Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi

Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi
Müzenin ilk kısmının giriş bölümü olan Misak-ı Millî Kulesi
Açılış	21 Haziran 1960
Konum	Çankaya, Ankara, Türkiye
Koordinatlar	39°55′30″K 32°50′13″D / 39.92500°K 32.83694°D / 39.92500; 32.83694
Tür	Tarih müzesi
Koleksiyon(lar)	Atatürk'ün kişisel eşyaları Atatürk Özel Kitaplığı Atatürk'ün balmumu heykeli ve köpeği Foks'un doldurulmuş bedeni Türk Kurtuluş Savaşı panoramaları klasik araçlar savaşlarda kullanılan silah, top ve mermiler
Küratör	Mehmet Özel
Kurucu	Hüseyin Kıvrıkoğlu
Toplu ulaşım	EGO Anadolu/Anıtkabir
Otopark?	Var
Resmî site	Resmî site
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki diğer müzeler
Alagöz Karargâh Müzesi Ankara Hava Kuvvetleri Müzesi Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi Topçu ve Füze Okulu Sınıf Müzesi

Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi ya da resmi adıyla Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi, Anıtkabir'de Atatürk'ün mozolesinin bulunduğu Şeref Salonu'nun altındaki 3 bin metrekarelik sütunlu alanda bulunan 21 Haziran 1960'ta ziyarete açılmış müze.^[1]

Müzenin Misak-ı Millî Kulesi ve İnkılap Kulesi arasında bulunan kısım, 1960'tan bu yana "Atatürk Müzesi" olarak hizmet vermekteydi. Bu bölüm, Kasım 2001'de başlayan ve 9 ay süren bir çalışma sonunda yeni bölümlerle birleştirildi ve Büyük Taarruz'un 80. yıl dönümü olan 26 Ağustos 2002 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakanı Bülent Ecevit tarafından ziyarete açıldı. Müze, dönemin Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu'nun talimatı ile yaptırılarak Genelkurmay Başkanlığının sanat danışmanı Mehmet Özel'in koordinatörlüğünde hazırlanmıştır.

Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi dört bölümden oluşur: Birinci bölümde Atatürk'ün özel eşyaları; ikinci bölümde Çanakkale Kara ve Deniz Savaşları panoraması; üçüncü bölümde Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz panoraması; dördüncü bölümde Atatürk devrimlerinin fotoğraf ve açıklamalarla tanıtıldığı, rölyeflerle zenginleştirilmiş tonozlu koridor bulunmaktadır.

Birinci bölümde ilgi çeken bazı parçalar Atatürk'ün balmumundan heykeli ve köpeği Foks'un doldurularak saklanan bedenidir.

İkinci ve üçüncü bölümlerdeki panoramalar, Çanakkale Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında yaşanan olayları dönemin resimlerinden yararlanarak canlandırır. Panoramaların önünde maketlerle bir savaş alanı düzenleniş ve üç boyutlu bir etki sağlanmıştır. Çanakkale Savaşı panoraması önünde bu savaşta kullanılmış olan mermiler, silahlar, toplar, yanmış tekerlekler ve kağnılar sergilenmektedir. Senaryosunu Turgut Özakman'ın yazdığı 40 metre uzunluğundaki panoromaları izlerken ziyaretçiye, Muammer Sun'ın bestelediği müzikler, top sesleri, gemi düdükleri, kılıç şakırtıları, at nalları ve "Allah Allah" nidaları gibi savaş efektleri dinletilir.

İkinci ve üçüncü bölümün ortasında Kurtuluş Savaşı'na katılan komutanların portreleri ve Kurtuluş Savaşı'nı gösteren büyük boy tablolar sergilenmektedir. Bu çalışmalar, Moskova'daki bir stüdyoda Rus sanatçılar tarafından gerçekleştirilmiştir.

Dördüncü bölüm, panorama bölümünü çevreleyen koridordaki 18 tonozda yer alan tematik sergi alanlarından oluşur. Tonoz müzesinde Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışından ölümüne kadar yaşanan olaylar 3 bin kadar fotoğrafla anlatılır. Her tonozda bir devrim anlatılmaktadır. Tonoz müzelerinin bulunduğu galeri boyunca Kara Fatma'dan Şahin Bey'e kadar asker ve sivil 20 kahramanın büstü ve öz geçmişi sergilenir. Müzenin dördüncü bölümünün yer aldığı alan, Atatürk mozolesinin bulunduğu Şeref Salonu'nu ayakta tutan sütunlu salon ile Anıtkabir'in temel duvarları arasında kalan bölümdür. Tonozlu odacıklar, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlarının defnedilmesi amacıyla hazırlanmış, ancak kullanılmayarak ve müzeye dahil edilmiştir.

Müzenin çıkışında Atatürk'ün doğduğu evin, ilk meclis binasının, Kara Harp Okulu'nun maketleri, Turan Erol'un Çanakkale Savaşları'ndan bir kesiti anlatan büyük tablosu ve çeşitli Atatürk fotoğrafları yer alır.

• 
  Atatürk'ün naaşını taşıyan top arabası
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri
• 
  Müzedeki kabartmalardan biri

Müzede dünyada benzeri bulunmayan üç panorama sergilenmektedir: 6x40 metre büyüklüğündeki Çanakkale Kara ve Deniz Savaşları panoraması, 7x30 metre büyüklüğündeki Sakarya Meydan Savaşı panoraması ve 7x30 metre büyüklüğündeki Büyük Taarruz panoraması. Bu panoramalar ve müzedeki dev tablolar Aydın Erkmen'in yönlendirdiği 12 Rus ressam tarafından yapılmıştır.

Panoramaların oluşturulabilmesi için Turgut Özakman'ın yazdığı senaryodan hareketle Kurtuluş Savaşı muharebelerinin geçtiği alanlarda figüranlar kullanılarak 14 bin kare fotoğraf çekilmiş ve bu fotoğraflardan yararlanılarak eskizler hazırlanmıştır. Panoramaların eskizlerini Aydın Erkmen çizdi; renkli eskizler Rusya'da yapıldı. Rusya ve Hollanda'daki büyük resim stüdyolarında dev panoramalar bir bütün olarak hazırlandı ve bunları sarmak için bir makine imal edildi; böylece panoramalar silindir haline getirilerek uçakla Ankara'ya taşınmış, ardından tırlarla havaalanından Anıtkabir'e getirilmiştir. Silindirler özel makineyle açılarak tabana bağlanmış, eserlerin zedelenen kısımları sanatçılar tarafından 20 gün üzerinde çalışarak yenilenmiştir.

Müze bünyesinde oluşturulan Atatürk Özel Kitaplığı, 26 Haziran 2005'te düzenlenen bir törenle açıldı. Atatürk'e ait 3 bin 123 kitabın sergilendiği kitaplık, ziyaretçilerin kitaplara bilgisayar ortamında ulaşmalarını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Ziyaretçiler, dokunmatik ekranlı bilgi cihazlarından kitaplarla ilgili bilgiye ulaşabilmektedir. Kitaplık, ziyaretçilere, Atatürk'ün fikir hayatını oluşturan kitaplar hakkında bilgi alma ve özellikle okuyup altını çizdiği kitapları inceleyebilme fırsatı da vermektedir.

• Yozgatlı, Hüseyin; Ulualp, Ayşegül, (Ed.) (1994). Anıtkabir Anıtkabir Müzesi. Ankara: Anıtkabir Komutanlığı. 

• TSK Anıtkabir Sayfası 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.