İçeriğe atla

Athene cunicularia

Athene cunicularia
A. c. grallaria
Pantanal, Brezilya
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Strigiformes
Familya:Strigidae
Alt familya:Surniinae
Cins:Athene
Tür: A. cunicularia
İkili adlandırma
Athene cunicularia
(Molina, 1782)
Dağılımı
Sinonimler
Strix cunicularia Molina, 1782

Speotyto cunicularia

Spheotyto cunicularia (lapsus)

Athene cunicularia, Strigidae familyasından bir kuş türüdür. Küçük, uzun bacaklı bu baykuş türü Kuzey ve Güney Amerika'da yaşar.[1] Çayır köpeklerinin kazdığı yerdeki oyuklarda yuvalanırlar. Baykuşların çoğunun aksine gündeüzleri de aktiftirler ama gün ortası sıcağından kaçınırlar. Diğer baykuş türlerinin çoğu gibi günbatımı ve gündoğumunda gece görüşleri ve işitme özelliklerini kendi yararlarına kullanabildikleri alacakaranlıkta avlanırlar. Ormanlık alanlar yerine açık alanlarda yaşadıklarından avlanırken uçmanın yanı sıra hızla koşabilmelerine olanak sağlayan uzun bacaklar geliştirmişlerdir.

Taksonomi

İspanyol doğabilimci Juan Ignacio Molina Şili'den toplanan bir örnek üzerinden 1782 yılında bu türü Strix cunicularia bilimsel adıyla tanımladı.[2][3] Epiteti Latince "çukur kazıcı" ya da "madenci" anlamına gelen cunicularius sözcüğünden gelir.[4] Günümüzde Alman zoolog Friedrich Boie tarafından 1822'de tanımlananan Athene cinsi içinde sınıflandırılır.[5][6]

Bazen farklı morfoloji ve karyotipi göz önüne alınarak monotipik Speotyto cinsinde de sınıflandırılır. Kemikbilim ve DNA dizileme verileri ise bu türün Athene cinsinin yerde yaşayan bir türü olduğunu gösterir ve dolayısıyla otoritelerin çoğu da bu sınıflandırmayı kabul eder.

Çok sayıda alt türü tanımlansa da bunların arasında görünüş farklılıkları çok azdır ve bazılarını taksonomisi onaylanmalıdır.[7] Alt türlerin çoğuna And Dağları ve Antillerde rastlanır. Hernekadar birbirlerinden faklı da olsalar Florida ile Karayipler de bulunan alt türlerin birbirleri ile ilişkileri çok açık değildir.[8]

Tanınan 18 alt türden ikisinin soyu tükenmiştir.[6]

  • †A. c. amaura (Lawrence, 1878): Antigua, Saint Kitts ve Nevis Adaları, yak. 1905'te soyu tükenmiş
  • A. c. boliviana (L. Kelso, 1939): Bolivya yaylaları
  • A. c. brachyptera (Richmond, 1896): Margarita Adası, A. c. apurensis de içinde sayılabilir
  • A. c. carrikeri (Stone, 1922): Kolombiya'nın doğusu, A. c. tolimae ile farklılıkları şüphelidir
  • A. c. cunicularia (Molina, 1782): nominat alt tür, Bolivya'nın güneyindeki düzlükler ile Brezilya'nın güneyinden Tierra del Fuego'ya kadar olan alan
  • A. c. floridana (Ridgway, 1874): Florida ve Bahamalar; Hassas türler arasında listelenmiştir[9]
  • A. c. grallaria (Temminck, 1822): Brezilya'nın ortası ve doğusu
  • †A. c. guadeloupensis (Ridgway, 1874): Guadeloupe ve Marie-Galante Adaları, yak. 1890'da soyu tükenmiş
  • A. c. guantanamensis (Garrido, 2001): Küba ve Isla de la Juventud
  • A. c. hypugaea (Bonaparte, 1825): Kanada'nın güneyinden Büyük Ovalar boyunca güneye Orta Amerika'ya doğru olan bölgede; görünüşte güvende olarak listelenir[10]
  • A. c. juninensis (Berlepsch & Stolzmann, 1902): Peru'nun ortasından Arjantin'in kuzeybatısına And Dağları, A. c. punensis alt türünü de kapsayabilir
  • A. c. minor (Cory, 1918): Guyana'nın güneyi ile Roraima bölgesi
  • A. c. nanodes (Berlepsch & Stolzmann, 1892): Peru'nun güneybatısı, A. c. intermedia alt türünü de kapsayabilit
  • A. c. pichinchae (Boetticher, 1929): Ekvador'un batısı
  • A. c. rostrata (C. H. Townsend, 1890): Clarion Adası, Revillagigedo Adaları
  • A. c. tolimae (Stone, 1899): Kolombiya'nın batısı, A. c. carrikeri alt türünü de kapsayabilir
  • A. c. troglodytes (Wetmore & Swales, 1931): Hispanyola (Haiti ve Dominik Cumhuriyeti) ve çevresindeki adalar (Gonâve Adası, Beata Adası)
  • A. c. partridgei (Olrog, 1976): Corrientes Eyaleti, Arjantin, muhtemelen A. c. cunicularia alt türü içinde

Paleo alt tür A. c. providentiae Bahamalarda Pleyistosenden kalma fosillerden tanımlandı. Bu kuşların günümüzde yaşayan A. c. floridana ile ilişki bilinmemektedir.

Ek olarak Karayiplerde Barbuda, Cayman Adaları, Jamaika, Mona Adası ve Porto Riko gibi adalarda benzer baykuşlara ait tarihöncesi fosillere rastlandı. Bu kuşların muhtemelen son buzul çağında karşılaşılan ekolojik ve deniz seviyesi değişiklikleri nedeniyle Pleyistosen'in sonuna doğru soylarının tükendiği düşünülmektedir. Günümüzdeki tür ile boyut açısından farklılık gösteren fosillerin günümüz taksonu ile olan ilişkileri tam olarak açıklanamamıştır.

  • A. c. hypugaea Kaliforniya (ABD)
    A. c. hypugaea
    Kaliforniya (ABD)
  • A. c. floridana Florida (ABD)
    A. c. floridana
    Florida (ABD)
  • A. c. grallaria Jaú (São Paulo, Brezilya)
    A. c. grallaria
    Jaú (São Paulo, Brezilya)
  • A. c. cunicularia Uruguay
    A. c. cunicularia
    Uruguay

Notlar

  1. ^ Lewis, D.P. (2005). "Burrowing Owl – Athene cunicularia". OwlPages.com. Owl Species ID: 220.040.000. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2005. 
  2. ^ Molina, Giovanni Ignazio (1782). Saggio sulla storia naturale del Chili (İtalyanca). Bologna: Stamperia di S. Tommaso d'Aquino. s. 263. 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  3. ^ Peters, James Lee, (Ed.) (1940). Check-List of Birds of the World. 4. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 153. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  4. ^ Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londra: Christopher Helm. s. 124. ISBN 978-1-4081-2501-4. 
  5. ^ Boie, Friedrich (1822). "Ueber Classification, insonderheit der europäischen Vogel". Isis von Oken (Almanca). Cols 545-564 [549]. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  6. ^ a b Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, (Ed.) (2020). "Owls". IOC World Bird List Version 10.2. International Ornithologists' Union. 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  7. ^ Holt, D.W.; Berkley, R.; Deppe, C.; Enríquez Rocha, P.L.; Petersen, J.L.; Rangel Salazar, J.L.; Segars, K.P.; Wood, K.L. (1999). del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. (Ed.). 155. Burrowing Owl. Handbook of the Birds of the World. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions. ss. 227-228, plate 17. ISBN 84-87334-25-3. 
  8. ^ Korfanta, N.M.; McDonald, D.B.; Glenn, T.C. (2005). "Burrowing owl (Athene cunicularia) population genetics: A comparison of North American forms and migratory habits" (PDF). Auk. 122 (2): 464-478. doi:10.1642/0004-8038(2005)122[0464:BOACPG]2.0.CO;2. hdl:20.500.11919/2971 Özgürce erişilebilir. JSTOR 4090439. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  9. ^ "NatureServe Explorer 2.0". explorer.natureserve.org. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  10. ^ "NatureServe Explorer 2.0". explorer.natureserve.org. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kulaklı orman baykuşu</span> Baykuş türü

Asio otus veya Kulaklı orman baykuşu, Asio cinsine bağlı bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Baykuşgiller</span>

Baykuşgiller (Strigidae), tüm baykuşların sınıflandığı Strigiformes takımını oluşturan familyalardan biridir ve tipik baykuş türlerini içerir.

<i>Asio flammeus</i> kuş türü

Asio flammeus, Asio cinsine bağlı bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı peçeli baykuş</span> Kuş türü

Bayağı peçeli baykuş ya da peçeli baykuş en yaygın dağılmış baykuş türü olmasının yanı sıra en yaygın kuş türlerinden de biridir. Gece yırtıcıları (Strigiformes) takımının peçeli baykuşgiller (Tytonidae) familyasında sınıflandırılır. Dünya üzerinde kutuplar, çöller, Asya'da Himalayaların kuzeyi, Endonezya'nın çoğu bölgesi ile bazı Pasifik Adaları dışında her yerde yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Wight Adası</span> Büyük Britanya adasının güneyinde yer alan İngiltereye bağlı ada

Wight Adası, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesinin Güney Doğu bölgesinde bir "törensel kontluk" ve "bir tek seviyeli yerel idare birimi"dir. Tek seviyeli yerel idare biriminin yönetim merkezi Newport'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Tarsiiformes</span> primat infra takımı

Tarsiiformes; bir zamanlar Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, ancak mevcut türlerinin tümü Güneydoğu Asya adalarında bulunan bir primat infra takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Haydaca</span>

Haydaca ya da Hayda dili, Kanada'nın Britanya Kolombiyası eyaletinin Haida Gwaii adasında ve Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Galler Prensi adasında Haydalar tarafından konuşulan izole dillerden ya da Na-Dene dillerinden tehlike altındaki Kızılderili dilidir. Na-Dene grubu içinde tek başına alt grupta toplanır. Diğer alt grubu Tlingitçe ile Eyak-Atabask dilleri oluşturur. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 650 kişilik nüfustan 10 kadarı, Kanada'daki 1.100 kişilik nüfustan ise ancak 30 tanesi anadillerini konuşabiliyor. 1774 yılında Avrupalılarca ilk karşılaşmada nüfusları 15.000 olan Haydalar yeni getirilen salgın hastalıklardan kırılmış ve bugün ancak Masset, Skidegate ve Hydaburg köylerinde yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ada devleşmesi</span>

Ada devleşmesi, adalarda izole olmuş türlerin boylarının anakarada bulunan benzerlerine nazaran önemli derecede artması olan biyolojik bir fenomen. Ada devleşmesi, anakarada yaşayan hayvanların adaları kolonize etmesi durumunda küçük cüsseli türlerin büyümesi ve büyük cüsseli türlerin de küçülmesi yönünde evrimleştiğini söyleyen Foster kuralının bir yönüdür. Adalara insanoğlunun ve onunla bağlantılı köpek, kedi, sıçan ve domuz gibi hayvanların gelmesiyle birlikte, adalara endemik dev türlerin soyu tükenmiştir.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<i>Cava insanı</i> Homo erectus alt türü

Cava insanı ya da Cava adamı, 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Güneş balabanı</span>

Güneş balabanı Amerika'nın tropikal bölgelerinden yaşayan balaban benzeri bir kuştur. Monotipik Eurypygidae familyasının yine monotipik Eurypyga cinsinin tek üyesidir. Orta ve Güney Amerika'da bulunan üç alt türü vardır. Güneş balabanının, Yeni Kaledonya'da bulunan kagu türü ile morfolojik ve moleküler benzerlikler göstermesi Gondvana kökenli olabileceğini göstermektedir ve her iki tür de Eurypygiformes takımında sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Neotropikal papağan</span>

Neotropikal papağanlar veya Yeni Dünya papağanları Güney ve Orta Amerika, Meksika ve Karayipler'de yaşayan 32 cins altıdaki yaklaşık 150 türü kapsar. Eskiden Kuzey Amerika'da da yaşanyan iki türden birinin nesli tükenmiştir. Galápagos Adaları gibi Pasifik'teki birkaç adada da yaşarlar. Mavi-sarı ara ve sarı başlı amazon papağanı gibi tanınan ve ikonik papağan türleri bu ailenin üyesidir.

<i>Bubo philippensis</i>

Bubo philippensis, Bubo cinsine bağlı Filipinler'e özgü bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dromaius novaehollandiae minor</span>

Dromaius novaehollandiae minor ya da yaygın adlandırmasıyla Kral Adası Emusu soyu tükenmiş endemik bir emu alt türüdür. D. n. minor sadece Avusturalya anakarası ile Tasmanya adası arasındaki Bass boğazında bulunan King Island'da yaşamıştır. Genetik olarak en yakın akrabası Tasmanya emusu olarak bilinen soyu tükenmiş D. n. diemenensis alt türüdür. İki grup Tasmanya ve King Island adalarının birbirine bağlı olduğu 14.000 yıl önceki dönemde tek bir popülasyon olarak yaşardı. Adalar ayrıldıktan sonra D. n. minor olarak sınıflandırılan Kral Adası emusu zaman içinde boyut olarak küçülmüş ve ada cüceleşmesine örnek olmuştur. Boyutları açısından D. n. minor, tüm emu alt türleri içerisinde en küçüğüdür ve tüy rengi Avustralya anakarasındaki emulardan çok daha koyuydu.

Koşucu kuşlar (Palaeognathae), Gondvana kökenli Afrika, Güney Amerika, Yeni Gine, Avustralya ve Yeni Zealanda'da dağılmış kuş türlerinden oluşan bir kladdır. Deve kuşları, nandular, kiviler, tepeli devekuşları, emular ve tinamular gibi 50'den fazla yaşayan türü içerir. Neognathae grubu ile birlikte modern kuşların iki ana kladını oluşturur. Listede soyu tükenmiş türler için Mikko's Phylogeny Archive, Paleofile.com ve Brodkob kaynakları kullanılmıştır.

<i>Hippopotamus antiquus</i> soyu tükenmiş su aygırı

Bazen Avrupa su aygırı olarak da adlandırılan Hippopotamus antiquus, Pleyistosen çağının sonundaki son buzul döneminden bir süre önce soyu tükenmiş olan, Avrupa'nın her yerine yayılmış bir su aygırı türüdür. Bazı bilim adamları onu, modern ortak su aygırı olan Hippopotamus amphibius'un bir alt türü olan Hippopotamus amphibius antiquus olarak sınıflandırır.

<i>Nesophontes</i>

Nesophontes, Eulipotyphla memeli takımı içinde sınıflandırılan soyu tükenmiş monotipik Nesophontidae familyasında yer alan tek cinstir. Bu cins içinde sınıflandırılan hayvanlar yaklaşık 5 ila 15 cm. uzunluğunda, ince uzun bir baş ile burna sahip, uzun kuyruklu, böcekçil küçük memelilerdi. Jamaika haricinde Büyük Antiller, Küba, Hispanyola, Porto Riko, Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları ve Cayman Adalarına endemiktiler.

<i>Athene</i>

Athene, Strigidae familyasından bir baykuş cinsidir. Bu cins içinde yer alan kuşlar küçük boyutlarda, kahverengi ve beyaz benekli tüylere sahip, sarı gözlü ve beyaz kaşlı baykuşlardır. Avustralya, Antarktika ve Sahraaltı Afrika dışında tüm kıtalarda bulunurlar. Önceleri Ninox cinsinde sınıflandırılan 4 türü Solomon Adalarında da bulunmaktadır.

<i>Otus</i> kuş cinsi

Otus, Strigidae familyasında sınıflandırılan bir kuş cinsidir. Eski Dünyada yaşayan baykuşlardan oluşur. Otus 59 türü ile en büyük baykuş cinsidir. Genellikle kahverenginin farklı tonlarında tüylere sahip olan bu cins içindeki baykuşlar bu sayede ağaçların gövdelerine karşı kamufle olabilmektedir. Bazı türleri polimorfiktir; gri-kahverengimsi ya da kızıl-kahverengimsi fenotipleri vardır. Küçük ve çeviktirler. Dişiler genellikle erkeklerden daha büyüktür.

<i>Athene brama</i>

Athene brama, Strigidae familyasından bir kuş türüdür. Hindistan'dan Güneydoğu Asya'ya kadar uzanan tropikal bölgelerde bulunur. Çiftlik ve yerleşim alanları dahil açık alanlarda yaygın olarak rastlanan bu kuş şehir yaşamına da adapte olmuştur. Ağaç kovuklarında ya da kayalık veya binalarda boşluklarda küçük gruplar hâlinde yuvalanır. Dişileri 3-5 arası yumurta yumurtlar. Tür çok benzediği kukumav ile birlikte bir üst tür içinde yeralır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.