Atatürk Havalimanı
| Atatürk Havalimanı İstanbul Atatürk Havalimanı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Atatürk Havalimanı'nın havadan görünümü | |||||||||||
| Özet | |||||||||||
| Havalimanı tipi | Sivil | ||||||||||
| Sahibi/İşleticisi | DHMİ | ||||||||||
| Sahibi | DHMİ | ||||||||||
| İşletici | DHMİ | ||||||||||
| Hizmet verdiği şehir | İstanbul | ||||||||||
| Yer | Bakırköy, İstanbul, Türkiye | ||||||||||
| Açılış | 1912 (Yeşilköy Hava Meydanı) 1953 (Yeşilköy Havalimanı) 1985 (Atatürk Havalimanı) | ||||||||||
| Bağlantı merkezi (hub) | Türk Hava Yolları, MNG Hava Yolları, ULS Hava Yolları | ||||||||||
| İnşa tarihi | 1912 | ||||||||||
| Kullanım süresi | 1953 -2019 | ||||||||||
| Rakım (ODS) | 163 ft / 50 m | ||||||||||
| Koordinatlar | 40°58′34″K 28°48′51″D / 40.97611°K 28.81417°D | ||||||||||
| Web sitesi | ataturkairport.com/ (arşiv) | ||||||||||
| Harita | |||||||||||
 | |||||||||||
  ISL  ISL  ISL  ISL  ISL | |||||||||||
| Pistler | |||||||||||
| |||||||||||
| İstatistikler (2017) | |||||||||||
| Yolcu trafiği | 63.727.448[1] | ||||||||||
| Uçak trafiği | 460.777 | ||||||||||
| Kargo trafiği | 790.744 ton | ||||||||||
Atatürk Havalimanı (IATA: ISL, ICAO: LTBA) veya eski adıyla Yeşilköy Havaalanı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda bulunan uluslararası havalimanıydı. 1900'lerin başında Türkiye'de ilk hava ulaşımının başlatıldığı yer olan Yeşilköy Havalimanı, 1953 yılında uluslararası hava trafiğine açılmıştır. 29 Temmuz 1985 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün soyadı dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından havalimanına verilmiştir.
2015 yılı verilerine göre Türkiye'nin en yoğun trafiği ve dünyanın 11. en yoğun yolcu trafiğinin olduğu havalimanıdır. Günlük ortalama 1100[2] uçağın kullandığı havalimanı, Avrupa'nın en önemli transit yolcu havalimanları arasında bulunmaktaydı. Meydana iniş yapan ve meydandan havalanan uçak sayısı, 4 Eylül 2016'da 1453 ile (Her 59,46 saniyede bir uçak iniş ya da kalkışı) tüm zamanların rekorunu kırdı.[3] Pist başına saatte oluşan uçak trafiği rekoru ise 55 uçak ile Londra'daki Gatwick Havalimanı elinde tutmaktadır. Bu sayı Atatürk havalimanında 30'du. 2015 yılında 61.332.124 yolcu, 464.774 uçak ve 790.744 ton kargo trafiğine ev sahipliği yapmış olan Atatürk Havalimanı, ülkenin en işlek havalimanıydı. 7 Nisan 2019'dan itibaren sivil uçuşlara, 5 Şubat 2022'den itibaren de kargo uçuşlarına kapatılmış[4] ve bu uçuşlar İstanbul Havalimanı'na aktarılmıştır.
Yerleşim
İstanbul Atatürk Havalimanı'nın coğrafi koordinatları 40°58'34"N, 28°48'50"E şeklindedir. İstanbul'un en büyük ilçelerinden Bakırköy ve merkezi deniz kenarında olan Yeşilköy semtinin sınırları içerisinde yer alan havalimanı, arazisi güneyde Marmara Denizi, kuzeyde ise D-100 Karayoluyla sınırlanmıştır.
Tarihçe
1900'lerin başı
Türkiye'de ilk havacılık girişimleri 1911-12'de, bugün Atatürk Havalimanı olan arazinin yakınında kurulan iki hangar ve küçük bir meydanla başlamıştır. İlk kullanım amacı askeridir; Harbiye Nazırı Mahmud Şevket Paşa orduda kullanılacak uçaklar için bir tesis oluşturmak istemiştir.
1920-30'lar
Cumhuriyetin ilanının ardından 1925'te kurulan Türk Tayyare Cemiyeti'yle sivil havacılığın ilk adımları atılmaya başlanmıştır. Yeşilköy'deki tesis 1933 yılına kadar askeri amaçla kullanılmış, bu tarihteyse Amerika'dan alınan iki King Bird modeli uçakla sivil uçuşlar başlamıştır. Bir hangar ve yanındaki kâgir bina sivil uçuşlara ayrılırken, binanın üst katına bir bekleme odası ve bilet satış gişesi kurularak terminal oluşturuldu. Şubat 1933'te ilk protokol yolcuları İstanbul-Ankara uçuşunu gerçekleştirdi. O tarihte yakıt ikmali gerektiğinde uçaklar Eskişehir'e iniyor, ardından Ankara'ya devam ediyordu.[5] Ankara'da Gazi Eğitim Enstitüsü'nün yanındaki bir tarla pist olarak kullanılıyordu. Yine 1933'te beş uçaklık bir filo Türk Hava Postaları adı altında çalışmaya başladı.
1940-50'ler
Türkiye'nin 1944 Chicago Sivil Havacılık Sözleşmesi'ni imzalamasının ardından Yeşilköy Havaalanı'nın uluslararası hale getirilmesi kararlaştırıldı. 1947'de havaalanıyla ilgili proje hazırlandı ve Bayındırlık Bakanlığı'nın verdiği yetkiyle Amerikan Westinghouse-IG White firmaları 1949'da yapıma başladı. 10 bin m²'lik bir alanı kaplayan bu meydan tesisleri hem iç, hem dış seferler için hizmet eden bir terminal binası, 2300 metre uzunluğunda bir pist, bir hangar ve servis yapılarından oluşuyordu. Havaalanında ayrıca radyo alıcı-vericisi ve ayrı bir enerji santrali de vardı. Proje 1953'te tamamlanarak aynı yılın 1 Ağustos'unda hizmete girdi.
1960-70'ler
Hızla artan uluslararası yolcu trafiği ve teknolojik gelişmeler -özellikle de geniş gövdeli uçakların yaygınlaşması- Yeşilköy Havaalanı'nın genişleme ve yenileme ihtiyacını ortaya çıkarttı. 1961'de bu ihtiyacı karşılamak üzere çalışmalar ortaya çıktı ve 1968 yılında geniş gövdeli uçaklara uygun ikinci bir pistin inşaatına başladı. 3 bin metre uzunluğa ve 45 metre genişliğe sahip 17/35 pisti gecikmelerin sonucunda 12 Kasım 1972'de açıldı.[6]
Yeni pistin ışıklandırma sistemi bulunmadığından sadece gündüz saatlerinde kullanılabileceği, iki pistin saatte toplam 55 uçaklık kapasite sağlayacağı belirtiliyordu. O günlerde havalimanına günde 150-200 uçak iniş kalkış yapıyor, yoğun günlerde sayı ortalama 250'ye ulaşıyordu.[7]
Terminal ve hava trafik kontrol açısındansa sorunlar artarak sürüyordu.[8] Ekim 1970'te havaalanını denetleyen İstanbul Valisi Vefa Poyraz gazetecilere “durumu fevkalade perişan bulduğunu” söylüyordu.[9] Havaalanının gelişimi için 1971 yılında bir master plan hazırlandı. Mimar Hayati Tabanlıoğlu tarafından hazırlanan proje her biri 5 milyon yolcu kapasiteli dört terminalin yanı sıra THY Hangar Tesisleri, Kargo Tesisleri, Hava Trafik Kontrol Kulesi ve Teknik Blok, Aydınlatma Sistemi, Elektrik Dağıtım Sistemi, eski 05/23 pistinin yeniden yapımı, akaryakıt ikmal tesisleri ile diğer tesisleri kapsıyordu.[10] Biri asma, üç kattan oluşacak, 1500 araçlık otoparkı da bulunan terminal ünitelerinin 1975'te tamamlanması planlanmıştı.
Özellikle Almanya'ya işçi göçü ve artan turist sayısıyla çoğalan charter uçuşlarının yarattığı trafiği karşılamak için yeni bir transit salonu için çalışmalar başladı. Bir yıl gecikmeyle Mayıs 1974'te açılan salon, üç ay sonra havalandırma sorunları nedeniyle kapatılarak renove edildi.[11] Sekiz pasaport ve 12 gümrük muayene bankosuna sahip 3 metrekarelik charter terminali Temmuz 1974'te hizmete girdi.[12] Aynı yıl eylül ayında -yine özellikle Almanya'ya giden işçilerin talebini karşılamak üzere- Ulaştırma Bakanı Hasan Ferda Güley'in talimatıyla bir namaz yeri oluşturuldu. Terminalde bir emzirme salonu da yolcuların hizmetine girdi.[13]
1980-90'lar
Hayati Tabanlıoğlu'nun projesi tam olarak hayata geçmese de proje kapsamında yapılan yeni dış hatlar terminali 1983'te hizmete girdi. 29 Temmuz 1985'te havalimanının adı Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından değiştirilerek İstanbul Atatürk Havalimanı oldu.[14][15] 1980'lerin sonlarına doğru havalimanının kapasitesini artırmak için çalışmalar tekrar yoğunlaştı ve 1988'de yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkıldı. 205 milyon dolar teklif veren Alarko-Lockheed-John Laing konsorsiyumu ihaleyi kazansa da proje sıkça değişen hükûmetler nedeniyle hayata geçemedi.[16]
1993'te kargo terminali, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından artan bavul ticareti ve charter yolcu trafiğini karşılamak üzere de 1995'te C Terminali hizmete girdi.
DHMİ'nin artan trafiği karşılayacak 20 milyon kapasiteli yeni terminal ve otopark için çıktığı YİD ihalesini 17 Temmuz 1998'de Tepe-Akfen-Vienna Airport konsorsiyumu -daha sonra Vienna'nın ayrılmasıyla Tepe-Akfen-Ventures- kazandı.[17]
2000-günümüz
İnşaatı öngörülenden kısa bir sürede tamamlayan TAV Havalimanları, terminali 3 Ocak 2000'de hizmete açtı. Ardından sözleşmede yapılan yenilemelerle dış hatlar terminalini iki kez genişleten TAV Havalimanları toplam terminal alanını 286.770 metrekareye çıkarttı. Bu genişlemede yeni bir dış hatlar terminali, yolcu araç bağlantı köprüleri ve yolcu bindirme köprüleri yeniden yapıldı.[18] 7 Nisan 2019'da Atatürk Havalimanı'ndan yapılan tüm tarifeli uçuşlar İstanbul Havalimanı'na aktarılmıştır. Atatürk Havalimanı'nın işletme hakkı Ocak 2021'e kadar TAV Havalimanları'ndaydı.
Millet Bahçesi tartışması
15 Mayıs 2022 tarihinde T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği bakanı Murat Kurum, Atatürk Havalimanı'nın yıkılacağını ve 132 bin ağaçla Türkiye'nin en büyük Millet Bahçesi yapılacağını açıkladı.[19] Aynı gün, Zafer Partisi Genel başkanı Ümit Özdağ, kararı eleştirdi ve havalimanının yeniden açılacağı vaadini verdi.[20]
17 Mayıs 2022 tarihinde yıkım çalışmaları başlayan havalimanına,[21] Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul İl başkanı Canan Kaftancıoğlu Atatürk Havalimanı'na giderek "Millet Bahçesi adı altında Katarlılara peşkeş çekmek için kapatıyorlar. CHP olarak, 84 milyonla ve 16 milyon İstanbulluyla birlikte hesap soracağız" açıklamasını yaptı.[22] Aynı gün içerisinde Cumhuriyet Halk Partisi Genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da "Bu işte bir damla mürekkebi olan herkes vatan hainidir. O makinelerin müteahhiti; sana ise özel ilgi göstereceğiz!" dedi.[23]
Şubat 2024'te Danıştay, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin temyiz başvurusu sonucunda, Atatürk Havalimanı arazisine yapılması planlanan Millet Bahçesi'nin ihalesini “Davaya konu ihale işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesiyle oy birliğiyle iptal etti.[24][25]
Yapısı
Atatürk Havalimanı, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) yaptığı sınıflandırmaya göre CAT III niteliklerine sahip olup, meteorolojik koşulların kötü olduğu zamanlarda bile uçak iniş-kalkışına imkân verebilecek düzeydeydi.[26]
Toplam 11 milyon 650 bin m² alana sahip olan Atatürk Havalimanı, 63 bin 165[17] m² iç hatlar ve 282 bin 770 m² dış hatlar terminali ile toplam bina alanı açısından Türkiye'nin en büyük havalimanıydı. Ayrıca 7 bin 260 metrekarelik VIP ve CIP terminaline sahipti. 7 Nisan 2019 tarihinden beri ticari uçuşlar İstanbul Havalimanı'ndan yapılmaktadır.
Terminaller
İç Hatlar Terminali
Eski dış hatlar terminali olarak kullanılan bina TAV Havalimanları'nın işletmesini üstlenmesinin ardından modernize edilmişti. Terminalde 12 köprü, 96 check-in kontuarı, gidiş katında dört, geliş katında toplam yedi bagaj bantı bulunmaktaydı.
Yıldız şeklindeki terminalin gidiş katında self-servis ve alakart restoranların yanı sıra uluslararası kahve ve fast-food zincirleri bulunmaktaydı. Yiyecek içecek noktaları BTA tarafından işletilmekteydi. Terminalde Garanti, Akbank ve THY'nin loungları bulunmaktaydı. Ayrıca bir geliş katında mescit ile kayıp eşya büroları yer almaktaydı.
Tüm uçuşların %75'i THY, %14'ü Onur Air ve %8'i Atlasglobal tarafından yapılmaktaydı.[27] Güvenlik kontrolü sonrasında sigara içilebilecek bir teras alanı bulunmaktaydı.
Dış Hatlar terminali
1997'deki YİD ihalesinin ardından TAV tarafından inşa edilen ve 2000'de hizmete açılan terminal, aradan geçen sürede iki kez genişletilerek bugünkü halini almıştır. THY'nin uçuşlardaki payı %68, Lufthansa'nın da %27 idi.[27]
34 köprü, 224 check-in kontuarı, geliş katında 11 bagaj bantı bulunmaktaydı. Uzun bir dikdörtgen şeklinde olan terminalde döviz bürosu, eczane, mescit bulunmaktaydı.
Uluslararası kahve ve fast-food zincirlerinin yanı sıra farklı ülke mutfaklarına odaklanan alakart restoranlar ve kafelerle terminalde geniş bir yiyecek içecek yelpazesi sunulmaktaydı.
Pasaport kontrolü sonrasında sigara içilebilecek bir teras alanı bulunmaktaydı.
Kargo terminali
Dış hatlar terminalinin hizmete girmesi ile birlikte, mevcut C Terminali, limanın kargo terminaline olan ihtiyacı nedeniyle kargoya dönüştürülmüş ve depreme karşı güçlendirilerek, 2002'de kargo servisini işleten firmalara antrepo ve depo olarak kullanılmak amacıyla tahsis edilmiştir.
Genel Havacılık terminali
Havalimanının kuzey batısında yer alan terminal özel jetlerle hava taksilere hizmet vermektedir. Terminalde gümrük ve pasaport işlemleri yapılabilmektedir. İş insanlarının yanı sıra pek çok ünlü sanatçı da 2006'da hizmete giren bu terminali kullanmaktadır.[28][29]
Duty-free
Dünyanın en büyük 16. gümrüksüz satış mağazaları işletmesine sahip olan olan Atatürk Havalimanı'nda, gidiş katında 4 bin 613, geliş katında da 1 437 metrekare olmak üzere toplam 6 bin 50 metrekarelik mağaza alanı yer almaktaydı. Mağazalar TAV Havalimanları ve Unifree ortaklığıyla kurulan ATÜ Duty-Free tarafından işletilmekteydi. Mağazalarda parfüm & kozmetik, içki, sigara, tütün, puro, çikolata, şekerleme, kahve, çay, aksesuar ve oyuncak satılmaktaydı.[30]
TAV Galeri İstanbul
Dış Hatlar terminali içinde pasaport kontrolü öncesinde G ve H kontuarları arasında bir sergi alanı yer almaktaydı. Sergi alanında yıl boyunca fotoğraf, resim ve benzeri alanlarda projeler yolcularla buluşmuştur.[31]
Diğer
Havalimanını işleten TAV Havalimanları'nın yönetim binaları havalimanı arazisi içerisinde yer almaktadır. VIP Terminali'nin yanında yer alan binaya ulaşım havalimanı ana kapısı kullanılmadan, dışarıdan oluşturulan yol üzerinden sağlanmaktadır.
Mülki İdare Amirliği ve bağlı kuruluşların ofisleri, yabancı diplomatlar, devlet ve hükûmet başkanlarının ağırlandığı devlet konukevi, havalimanı camisi, Jandarma Koruma Bölük Komutanlığı binası da havalimanı arazisi içerisinde yer almaktadır.
Bakırköy Kaymakamlığı ve Bakırköy İlçe Emniyet Müdürlüğü 2019 İstanbul Depremi'nden sonra binaları Havalimanı'na taşınmıştır.[32]
2020 yılında COVID-19 pandemisi nedeniyle havalimanının arazisine Prof. Dr. Murat Dilmener Acil Durum Hastanesi açılmıştır. Hastanenin açılması sebebiyle 35L/R pistleri kullanım dışı kalmıştır.
Son kargo uçuşu 5 Şubat 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.[4][33] Sonraki ticari ve kargo uçuşları İstanbul Havalimanı'ndan yapılmaya devam edilmektedir.
Trafik ve istatistikler
2013 yılı verilerine göre Atatürk Havalimanı'ndan direkt uçuş düzenleyen ticari havayolu sayısı 73'tü.[34] Havalimanı yolcu ve uçuş trafiği açısından hızlı bir büyüme sergilerken, trafik istatistikleri dış hat yolcu ve uçuşlarının toplam trafik içerisindeki payının da arttığını göstermektedir.
Kaynak Vikiveri sorgusuna bakın.
| Yıl | İç hat yolcu | Yolcu değişimi (%) | Dış hat yolcu | Yolcu değişimi (%) | Toplam yolcu | Yolcu değişimi (%) | Dünya sıra. dış hat | Dünya sıra. toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2020 | Havalimanı yolcu trafiğine tamamen kapatıldı. | |||||||
| 2019 | 4.236.203 |  78 | 11.876.601 | 76 | 16.112.804 | 76 | ||
| 2018 | 19.216.523 | 2 | 49.130.261 |  10 | 68.346.784 | 7 | ||
| 2017 | 19.450.347 | 2 | 44.277.101 | 7 | 63.727.448 | 5 | ||
| 2016 | 19.131.533 | 1 | 41.281.937 | 2 | 60.415.470 | 1 | ||
| 2015 | 19.333.875 | 4 | 41.998.251 | 10 | 61.332.124 | 8 | ||
| 2014 | 18.754.002 | 9 | 38.200.788 | 12 | 56.954.790 [40] | 11 | ||
| 2013 | 17.224.105 | 13 | 34.096.770 | 14 | 51.320.875 | 14 | 10. | 18. |
| 2012 | 15.281.321 | 14 | 29.717.196 | 24 | 44.998.508 | 20 | 13.[41] | 21. [][42] |
| 2011 | 13.604.352 | 15 | 23.847.835 | 17 | 37.452.187 | 17 | 17. | 28. |
| 2010 | 11.800.999 | 3 | 20.344.620 | 11 | 32.145.619 | 8 | 19. | 37. |
| 2009 | 11.393.645 | 1 | 18.363.739 | 8 | 29.757.384 | 4 | ||
| 2008 | 11.484.063 | 20 | 17.069.069 | 26 | 28.553.132 | 23 | ||
| 2007 | 9.595.923 | 6 | 13.600.306 | 12 | 23.196.229 | 9 | ||
| 2006 | 9.091.693 | 21 | 12.174.281 | 3 | 21.265.974 | 10 | ||
| 2005 | 7.512.282 | 39 | 11.781.487 | 16 | 19.293.769 | 24 | ||
| 2004 | 5.430.925 | 70 | 10.169.676 | 14 | 15.600.601 | 29 | ||
| 2003 | 3.196.045 | 12 | 8.908.268 | 5 | 12.104.342 | 7 | ||
| 2002 | 2.851.487 | 8.506.204 | 11.357.691 | |||||
- :Yolcu olmadığı anlamına gelir
Ulaşım
Atatürk Havalimanı, İstanbul şehir merkezine (Taksim) 22 km, Mecidiyeköy'e 19 km ve Kadıköy'e 34 km uzaklıktadır. Havalimanına ulaşım; otobüs (İETT), taksi ve M1 (Yenikapı – Atatürk Havalimanı) hafif metro hattı ile sağlanmaktadır.
Toplu ulaşım
1967'de Ulaştırma Bakanı tarafından ilk kez açıklanan proje 2002 yılı sonunda tamamlanmış ve Aksaray - Yenibosna arasında çalışan M1 (Yenikapı – Atatürk Havalimanı) metro hattı uzatılarak havalimanına bağlanmıştır. Dış hatlar terminalinin en alt katından ulaşılan metro istasyonu uzun bir koridorla iç hatlar terminaline de bağlanmaktaydı. Hafta içi 06.00-24.00 saatleri arasında, Cuma ve Cumartesi geceleri 24 saat ve pik saatlerde 5 dakika aralıkla çalışan metro ile havalimanından Yenikapı'ya yaklaşık 32 dakikada ulaşılabilmekteydi.
Metro ile Metrobüs arasında Ataköy-Şirinevler istasyonunda aktarma yapılabilmektedir. Metrobüs aktarmasıyla Asya yakasına geçerek Kadıköy'e ulaşmak mümkündü. Metrodan Zeytinburnu ve Aksaray'da T1 (Bağcılar - Kabataş) Tramvay Hattı'na aktarma yapmak da mümkündür.[43][44][45]
İETT, Atatürk Havalimanı - Bakırköy arasında AVR1 Hattının (B) işaretli saatlerinde sefer gerçekleştirmektedir. Bu hat ile 34 hat kodlu Beylikdüzü - Söğütlüçeşme Metrobüs, M1ᴀ (İstanbul Metrosu)(Yenikapı - Atatürk Havalimanı) metro hattına, Marmaray (Halkalı - Gebze Banliyö Treni), Ankara - İstanbul YHT ve İstanbul - Konya YHT hattına aktarma yapılabilir.[46]
Havalimanından İDO'ya bağlı feribotlarla deniz yoluyla şehrin çeşitli noktalarına gidilebilmektedir. En yakın İDO iskelesi 9,2 kilometre uzaklıkta, Bakırköy'de bulunmaktadır.
İDO Yenikapı Terminali'nden (17,4 kilometre) şehirlerarası feribot hatlarına da ulaşılabilmektedir.
| Hat | İşletmeci | Destinasyon |
|---|---|---|
| M1ᴀ (İstanbul Metrosu) Yenikapı - Atatürk Havalimanı | Metro İstanbul | Yenikapı |
| AVR1 (B) | İETT | Bakırköy Meydan |
HAVAŞ - HAVATAŞ anlaşmazlığı
Atatürk Havalimanı'ndan şehrin farklı noktalarına 1983'ten bu yana direkt otobüs seferleri düzenlenmektedir. HAVAŞ tarafından havalimanıyla Kozyatağı, Taksim, Bakırköy İDO Terminali arasında düzenlenen seferler 14 Ocak 2012'de belediye tarafından durdurulmuştur.[47] Durdurma kararı, İETT'nin havalimanı hatlarını 2010'da yapılan ihaleyle özelleştirmesinin ardından gelmiştir. İhaleyi kazanan HAVATAŞ, bu nedenle havalimanından tek taşımacılık yetkisinin kendisinde olduğunu; HAVAŞ ise kendi taşımacılık yetkisinin Ulaştırma Bakanlığı'ndan alınan ruhsat ve özelleştirmeden doğan haklardan kaynaklandığını iddia etmektedir. Konu mahkemeye taşınmıştır.[48][49]
Terminaller arası ulaşım
Atatürk Havalimanı iç ve dış hatlar terminalleri arasında bir köprü ile geçiş sağlanmaktadır. Yürüyerek geçiş 10-15 dakika sürmektedir. Haziran 2012'de Dış Hatlar Terminali 201 numaralı arınmış salonla, İç Hatlar Terminali'ndeki 112 numaralı salon arasında açılan yeni transit geçiş kapısıyla daha kısa bir seçenek oluşturulmuştur.[50]
Taksi
İstanbul Atatürk Havalimanı'nda taksi hizmeti 1981'de kurulan Havalimanı Taksiciler Kooperatifi tarafından verilmekteydi. Kooperatif bünyesinde 553 araç ve 1875 sürücü ve 76 kooperatif çalışanı bulunmaktaydı.
Şahsi araç
Atatürk Havalimanı'na ulaşım esas olarak D-100 karayoluyla sağlanmaktadır. TEM otoyolundan da Atatürk Bulvarı üzerinden havalimanına ulaşılabilir. Sahil yolundan ulaşım Yeşilyurt Havuzlu Kavşak'tan Atatürk Havalimanı Caddesi'ne dönerek gerçekleştirilebilir.
Otopark
Havalimanında 7 bin 76 araçlık kapalı otopark ve 1034 araçlık açık otopark bulunmaktaydı.[51]
Kazalar ve olaylar
- 2 Ekim 1960'ta, kalkış sırasında tekerleği patlayan bir Fransız uçağı pistten çıkarak toprağa saplandı.[52]
- 21 Ocak 1965'te, iki İngiliz uçağı pistte çarpıştı. Yakıt ikmali yapan bir uçağın kanadına yerde manevra yapan bir diğeri çarptı. Yaralanan veya ölen olmadı.[53]
- 2 Mayıs 1968'de, Avustralya'dan Londra'ya gitmekte olan Team Spirit G-AOVM adlı uçak, Yeşilköy Havaalanı'nda yerde manevra yaparken tekerleği toprağa saplandı. Patlayıcı yüklü uçağın geçirdiği kazanın, pilotun alkollü olmasından kaynaklandığı iddia edildi.[54]
- 30 Ocak 1975'te, İzmir Cumaovası Havalimanı'ndan Yeşilköy Havaalanı'na giden Türk Hava Yolları'nın 345 sefer sayılı Fokker F28 tipi Bursa uçağı, iniş sırasında pistin ışıklarının sönmesi nedeniyle inişten vazgeçerek meydan turuna başladı. İkinci iniş denemesi sırasında uçak ile telsiz bağlantısı kesildi ve daha sonra uçağın Marmara Denizi'ne düştüğü belirlendi. Uçaktaki otuz yedi yolcu ve dört mürettebattan kurtulan olmadı.[55]
- 14 Ağustos 1976'da, Filistinli iki gerilla, Yeşilköy Havaalanı'nda İsrail uçağına binenlere ateş açtı. Saldırıda dört kişi öldü, yirmi kişi yaralandı.
- 25 Nisan 2015'te, Milano'dan İstanbul'a giden Türk Hava Yolları'nın 1878 sefer sayılı Airbus A320 tipi Gümüşhane uçağı, iniş sırasında piste çarptı. Motoru alev aldığı için yeniden havalanan uçak, daha sonra acil iniş yaptı ve pistten çıktı.[56]
- 28 Haziran 2016'da, etrafa ateş açan ve daha sonra kendilerini patlatan üç kişinin gerçekleştirdiği saldırıda 45 kişi öldü, 236 kişi yaralandı.
- 15 Temmuz 2016'da, Türkiye'deki askerî darbe girişimi sırasında tankla aprona giren bir grup asker, hava trafik kontrol kulesini ele geçirdi.[57]
- 18 Ağustos 2016'da, İstanbul'dan Doha'ya giden Qatar Airways'e ait Airbus A330 tipi uçak, kalkıştan sonra motoru alev alınca geri dönerek havalimanına acil iniş yaptı.[58]
- 25 Ekim 2016'da, apronda ilerlemekte olan bir ikram kamyonu, park hâlindeki özel bir jete çarptı.[59]
- 13 Mayıs 2018'de, kalkış için taksi yoluna gitmekte olan Asiana Airlines'a ait Airbus A330 tipi uçağın kanadı, körüğe yanaşan Türk Hava Yolları'na ait Airbus A321 tipi uçağın kuyruğuna çarptı.[60]
Genişleme çalışmaları
2000'lerin sonundan itibaren özellikle THY'nin hızlı büyümesi nedeniyle artan trafikle İstanbul Atatürk Havalimanı'nın kapasitesinin artırılması yönünde çalışmalar başladı. Dördüncü bir pistin inşa edilmesi, hava trafik sisteminin modernize edilmesi, havalimanı arazisinde yer alan askeri alanın devir alınarak park yeri olarak kullanılması gibi farklı çözüm önerileri ortaya çıkmıştır.[61]
Askeri alanın devri konusunda Millî Savunma Bakanlığı'yla Ulaştırma Bakanlığı arasında anlaşma sağlansa da konuyla ilgili bir gelişme olmadı.[62] Dördüncü pist konusunda DHMİ çalışmalar gerçekleştirmekle birlikte maliyetinin yüksek olması, havalimanı çevresindeki yerleşimlerde yıkım gerçekleştirmenin gerekmesi nedeniyle çözümün üçüncü bir havalimanının inşa edilmesinden geçtiğini açıkladı.[63]
Rötarlar ve artan eleştirilerin ardından trafik kontrol sürecinde yapılan bir dizi değişiklikle kapasite artırılırdı.[64] Uygulamaların yürürlüğe girmesinin ardından 6 Temmuz 2012'de bir günde 1119 uçağın iniş-kalkış yapmasıyla havalimanında tüm zamanların pik trafiğine ulaşıldı. Aynı gün iç hatlarda 45 bin 822, dış hatlarda 78 bin 558 olmak üzere toplamda 124 bin 380 yolcu havalimanından geçiş yaptı.
50. Yılda 50 Eser
İnşaat Mühendisleri Odası, odanın kuruluşundan itibaren 50 yıl içerisinde ülkede gerçekleştirilmiş 50 büyük inşaat projesini bir jüri tarafından saptayarak bu projeleri 50. Yılda 50 Eser adı altında ilan etmiştir. Liste bölgesel kalkınma, binalar, ulaşım, hidroloji ve endüstri alt başlıklarını taşımaktadır. Bu proje de o liste içerisinde yer almaktadır.
Resimler
214, 215, 216 numaralı kapılar, 2006.
Hava trafik kontrol kulesi, 2009.
Türk Hava Yolları uçağından bir görünüm, 2017.
Aprondan panaromik görünüm, 2012.
İç görünüm, 2013.
Teknofest 2019'da ilk uluslararası uçuşunu yapmak için gelen İrkut MS-21 model uçak, 2019.
05/23 pistinden bir görünüm, 2017.
Kuşbakışı görünüm, 2013.
Havalimanı metrosundan bir görünüm, 2014.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2018.
- ^ http://www.airnewstimes.com/rotarlarin-azaltilmasi-icin-neler-yapildi-16308-haberi.html 9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.?
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ a b "Atatürk Havalimanı'na 'son kargo uçuşu' 5 Şubat'ta – Tolga Özbek". 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ Milliyet, 7 Ekim 1983
- ^ Milliyet, 14 Kasım 1972
- ^ Milliyet, 8 Eylül 1972
- ^ Milliyet, 24 Temmuz 1972
- ^ Milliyet, 3 Ekim 1970
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ Milliyet, 11 Mayıs 1974
- ^ Milliyet, 17 Temmuz 1974
- ^ Milliyet, 27 Eylül 1974
- ^ "Yeşilköy, 'Atatürk Havaalanı' oldu". Milliyet. 29 Temmuz 1985. s. 8.
- ^ "30 Temmuz 1985 tarihli Cumhuriyet gazetesi: Yeşilköy'ün adı törenle "Atatürk Havalimanı" oldu".
- ^ Milliyet, 16 Kasım 1993
- ^ a b "İstanbul Atatürk Havalimanı Sunum". 1 Şubat 2013. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2013.[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
- ^ "Bakan Kurum'dan Atatürk Havalimanı açıklaması". TRT Haber. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ "Ümit Özdağ Twitter". Twitter. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ "Bakan Kurum'dan 'Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi' tartışmasına açıklama". NTV. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ "Son Dakika: Canan Kaftancıoğlu, AKP'nin Atatürk Havalimanı planını anlattı". Cumhuriyet. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ "Kılıçdaroğlu'ndan Atatürk Havalimanı'na millet bahçesi tepkisi". Habertürk. 17 Mayıs 2022. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ Merkezi, Haber (12 Şubat 2024). "Danıştay İBB'yi haklı buldu: Atatürk Havalimanı'na Millet Bahçesi ihalesine iptal kararı". Medyascope. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ GÜVEMLİ, Özlem (2024). "Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi ihalesi iptal edildi - Sözcü Gazetesi". Sözcü. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ DHMI 2011 Faaliyet raporu, sf 60 http://www.dhmi.gov.tr/getBinaryFile.aspx?Type=14&dosyaID=924 9 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ http://magazin.milliyet.com.tr/madonna-kirmizi-haliyla-karsilandi/magazin/magazindetay/05.06.2012/1549764/default.htm[] []
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Kaymakamlık Binası Taşınıyor". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, T.C. Bakırköy Kaymakamlığı. 18 Ekim 2019. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
- ^ "Atatürk Havalimanı'nda kargo uçuşları sona erdi". Sözcü. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ "Havayolları - TAV İstanbul Atatürk Havalimanı". ataturkairport.com. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2015.
- ^ "Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü". Dhmi.gov.tr. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ Türkiye'deki havaalanları istatistikleri listesi
- ^ "Year to 2014 dec. passenger". dhmi. 21 Aralık 2014. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2014.
- ^ "Year to date". Aci.aero. 24 Nisan 2013. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
- ^ "Year to date". Aci.aero. 24 Nisan 2013. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
- ^ Milliyet, 2 Temmuz 1967
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ Milliyet, 3 Ekim 1960
- ^ Milliyet, 22 Ocak 1965
- ^ Milliyet, 3 Mayıs 1968
- ^ "İzmir'den gelen THY uçağı Marmara'ya gömüldü". Milliyet. 31 Ocak 1975. ss. 1, 10.
- ^ "Motoru alev alan THY uçağı, Atatürk Havalimanı'na acil iniş yaptı". NTV. 25 Nisan 2015. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Atatürk Havalimanı uçuşa kapatıldı". t24.com.tr. 15 Temmuz 2016. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016.
- ^ "Atatürk Havalimanı'ndan kalkan uçağın motoru alev aldı". CNN Türk. 18 Ağustos 2016. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Atatürk Havalimanı'nda ilginç kaza". DHA. 25 Ekim 2016. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016.
- ^ "Atatürk Havalimanı'nda iki uçak çarpıştı". CNN Türk. 13 Mayıs 2018. 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
- ^ http://yenisafak.com.tr/Ekonomi/Default.aspx?i=376359&t=05.04.2012[]
- ^ http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1311977 []
Dış bağlantılar
| 60 milyon ve üstü |
|
|---|---|
| 40-60 milyon arası | |
| 30-40 milyon arası |
|
| 20-30 milyon arası |
|
| 10-20 milyon arası |
|
| 5-10 milyon arası |
|
