yapan yazar, FIPRESCI (Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Federasyonu)'nun Türkiye temsilcisidir. 1979'da çevrilen Vatandaş Rıza adlı bir de film senaryosu yazmış olup, sadece Yeşilçam değil, dünya sinemalarını da yakından izlemektedir. Bugüne kadar 40'tan fazla kitap yazmıştır.

Sinema eleştirmenliğine başlayışını Can Dündar'la röportajında şöyle anlatır:

"Türk sineması da 60'ların sonlarında büyük bir atılım hâlindeydi. Lütfü Akad en güzel filmlerini yapıyordu. Yılmaz Güney olayı, Seyit Han filmiyle patlak vermişti ve ben de büyük heyecan içindeydim. Ve 1970 yılı gelip çatıp Umut filmi bomba gibi patlayınca, gazete yöneticileriyle konuştum ve ben de Türk sineması hakkında yazmaya başladım. Ve Yılmaz Güney'in filmleriyle birlikte Türk sineması eleştirmenliğine de soyundum ve bu o zamandan beri aksamadan devam etti. Öyle ki, 70'li yıllarda yazdığın yazılar, biraz da 'Umut' filminden yola çıkarak "Sinemamızın Umut Yılları" adıyla kitaplaştı."[3]

Ödüller

Bazı eserleri

  • 1977 - Mitos ve Kuşku, 1977, Görsel Yayınlar
  • 1984 - Sinema ve Çağımız 1, 1984, Hil Yayın
  • 1985 - Sinema ve Çağımız 2, 1985, Hil Yayın
  • 1986 - Beyaz Perdede Kırmızı Filmler, 1986, Cep Kitapları
  • 1986 - Yüzyüze, 1986, Çağdaş Yayınları
  • 1986 - Sinemayı Sanat Yapanlar, 1986, Varlık Yayınları
  • 1986 - Yönetmenler, Filmler, Ülkeler 1, 1986, Varlık Yayınları
  • 1988 - Yönetmenler, Filmler, Ülkeler 2, 1988, Varlık Yayınları (ISBN 975-434-009-9)
  • 1988 - Yılmaz Güney Kitabı, 1988, Varlık Yayınları (ISBN 975-434-002-1)
  • 1989 - Sinemamızın Umut Yılları 1970-80 Arası Türk Sinemasına Bakışlar, 1989, İnkılap Kitabevi (ISBN 975-10-0160-9)
  • 1990 - Yüreğimin Orta Yeri Sinema, 1990, Altın Kitaplar
  • 1991 - Benim Beyoğlum, 1991, Çağdaş Yayıncılık. 1993, Varlık Yayınları
  • 1991 - O İsimler, O Yüzler, 1991, Varlık Yayınları (ISBN 975-434-064-1)
  • 1993 - Ağız Tadıyla, 1993, Varlık Yayınları (ISBN 975-434-114-1)
  • 1994 - Ajda Pekkan'ın Yüzü ya da Değişimler Çağı, Varlık Yayınları (ISBN 975-434-137-0)
  • 1995 - 12 Eylül Yılları ve Sinemamız 160 Filmle 1980-90 Arası Türk Sinemasına Bakışlar, 1995, İnkılap Kitabevi (ISBN 975-10-0899-9)
  • 1995 - 100 Yılın 100 Yönetmeni, 1995, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0513-0) - Dorsay'a göre sinema sanatına yön vermiş olan 100 yaratıcı yönetmenin kronolojik bir sırayla incelendiği bu eser sinemanın 100. Yılı dolayısıyla kaleme alınmıştır. Bol miktarda siyah beyaz fotoğrafla desteklenmiş olan bu hacimli kitapta her bir yönetmenin yaşam öyküsü, sinema tarzı ve sinema tarihi açısından neden önemli olduğuyla ilgili bilgilerin yanı sıra maddelerin sonunda yönetmenin kısa bir filmografisi de kutucuklar içinde verilmiştir. Bu filmografi kutucukları içerisinde o yönetmenin en önemli filmleri kronolojik olarak sıralanırken, filmlerin özgün adlarının yanı sıra Türkiye'de sinemalarda gösterildiği adları da belirtilmiştir.
  • 1996 - 100 Yılın 100 Filmi, 1996, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0553-X) - Dorsay'a göre sinemada önemli izler bırakmış olan filmlerin seçilmesinde de, tıpkı 100 yaratıcı yönetmenin seçilmesinde olduğu gibi kaçınılmaz olarak yazarın kişisel tercihleri belirleyici olmuştur. Yine ilk kitapta olduğu gibi bu kitapta da 100 film (aslında kitapta 105 film var) kronolojik bir sırayla yer almıştır.
  • 1998 - Sinema ve Çağımız, 1998, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0640-4)
  • 1998 - Hayatımızı Değiştiren Filmler 1985-1995, 1998, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0622-6)
  • 1999 - 100 Yılın 150 Oyuncusu, 1999, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0690-0)
  • 2000 - Sinema ve Kadın, 2000, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0764-8)
  • 2001 - Düşen Yapraklar, Geçen Yıllar Işık ve Gölge Yazıları, 2001, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0782-6)
  • 2002 - Bir Kıtadan Öbürüne Yaşam ve Ölüm Kentleri, 2002, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0885-7)
  • 2003 - Sümbül Sokağın Tutsak Kadını, 2003, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-0612-9)
  • 2003 - Ne Şurup - Şeker Şarkılardı Onlar: Kişisel Bir 20. Yüzyıl Pop Müzik Tarihi, 2003, Remzi Kitabevi
  • 2004 - İşte Büyü Zamanı Tutkulu Sinema Yazıları, 2004, Nokta Yayınları (ISBN 975-8823-69-8)
  • 2004 - Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları: Türk sineması 1990-2004, 2004, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-1009-6)
  • 2006 - Hayatımızı Değiştiren Filmler 1995-2005, 2006, Remzi Kitabevi (ISBN 975-14-1148-3)
  • 2006 - Bir Eleştirmenin Objektifinden - Through the Lens of a Film Critic, 2006, Altın Portakal Yayınları (ISBN 9944-5665-2-7)
  • 2008 - Sinema... ve Unutulmayanlar, 2008, Remzi Kitabevi (ISBN 978-975-14-1263-8)
  • 2009 - Dorsay'ın Penceresinden, 2009, Remzi Kitabevi (ISBN 978-975-14-1360-4)
  • 2012 - Hepsi Senin İçin - Tuhaf Aşk Öyküleri -, Atilla Dorsay, (1. Basım) Altın Kitaplar, 2012, Öykü Dizisi, 128 sayfa (ISBN 978-975-2114-39-5)[4]
  • 2015 - Hayatımızı Değiştiren Filmler 2005-2015, Remzi Kitabevi

Kaynakça

  1. ^ "Atilla Dorsay: Veda Zamanı". 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2013. 
  2. ^ "Atilla Dorsay, Yazar: Yarına Bakış Gazetesi". yarinabakis.com. 2 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016. 
  3. ^ "Bkz.: Can Dündar - Atilla Dorsay Röportajı". 24 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2009. 
  4. ^ "Hepsi Senin İçin - Tuhaf Aşk Öyküleri-, Atilla Dorsay". idefix.com. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ömer Kavur</span> Türk film yönetmeni (1944-2005)

Ömer Celâl Kavur, Türk film yönetmeni, yapımcısı ve senaristtir.

<i>Serseri Aşıklar</i>

Serseri Aşıklar, 1960 yapımı Jean-Luc Godard filmi. Film, Fransız Yeni Dalga akımının ilk örneklerindendir.

Giovanni Scognamillo, Türk yazar, sinema tarihçisi, araştırmacı, eleştirmen, çevirmen, eğitmen, ressam. Scognamillo ayrıca bazı Türk filmlerinde oyuncu olarak rol almış, bankacılık, reklamcılık, dekoratörlük, kitabevi yöneticiliği gibi pek çok farklı alanda da çalışmıştır. Kendisi hakkında “Beyoğlu’nda Bir Levanten: Giovanni Scognamillo” isimli bir belgesel çekilmiş, Yıldıray Çınar'ın çizgileriyle Karabasan isimli çizgi romanda da karakter olarak yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Agâh Özgüç</span>

Agâh Özgüç ya da tam adıyla Agâh Nedim Özgüç, Türk yazar, eleştirmen ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">İthal filmlerin Türkçe adlandırılması</span>

İthal filmlerin Türkçe adlandırılması, bu maddede Türkiye'de gösterime giren yabancı filmlere verilen Türkçe adların baştan beri özgün adlarının anlamlarından daha farklı olması durumu örneklerle aktarılmış ve bu uygulamanın sadece Türkiye'ye özgü olmadığı da vurgulanmıştır.

Turgay Fişekçi, Türk şair, yazar ve çevirmendir.

Leyla Navaro, Türk psikolog ve psikoloji yazarıdır.

<i>Kelepçeli Aşık</i> (film, 1955) 1955 yapımlı film

Kelepçeli Aşık, 1955 yapımı bir Alfred Hitchcock filmidir. David F. Dodge'in romanından uyarlanarak sinemaya aktarılan filmin başrollerinde Grace Kelly ve Cary Grant vardır. Özgün adı "To Catch a Thief" olan film 1957 yılında Türkiye'de sinemalarda "Kelepçeli Aşık" adıyla gösterildi. İleriki yıllarda bazı televizyon kanallarında "Hırsızlar Kralı" adıyla da yayına verildi.

Memet Baydur, Türk oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Hitchcock'un cameo rolleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yaşadığı süre içinde 66 filme yönetmen olarak imza atan Alfred Hitchcock yönettiği filmlerinden 37 tanesinde çok kısa rollerde şöyle bir görünmüştü. Cameo roller de denen bu roller nerede ise Hitchcock'un bir imzası haline gelmişti. Bunların ortalama süresi birkaç saniyeyi geçmiyordu. Bu cameo rollerde kimi zaman trene kucağında kocaman bir kontrbas kutusuyla itiş kakış binmeye çalışıyor, kimi zaman elinde bir içki kadehi ile otel lobisinde ayakta duruyor, kiminde de kameranın önünden öylece geçip gidiyordu. Kendisinden sonra da sinemada birçok yönetmen aynı yöntemi denemiştir.

<i>Yedinci Sanat</i> (dergi)

Yedinci Sanat 1973 - 1975 yılları arasında Türkiye'de yayınlanmış aylık sinema dergisidir. Sinemayı sosyalist bakış açısı ile ele alan dergi 24 sayı çıkmıştı.

<i>Küçük Buda</i>

Küçük Buda 1993 ABD, İngiltere, Fransa ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Little Buddha olan ve İngilizce çekilen bu uluslararası yapım yönetmenin anavatanı İtalya'da Piccolo Buddha adı ile gösterime sunulmuştu.

<i>İguananın Gecesi</i>

İguananın Gecesi, Amerikalı oyun yazarı Tennessee Williams'ın 1961 tarihinde yayımladığı tiyatro oyununun adıdır. Williams, özgün adı The Night of the Iguana olan oyununu 1948'de yazmış olduğu bir kısa hikâyesine dayandırmıştır. Oyun ilk kez 1961 yılında Penguin Yayınları'ndan çıktı, aynı yılın 28 Aralığında da Broadway'de New York Royale Tiyatrosunda sahnelendi. Oyun yine o yıl New York Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülünü aldı.

Pier Paolo Pasolini'nin sinema dönemleri Bu liste yönetmenin sinema eleştirmenlerince üçlemeler, dönemler gibi gruplara ayrılmış bazı filmlerini kapsar. Böyle bir ayrım Pier Paolo Pasolini'nin sinema anlayışını ve sinema kariyeri boyunca geçirdiği değişiklikleri daha iyi anlamak ve bir bakışta filmler arasında bazı kıyaslamalar yapmak açısından önemlidir.

<i>Günaha Son Çağrı</i> (film) 1988 ABD yapımı dinsel epik film

Günaha Son Çağrı, 1988 ABD yapımı dinsel epik filmdir. Özgün adı The Last Temptation of Christ olan film 1989 Nisan ayında 8. İstanbul Film Festivali kapsamında gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Alim Şerif Onaran</span>

Alim Şerif Onaran, Türk sinema kuramcısı, yazar, akademisyen ve hukukçudur. Türkiye'nin ilk sinema profesörü olma unvanına da sahipti. Türkiye'de sinemanın okullaşmasında öncü rol oynadı.

<i>Günaha Son Çağrı</i> Nikos Kazancakisin 1953 tarihli romanı

Günaha Son Çağrı, Yunan yazar Nikos Kazancakis'in 1953 tarihli romanıdır. Özgün adı O Telefteos Pirasmos olan roman İngilizce konuşulan ülkelerde 1960 yılından başlayarak The Last Temptation of Christ adı ile yayımlanmıştır.

<i>Evli Bir Kadın</i>

Evli Bir Kadın, 1964 Fransa yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Une femme mariée olan film İngilizce konuşulan ülkelerde A Married Woman adıyla gösterime girmişti. Film Türkiye'de ilk kez 9 - 12 Aralık 1969 tarihleri arasında Türk Sinematek Derneği'nde gösterilmişti.

Sinemada üçlemeler, birbirleri ile bir şekilde bağlantılı bazı üçlü film gruplarına sinema yazarları ve eleştirmenler tarafından verilen addır. İngilizcede bu kavramın karşılığı Trilogy dir, ancak bazen bunun yerine cycle sözcüğü de kullanılmaktadır.

Hitchcock filmlerinin Türkçe adlandırılması tablosunda Alfred Hitchcock'un filmlerinin Türkiye'de sinemalarda gösterildiğinde verilen Türkçe isimler çeşitli kaynaklardan derlenerek bir araya getirilmiştir. Genelde isimler üzerinde fikir birliği olmasına rağmen tek tük görülen farklılıklar belki de kitapların basılması sırasındaki dizin hatalarından meydana gelmiş olabilir. Bazen de film TV'de gösterildiği zaman yakıştırılmış uydurma bir isim filmin sinema ismi yerine kullanılmış olabilir. Bir örnek vermek gerekirse 1972 tarihli Frenzy filmi Türkiye'de sinemalarda Cinnet adı ile gösterilmişti. Film yıllar sonra TRT'de "Kravat" ismiyle gösterildiğinde 'TRT'nin bu garip tutumu' eleştirmenlerin tepkisini çekmişti. Bazen de TV'de gösterileceği ilan edilen film gazete ve dergi köşesinden tanıtılırken yeterince arşiv çalışması yapılmayıp filmin orijinal adının tercümesi ile yetinilmiş de olabilir. Örneğin 1948 tarihli Rope filmi sinemalarda Ölüm Kararı adı ile gösterildiği halde tek tük bir iki yerde filmin adının doğrudan çevirisi kullanılmış ve "İp" şeklinde tanıtılmıştır. En soldaki sütunlardaki bilgiler daha güvenilir olup sağa doğru güvenilirlik azalmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.