İçeriğe atla

Asya pirinci

Oryza sativa
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Liliopsida
(Bir çenekliler)
Takım: Poales (Buğdaylar)
Familya: Poaceae
(Buğdaygiller)
Alt familya: Ehrhartoideae
Oymak: Oryzeae
(Pirinçgiller)
Cins: Oryza
L.

Oryza barthii
Oryza glaberrima
Oryza latifolia
Oryza longistaminata
Oryza punctata
Oryza rufipagon
Oryza sativa

Asya pirinci veya Oryza sativa, tüm dünyada yaygın olan pirinç türüdür. Çeşitleri dünya çapında en yaygın türlerdir ve ilk olarak 13.500 ila 8.200 yıl önce Çin'deki Yangtze Nehri havzasında evcilleştirilen çiftlik pirincidir.[1] Afrika pirinci de dünyada popüler olsa da, Asya pirinçi daha büyük yeri kapsar. Genetiği değiştirilmiş pirinç türleri de son zamanlarda mevcuttur. Bu türlerden düzleştirilmiş pirinç, şişmiş pirinç, kırık pirinç, esmer pirinç, kırmızı pirinç, siyah pirinç, kaynatılmış pirinç, beyaz pirinç, sarı pirinç, baldo pirinç, aromatik pirinç, hibrit pirinç, çok yıllık pirinç, yapışkan pirinç, otlu pirinç çeşitleri üretilmekdedir.

Oryza sativa, 12 kromozom boyunca 430Mb'den oluşan bir genoma sahip bir buğdaygildir. Genetik olarak değiştirilmesinin kolay olmasıyla ünlüdür ve tahıl biyolojisi için model bir organizmadır.

Türleri

  • Ambemohar
  • Arborio
  • Basmati
  • Butan kırmızı pirinci
  • Bora saul
  • Calasparra pirinci
  • Calrose pirinci
  • Camargue pirinci
  • Carnaroli
  • Champa pirinci
  • Dubraj pirinci
  • Altın pirinç
  • IR8
  • Japon pirinci
  • Japonica pirinci
  • Jasmati
  • Yasemin pirinci
  • Joha pirinci
  • Koshihikari
  • Maratelli
  • Matta pirinci
  • Molakolukulu
  • Nàng Thơm Chợ Đào
  • Navara pirinci
  • Nishiki pirinci
  • Patna pirinci
  • Paw hsan hmwe
  • Pokkali pirinci
  • Ponni pirinci
  • Pusa 1121
  • Red Cargo
  • Riceberry
  • Samba
  • Sasanishiki
  • Semi-dwarf IR36
  • Sona Masuri
  • Tulaipanji
  • Vialone Nano
  • Wehani pirinci
  • Yamada Nishiki
  • Zizania

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 

Ayrıca bakınız

  • Pirinç ekimi tarihi
  • Pirinç çeşitleri listesi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pirinç</span> Buğdaygiller (Poaceae) familyasından otsu bir bitki türü

Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu kestanesi</span> bitki türü

Anadolu kestanesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasında anavatanı güney Avrupa ve Asya olan, 20–35 m boy, 2 m çap yapabilen bir kestane türü.

<span class="mw-page-title-main">Pilav</span> Pirinç temelli yemek

Pilav; pirinç, bulgur gibi taneli bitkilerin veya şehriye, kuskus gibi makarna türlerinin suda pişirilmesiyle yapılan bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Pirinç (alaşım)</span> bakıra çinko katılarak elde edilen sarı renkteki alaşımların genel ismi

Pirinç, bakıra çinko katılarak elde edilen sarı renkteki alaşımların genel ismi. Pirinçte bulunabilen diğer bazı elementler, kalay, kurşun, nikel, mangan, demir, alüminyum, arsenik, antimon ve fosfordur. Mangan ihtiva eden bazı pirinçlere tunç da denilmektedir. Aslında tunç bakır-kalay alaşımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sütlaç</span> Türk mutfağından sütlü bir tatlı

Sütlaç, çeşitli mutfak kültürlerinde bulunabilen bir tatlı.

<span class="mw-page-title-main">Model canlı</span>

Model canlı veya model organizma, belirli biyolojik olayların anlaşılması için yapılan deneylerde yaygın olarak kullanılan canlılara verilen genel isimdir. Bu canlılarda çalışılarak bulunması ümit edilen keşiflerle, canlılardaki diğer süreçlerin de açıklanacakları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz yulaf</span>

Beyaz yulaf, Avena'ların (yulaf) "Avena fatua" alt grubuna ait yulaf türüdür. Dünyada kültür yulaflarının 2/3'ü beyaz yulaflardır. Kırmızı yulaflar da yaygın olarak kültürü yapılan yulaf türlerindendir. Kırmızı yulaf beyaz yulafa göre daha iri salkıma, başakçıklara ve daha uzun boya sahiptir. Taneleri ve başakçık dış kavuzu da daha koyu renktedir. Çimlenme sıcaklıkları 4-50 °C iken optimum sıcaklığı 20-25 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

<span class="mw-page-title-main">Fujian mutfağı</span>

Fujian mutfağı ya da Çin'de daha yaygın kullanımda olan kısa ismi ile Min mutfağı, Çin'in Fujian Eyaleti'nin bölgesel mutfağıdır. Çin'in "Sekiz Büyük Mutfağı" 'ndan birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Arroz negro (Meksika mutfağı)</span>

Arroz negro, koyu renginin siyah fasulye suyundan geldiği, pirinçle yapılan bir Meksika yemeğidir. Siyah et suyu, siyah fasulyenin yeterli suda soğan ve tereyağı ile pişirilmesiyle yapılır. Pirinç, sarımsakla kızartılır, ardından fasulye suyu, epazot, serrano biber ve tuz eklenir. Pirinç yumuşayana kadar kaynatılır.

Popo, Veracruz Eyaleti'nin güneyinde ve Papaloapan Havzası veya Kıstağı ile Oaxaca'nın bazı bölgelerine özgü köpüklü ve soğuk bir içecektir. Ana maddesi şeker veya piloncillo ile tatlandırılan ve su ile karıştırılan kakaodur; ayrıca Oaxaca'da cocomeca adı verilen azquiote ve/veya her ikisi de köpüren maddeler olan chupipi eklenir. Bazı tarifler sık sık tarçın ve/veya anason tatlandırır ve/veya pirinçle koyulaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Siru-tteok</span>

Siru-tteok, ufalanmış kırmızı fasulyeden ve beyaz pirinçten yapılan yemek çeşitlerine verilen addır. Bu yemek çeşidi, yapışkan pirinç veya pirinç ununun hamur haline getirilerek kırmızı fasulye ya da soya fasulyesi ile beraber buharda pişirilmesiyle yapılır.

<span class="mw-page-title-main">İran mutfağı</span>

İran mutfağı İranın yöresel mutfağıdır. İran'ın yüzyıllar içerisinde ilişki kurduğu bölge ve ülkelerin mutfaklarından da izler taşır: Türk mutfağı, Yunan mutfağı, Mezepotamya mutfağı, Orta Asya mutfağı, Kafkasya mutfağı ve Rus mutfağı bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gabon mutfağı</span> Gabonun yemekleri ve yemek pişirme gelenekleri

Gabon mutfağı, Orta Afrika'nın batı kıyısında egemen bir devlet olan Gabon'un yemek pişirme gelenekleri, uygulamaları ve yemekleridir. Fransız mutfağından dikkate değer bir şekilde etkilenmiştir ve büyük şehirlerde Fransız mutfağına özgü çeşitli yemekler yaygındır. Kırsal alanlarda manyok, pirinç ve yam gibi temel gıda maddeleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nazlı aş</span>

Nazlı aş veya Nazlaç Osmanlı mutfağında bulunan bir çeşit tatlıdır. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır. Tarifi: Matlûbül-mikdâr pirinci havan da kabaca döğüp bulgur gibi oldukta tencere içine su doldurup ateş üzerine iken işbu pirinci üzerine salıp karıştıralar. Ne miktar koyuluğu murat olunur ise ol miktar pirinç ilave olundukta pişirip indirileceğine karip kesilmiş kıvamlı şeker veyahut toz şekeri ile tatlılayıp bir miktar dahi kaynadıkta indirip tabaklara tevzi birle soğudukta üzerine döğülmüş ceviz veya badem ekip tenâvül buyrula.

<span class="mw-page-title-main">Afrika pirinci</span> Pirinç Türü

Afrika pirinci veya Oryza glaberrima, Afrika kıtasında yaygın olan pirinç türüdür. Buna rağmen dünya çapında Asya pirinci kadar popüler değildir. İlk olarak yaklaşık 3.000 yıl önce Batı Afrika'da evcilleştirildi ve yetiştirildi. Artık Batı Afrika pazarlarında nadiren satılmaktadır. Son zamanlar NERICA türü geliştirildi. Afrika pirinci, yabani Afrika pirincine ve genetik olarak yabani pirinç'e çok benzer.

<span class="mw-page-title-main">Özbek mutfağı</span> Özbekistan yemekleri ve mutfak gelenekleri

Özbek mutfağı, Özbekistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Özbek mutfağı, Orta Asya'daki diğer Türk halklarının mutfak geleneklerini paylaşmaktadır. Özbekistan'da yaygın olarak tahıl tarımı yapıldığından ekmek ve erişte önemli yer tutmaktadır ve Özbek mutfağı "erişte açısından zengin" olarak nitelendirilmektedir. Koyun eti, ülkede koyun bolluğu nedeniyle popüler bir et çeşididir ve çeşitli Özbek yemeklerinin bir parçasıdır. Özbekistan'ın özel yemeği, tipik olarak pirinç, et parçaları, rendelenmiş havuç ve soğan ile yapılan ana yemek olan pilavdır.

Çampa pirinci, Güneydoğu Asya bölgesine özgü, yüksek verimliliğe ve kuraklık karşısında dayanıklılığa sahip bir pirinç çeşidi.

<span class="mw-page-title-main">Bitki evriminin zaman çizelgesi</span>

Bu içerik, bitkilerin evrim sürecindeki kayda değer adaptasyonları ve önemli ekolojik değişiklikleri jeolojik zaman grafiğine dökerek sürecin daha anlaşılır olması için düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Japon pirinci</span>

Japon pirinci, normal tipte olan pirinç ve yapışkan tipte olan pirinç dahil olmak üzere Japonica pirincinin bir dizi kısa taneli çeşitleri.