Ateşgede, Zerdüştçülükte kutsal ateşin yandığı tapınak ya da alana verilen isimdir. Örtülü bir mekân zorunluluğu olmayan ateşgedenin mekânı, üstü açık özel bir kesim ya da doğal petrol sızıntısının yandığı bir alan da olabilir. Yapı olarak inşa edilmiş ateşgelerin temel örneği, dört masif ayaklı, üstü kubbeyle örtülü bir yapıdır. Tromp geçiş öğelerine oturtulmuş kubbeleri ve masif taşıyıcılarıyla bu tür ateşgedeler, İslam döneminde kubbe sistemlerinin evrimini etkilemişlerdir.
Bazilika, eski Roma kentlerinde forumun yanında bulunan, içinde mahkemelerin görüldüğü veya diğer resmi hizmetlerin görüldüğü büyük çatılı kamusal binalara; Erken Hristiyanlık ve Orta Çağ dönemlerinde ise yan geçitleri bulunan, galerili veya galerisiz olabilen kiliselere verilen isim.
Bursa Ulu Cami, Bursa'da I. Bayezid tarafından 1396-1400 yılları arasında yaptırılmış ulu camidir.
Sultan Han, Aksaray'da kendi adıyla anılan Sultanhanı ilçesindedir. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından yaptırılan eser 1229 yılında tamamlanmıştır. Mimarı Şamlı Muhammed bin Havlan'dır. 4800 m² alana yayılan alanı ile Anadolu'daki en büyük Selçuklu kervansarayıdır. Klasik Selçuklu kervansaray şemasının örneklerindendir.
Kazdağlı Camii 1779'da Kazdağlı Mehmet Ağa tarafından yerinde bulunan caminin yerine yeniden yapılan Safranbolu çarşısının girişinde bulunan camidir. Taş ve tuğladan yapılmış olan kare planlı caminin üstü kiremit tromplu kubbe ile örtülmüştür. Caminin ön tarafında üç bölümden oluşan son cemaat yeri bulunur. Cemaat yerinin orta kısmı kubbe, diğerleri ise aynalı tonozlarla örtülüdür. Mihrap ve minber basit tasarlanmıştır. Girişin sağında bulunan tek şerefeli minare tuğladan yapılmıştır. Bundan önceki cami ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 2004'te mülkiyeti belediyeden Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne geçmiştir ve aynı yıl içinde restore edilmiştir.
Mahmutpaşa Camii, İstanbul'un Mahmutpaşa semtinde; Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamı Mahmud Paşa tarafından bir külliye olarak yaptırıldı (1464). Bu külliyeden bugün yalnız cami ve türbe kalmıştır.
Gül Camii veya Azize Teodosya Kilisesi, İstanbul'un Ayakapı semtindeki Bizans İmparatorluğu döneminden kalma ve fetihten sonra camiye dönüştürülmüş bir dinî yapıdır. Eski adı ve yapım tarihi hakkında kesin bilgiler olmamakla birlikte 10. ya da 11. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.Bu kilise, Bizans tarafından inşa edilen en yüksek kilise olarak bilinir. İkonoklazm akımı sırasında Büyük Saray'ın ana girişi Halki Kapısı üzerindeki İsa ikonasının indirilmesine karşı çıktığı için öldürülen Theodosia adlı kadının kutsal emanetlerinin bu kiliseye konduğu ve bu kilisenin Aya Theodosia olduğuna inanılır.
Hacı Bayram Câmii, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde bulunan tarihi cami. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir. İlk zaviye olarak yapılış tarihi hicri 831 yılı (1427-1428) olan caminin ilk mimarı Mimar Mehmet Bey hakkında bilgi bulunmamaktadır. Günümüzdeki mimari yapısı XVII. ve XVIII. yüzyıl camilerinin karakterlerini taşımaktadır. Uzunlamasına dikdörtgen bir plana sahip yapı, taş kaideli, tuğla duvarlı ve kiremit çatılıdır.
Zengîler, 12. ve 13. yüzyıllarda Mezopotamya ve Suriye'de hüküm sürmüş Türk devletidir. İlk hükümdarı İmâdüddin Zengî'dir.
Rönesans mimarları Antik Yunan ve Roma sanatından esinlendiler. İtalya'da Milano kentinde, Rönesans ustalarından Donato Bramante'nin yaptığı Santa Maria delle Grazie Kilisesi dönemin sanat anlayışının örneklerindendir. Yapı büyük bir kubbeyle örtülüdür. Kubbeyi taşıyan zarif sütunlar, dış yüzeyi süsleyen yuvarlak pencereler, üçgen alınlıklar ve iç yüzey süslemeleri klasik öğelerin yoğun biçimde kullanıldığı Rönesans dönemi mimarlık anlayışını yansıtır.
Bodrum Mesih Paşa Camii veya eski adıyla Mirelayon Kilisesi, İstanbul'da Laleli yakınındaki Doğu Roma döneminden kalma dini yapıdır.
Erzurum Ulu Cami, Türkiye'de Erzurum ili, Yakutiye ilçesinde bulunan ve şehrin en eski, en büyük camisi olma özelliğini taşıyan camidir.
Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.
Aziziye Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi camidir.
Çorakkapı Camii, İzmir'in Konak ilçesinde, Basmane semtinde bulunan, Basmane Garı'nın karşısındaki cami.
Rum Mehmet Paşa Camii, İzmir'in Tire ilçesinde bulunan tarihi cami.
Sungurlu Ulu Camii, Çorum ilinin Sungurlu ilçesinde yer alan cami. Mehmet Sungur Bey tarafından 1762 yılında yaptırılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1984 ve 1994 ve 2015 yıllarında onarılmıştır. Kare bir plana sahip kubbeli bir yapıya sahip olan Caminin kuzey tarafında üç gözlü olan son cemaat yerinin üstü üç kubbe ile örtülmüştür.
Deva Hamamı, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir hamamdır. Eski bir söylentiye göre, kervandan kaybolan bir deve birkaç gün arandıktan sonra bu hamamda bulunduğu için Deve Hamamı olarak da bilinir.
Melek Ahmed Paşa Hamamı, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir hamamdır. Hamam, kent kapıları yakınında bulunan br külliye hamamıdır. Günümüze sadece soyunmalık bölümü ulaşmıştır.
Zinciriye Medresesi, Türkiye'nin Aksaray şehrinde bulunan bir medresedir.
Tokat Mevlevihanesi, Tokat'ta 18. yüzyılda kurulan Mevlevi tekkesidir.
