Ateş Toprakları - Turkipedia

Ateş Toprakları (İspanyolca: Tierra del Fuego), Macellan Boğazı boyunca, Güney Amerika anakarasının en güney ucundaki bir takımadadır.

Takımadalar, 48.100km² (18.572 sq mi) alana sahip ana ada Isla Grande de Tierra del Fuego'dan ve Horn Burnu ve Diego Ramírez Adaları da dahil olmak üzere birçok adadan oluşan bir gruptan oluşur. Tierra del Fuego, ana adanın doğu kısmını ve Beagle Kanalı'ndaki birkaç küçük adayı kontrol eden Arjantin ile geri kalan arazi alanını kontrol eden Şili arasında bölünmüştür. Takımadaların en güney kısmı 56° güney enleminin hemen kuzeyindedir.

Tierra del Fuego'da bilinen en eski insan yerleşimi yaklaşık olarak M.Ö. 8.000 yılına kadar uzanır.^[1] Avrupalılar adaları ilk kez Ferdinand Magellan'ın 1520'deki keşif gezisi sırasında keşfettiler. Tierra del Fuego ve benzeri isimler yerlilerin yaktığı şenlik ateşlerinin görülmesinden kaynaklanıyor.

Avrupalı kökenlilerin yerleşimi ve yerli halkların yerinden edilmesi, Patagonya'da koyun çiftçiliği patlamasının ve yerel altına hücumun zirve yaptığı on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısına kadar başlamadı.^[2] Bugün, Tierra del Fuego'nun kuzeyindeki ekonomik faaliyette petrol çıkarımı hakimken, güneyde turizm, imalat ve Antarktika lojistiği önemlidir.

İklim ve bitki örtüsü

And Dağları en güneydeki adalarda ve kayalıklarda granitli ve diyoritli yarlarla son bulur. 2.000 metreyi aşan İsla Grande Dağları ise büyük başkalaşmalar geçirmiş şistlerdir. Soğuk, nemli ve sisli iklim, sürekli karların sınırını 700 metreye kadar indirir. Patagonya'nın Arjantin'deki bölümünün devamı olan İsla Grande'nin kuzeyini kaplar. Ancak Ateş Toprakları'nın büyük bölümü 500 metreye kadar görülen nemli bir ormanla örtülüdür. Yüksek kesimlerde turbalıklar uzanır. Güney adalarında sadece cılız çayırlar bulunur. Kara hayvanları yönünden yoksul, deniz hayvanları yönünden çok zengindir, balinalar, yunuslar, morslar, foklar çokça bulunur.

Ekonomi

Günümüzde en önemli iktisadî özellikleri, doğal gaz çıkarılmasından kaynaklanmaktadır; öte yandan kıta sahanlığı üzerinde petrol araştırmaları da yapılmaktadır.

Nüfus

Ateş Toprakları, toplam 71.500 kilometrekare yüz ölçüme sahip olup yaklaşık nüfusu 140.000 kişidir. Doğuda Arjantin'e ait kısımda 133.000, batıdaki Şili'ye ait kısımda ise 7.000 kişi yaşar. Kıtanın geneline kıyasla az bir nüfusa sahiptir.

Kaynakça

^ Morello, Flavia; Borrero, Luis; Massone, Mauricio; Stern, Charles; García-Herbst, Arleen; McCulloch, Robert; Arroyo-Kalin, Manuel; Calás, Elisa; Torres, Jimena; Prieto, Alfredo; Martinez, Ismael; Bahamonde, Gabriel; Cárdenas, Pedro (1 Mart 2012). "Hunter-gatherers, biogeographic barriers and the development of human settlement in Tierra del Fuego". Antiquity. 86 (331): 71-87. doi:10.1017/S0003598X00062463. hdl:1893/3664 .
^ Iparraguirre, Sylvia (19 Mart 2024). Tierra del fuego: a biography of the end of the world. Photo Design Ediciones - Florian von der Fecht. s. 146. ISBN 978-987-99166-9-8. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2016.

Wikimedia Commons'ta Ateş Toprakları ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

Okyanusya, Büyük Okyanus'a dağılmış adaları kapsayan ülkelerden ve Avustralya'dan oluşan coğrafi bölgedir. Asya'nın güney ve güneydoğusunda, Antarktika'nın kuzeyinde ve Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu'nun arasında yer alır. Yüzölçümü 8.970.000 km², nüfusu 35.669.267'dir.

Şili (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Macellan Boğazı</span> Güney Amerikanın en güneyinde Atlas Okyanusunu Büyük Okyanusuna bağlayan boğaz

Macellan Boğazı, Güney Amerika'nın en güneyinde Atlas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'una bağlayan boğazdır. Ana kıta ile Tierra del Fuego Takımadaları'nı ayırır. Bu takımadalar, Arjantin ve Şili arasında paylaşılmıştır. Macellan Boğazı'nın uzunluğu 560 km, genişliği 3 ila 32 km'dir. Boğaz, 1520 yılında Macellan tarafından keşfedildiği için bu isimle anılmaktadır. Sis ve rüzgâr sebebiyle geçilmesi zordur. Boğaz üzerindeki en büyük liman ise Punta Arenas'tır. Liman, Şili koyun eti için önemli bir nakliye noktasıdır.

Patagonya, Şili ve Arjantin'in güneyindeki bölgedir. Arjantin'deki Rio Colorado ile Şili'deki Bio Bio nehirlerinin güneyi ile Macellan Boğazı'nın kuzeyi arasında kalır. Magellan Boğazının güneyindeki Ateş Toprakları da Patagonya'ya dâhil edilebilir.

Torres del Paine,, Şili Patagonyası sınırları içinde kalan bir milli park. Milli park ismini gökyüzüne kule gibi uzanan masif 3 kayadan alır. İçinde yaşayan yaklaşık 60 pumaya, kanat genişliği 3 metreyi bulan kondorlara, And Dağları'na özgü bir hayvan olan guanakolara ve gri patagonya tilkisi gibi hayvanlara ev sahipliği yapar.

And Dağları, dünyanın en uzun sıradağlar zinciridir.

Punta Arenas, Şili'nin XII. Bölgesi Magallanes y la Antártica Chilena'nın başkentidir.

Magallanes y la Antártica Chilena Şili'nin en güneydeki, en büyük ve en az ikinci nüfusa sahip idari bölgesidir. XII Región olarak da bilinir.

Ushuaia, Arjantin'in en güneydeki şehri. Ushuaia aynı zamanda dünyanın en güneydeki şehri olarak kabul edilir. Esasında, Ushuaia'dan daha güneyde yerleşim yerleri olsa da, bunlar askerî üsler olup sivil bir nüfusa sahip değildirler.

Isla de los Estados: Arjantin'e bağlı bir ada. Ada ekstrem güneyde yer alır. Güney 54º49' paraleli, batı 64º29' boylamı arasında bulunur.Tierra del Fuego eyaletine bağlıdır. Jules Verne'in Dünya'nın ucundaki fener adlı romanında, hikâyenin geçtiği yerdir.

Çon dilleri Tierra del Fuego ve Patagonya'da konuşulan dillerdir. İki tanesinin varolduğu bilinmektedir, 2003 yılında soyu tükenmiş olan Selk'nam ve Tehuelçe dili. Selk'nam insanları 20. yüzyıl boyunca Martin Gusinde ve Anne Chapman gibi antropologlar tarafından ayrıntılı olarak incelenmişlerdir, ancak dilleri korunmamıştır.

Arjantin 23 eyalete ve bir federal bölgeye bölünmüştür. Federal bölge ve tüm eyaletlerin kendi anayasaları bulunur ancak hepsi federal bir sistem altında birleşmiştir.

Santa Cruz Arjantin'in güneyinde, Patagonya da olarak bilinen bölgede eyalet. Atlas Okyanusu'ndan Şili sınırındaki And Dağlarına kadar uzanır. Arjantin'de nüfus yoğunluğu en düşük olan eyalettir (0.81/km²).

Coscoroba coscoroba, Coscoroba cinsine bağlı Güney Amerika’nın güneyinde yaşayan bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tierra del Fuego Eyaleti, Arjantin</span> Arjantin eyaleti

Tierra del Fuego, resmi olarak Tierra del Fuego Eyaleti, Antarktika ve Güney Atlantik Adaları, Arjantin'in en güneydeki, en küçük ve en az nüfuslu eyaletidir. Eyaletin başkenti, yerel bir kelimeden "sonuna doğru körfez" anlamına gelen Ushuaia'dır.

Arjantin coğrafyası, Güney Amerika'nın güneyinde bulunan Arjantin'in coğrafi özellikleridir. Batıda And Dağları ve doğuda Güney Atlantik Okyanusu ile sınırlanan ülkenin komşuları, batıda Şili, kuzeyde Bolivya ve Paraguay ve kuzeydoğuda Brezilya ve Uruguay'dır.

Julius Popper, İspanyolcada Julio Popper olarak da bilinir. Osmanlı İmparatorluğu doğumlu, Rumen - Arjantinli bir mühendis, maceracı ve kaşiftir. Popper, yerli Selk'nam halkına yönelik soykırımın faillerinden biriydi.

Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları arması, Atlas Okyanusu'nun güneyinde Güney Amerika kıtasına dâhil edilen ve Britanya Denizaşırı Toprakları'ndan biri olan Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları tarafından kullanılan arma. Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları arması günümüzdeki hâli ile 1985 tarihinde kabul edilmiştir.

Selk'nam soykırımı, 19. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyılın başlarına kadar Güney Amerika'daki Tierra del Fuego'da yaşayan üç yerli kabileden biri olan Selk'nam halkının soykırımıydı. Soykırım 10 ila 15 yıllık bir süreyi kapsıyordu. Selk'nam halkının 1880'lerde tahmini 4.000 kişilik nüfusu vardı ancak 1900'lerin başında sayıları 500'e kadar düştü.

Haushlar ya da Manekenklar, Isla Grande de Tierra del Fuego'nun Mitre yarımadası'nda yaşayan yerli bir halktı. Artık ne yazık ki soyları tükenmiştir.Kültürel ve dilsel olarak yine Isla Grande de Tierra del Fuego'da yaşayan Ona ya da Selknamlar ve güney anakara Patagonya'daki Tehuelçe halkı ile akrabaydılar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.