Atacameño - Turkipedia

Atacameño, Şili'nin kuzeyinde Atacama Çölü bölgesinde bir yerli halk ve bu halktan olan kimseye verilen ad.

Tarihçe

Yaklaşık 11.000 yıl öncesinde, Şili'nin kuzeyindeki Puna bölgesinde ilk yerleşimlerin oluştuğu tahmin edilir. Atacameñolar San Pedro-Kültürü diye adlandırılan kültürün kurucuları olup, Atacama Çölü'nün vahalarında yerleşimler kurmuşlardır.

MÖ 800 yıllarında bugünkü San Pedro de Atacama şehri yakınlarında Tulor yerleşimini kurarlar. Bu yer, yaklaşık 1300 yıl yerleşik olarak kalır. MS 900 yılında kale şehir Quitor kurulur. 12. yüzyılda İnkalar Atacameño bölgelerini işgal ederler ve onları kendi kültür bünyelerine katmaya çalışırlar. Pukará de Quitor şehrini daha da genişletirler.

Valle de Jerez, İnkaların ana kervan yolu olarak hizmet eder. Burada o zamandan kalma kaya çizimleri bulunur.

16. yüzyıl ortalarında, ispanyol Diego de Almagro ve Pedro de Valdivia, keşif gezileri sırasında ihtiyaçlarını ikmal etmek için San Pedro de Atacama köyüne gelirler.

Sosyal yapı

Atacameñolar, ülkenin ilk çiftçileri olup böylece yine ilk yerleşik gruplarıdır. Tarımsal işlenebilir alan çok küçük olduğundan, suni olarak sulanan ve lama gübresi ile gübrelenen teraslar inşa etmişlerdir. Buralarda mısır çeşitleri, pirinç, fasulye, incir, pamuk, balkabağı ve patates yetiştirilmiştir.

Etlerinden ve kürklerinden faydalanmak için lama ve alpakalar yetiştirilmiştir. Bu hayvanlar aynı zamanda, sahil şehirleri ile ticaretin yürütülmesinde taşıma vasıtası olarak kullanılmıştır.

Atacameñoların el ve sanat işçilikleri, kendini kil topraktan ürünler, dokuma, örme ve ahşap işlemeciliği olarak gösterir. Bunların dışında metalurjiye erken egemen olmuşlar, bakır ve bronz üretmişlerdir.

Ölümden sonra bir hayata inanan Atacameñolar, bu yüzden gelecekteki yaşama uğurladıkları ölülerini giysi ve yiyeceklerle gömmüşlerdir. Doğa güçlerine tapmışlar ancak tapınak ya da dua edecekleri yapı kullanmamışlardır.

Bugün de hala, örneğin Caspana gibi küçük Atacameño köyleri mevcuttur.

İlgili Araştırma Makaleleri

Şili (İspanyolca:

Peru, ya da resmî adıyla Peru Cumhuriyeti Güney Amerika'nın batısında bir ülkedir. Kuzeyde Ekvador ve Kolombiya, doğuda Brezilya, güneydoğuda Bolivya, güneyde Şili ve batıda Büyük Okyanus'la sınırlıdır.

El Tatio kaynacı, Şili'nin Atacama Çölü'nde, San Pedro de Atacama köyüne 100 km mesafedeki kaynaç.

Región de Atacama,, bir Güney Amerika ülkesi olan Şili'nin idarî bölümlerinden 3'üncü Bölge'yi oluşturur. Ülkenin kuzey kesiminde yer alır ve büyük ölçüde Atacama Çölü'nden oluşur. Bölge, buna bağlı olarak nispeten seyrek nüfusludur.

Antofagasta, Şili'nin 15 idari bölgesinden biridir. II Región olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Antofagasta, Şili</span>

, Şili'nin kuzeyinde bir şehir. 2004 yılı rakamlarıyla 306.700 kişilik nüfusa sahip olan Antofagasta, ismini Quechua dilinden alır. Büyük tuz gölünün kıyısındaki köy anlamına gelir.

San Pedro de Atacama, Şili'nin kuzeyinde, Antofagasta Bölgesinde bir köy.

<span class="mw-page-title-main">İnka medeniyeti</span> Kolomb öncesi Amerikan uygarlığı

İnka medeniyeti, Güney Amerika'nın batı kıyısındaki And Dağları bölgesindeki Cuzco şehri civarında, efsanevi kralları ve ilk Sapa Inca olan Manco Capac'ın 11. yüzyılda Cuzco Krallığı'nı kurmasıyla başlamıştır. Manco Capac'ın soyunun egemenliğinde Krallık bölgedeki diğer Andlı topluluklar gibi büyümeye devam etmiş ve 1438 yılında adının birebir çevirideki anlamı yer sallayan olan Pachacutec liderliğindeki İnkalar sınırlarını genişleterek diğer Andlı toplulukları egemenlikleri altına almaya başlamışlardır. Böylece, Pachacutec Amerika kıtasında Kolomb öncesi var olan en büyük imparatorluk olan İnka İmparatorluğu'nu (Tawantinsuyu) kurmuştur.

Santiago, Güney Amerika ülkesi Şili'nin başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Iquique</span>

Iquique Şili’nin kuzeyinde yer alan bir liman şehri ve bölgesidir. Hem Iquique bölgesinin hem de Tarapacá bölgesinin başkentidir. Pasifik Okyanusu sahilinde yer alan Iquique şehri batıda Atacama Çölü’nün bir parçası olan Pampa del Tamarugal ile komşudur. 2011 nüfus sayımına göre şehrin nüfusu 180.601’dir. Iquique bölgesinin merkezi konumunda olan şehir 19. yüzyılda Atacama Çölü’de yapılan Potasyum nitrat madencilik çalışmaları sırasında oldukça gelişmiştir. Köken olarak bir Peru şehri olan Iquique Pasifik Savaşı’ndan sonra Şili’nin himayesine geçmiştir. Günümüzde Şili’nin iki serbest ekonomik bölgesinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Llullaillaco</span>

Llullaillaco veya Llullaillabur, 6.739 m yüksekliği ile Monte Pissis ve Ojos del Salado'dan sonra yeryüzünün üçüncü en yüksek volkanı, Güney Amerika'nın en yüksek beşinci dağı. Dağ, aynı isimli milli parkın içinde, Şili ve Arjantin sınırlarında bulunur. Tırmanış için çıkış noktası çöl vahası olan San Pedro de Atacama'dır.

Valle de la Luna, Şili 'nin Antofagasta Bölgesi'nde bir çöl doğası, vadi.

Salar de Atacama, Şili'deki en büyük tuz gölü.

<span class="mw-page-title-main">Arica</span>

Arica, Şili'nin kuzeyinde Tarapacá Bölgesi'nde bir şehir. Güherçile Savaşı sırasında bu şehri kaybeden komşu Peru ile bir bağlantı noktasıdır. Arica, 186.000 nüfusa sahiptir.

Buenos Aires eyaleti, 2007 yılı tahminlerine göre on beş milyona yaklaşan nüfusuyla Arjantin'in en kalabalık eyaletidir. Ülkenin doğusunda ve merkez bölgesinde yer alan eyalet Córdoba, La Pampa, Río Negro, Entre Ríos ve Santa Fe eyaletleriyle komşudur. Buenos Aires içinde yer alan Buenos Aires Özerk Şehri eyalete bağlı değildir ve federal bir bölgedir. Eyalet başkenti La Plata şehridir.

Colina, Şili'nin Santiago Metropolitan Bölgesi'nde bir şehirdir. Şehir 65.028 (2005) kişilik nüfusa sahip olup, Chacabuco Eyaleti'nin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Atacama Çölü</span> Güney Amerikada bir çöl

Atacama Çölü, Şili'nin kuzeyinde bulunan dünyanın en kurak sıcak çölüdür. Batısında Büyük Okyanus bulunur. Kuzeyde Peru, doğuda ise Bolivya ve Arjantin sınırlarını oluşturur.

Tiwanaku Tiahuanaco veya Tiahuanacu, Bolivya'da Pre-İnka (İnka-öncesi) kültürüne ait önemli harabelerin bulunduğu küçük bir şehirdir. Tiahuanaco'nun nüfusu günümüzde 800 kişidir, şehir deniz seviyesinden 4.000 m yüksekte, Altiplano'nun verimsiz düzlüğünde bulunur. La Paz'dan 70 km batıda Peru sınır geçişi olan Desaguadero yolu üzerindedir. Harabeler 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası'dır. Kelimenin Aymara dilinde anlamı "merkezdeki taş'"'tır.

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Llano de Chajnantor Rasathanesi</span> Kuzey Şilide Atacama Çölünde bulunan rasathane grubu

Llano de Chajnantor Rasathanesi, yerden 4.800 m yüksekte, Kuzey Şili'de Atacama Çölü'nde bulunan rasathane grubuna verilen genel bir isimdir. Antofagasta bölgesinde bulunan bu alan, San Pedro de Atacama köyüne yaklaşık olarak 50 kilometre uzaklıktadır. Oldukça kurak ve soğuk bir iklimi olan bu bölge insanlar için elverişli olmamasına karşın milimetre-altı astronomi için mükemmel bir konum özelliği taşımaktadır. Bunun nedeni ise su buharlarının milimetre-altı radyasyonu emerek gözlemin verimini düşürmesidir. Llano de Chajnantor bölgesi aynı zamanda dünyanın en büyük ve pahalı astronomik teleskop projesine, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA), ev sahipliği yapmaktadır. Llano de Chajnantor ve çevresi Şili hükûmeti tarafından Chajnantor Bilim Fonu kapsamındadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.