İçeriğe atla

Atatürk Kitaplığı

Atatürk Kitaplığı
Harita
ÜlkeTürkiye
Kuruluş1939 (85 yıl önce) (1939)[1]
KonumTaksim, İstanbul
Koleksiyon
Toplanan öğelerYazma, matbu, harita, kartpostal, albüm, evrak, gravür ve fotoğraf koleksiyonları
Websiteataturkkitapligi.ibb.gov.tr


İBB Atatürk Kitaplığı, İstanbul'un Taksim semtinde Miralay Şefikbey Sokağı üzerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü'ne bağlı, araştırmacılara hizmet veren bir kitaplıktır.[2]

1924 yılında belediye kütüphanesi olarak oluşturulmuştur; Cumhuriyet döneminin ilk kütüphanelerindendir. 1981 yılından beri Taksim'deki binada hizmet vermektedir. 2007 yılında ve 2011 yılında[3] Türkiye'nin en iyi kütüphanesi seçilmiştir.

Tarihçe

İstanbul'da ilk belediye kütüphanesi olarak 1924 yılında Şehremaneti Dairesi'nde oluşturuldu. Kütüphane, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ'ın başkanlığında 1929'da Atatürk'ün Şişli'deki evinde toplanmaya başlandı. 1931 yılında ise Bayezid Medresesi'ne taşındı. Zamanla artan kitaplar medreseye sığmaz oldu.

Taksim semtinde Koç Holding tarafından 1973 yılında yaptırılan binaya 3 Mart 1981 tarihinde taşındı. Halen aynı binada Atatürk Kitaplığı adıyla araştırmacılara hizmet vermektedir.

2021 yılında Atatürk Kitaplığı'nın gazete arşivindeki tarihi nüshaların ziyaretçiler tarafından jilet, makas ve maket bıçakları ile tahrip edildiği ortaya çıkmıştır.[4]

5 Eylül 2022'de araştırmacılar haricinde öğrenci kullanımına kapatılmıştır.[5]

Bina

Yapı, Mimar Sedad Hakkı Eldem tarafından kütüphane, müze ve sergi salonlarından oluşan bir kültür kompleksi olarak tasarlanmış ancak sadece kütüphane uygulanmıştır.

Kitaplık binası, arkasında bulunan Sheraton Otelindeki 60 derecelik açılara uymak üzere altıgen elemanlardan oluşturulmuştur.[6]

Eldem'in geleneksel Türk mimarisi ile modernizmi sentezleme çabasını yansıtan üç katlı betonarme bir yapıdır. En alt katta bulunan ve altıgen planlı olan kitap deposu yaklaşık 600.000 kitap kapasitelidir. Okuma ve inceleme salonları üstteki iki kattadır. Üst katta altıgen piramit kubbemsi örtüler altında büyük okuma ve katalog salonu bulunmaktadır. Bunlar pleksiglas ışıklıklarla donatılmışlardır. Sergi ve konferans salonu girişin iki tarafındaki kanatlarda yer alır.[7]

Koleksiyon

Koleksiyonunda 228 bin kitap, 20 bin dergi, 10 bin gazete cildi, 445 albüm, 12 bin 320 kartpostal, 10 bin harita, dört bin 400 yazma, 565 salname, 334 takvim ve 49 atlas bulunmaktadır.

Arap harfli Türkçe kitaplar yönünden de Türkiye'nin en zengin kütüphanelerinden biri olan kütüphanede Müteferrika matbaasında basılan ilk kitaptan harf inkılabına kadarki süreçte yayınlanan Osmanlıca kitapların büyük çoğunluğu burada bulunuyor. İlk Osmanlıca gazetelerin yanında dünyada sadece Atatürk Kitaplığı koleksiyonunda yer alan Enîn-i Mazlûm, Bâdiye ve Varlık gibi yayınlar da mevcuttur.

Kütüphanenin yabancı dil nadir eser koleksiyonunda İstanbul'u anlatan seyahatnameler, tarihi, coğrafi, demografik, folklorik bilgi veren binlerce kitap yer alır.

Atatürk Kitaplığı harita arşivi, İstanbul'un en büyük eski harita arşivi kabul edilir. Koleksiyonunda İstanbul'un gravür tarzı çizilmiş ve 16'ncı yüzyıldan itibaren başlayan haritalarından, ilk üretilen bilimsel içerikli haritaya, şehir planlarından, yangın haritalarına kadar 10 bine yakın harita yer alır. Koleksiyonda Sultan Abdülaziz dönemi Beyoğlu'nun 1:200'lük ilk kadastral planları, 1913-1914 arasında üretilen 1:500'lük ‘Alman Mavileri’ olarak anılan İstanbul planları, Huber'in Beyoğlu planları, İstanbul'un ilk sigorta haritalarını yapan Charles E. Goad ve daha sonraki yıllarda Jacques Pervititich haritaları, yangın haritalarıyla cumhuriyetin ilk yıllarında üretilen haritaları bulunmaktadır.[8]

Bölümleri

  • Ana Kitap Deposu
  • Süreli Yayınlar Okuma Salonu
  • Halk Kütüphanesi Okuma Salonu
  • Nadir Eserler
  • Kitap Sağlama Bölümü
  • Kitap Hastanesi /Restorasyon
  • Cilthane
  • Konferans Salonu
  • Sergi Salonu
  • Görsel Albümler
  • Eski Haritalar
  • Yeni Kitaplar

Kaynakça

  1. ^ "İBB Atatürk Kitaplığı". 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2013. 
  2. ^ "Kütüphane ve Müzelerin Çalışma Saatleri - Atatürk Kitaplığı". ataturkkitapligi.ibb.gov.tr. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  3. ^ "Türkiye'nin En İyi 10 Kütüphanesi". Hürriyet. 2 Mayıs 2011. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016. 
  4. ^ "Atatürk Kitaplığı'ndaki tarihi gazete nüshaları kesildi". NTV. 2 Temmuz 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021. 
  5. ^ "Öğrenciler İBB'nin Atatürk Kitaplığı'nı kullanıma kapatmasına tepkili". www.aa.com.tr. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  6. ^ Eldem, Sedat (1979). "Atatürk Kitaplığı" (PDF). Arkitekt, 374. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016. 
  7. ^ "Atatürk Kitaplığı". Arkiv.com sitesi, 23 Haziran 2008. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016. 
  8. ^ Dağdelen, İrfan (6 Nisan 2011). "Tarih Kokan Bir Mahzen". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Atatürk Kitaplığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı</span> kadın yazarların eserlerine özel kütüphane

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 1990 yılında İstanbul'da kurulan, Osmanlı döneminden itibaren Türkiye'de üretilmiş kadınlara ait ya da kadınlarla ilgili eserleri, belgeleri barındıran kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">Kütüphane</span> kitaplar, el yazmaları, ses kayıtları veya filmler gibi edebi, müzikal, sanatsal veya referans materyallerinin koleksiyonuyla ilgilenen bir kurum

Kütüphane anlamına gelen ve genellikle Batı dünyasında yaygın olarak kullanılan ‘bibliothek’ kelimesinin aslı Eski Yunancadır ve biblion kitap, baskılı ürünlerin saklandığı yer demektir. Türkçedeki kütüphane ise, Farsça ve Arapça kökenli kütüb (kitaplar) ile Farsça hane (ev) sözcüklerinden türemiştir ve kitapların evi anlamına gelmektedir. Her iki dilde de kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.“Kütüphaneler, elde edilen bilginin toplanması, depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını gören hizmet işletmeleridir” Toplumsal gereksinimleri karşılamak için kurulan kütüphaneler, her türlü kayıtlı bilgi kaynağını bilgi gereksinimi olan kullanıcıya etkin biçimde sunar böylece bağlantı işlevini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa İnan Kütüphanesi</span> Sarıyer ilçesinde bir akademi kütüphanesi

İTÜ Mustafa İnan Kütüphanesi, İTÜ Ayazağa yerleşkesinde yer alan kütüphanedir. Tüm İTÜ Kütüphaneleri ve Kütüphane Hizmetleri'nin yönetim ve koordinasyon merkezidir. 1797 yılında Mühendishane-i Bahri Hümayun'da açılan matbaada basılan kitaplar kütüphanenin temelini oluşturmuştur. Kütüphane adını eski İnşaat Fakültesi dekanı ve eski İTÜ rektörü olan Mustafa İnan'dan alır. Kütüphane, 500.000 civarında kitap ve tez içeriği ile Türkiye'nin teknik anlamda en geniş kütüphanelerindendir. 2013 yılı itibarıyla 161 veritabanıyla Türkiye'de en fazla veritabanına sahip akademik kütüphanedir. 7 gün 24 saat açıktır Türkiye'nin ilk 7 gün 24 saat açık olan Akademik Kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bayezid Medresesi</span>

Bayezid Medresesi, Osmanlı Padişahı II. Bayezid tarafından İstanbul'da Bayezid külliyesinin bir parçası olarak 1506-1508'de inşa ettirilen medrese

Sakarya'daki kütüphanelerin kuruluş yılı ve kitap sayıları aşağıdadır:

<span class="mw-page-title-main">Fransa Millî Kütüphanesi</span> Pariste bulunan ulusal kütüphane

Fransa Millî Kütüphanesi, Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan ulusal kütüphanedir. Birkaç yüzyıl boyunca yapılan koleksiyonları koruyan ve Fransa'da yayımlanan tüm yayınları toplamaktan sorumlu olan Fransız kurumudur. 1994 yılında şu anki adıyla yeniden teşkil edilen BnF, kamu kurum statüsüne sahiptir. Gallica adlı internet kütüphanesi vardır. Fransa'nın en önemli kütüphane olan BnF, aynı zamanda dünyanın en önemli kütüphanelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Kütüphanesi</span>

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Kütüphanesi veya ÇOMÜ Kütüphanesi, Türkiye'nin en büyük üniversite (akademik) kütüphanelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Cedîd Atlas</span>

Cedid Atlas, Türklerde ve İslam ülkelerinde Batı kartografik teknikleri ve coğrafi araştırmalarına dayanılarak yayınlanan ilk atlastır, 1803 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun o zamanki başkenti İstanbul'da basılarak yayınlanmıştır. Atlasın bir serlevha niteliğinde olan kitap başlığındaki tam adı Cedid Atlas Tercümesi olup, Türkiye haricindeki ülke kütüphanelerinde bu isimle kayıt altına alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beyazıt Devlet Kütüphanesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ulusal kütüphanesi

Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Bayezid Camii ve tarihî Sahaflar Çarşısı yakınında, Beyazıt Meydanı'na bakan iki tarihi binada 1884 yılından beri araştırmacılara hizmet veren kütüphanedir.

Muzaffer Gökman, Türk kütüphaneci, yazar, araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Millî Diyet Kütüphanesi</span> Tokyoda kütüphane

Japonya Millet Meclisi Kütüphanesi, Japonya'nın millî kütüphanesidir. Kütüphane, 1948 yılında Millet Meclisi tarafından toplumsal sorunlara çözüm arayışına yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Kütüphane, dünyanın en büyük altıncı kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi</span>

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir halk kütüphanesidir. Bugün, tarihi Saraçoğlu Mahallesi projesinde sosyal tesis ihtiyacını karşılamak adına inşa edilmiş olan binada hizmet vermekte olan kütüphane; Kızılay semtindeki Kumrular Sokak'ta yer alır. Ankara'daki halk kütüphaneleri arasında en çok ziyaret edilen ve 500 bini aşkın materyalle en geniş koleksiyona ev sahipliği yapan kütüphanedir.

Nilüfer Belediyesi Kütüphaneleri, 2007 yılında Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi'nin açılmasıyla hizmet vermeye başlayan Bursa Nilüfer Belediyesi'ne bağlı kütüphanelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Millî Kütüphane (Polonya)</span>

Polonya Ulusal Kütüphanesi - Varşova'da Polonya Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı'na bağlı merkez kütüphanedir.

Şehit Ali Paşa Kütüphanesi, 1715 yılında Şehit Ali Paşa tarafından yaptırılan kütüphane.

İsrail Milli Kütüphanesi, eski adı Yahudi Milli ve Üniversite Kütüphanesi olan, kendisini İsrail ve Yahudi miraslarını toplamaya adayan kütüphanedir. 5 milyondan fazla kitabı içinde bulundurur. Kudüs İbrani Üniversitesi’sinin Givat Ram kampüsünde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Kraliyet Kütüphanesi</span> Hollandanın ulusal kütüphanesi

Hollanda Kraliyet Kütüphanesi, 1798 yılında kurulan Hollanda'nın Lahey merkezli ulusal kütüphanesidir. KB, Orta Çağ edebiyatından günümüz yayınlarına kadar Hollanda içinde yayımlanan ve hakkında olan her yayını koleksiyonunda toplamaktadır. Deposunda kitaplar, gazeteler ve dergiler dahil olmak üzere yaklaşık 7 milyon yayın saklanmaktadır. KB ayrıca ulusal çevrimiçi kütüphane ve Delpher gibi birçok dijital hizmet sunmaktadır. KB, 2015'ten bu yana halk kütüphanesinin ağının koordinasyonunu üstlenmektedir.

Suna Kıraç Kütüphanesi, Koç Üniversitesi'nin öğrencileri ile akademik ve idari çalışanlarının araştırma ve eğitim gereksinimlerine cevap vermek üzere 1993 yılında üniversite ile birlikte kurulmuş kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">Muallim Cevdet</span> Türk eğitimci, yazar ve bibliyograf

Muallim Cevdet İnançalp, Türk eğitimci, yazar, kütüphaneci, bibliyograf.

Tebriz Milli Kütüphanesi, Hacı Muhammed Ağa Nahçıvani ve Hacı Hüseyin Nahçıvani gibi hayırseverlerin değerli kitaplarının bağışlanması ve Tebriz halkının yardımıyla 1956'da kurulan bir kütüphanedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.