İçeriğe atla

Atatürk Baraj Gölü

Atatürk Baraj Gölü
Baraj gölünün Ağustos 2002'de Landsat 7 uydusundan çekilen görüntüsü
Harita
Havza
Ülke(ler)Türkiye
Şehir(ler)Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır
İlçe(ler)Adıyaman, Samsat, Kâhta, Gerger, Siverek, Hilvan, Karaköprü, Bozova, Çermik, Çüngüş
Koordinatlar37°34′26″K 38°35′27″D / 37.57389°K 38.59083°D / 37.57389; 38.59083
Ada(lar)20'den fazla
Genel bilgiler
Akarsu (gelen)Fırat, Cendere Çayı
Akarsu (giden)Fırat
Göl türüBaraj gölü
Uzunluk180 km (110 mi)[1]
Yüzölçümü817 km2 (315 sq mi)[1]
Su hacmi48,5 milyar m3[2]
Yüzey rakımı542 m (1.778 ft)[2]
ÖzelliklerTürkiye'nin en büyük 3. gölü
Türkiye üzerinde Atatürk Baraj Gölü
Atatürk Baraj Gölü
Atatürk Baraj Gölü (Türkiye)
Wikimedia Commons

Atatürk Baraj Gölü, Türkiye'nin Adıyaman, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri arasında yer alan bir baraj gölüdür. Fırat üzerinde Atatürk Barajı'nın inşa edilmesiyle oluşmuştur. 817 km2'lik yüzölçümüyle ülkenin en büyük üçüncü gölüdür. Gölün toplam su hacmi 48,5 milyar m3'tür.

Genel özellikler

Atatürk Barajı

Fırat üzerinde inşa edilen Atatürk Barajı'nda 13 Ocak 1990'dan itibaren su tutulmasıyla Atatürk Baraj Gölü oluştu.[3] Adıyaman, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri arasında yer alan göl, 817 km2'lik yüzölçümüyle Türkiye'nin en büyük üçüncü gölüdür.[1] Gölün uzuluğu 180 km, toplam su hacmi 48,5 milyar m3'tür.[1][2] Göldeki en yüksek su kotu 542 metredir.[2] Baraj gölü bölgenin iklim ve bitki örtüsünde değişikliklere neden olmuştur.[4]

Sulama

Baraj gölünün suyunun Urfa Tüneli ile taşınmasıyla Harran Ovası'nda yaklaşık 900.000 hektarlık alan sulanmaktadır.[5] 2014'te tamamlanan Suruç Tüneli ile baraj gölünün suyu ile Suruç Ovası'nda sulama yapılmaktadır. Bozova ilçesinde sulu tarım alanlarındaki artış, pamuk üretimine olanak tanımıştır.[6] Ayrıca baraj gölünün suyundan Şanlıurfa'ya içme ve kullanma suyu sağlanmaktadır.[5]

Balıkçılık

Gölde balıkçılık faaliyetleri yürütülmektedir.[7][8][9] Acanthobrama marmid, Planiliza abu, Chalcalburnus mossulensis, Chondrostoma regium, Carasobarbus luteus, Capoeta trutta, Cyprinion macrostomum, Cyprinus carpio, Carassius gibelio, Arabibarbus grypus, Silurus triostegus, Barbus rajanorum gölde yaşayan balık türleri arasındadır.[10][11][12][13] Göle belli zamanlarda tarım müdürlüklerince üretilen yavru balıklar bırakılmaktadır.[14][15][16][17]

Ulaşım

Kâhta ile Siverek arasındaki ulaşım 2015'ten önce feribot ile sağlanıyordu.[18][19] Nissibi Köprüsü'nün 2015'te hizmete girmesiyle gölün iki yakası arasında karayolu bağlantısı kurulmuştur.[20] Çermik ile Gerger arasında 2012'den beri feribot seferleri düzenlenmektedir.[21]

Kirlilik

Atatürk Baraj Gölü çevresinde yaşayan nüfustaki artış, gölün kirlenmesine neden olmaktadır. Adıyaman'ın atık suları arıtılmadan göle bırakılmaktadır.[22][23] Göldeki balıkçılık faaliyetlerinin de kirlilikte payı vardır.[24]

Etkinlikler

Baraj gölünde çeşitli su sporları etkinlikleri düzenlenmektedir.[25][26] Gölde turistik amaçlı tekne turları yapılmaktadır.[27] Bozova'nın Çatak Mahallesi'nde göl kıyısında yapılan bungalov evlerde tatilciler konaklamaktadır.[28]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Gürbüz, Mehmet; Çelik, Mehmet Ali; Gülersoy, Ali Ekber (2013). "Atatürk Baraj Gölü'nün Bozova İlçesi Tarımsal Ürün Deseni Üzerine Etkisinin İncelenmesi (1984-2011)". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12 (4). 24 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  2. ^ a b c d Turfan, Mümtaz (Aralık 1981). "Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali" (PDF). Türkiye Mühendislik Haberleri, 297. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  3. ^ "Özal'ın GAP şovu". Milliyet. 14 Ocak 1990. s. 9. 
  4. ^ "Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal Ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği". Geomatik Dergisi. 2 (1). 2017. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  5. ^ a b Kalkan, Yunus (Mayıs 2009). "Atatürk Barajı'nda Deformasyon İzleme Çalışmaları ve Düşey Deformasyonlar" (PDF). Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  6. ^ Gürbüz, Mehmet; Çelik, Mehmet Ali; Gülersoy, Ali Ekber (2013). "Atatürk Baraj Gölü'nün Bozova İlçesi Tarımsal Ürün Deseni Üzerine Etkisinin İncelenmesi (1984-2011)". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12 (4). ss. 853-866. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  7. ^ Duman, Erdal; Çelik, Ahmet (2001). "Atatürk Baraj Gölü Bozova Bölgesi'nde Avlanan Balıklar ve Verimlilikleri". E.Ü. Su Ürünleri Dergisi. 18 (1-2). 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  8. ^ "Atatürk Barajı'nda milyonlarca balık üretiliyor". Haberler.com. 9 Ekim 2020. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  9. ^ Fidan, Halil (26 Eylül 2018). "'Fırat'ın balıkları' ekonomiye katkı sağlıyor". Şanlıurfa. Anadolu Ajansı. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  10. ^ Karadede, Hülya (Eylül 1997). "Atatürk Baraj Gölü'nde Su, Sediment ve Balık Türlerinde Ağır Metal Birikiminin Araştırılması" (PDF). Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  11. ^ Parmaksız, Arif; Demir, Aynur (2022). "Atatürk Baraj Gölü'nde (Türkiye) Yaşayan Carassius gibelio (Bloch, 1782) türünün mtDNA COI ve cyt b Analizi". Turkish Journal of Bioscience and Collections. 6 (2). ss. 45-50. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  12. ^ Doğan, Necmettin (2007). "Atatürk Baraj Gölü'nde yaşayan Tor grypus (Heckel, 1843)'un büyüme ve üreme özellikleri". Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Bayhan, Yusuf Kenan; Göçer, Mustafa (2012). "Atatürk Baraj Gölü (Adıyaman) balıkçılığı ve kullanılan av araçlarının teknik özellikleri". Journal of FisheriesSciences.com. 6 (3). 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  18. ^ "Adıyaman Kahta-Siverek Yolu Nissibi Köprüsü Bilgi Notu" (PDF). Karayolları Genel Müdürlüğü. 11 Şubat 2013. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2014. 
  19. ^ Kaya, Selim (30 Nisan 2012). "Siverek-Kahta arası feribot çilesi". Hürriyet. Adıyaman. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  20. ^ "Fırat Nehri Üzerinde Yapılmakta Olan Nissibi Köprüsü Projesi" (PDF). İnşaat Mühendisleri Odası, Bursa Şubesi. Mayıs 2015. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  21. ^ "Çermik ile Gerger İlçeleri Arasında Feribot Seferleri Başladı". Beyaz Gazete. 25 Kasım 2012. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  22. ^ "Atatürk Baraj Gölü'nde Sıcaklık ve Çözünmüş Oksijenin Derinliğe Bağlı Değişimleri". Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 4 (2). 2014. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  23. ^ Alıcı, Müslüm Faruk (Ocak 2012). "Atatürk Baraj Gölü'nde Adıyaman Şehir Atıksularının Oluşturduğu Kirliliğin Cyprinus carpio'daki Bazı Biyokimyasal Parametrelerin Kullanılarak Değerlendirilmesi" (PDF). Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  24. ^ "Atatürk Baraj Gölü'nde Alabalık Üretiminin Oluşturduğu Kirlilik Yükünün Araştırılması" (PDF). Harran Üniversitesi. 2004. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2021. 
  25. ^ Bayındır, Tayfun (4 Ekim 1997). "GAP'ta şenlik var". Hürriyet. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  26. ^ "Şanlıurfa'da Avrupa Spor Haftası etkinlikleri başladı". Haberler.com. 23 Eylül 2020. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin güneydoğusundaki coğrafi bölgesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Harran Üniversitesi</span> Şanlıurfada kurulu devlet üniversitesi

Harran Üniversitesi, Şanlıurfa'da bulunan devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Samsat</span> Adıyaman ilçesi

Samsat, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bozova</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Bozova, Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir. Şanlıurfa'ya 38 km uzaklıktaki ilçe, 2022 yılı Şubat ayı TÜİK verilerine göre Bozova ilçesi 53.878 nüfusa sahiptir. Sınırları içerisinde bulunan Atatürk Barajı'na 24 km uzaklıktadır. Her sene eylül ayında yelkenli yarışlarının düzenlendiği ilçedir. Atatürk Baraj Gölü'ne kıyısı olup su sporları ve kamp alanı mevcuttur. Çatak ve Yaslıca olmak üzere birçok göl kenarı tesisi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Adıyaman ve Şanlıurfada bir baraj

Atatürk Barajı, Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında, enerji ve sulama amaçlı bir barajdır. GAP Projesi içinde, Karakaya Barajının 180 km mansabında, Adıyaman iline 51 km uzaklıkta, Şanlıurfa ilinin Bozova ilçesine ise 24 km uzaklıkta olup, Fırat Nehri üzerinde kurulmuştur. Barajın tamamlanmasıyla Türkiye'nin en büyük üçüncü gölü olan Atatürk Baraj Gölü oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Menzelet Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Menzelet Barajı, Kahramanmaraş'ta, Ceyhan Nehri üzerinde, enerji üretimi amacıyla 1980-1989 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Yaslıca, Bozova</span>

Yaslıca, Şanlıurfa-Adıyaman kara yolunun 54. km'sinde olup, Bozova ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Beybostan, Gerger</span> Gerger, Adıyaman köyü

Beybostan, Adıyaman ilinin Gerger ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yazlık, Adıyaman</span> Adıyaman ilinin Merkez ilçesine bağlı köy

Yazlık, Adıyaman ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Abdal Deresi, Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğar ve kuzeybatı yönünde akar. Yeşilırmakın batısı Karaboğaz Gölü'nün doğundan Karadeniz'e dökülen dere 137 km uzunluğundadır. Kaynağını aldığı yer Asarcık ilçesi güneyinde 1000 m rakıma sahip alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenören, Bozova</span>

Türkmenören, Şanlıurfa'nın Bozova ilçesine bağlı bir mahalledir. Ayrıca Atatürk Barajına çok yakındır. Güneydoğu Anadolu Projesi nedeniyle kanallarla sulama yapılmaktadır. Şanlıurfa'ya uzaklığı yaklaşık 65 km olmakla beraber ilçeye uzaklığı 25 km civarındadır.

<span class="mw-page-title-main">D 360</span> Türkoğlu ile Baykan arasında devlet yolu

D.360 Türkiye'de bulunan bir devlet kara yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Lidar Höyük</span>

Lidar Höyük, Şanlıurfa linin kuzeybatısında, Bozova ilçesinin 23 km kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Atatürk Baraj Gölü suları altında kalan Lidar Köyü'nün kısmen altında, kısmen güneybatısında bulunmaktaydı. Adının Bizans belgelerinde görülen Ltar Kalesi'nden geldiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">D 390</span> Bozova ile Hilvan arasında devlet yolu

D.390, Türkiye'de bulunan bir devlet kara yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Nissibi Köprüsü</span> Fırat Nehri üzerindeki gergin eğik askılı bir köprü

Nissibi Köprüsü, Türkiye'nin Adıyaman ve Şanlıurfa illerinde bir gergin eğik askılı köprüdür. Gülsan İnşaat'ın 26 Ocak 2012'de yapımına başladığı köprü, ₺80 milyon maliyetle hayata geçirildi. Başlangıçta açılışın Ekim 2014'te yapılacağı ilan edilmişti. Ancak daha sonra köprünün 2015'in ilk yarısında hizmete gireceği duyuruldu. 21 Mayıs 2015 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açıldı. Köprünün hizmete girmesiyle Atatürk Baraj Gölü'nün iki yakası arasında karayolu bağlantısı kurulmuştur.

D.875 Türkiye'de bir devlet kara yoludur.

Rahmanlar Barajı, Türkiye'nin İzmir ilinin Ödemiş ilçesinde yer alan bir barajdır. İlçeye sulama, içme ve kullanma suyu sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Keban Baraj Gölü</span> Türkiyede bir baraj gölü

Keban Baraj Gölü, Türkiye'nin Elazığ, Tunceli ve Erzincan illeri arasında yer alan bir baraj gölüdür. Fırat üzerinde Keban Barajı'nın inşa edilmesiyle oluşmuştur. 675 km2'lik yüzölçümüyle ülkenin en büyük dördüncü gölü ve en büyük ikinci baraj gölüdür. Gölün toplam su hacmi 30,1 milyar m3'tür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.