İçeriğe atla

Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul)

Koordinatlar: 41°02′12″K 28°59′16″D / 41.03667°K 28.98778°D / 41.03667; 28.98778
Atatürk Kültür Merkezi
Atatürk Kültür Merkezi, Ekim 2022
Harita
Eski ad(lar)İstanbul Kültür Sarayı
Genel bilgiler
DurumTamamlandı
TürKültür merkezi
KonumTaksim, Beyoğlu, İstanbul
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar41°02′12″K 28°59′16″D / 41.03667°K 28.98778°D / 41.03667; 28.98778
Adını aldığıMustafa Kemal Atatürk
Temel atma29 Mayıs 1946 (Orijinal yapı)
Açılış
  • 12 Nisan 1969 (ilk açılış)
  • 6 Ekim 1978 (ikinci açılış)
  • 29 Ekim 2021 (üçüncü açılış)
Kapanma2008
YıkılmaŞubat 2018
Maliyet2 milyar Türk lirası[1]
SahipTürkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı
Teknik ayrıntılar
Boyut95 bin metrekare
Zemin alanı14 bin 400 metrekare
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)
Mimarlık firmasıTabanlıoğlu Mimarlık
Resmî site

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bulunan opera, bale, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi salonu ve sinema da bulunan yapıdır.

İlk defa 1969 yılında dünyanın dördüncü büyük sanat merkezi olarak hizmete giren bina, Türkiye'de Cumhuriyet döneminin simge yapılarından biridir. Kültür merkezi, 2008'den 2018'e kadar kapalı kaldı ve Şubat 2018'de yenisinin yapımı için yıkıldı. Yeni yapılan bina ise 29 Ekim 2021 tarihinde açıldı.[2]

Tarihçe

Orijinal yapı

Binanın inşasından bir görünüm (1960'lar)
AKM'nin "Kültür Sarayı" olarak açılmasını duyuran bir dergi haberi.

Mimar Feridun Kip ile mimar Rüknettin Güney tarafından projesi çizilen, 29 Mayıs 1946'da temeli atılan bina, ödenek yokluğu nedeniyle tamamlanamayınca 1953 yılında Bayındırlık Bakanlığına devredildi ve 1956'da mimar Hayati Tabanlıoğlu projesi ile inşaata devam edildi. Bina, 12 Nisan 1969'da İstanbul Kültür Sarayı adıyla hizmete girdi. Açılışta Ferit Tüzün'ün Çeşmebaşı Balesi ile Verdi'nin Aida Operası sahnelendi.

23 yılda tamamlanabilmiş olan İstanbul Kültür Sarayı binası, kısa bir süre sonra 27 Kasım 1970'te Arthur Miller'in Cadı Kazanı adlı oyun oynanırken çıkan yangında harap oldu. Yangında can kaybı olmadı ancak bina ile beraber IV. Murad adlı oyunun galası için Topkapı Sarayı'ndan getirtilmiş eşyaların bir kısmı da yandı (IV. Murad'a ait bir kaftan, değerli bir Kur'an, IV. Murat'ı gösteren bir tablo). Yangının kaynağı tespit edilemedi.

Yangından sonra Hayati Tabanlıoğlu tarafından onarılan bina 8 yıl sonra 6 Ekim 1978 tarihinde ikinci kez açıldı. 2000'li yıllara kadar o haliyle hizmete devam etti.

2005 yılında, binanın ekonomik ömrünü tamamlamış olduğu gerekçesiyle dönemin Kültür Bakanı Atilla Koç tarafından binanın yıkılması önerilmiştir. Ancak sanat ve mimarlık platformlarının, sivil inisiyatiflerin yoğun tepkisi, ısrarlı gösteriler ve basının desteğiyle yeniden yapılan değerlendirmeler sonucunda Kasım 2007'de İstanbul 2 No'lu Koruma Kurulu, Atatürk Kültür Merkezi'ni 1. grup kültür varlığı olarak tescil etti ve böylece yıkım gerçekleşmedi.

Atatürk Kültür Merkezi'nin yıkılmış hâli, Mart 2018

Kasım 2008'de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından imzalanan protokolle İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın üstlendiği Atatürk Kültür Merkezi'nin yenileme projesini hazırlamak üzere Tabanlıoğlu Mimarlık görevlendirildi. Tadilat, Kültür Sanat ve Turizm Emekçileri Sendikası’nın açtığı dava nedeniyle mahkeme kararıyla durduruldu.

Şubat 2012'de Sabancı Holding ve Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında Atatürk Kültür Merkezi'nin restorasyonu mutabakat imzalandı. Atatürk Kültür Merkezi'nin yenileme çalışmalarına Sabancı Holding 30 milyon TL'lik katkı sağlayacaktı. Ancak o yıl, Taksim Gezi Parkı ve Taksim Meydanı bölgesi için önerilen imar planları kapsamında AKM'nin yıkılıp yerine başka bir opera binası ve cami yapılacağı bildirildi.[3] 28 Mayıs 2013'te başlayan Gezi Parkı olaylarında gece çok sayıda gösterici meşalelerle AKM çatısına çıktı. Çökme tehlikesi nedeniyle çatı boşaltıldı.[4] Polis boş binaya yerleşti ve lojistik merkez olarak kullanmaya başladı.[5] 2015 yılında boş binanın yağmalandığı, teknik tesisatının, aydınlatma ve ses ekipmanlarının yanı sıra birçok eşyanın polis korumasında olmasına rağmen ikinci el pazarlarında veya hurdacılarda satıldığı ortaya çıktı.[6]

Orijinal AKM'nin yerine yeni bir bina yapılması için, on yıl önce terk edilen binanın yıkım çalışmalarına 13 Şubat 2018'de başlandı.[7] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, binanın yıkımının ardından "AKM için de çok bağırdı Geziciler. İstediğiniz kadar bağırın, çatlayın, patlayın yıktık." sözlerini kullandı.[8] Yaklaşık üç buçuk ay sonra aynı yıl 30 Mayıs'ta yıkım tamamlandı.[9]

Yeni AKM

Yeni Atatürk Kültür Merkezi'nin gece görünüşü

10 Şubat 2019'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı temel atma töreniyle yeni kompleksin yapımına başlandı.[10] Yeni kültür kompleksi, toplam 95.000 m2 alana sahip beş bölümden oluşmaktadır.[11] Tiyatro, sinema ve konser salonlarının yanı sıra sergi merkezi, kongre salonu, kütüphane, müze, sanat galerisi, kafe ve restoranlar yer almaktadır. Yeni binanın mimarı, 1969 yılında inşa edilen AKM'yi tasarlayan Hayati Tabanlıoğlu'nun oğlu Murat Tabanlıoğlu'dur.[7] Yeni AKM, 29 Ekim 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Beyoğlu Kültür Yolu Festivali'nin başlatılması ve Sinan Operası performansıyla açılmıştır.[2]

Özellikleri

Orijinal yapı

Orijinal Atatürk Kültür Merkezi'nde 1307 kişilik Büyük Salon, 502 kişilik konser salonu, 296 kişilik tiyatro salonu, 190 kişilik "Aziz Nesin Sahnesi" ve 206 kişilik sinema salonu bulunmaktaydı. Üst katlarda büyük de bir sergi salonuna sahip olan AKM, İstanbul Devlet Tiyatrosu, Devlet Opera ve Balesi, Devlet Senfoni Orkestrası'nın daimi sahnesi olarak da hizmet vermekteydi.

Ekim 2023 tarihinde Atatürk Kültür Merkezi girişi.

Hayati Tabanlıoğlu'nun son şeklini verdiği çalışma, 1950'lerin yalın ve işlevsel mimari anlayışının tipik bir örneği olarak kabul edilmektedir. Özellikle Büyük Salon'un yüksek sofitası, derin ve geniş sahnesi, yine bu sahnenin çeşitli asansörlerden oluşan gelişmiş mekanik kapasitesi ile farklı kullanımlara imkân vermesi, AKM'yi Türkiye'nin en gelişmiş gösteri sanatları mekanı yapmaktadır.

Yeni AKM

Yeni AKM'deki sanat eserlerinden biri

Yeni AKM 95 bin 600 metrekare kapalı alana sahiptir.[12] 29 Ekim 2021 tarihinde Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılışı yapılan[13] yapının 4 bodrum, zemin ve 9 katı bulunan yapının 2 bin 40 kişilik opera salonu ve 16 bin 228 metrekare büyüklüğüne sahip 4 bodrum, zemin ve 5 kattan oluşan 805 kişilik bir tiyatro salonu bulunmaktadır.[12] Yapının tam ortasında yer alan opera salonunun dışı 15 bin adet özel imalat seramikle kaplanmıştır.[14] Ayrıca yapı içerisinde yer alan Kültür Yolu'nda çeşitli fuaye alanı, AKM Müzik Platformu, çocuk sanat merkezi, sinema, sergi salonu ve çok sayıda kafe yer almaktadır.[14]

Galeri

Orijinal yapı

  • Orijinal yapıda yer alan çocuk sineması
    Orijinal yapıda yer alan çocuk sineması
  • Orijinal yapıda yer alan büyük salon
    Orijinal yapıda yer alan büyük salon
  • Orijinal yapıda yer alan yan fuaye
    Orijinal yapıda yer alan yan fuaye
  • Orijinal yapıda yer alan ana sahne
    Orijinal yapıda yer alan ana sahne
  • İstanbul Opera Evi'nin bir modeli
    İstanbul Opera Evi'nin bir modeli
  • "İstanbul Opera Evi"nin çizimi
    "İstanbul Opera Evi"nin çizimi

Yeni AKM

  • Yapının gece çekilmiş bir fotoğrafı
    Yapının gece çekilmiş bir fotoğrafı
  • Çocuk etkinlik alanı
    Çocuk etkinlik alanı
  • Tiyatro ve konser salonu
    Tiyatro ve konser salonu
  • Kültür Yolu girişi
    Kültür Yolu girişi
  • 15 bin adet seramikten oluşan Türk Telekom Opera Salonu'nun girişi
    15 bin adet seramikten oluşan Türk Telekom Opera Salonu'nun girişi
  • Türk Telekom Opera Salonu'nun içi
    Türk Telekom Opera Salonu'nun içi
  • Yapının içine ait bir görüntü
  • Yapı içinde yer alan AKM Müzik Platformu
  • Kültür Yolu
    Kültür Yolu

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy: Yeni AKM'nin maliyeti yaklaşık 2 milyar lira". www.cumhuriyet.com.tr. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  2. ^ a b "Cumhurbaşkanı Erdoğan: AKM, ülkemizin kültür-sanat nabzının attığı yer olarak asırlar boyunca ayakta kalacaktır". Anadolu Ajansı. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  3. ^ "Turkey clashes: Why are Gezi Park and Taksim Square so important?". BBC News (İngilizce). 7 Haziran 2013. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  4. ^ "AKM'nin çatısı boşaltıldı!". Sözcü. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  5. ^ "AKM bugün açılacaktı ama, 'polis karakolu' oldu". Hürriyet. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  6. ^ "Koca AKM talan edildi". Cumhuriyet. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  7. ^ a b "Demolishing work at Istanbul's historic Atatürk Cultural Center kicks off - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 14 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  8. ^ "Erdoğan: AKM'yi yıktık, çatlayın, patlayın". BBC News Türkçe. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  9. ^ "Atatürk Kültür Merkezi'nin yıkımı tamamlandı". CNN Türk. 31 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  10. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan AKM'nin temelini attı: 'Jakoben zihniyete karşı bir zafer anıtı'". BBC News Türkçe. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  11. ^ "Istanbul's new cultural complex to be opened in two years - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 10 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  12. ^ a b "İstanbul'daki yeni AKM'nin kaba inşaatının yüzde 95'i tamamlandı". www.aa.com.tr. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  13. ^ "Son dakika: Yeni AKM açıldı! Erdoğan: Bu eser eski ve yeni Türkiye'nin en belirgin görüldüğü yerdir". Milliyet. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  14. ^ a b "Yeni AKM açılış için gün sayıyor". TRT Haber. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye cumhurbaşkanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görev yapmış kişileri içeren listedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre cumhurbaşkanı, devlet ve hükûmet başkanıdır ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) adına Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı, beş yıllığına görev yapar. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Günümüzde cumhurbaşkanı; kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından doğrudan halk tarafından seçilmektedir. Cumhurbaşkanının hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm, çekilme veya başka bir nedenle görevini sürdürememesi durumunda, yenisi seçilene kadar en yaşlı cumhurbaşkanı yardımcısı makama vekâlet eder.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Sineması</span> İstanbulda bir sinema salonu

Atlas Sineması, İstiklal Caddesi üzerinde 19. yüzyıl yapısı tarihî bina içinde 1948 yılından beri hizmet veren büyük sinema.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Meydanı</span> İstanbul, Türkiyede bir meydan

Taksim Meydanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve İstanbul kentinin en ünlü noktalarından biri olan meydan. Çevresindeki lokanta, mağaza, otel, eğlence ve kültür yerleriyle İstanbul'un en büyük turistik çekim merkezinden biridir. Cumhuriyet Döneminde bir meydan haline gelmiş olan Taksim Meydanı, pek çok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipliği yapmıştır. Meydandaki trafiği kısmen yer altına indiren Taksim Yayalaştırma Projesi, 2013 yılında kısmen tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Modern</span> modern sanat galerisi

İstanbul Modern Sanat Müzesi veya kısaca İstanbul Modern, İstanbul'un Karaköy semtinde 2004 yılında kurulmuş modern sanat müzesi.

<span class="mw-page-title-main">Çankaya Köşkü</span> Türkiye cumhurbaşkanlarının resmî konutu ve çalışma yeri (1923–2014)

Çankaya Köşkü, Türkiye'nin başkenti Ankara'da 1923-2014 yılları arasında Cumhurbaşkanlarının ikamet ettiği komplekstir. 2014 yılından itibaren Cumhurbaşkanlığı resmî konutunun Cumhurbaşkanlığı Sarayı olmasıyla, Başbakanlar tarafından kullanılmaya başlandı. 2017 anayasa değişikliği referandumunun ardından yapılan 2018 genel seçimleri ile birlikte köşk, başbakanlık makamının kaldırılmasıyla kurulan Cumhurbaşkanı Yardımcısı makamı tarafından kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Naci İslimyeli</span> Türk ressam

Balkan Naci İslimyeli, Türk ressam ve öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Sahnesi</span>

Taksim Sahnesi, İstanbul Taksim'de Sıraselviler Caddesi girişinde bulunan sinema ve tiyatro yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hayati Tabanlıoğlu</span> Türk mimar

Hayati Tabanlıoğlu, Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Aktarma Merkezi</span> Beyoğlu, İstanbulda bir aktarma merkezi

Taksim Aktarma Merkezi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Beyoğlu'ndaki Taksim Meydanı'nda yer alan ve metro, füniküler ve nostaljik tramvay istasyonları ile İETT otobüs duraklarını kapsayan ve hatlar arasında aktarma imkanı sağlayan aktarma merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (Samsun)</span> Samsunda bir bina

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), Samsun ilinin, İlkadım ilçesi içerisinde yer alan, yapımı 2000 yılında tamamlanan ve 19 Mayıs 2001 tarihinde faaliyete geçen kültürel organizasyonların yapıldığı bir sanat merkezidir. Projelendirilmesi itibarıyla opera binası olacak şekilde tasarlanmış ve kuşbakışı bakıldığında kuyruklu piyano görünümü hissettirmesi planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Kültür Merkezi</span> Mersinde yer alan opera ve kültür merkezi

Mersin Kültür Merkezi veya eski ismiyle Mersin Halkevi Binası, Mersin'de yer alan bir opera ve kültür merkezi.

Tabanlıoğlu Mimarlık 1956 yılında kurulmuş, İstanbul’un Beyoğlu semtinde yer alan bir mimarlık firması. Kurucusu Hayati Tabanlıoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu</span> Ankarada tarihi bir konser salonu

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu , Ankara’da 1961-2020 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın (CSO) konserlerini verdiği ve provalarını gerçekleştirdiği 800 kişilik konser salonudur. Günümüzde Devlet Çoksesli Korosu'na tahsis edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya Operası</span>

Süreyya Operası, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde 1927'de inşa edilmiş kültür yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Gün</span>

Aydın Gün, Türk opera sanatçısı ve rejisör.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Taksim Camii, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Taksim Meydanı'nda bir camidir. Caminin mimarları Şefik Birkiye ve Selim Dalaman'dır. Caminin inşaatına 9 Şubat 2017 tarihinde başlanmıştır. 28 Mayıs 2021'de Cuma namazı sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Recep Tayyip Erdoğan Anadolu İmam Hatip Lisesi</span> İstanbulun Fatih ilçesinin Çarşamba semtinde bulunan bir imam hatip lisesi

İstanbul Recep Tayyip Erdoğan Anadolu İmam Hatip Lisesi ya da eski adıyla İstanbul İmam Hatip Lisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Çarşamba semtinde bulunan bir imam hatip lisesi.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (Ulus)</span>

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir kültür merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">CSO Ada Ankara</span> Ankarada bir konser salonu

CSO Ada Ankara, Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası konserleri için 1995-2020 arasında inşa edilmiş senfonik müzik salonu.

<span class="mw-page-title-main">Selçuklu Kongre Merkezi</span>

Selçuklu Kongre Merkezi (SKM), Konya'da bulunan opera, fuar, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi alanı ve sinema da bulunan yapıdır. Açılışı 29 Ekim 2017 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından gerçekleştirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.