Dil ailesi, birbiriyle aynı kökten gelen akraba dil topluluğuna verilen ad. Yani aynı dil ailesine mensup dillerin, aynı kökenden, belki de aynı ilkel dilden türediği kabul edilir. Çoğu dilin yazılı tarihi çok kısa olduğu için, çok az dilin kesin kökeni bilinmektedir. Dil ailelerinin belirlenmesi, uzun bilimsel çalışmalar sonucunda mümkün olmuştur.
Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.
Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.
Denesey ya da Dene-Yenisey dilleri, yeni oluşturulan bir dil ailesidir. Yupik-Aleut-Inuitlarını saymazsak, Asya ile Amerika arasındaki ilk gerçek dil bağlantısı 2008 yılında Denesey dillerinin oluşturulmasıyla uzmanlarınca teyid edildi. Grubun Sibirya kolu Yenisey dilleri, Amerika kolu ise Kızılderili Na-Dene dilleridir.
Aşağı Tananaca ya da Aşağı Tanana dili [kendilerince Benhti Kokht’ana Kenaga’; İngilizce Lower Tanana, Tanana, Minto], ABD'nin Alaska eyaletinde içbölgelerdeki Tanana ırmağının (Tthʼituʼ) aşağı kısımlarında Minto (Menhti) ile Nenana yörelerinde yaşayan Aşağı Tananalar tarafından konuşulan Atabask dillerinin Tanana dilleri grubundan yok olma tehlikesindeki Kızılderili dilidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 400 kişilik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.
Tahltanca ya da Tahltan dili, Kanada'nın Britanya Kolombiyası eyaletinde Telegraph Creek, Dease Lake ve İskut yörelerinde yaşayan Tahltanlar tarafından konuşulan Atabask dillerinden yok olmak üzere olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Tagişçe ile Kaskacadır. Hatta bazı dilciler bu üç dili diyalekt kabul edip Tahltan adı altında tek dilde toplarlar. Daha uzak akrabaları arasında Danezaca, Sekanice, Denetaca, Satuca, Tlınçonca ve Denesulinece yer alır.
Denetaca ya da Güney Slaveycesi (kendilerince Dene Dháh, Dene Thaʼ ᑌᓀ ᒐ, Dene Zhatié ᑌᓀ ᔭᕠᐁ; İngilizce Dene Tha, Dene Dháa, South Slavey, Slavey proper, Dene, Etchaottine], Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda Dehcho Bölgesi'nde Büyük Esir Gölü ve yukarı Mackenzie Nehri yörelerinde, Alberta bölgesinin kuzeydoğusunda ve Britanya Kolombiyası bölgesinin de kuzeybatı kısmında konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir.
Sahtuca ya da Kuzey Slaveycesi (kendilerince Sahtúot'ı̨nę Yatı̨́ ᓴᑋᕲᖌᑎᑊᐠᓀᐠ ᔭᕱ; İngilizce Sahtu Dene, North Slavey], Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nın batısında Sahtu Bölgesi'nde ve ufak bir kısmı da Yukon bölgesinde yaşayan Sahtular tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir.
Tlınçonca, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda yaşayan Tlınçonlar tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabaları Denesulinece, Satuca, Denetaca, Sekanice, Danezaca, Kaskaca, Tahltanca ve Tagişçedir.
Denesulinece, Kanada'nın Alberta, Saskatchewan, Manitoba, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut bölgelerinde Denesulineler tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabaları Tlınçonca, Satuca, Denetaca, Sekanice, Danezaca, Kaskaca, Tahltanca ve Tagişçedir. Kuzeybatı Topraklarında resmî dillerden biri olup konuşanı 765'tir
Tlingitçe ya da Tlingit dili, ABD'de Alaska'da, ufak bir kısmı da Washington'da ve Kanada'da eyalatlerinde yaşayan Kıyı Tlingitleri ile İç Tlingitleri tarafından konuşulan Na-Dene dillerinden tehlike altındaki Kızılderili dilidir. Grup içinde tek başına alt grupta toplanır. Diğer alt grubu Eyak-Atabask dilleri oluşturur. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 10.000 kişilik nüfustan 300 kadarı, Kanada'daki 1.000 kişilik nüfustan ise ancak 75 tanesi anadillerini konuşabiliyor.
Yukon Yerli Dil Merkezi, Kanada'nın Yukon bölgesindeki yerli dilleri araştırma ve eğitim merkezidir.
Meskalero-Çirikavaca ya da Meskalero-Çirikava Apaçicesi, ABD'de New Mexico, Arizona ve Oklahoma eyaletlerinde Apaçiler tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Batı Apaçicesi ile Navahocadır. Konuşanı 1800 kişidir.
Lipanca ya da Lipan Apaçicesi, ABD'de New Mexico, Teksas ve Oklahoma eyaletlerinde Apaçiler tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Hikarilaca ile birlikte Doğu Apaçi dilleri alt grubunu oluşturur. Günümüzde konuşanı kalmamıştır.
Alaska Atabaskları ya da Alaska Deneleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin daha çok içbölgesinde Alaska Interior adı verilen İç Alaska'da birazı da güneyde Pasifik kıyılarında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Alaska yerlilerinin beş ana kültür grubundan birini oluştururlar. Dil temelinde 11 ayrı halk olarak, Ahtnalar, Denağinalar, Guçinler, Hanlar, Değinaklar, Holikaçuklar, Koyukonlar, Yukarı Kuskokvimler, Aşağı Tananalar, Tanakroslar ve Yukarı Tananalar biçiminde sınıflandırılır. Toplam nüfusları yaklaşık 6.400 kişidir ve ancak çok ufak bir kısmı anadillerini konuşabilmektedir. En çok nüfusa sahip olanlar Koyukonlar ile Guçinlerdir. Siyasi, idari ve kültürel açıdan ABD'deki diğer Atabasklardan ayrılırlar. Kanada'daki aynı alt grupta yer alan Kanada Atabasklarına dilce ve kültürce daha yakındırlar ve Guçinler ile Hanların büyük bir kısmı ile Yukarı Tananaların ufacık bir kısmı Kanada'nın Alaska'ya yakın yörelerinde de yaşarlar. Kuzey, batı ve güneyden Eskimo halklarına, doğudan ise ırkdaşı olan Kanada Atabasklarıyla komşudurlar. Eskimolara komşu olanlar Eskimo kültüründen kısmen etkilenmişlerdir. Rus Alaskası döneminde Ruslarla karşılaşan Alaska Atabaskları içinde en çok Ruslaşanlar Pasifik kıyısındaki Denağinalardır. Ekonomik rahatlamaya 1971 yılında kabul edilen Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) ile kavuşmuşlar ve aynı dönemde dil ve kültürlerini serbest kullanma ve eyaletçe korunma haklarını da elde etmişlerdir. Günümüzde Ahtna ve Denağina haricindeki Alaska Atabasklarının siyasi, ekonomik, yasal ve sosyal savunucusu 1962 yılından beri Tanana Chiefs Conference adlı kâr amacı gütmeyen kabile birliğidir. ABD'deki bütün Amerika yerlileri gibi Alaska Atabasklarının da eğitim, sağlık ve idaresinden ABD İçişleri Bakanlığı bünyesinde Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetimine ait Bureau of Indian Affairs dairesi sorumludur.
Atabasklar, Atabask halkları, Atabask Kızılderilileri, Athabaskalar ya da Deneler, Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubundan dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist-şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Navaholar oluşturur. En yakın akrabaları birlikte dilce bir üst grup oluşturan Eyaklar, en uzak akrabaları ise Eyak-Atabask dillerine paralel Na-Dene dillerinin diğer ana grubunu oluşturan Tlingitlerdir.
Tanana dilleri, Çoğu ABD'nin Alaska eyaletinde İç Alaska coğrafi bölgesinde, birazı da Kanada'da konuşulan Atabask dillerinden yok olma tehlikesindeki üç ya da dört Kızılderili dili. Anadilini konuşabilen yaklaşık 165 kişidir. Dillerin hepsi de adlarını konuşulduğu topraklarda bulunan Tanana Nehrinden alır. Tanana dil sahasının komşuları olarak kuzeyinde Hanca, güney ve güneybatısında Ahtnaca, doğusunda ise Kanada'da Kuzey Tuçoncası ve Güney Tuçoncası konuşulur. En yakın akrabası birlikte bir üst grup oluşturan Yukarı Kuskokvimcedir.
Kuzey Atabask dilleri, Kuzey Amerika'nın kuzeybatısında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin daha çok içbölgesinde Alaska Interior adı verilen İç Alaska'da birazı da güneyde Pasifik kıyılarında yaşayan Alaska Atabaskları ile batı Kanada'da Kanada Atabaskları tarafından konuşulan ve 29 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur.
Kanada Atabaskları, Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları, Britanya Kolombiyası ve Alberta eyaletlerinde daha çok Saskatchewan, Manitoba ve Nunavut eyaletinde ise daha az olmak üzere Kanada'nın batısında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Kanada yerlileri içinde First Nations yasal adıyla anılan Kanada Kızılderilileri arasında yer alır. Dil temelinde Kuzey Tuçoncası, Güney Tuçoncası, Tagişçe, Tahltanca, Kaskaca, Danezaca, Sekanice, Denetaca, Sahtuca, Tlınçonca, Denesulinece, Tsetsautça, Tsutinaca, Nadoten-Vetsuvetence, Dakelce, Çilkotince ve Nikolaca gibi 20 dil ve halk olarak sınıflandırılır. Esas olarak Alaska Atabasklarına giren ve Guçince, Hanca ve Yukarı Tananaca konuşanların yalnızca Kanada'da yaşayanları dahildir. Alaska Atabaskları ile birlikte Kuzey Atabaskları dil grubunu oluştururlar. Tsutinalar ile Nikola Atabaskları hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.
Güney Atabask dilleri ya da Apaçi dilleri, Kuzey Amerika'nın güneybatısında, çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde Arizona, New Mexico, Kolorado, Utah, Teksas ve Oklahoma eyaletlerinde, birazı da Meksika'nın Sonora ve Chihuahua eyaletlerinde yaşayan Güney Atabaskları tarafından konuşulan ve 6 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur.
