İçeriğe atla

Atal Bihari Vajpayee

Atal Bihari Vajpayee
Başbakan
Görev süresi
1998-2004
Yerine geldiğiI. K. Gujral
Yerine gelenManmohan Singh
Başbakan
Görevde
Makama geliş
1996
Yerine geldiğiP. V. Narasimha Rao
Yerine gelenH. D. Deve Gowda
Dışişleri Bakanı
Görev süresi
1977-1979
Yerine geldiğiYashwantrao Chavan
Yerine gelenShyam Nandan Prasad Mishra
Kişisel bilgiler
Doğum अटल बिहारी वाजपेयी
25 Aralık 1924
Ölüm 16 Ağustos 2018
Partisi Hindistan Halk Partisi (BJP)
Mesleği Yazar, siyasetçi

Atal Bihari Vajpayee (Hindi: अटल बिहारी वाजपेयी, 25 Aralık 1924 – 16 Ağustos 2018) Hindistan Federal Cumhuriyeti'nin 11. Başbakanıdır. 1998-2004 yılları Başbakan olarak görevde bulunmuştur.

Hayatı

25 Aralık 1924 tarihinde doğan Vajpayee, iyi bilinen bir şair olmasının yanı sıra bir şiir kitabı da yayınlamıştır. İki evlatlığı olan Vajpayee Hindistan tarihinin Kongre Partisi dışında ilk kez bir seçim kazanan siyasi parti olan BJP'nin kurucu başkanıdır.

Politik hayatı

Vajpayee'nin politikayla ilk tanışması 1942 yılında Hindistan Ağustos Hareketi denilen direniş örgütüne üye olmasıyla başlar. Daha sonra Hindistan'ın 1970'li yıllardaki çalkantılı siyaset sonunda yakın arkadaşlarıyla birlikte BJP (Hindistan Halk Partisi)'ni kurdu ve ilk başkanı seçildi. Kongre Partisi iktidarı boyunca sert muhalefet yapan ve İndra Gandhi'nin bölücülük ve yolsuzluk politikası karşısında eleştirilerini artıran BJP, 1984 yılındaki seçimler sonrası 2 milletvekili çıkardı. Bundan sonra ülke çapında örgütlenmeye ve genç hint nüfusunu partiye çekmeye çalışan BJP'de giderek etkilerini artıran ulusalcı hindular parti politikalarını belirlemeye başladı.

6 Aralık 1992 tarihinde yüzlerce VHP-BJP aktivistinin bir camiiye yönelik saldırısı sonrası ülke çapında binden fazla kişinin ölümüne sebep olan Hindu-Müslüman çatışması yaşanmış ve devrin Kongre Partisi iktidarı VHP'yi yasaklamış ve BJP'nin birçok yöneticisini tutuklatmıştır.

Başbakanlık devri

Birinci Devre:1996

1996 Mayıs ayı seçimleri sonrası birinci olan Janata Dal lideri H.Deve Gowda hükûmeti kuramayınca hem oylarını arttıran hem de ikinci parti olan BJP (Bharatiya Janata Party) lideri Vajpayee,Başbakan olarak atanmış ancak diğer partilerin desteğini alamadığı için hükûmet kuramayınca 13 gün sonra istifa etmiştir.

İkinci Devre:1998-1999

1996-1998 yılları arasında kurulan iki hükûmetin düşmesi sonunda yapılan 1998 erken seçimleri BJP'yi tarihte INC ve Janata Dal partilerinden sonra birinci olan üçüncü parti yapmıştı. Bu devirde Vajpayee Ulusal Demokratik İttifak'ın desteğini alarak Başbakan oldu. Ancak aynı yılın sonunda ittifak partilerinden biri çekildi ve verilen gensoru sonrası BJP koalisyon hükûmeti bir oy farkla düşürüldü. Muhalefetin hükûmet çoğunluğu olmaması nedeniyle Vajpayee Geçici Başbakan sıfatıyla ülkeyi 1999 yılı seçimlerine götürdü. Bu dönemde Hindistan nükleer silah sahibi bir ülke konumuna geldi. Başbakan Vajpayee, Pakistan ile Keşmir sorununu çözmek yolunda önemli adımlar attı. Lahor zirvesi bu girişimin doruk noktası olarak sayılabilir. Ancak yine Keşmir nedeniyle çıkan Kargil Savaşı Pakistan ile Hindistan arasında yeni bir kriz yarattı. 3 ay süren bu savaşta 500'den fazla Hint askeri ile 4000'e yakın Pakistan askeri hayatını kaybetti. Savaş sonunda bölgenin %70'i Hindistan tarafından kontrol altına alındı.

Üçüncü Devre 1999-2004

1999 yılında yapılan seçimlerde 543 sandalyenin 270'ini alarak tek başına iktidara gelen NDA ittifakının Başbakanı Vajpayee 3. kez başbakan oldu.

Bu devrede Hindistan-Pakistan ilişkileri bir Hint uçağının Pakistanlı teröristlerce kaçırılması sonrası gerildi. Aynı zamanda iktidar havayollarını geliştirme projesi ile ekonomik reformu ele alan bir dizi tedbirler öngördü. Ancak Vajpayee'nin ilerleyen yaşı beraberinde önemli sağlık sorunları getirdi.

Son dönemi

2004 seçimleri öncesi büyük çoğunlukla yeniden iktidar olmayı uman BJP seçimleri kaybetti. Anamuhalefet liderliğini bıraktıktan sonra 2005 yılında siyasetten tamamen çekildi. Siyaset sonrası sağlık sorunlarıyla uğraşan Vajpayee 2009 seçimlerine katılmamıştır.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen
Yashwantrao Chavan		Hindistan Dışişleri Bakanı
1977–79 		Sonra gelen
Shyam Nandan Prasad Mishra
Önce gelen
P. V. Narasimha Rao		Hindistan Başbakanı
1996 		Sonra gelen
H. D. Deve Gowda
Önce gelen
I. K. Gujral		Hindistan Başbakanı
1998–2004 		Sonra gelen
Manmohan Singh

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1998)

Refah Partisi, Millî Görüş hareketinin 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan siyasi partisi. 1987'de genel başkanlığa Necmettin Erbakan getirildi. 1991 seçimlerinde meclise girdi. 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıktı. 1997'de Refahyol Hükûmetini kurdu. "Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">İndira Gandi</span> 3. Hindistan başbakanı

İndira Priyadarşini Gandhi, Hindistan'da 2 defa başbakanlık yapmış politikacı. Hindistan tarihindeki tek kadın başbakan olan Gandhi, ayrıca en uzun süre görev yapan ikinci başbakandır.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Milliyetçi Çalışma Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1993)

Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Türkiye'de 12 Eylül 1980 Askeri Darbesinden sonra kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Muhafazakâr Parti'nin 30 Kasım 1985 tarihinde adının değiştirmesiyle kurulmuştur. Partinin amblemi kırmızı bir zemin üzerinde beyaz bir hilal ve etrafında 9 yıldız olarak benimsenmiştir. Milliyetçi Çalışma Partisi, ismini 24 Ocak 1993'te MHP olarak değiştirmiş böylece partinin hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Halk Partisi</span> Hindistan’daki en büyük siyasi parti

Hindistan Halk Partisi, Hindistan'da bir siyasi partidir ve Hindistan Ulusal Kongresi ile birlikte Hindistan'ın iki büyük siyasi partisinden biridir. 2014'ten bu yana, görevdeki Başbakan Narendra Modi yönetiminde Hindistan'da iktidarda olan siyasi partidir. BJP sağcı siyasetle uyumludur ve politikaları Hindu milliyetçi bir ideoloji olan Hindutva'ya bağlıdır. Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) gönüllü paramiliter örgütü ile yakın ideolojik ve örgütsel bağlara sahiptir. Eylül 2023 itibarıyla, Hindistan Parlamentosu'nun yanı sıra eyalet yasama meclislerindeki temsil açısından ülkenin en büyük siyasi partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ramsay MacDonald</span> Birleşik Krallığın Başbakanı (1929-1935)

James Ramsay MacDonald Büyük Britanyalı siyasetçi, Birleşik Krallık'ın İşçi Partili ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Türkiye Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1997–2005)

Demokrat Türkiye Partisi (DTP), 1997 ile 2005 yılları arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti. Doğru Yol Partisi içindeki fikir ayrılıkları sonucunda bu partiden istifa eden Hüsamettin Cindoruk, İsmet Sezgin ve Gökberk Ergenekon gibi isimler tarafından 7 Ocak 1997'de kurulan DTP, 55. hükûmetin parçası oldu. 3 Kasım 2002 seçimlerine DYP listelerinden katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Demokrasi (Yunanistan)</span>

Yeni Demokrasi, merkez sağ Yunan siyasi partisi. 1974'te kurulduktan sonra Yunan siyasetinde etkili olan parti, günümüzde iktidar partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Inder Kumar Gujral</span> 12. Hindistan başbakanı

Inder Kumar Gujral Hindistan Cumhuriyeti'nin 12. Başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Hindistan Müslüman Birliği</span>

Tüm Hindistan Müslüman Birliği ya da kısa kullanımıyla Müslüman Birliği, 1906'da Britanya egemenliği altındaki Hindistan'da Müslümanların haklarını savunmak amacıyla kurulan siyasal topluluk.

<span class="mw-page-title-main">Millî Görüş</span> İslamcı ve muhafazakâr ideoloji

Millî Görüş veya Erbakancılık, Necmettin Erbakan tarafından kurulan, 1969 yılında "Bağımsızlar Hareketi" ile başlayan ve ilk olarak Millî Nizam Partisi ile partileşerek günümüze kadar gelen İslamcı ideoloji ve siyasi akım. Günümüzde Türkiye'de Yeniden Refah Partisi ile Saadet Partisi resmî olarak Millî Görüş ideolojisini benimsemektedir. Ancak her iki parti de Millî Görüş'ün tek temsilcileri olduklarını iddia edip birbirlerini Millî Görüş'e karşı ihanetle suçlamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">I. Hindistan-Pakistan Savaşı</span>

Birinci Hindistan-Pakistan Savaşı, Birinci Keşmir Savaşı ya da 1947 Hindistan-Pakistan Savaşı 1947-1948 yılları arasında Hindistan ile Pakistan arasında Keşmir toprakları için gerçekleşmiş olan ilk savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan-Pakistan savaşları</span>

1947'de Britanya Hindistanı'nın bölünmesi ve Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana iki Güney Asya ülkesi birbirine karşı tam dört kez savaşmış ve sayısız kez sınır çatışması yaşamışlardır. 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı hariç, direkt ya da dolaylı yoldan Hindistan ve Pakistan arasında gerçekleşen bütün savaş ve çatışmaların ana kaynağı Keşmir Sorunu olmuştur. İki ülke arasında ilişkiler halen savaş ekseninde sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Demokrasisi için Birlik</span>

Fransız Demokrasisi için Birlik Fransa'da eski merkez siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Narendra Modi</span> 14. Hindistan başbakanı

Narendra Damodardas Modi,, 2014 Hint genel seçimlerinde belirleyici bir zafer ile Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri olduktan sonra Hindistan Başbakanı olan Hint bir siyasetçi. Lok Sabha'nın üyesi olup Varanasi ve Vadodara seçmenleri arasından seçilmiştir. Gucerat Eyaletinin 14. başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hindutva</span>

Hindutva, Hindistan’daki Hindu milliyetçiliğinin en yaygın şeklidir. Terimi Vinayak Damodar Savarkar 1923'te yaygınlaştırmıştır. Görüş, Raştriya Swayamsevak Sangh (RSS), Vishva Hint Parishad (VHP) ve Hint Sena gibi kuruluşlar tarafından savunulur.

<span class="mw-page-title-main">Janata Partisi</span>

Janata Partisi, Hindistan Ulusal Kongresi'nde dönemin Hindistan başbakanı Indira Gandhi tarafından 1975-1977 yılları arasında empoze edilen Olağanüstü Hal'e karşı çıkan Hint siyasi partilerinin karışımı olarak kurulmuştur. 1977 Hindistan Genel Seçimleri'nde parti Kongre'yi mağlup etti ve Janata lideri Morarji Desai, bağımsız modern Hindistan tarihinde Kongre dışı ilk başbakan oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ntsu Mokhehle</span>

Ntsu Mokhehle, Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.